استیو جابز: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

(نمایش تمامی تغییرات در حال بررسی)

[نسخهٔ بررسی‌نشده]

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۴:۵۷

الگو:استیو جابز/جعبه اطلاعات استیون پاول جابز (به انگلیسی: Steven Paul Jobs) (زادهٔ ۲۴ فوریهٔ ۱۹۵۵ در سان فرانسیسکو — درگذشتهٔ ۵ اکتبر ۲۰۱۱ در کالیفرنیا)^[۱] کارآفرین، مخترع، بنیانگذار و مدیر ارشد اجرایی شرکت رایانه‌ای اپل و یکی از چهره‌های پیشرو در صنعت رایانه بود. در سال ۱۹۷۶، جابز ۲۱ ساله به همراه دوستش استیو وزنیاک ۲۶ ساله، شرکت رایانه‌ای اپل را تأسیس کردند. اولین رایانهٔ شخصی‌ای که شرکت اپل به بازار معرفی کرد، اپل I نام داشت و پس از آن در سال ۱۹۷۷ اپل II را راهی بازار کرد. در سال ۱۹۸۵ طی یک اختلاف مدیریتی، جابز اپل را ترک کرد و در همان سال شرکت نکست را تأسیس کرد. از مهمترین محصولات شرکت نکست می‌توان به نکست کامپیوتر اشاره کرد که اولین مرورگر وب بر روی آن ساخته‌شد. در سال ۱۹۹۶ شرکت اپل، شرکت نکست را به مبلغ ۴۲۹ میلیون دلار خرید. طی این معامله استیو جابز، مجدداً به اپل بازگشت. از اتفاقات مهم پس از این مسأله در اپل می‌توان به معرفی آی‌پاد در سال ۲۰۰۱، پرده‌برداری از آی‌تیونزاستور در سال ۲۰۰۳، معرفی آی‌فون در سال ۲۰۰۷ و آی‌پد در سال ۲۰۱۰ اشاره کرد. جابز در سال ۱۹۸۶ یک گروه گرافیکی (که بعدها پیکسار نامیده‌شد) را از بخش گرافیک کامپیوتر لوکاس فیلم خرید. این شرکت توانست فیلم‌های پویانمایی موفقی بسازد. در سال ۲۰۰۶ شرکت والت دیزنی، شرکت پیکسار را خرید. پس از این معامله جابز به سهام‌دار اصلی والت دیزنی تبدیل شد و به عضویت هیئت‌مدیره آن درآمد. در اکتبر ۲۰۰۳ سرطان جابز تشخیص داده شد و در اوت ۲۰۱۱ جابز از سمت مدیرعاملی اپل استعفا داد. تیم کوک، از مدیران ارشد اپل، مدیرعامل شد و جابز به عنوان رئیس هیئت‌مدیره انتخاب شد. استیو جابز در نهایت بر اثر عوارض ناشی از سرطان لوزالمعده، در تاریخ چهارشنبه ۵ اکتبر ۲۰۱۱ در سن ۵۶ سالگی درگذشت.

سال‌های آغازین زندگی

استیو جابز در ۲۴ فوریه سال ۱۹۵۵ در سان فرانسیسکو از مادری به نام خوان کارول شیبل^{[واژه‌نامه ۱]} و پدری سوری^[۲] و مسلمان^[۲] به نام عبدالفتاح جان جندلی^{[واژه‌نامه ۲]} که هردو دانشجو بودند زاده شد.^[۳] آن دو در آن زمان هنوز با هم ازدواج نکرده‌بودند.^[۳] هنگامی که استیو به دنیا آمد جندلی و دوستش خوان شیبل که هر دو ۲۳ ساله بودند نمی‌توانستند فرزندشان را بزرگ کنند. خوان که از یک خانواده مسیحی محافظه‌کار بود نمی‌توانست خانواده‌اش را متقاعد کند که با یک عرب مسلمان ازدواج کند.^[۲]

