پارادایم کربلا
پارادایم کربلا این معنا است که واقعه ی کربلا می تواند مدلی برای زندگی و تفسیر وقایع آن باشد.مایکل فیشر انسان شناس آمریکایی سه بار اوضاع اجتماعی- فرهنگی ایران را به شیوه ی مشاهده مشارکتی مطالعه کرده است. وی نخستین بار در فاصله سال های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۱ و برای تهیه رساله دکترای خود ودوبار دیگر در سال های ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵ در ایران و مورد ایران پژوهش کرده است. وی صاحب دو کتاب عمده و چندین مقاله مهم درباره سینما، انسان شناسی، دین و انقلاب در ایران است.[۱]
در سال ۱۹۸۳ ، نیکی کدی ، مورخ ، در کتاب خود با عنوان "دین و سیاست در ایران: شیعه گرایی از سکوت گرایی تا انقلاب" مفهوم دوگانگی را مطرح کرد تا از طریق آن دانشمندان و روشنفکران پارادایم کربلا را درک می کنند. مری ایلین هگلند با تغییر زیر عنوان کتاب کدی به عنوان "سازگاری و انقلاب" ، ارجاعات بیشتری به گفتمان های سیاسی را در کتاب فراهم آورد. [۲]
طنین حالت انقلابی عمدتاً در آثار و سخنرانی های ایدئولوگ های مذهبی ایرانی مانند "علی شریعتی" دیده می شود که در دهه های قبل از انقلاب اسلامی روایت کربلا را به "بیانیه انقلابی" تبدیل کرده بود. طبق نظر شریعتی، شیعه دو نوع دارد: نوع اول مطابق با تشیع علی بن ابی طالب، "پاک ، عادل و پوپولیست" بود. نوع دوم "تشیع صفوی، دنیوی، تقوای تحریف شده نخبگان علمی و علما" بود. [۳]
در اصطلاحات شریعتی، "تشیع دنیوی" به آن روحانیونی اطلاق می شود که بیشتر نگران جزئیات انجام مراسم مذهبی هستند تا مبارزه با رژیم های فاسد.[۳] شریعتی با نگهداشتن "تشیع علید" بر "الگوبرداری فعال از حسین در قالب شورش فعال علیه حاکمان فاسد" تأکید می ورزد:[۳] زیرا وی خود سعی در احیای جریانهای انقلابی تشیع در ایران داشت [۴] و قیام حسین را به عنوان "الگوی قیام علیه شاه و قدرتهای خارجی امپریالیستی" نشان داد[۳]. مفسران می گویند که بیشتر مورد توجه مواضع انقلابی شریعتی قرار گرفته است و او نبرد کربلا را از روایتی "مذهبی-تاریخی"، که با "اقدامات امروزین شناسی (soteriological) " شناخته می شود، به یک الزام اخلاقی و سیاسی برای شورش علیه طاغوت یا بی عدالتی تبدیل کرد.[۳]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «دیدگاه های مایکل فیشر در باره انقلاب اسلامی ایران». پورتال جامع علوم انسانی. ۵ خرداد ۱۳۸۶.
- ↑ Hegland, Mary Elaine (1983). "Two Images of Husain: Accommodation and Revolution in an Iranian Village". In Keddie, Nikki R. (ed.). Religion and Politics in Iran: Shi'ism from Quietism to Revolution. New Haven: Yale University Press. pp. 218–236.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ Aghaie, Kamran (2004). The Martyrs of Karbala: Shi'i Symbols and Rituals in Modern Iran. Seattle: University of Washington Press.
- ↑ Ostovar, Afshon P. (2009). "Guardians of the Islamic Revolution Ideology, Politics, and the Development of Military Power in Iran (1979–2009)" (PhD Thesis). University of Michigan. Retrieved 26 July 2013.