در نهایت استیو که یک عرب آمریکایی^[۴]^[۵] و یک آلمانی سوییسی^[۶]^[۷] بود، توسط پل رینهولد جابز^{[واژه‌نامه ۳]} (تولد: ۱۹۲۲، مرگ: ۱۹۹۳) و کلارا هاگوپیان^{[واژه‌نامه ۴]} (تولد: ۱۹۲۴، مرگ: ۱۹۸۶)^[۲] به فرزندی پذیرفته شد.^[۸] هنگامی که از «پدر و مادر خواندهٔ» او سوال شد، جابز با پافشاری پاسخ داد که پل و کلارا جابز «پدر و مادر من بودند». او بعدها در زندگی نامهٔ خود اظهار داشته که «۱٬۰۰۰ درصد آنها پدر و مادر من بودند.»^[۹] هنگامی که استیو ۵ ساله بود، خانوادهٔ جابز از سان فرانسیسکو به مانتین ویو در کالیفرنیا نقل مکان کردند.^[۱۰] مانتین ویو در سیلیکون ولی قرار داشت. استیو فرزند دره بود و روح و انرژی سیلیکون ولی بر اعماق وجود استیو تاثیر گذاشت.^[۱۱] بعدها، پل و کلارا دختری به نام پتی را به فرزند خواندگی پذیرفتند.^[۱۲] پل جابز که یک مکانیک ماهر کارخانهٔ ساخت لیزر بود،^[۱۳] مقدمات ابتدایی الکترونیک و طریقهٔ کار با دست‌ها را به پسرش آموزش داد.^[۱۰] کلارا جابز یک حسابدار بود^[۱۳] و به استیو خواندن را پیش از رفتن به مدرسه آموخت.^[۱۰]

جابز در سال ۱۹۹۵ در پاسخ به این سوال که می‌خواهد چه چیزهایی را به فرزندانش منتقل کند، چنین گفت: «تنها می‌خواهم برای آنها به همان خوبی باشم که پدرم برای من بود و در تمام مدت زندگی‌ام نیز به این مساله فکر می‌کنم.»^[۱۴]

پدر و مادر بیولوژیکی جابز، ۱۰ ماه پس از تحویل استیو به پدر و مادر جدیدش، صاحب یک فرزند دیگر به نام مونا شدند. جابز برای اولین بار خواهرش را در سن ۲۷ سالگی ملاقات کرد.^[۱۵]

یادگیری

دوران ابتدایی برای استیو خسته‌کننده بود. معلم کلاس چهارم در موفقیت‌های بعدی او نقش زیادی داشت، وی بود که او را با توانایی‌هایش آشنا کرد، جابز از او هنوز به عنوان یک قدیس یاد می‌کند. او باعث شد که استیو کلاس پنجم را به صورت جهشی طی کند و دورهٔ ابتدایی را یک سال زودتر به اتمام برساند.^[۱۶] استیو همیشه در سخنرانی‌های اچ‌پی در پالو آلتو شرکت می‌کرد و بعدها به استخدام همانجا درآمد و به عنوان کارمندان تابستانی همراه استیو وزنیاک کار می‌کردند.^[۱۲] در سال ۱۹۷۲، جابز از دبیرستان «هومستد»^{[واژه‌نامه ۵]} در شهر کوپرتینو در کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد و در کالج رید در شهر پورتلند ایالت اورگن ثبت نام کرد، اما بعد از یک نیمسال تحصیلی انصراف داد.^[۱۷] کالج رید، یک کالج هنرهای لیبرال است و پیدایش فردی چون استیو جابز حاکی از پراهمیت بودن این علوم است.^[۱۸]

استیو پس از انصرافش، در بعضی از کلاس‌های کالج از جمله خوشنویسی شرکت می‌کرد. این هنر در شغل آینده استیو تاثیر به‌سزایی داشت. این هنر به استیو ایده سبک حروف چندگانه^{[واژه‌نامه ۶]} را بخشید، که در کامپیوتر مکینتاش دیده می‌شود.^[۱۷] جابز می‌گوید: «اگر در کالج وارد آن کلاس(خوشنویسی) نمی‌شدم، مکینتاش هرگز چندین طرح حروف یا فونت‌های فاصله‌دار مناسب را نداشت. و از آنجایی که ویندوز دقیقا مکینتاش را کپی کرده‌است، کامپیوتر هیچ کسی این فونت‌ها و طرح‌ها را نداشت»^[۱۹]

در زمستان ۱۹۷۴، او به کالیفرنیا بازگشت و به همراه استیو وزنیاک، حضور در جلسات «انجمن رایانه هوم‌برو»^{[واژه‌نامه ۷]} را آغاز کرد. در همین زمان جابز شغلی به عنوان یک تکنسین در شرکت آتاری، سازندهٔ رایانه و دستگاه بازی رایانه‌ای که آن روزها محبوب بود، یافت.^[۱۷]

سفر معنوی

استیو دوست نزدیکی به نام دانیل کوتکی^{[واژه‌نامه ۸]} در کالج رید داشت. جابز و دانیل هر دو به ذن، دیلن و ال‌اس‌دی علاقه داشتند. دانیل از طبقهٔ مرفه نیویورک بود و به مکتب بودا علاقه داشت. استیو بیشتر وقتش را با الیزابت هولمز (دیگر دوست استیو در کالج) و دانیل می‌گذراند. جابز هرگز به عرفان‌های شرقی، به ویژه مذهب بودایی ذن به دید یک تفریح خیالی و زودگذر متعلق به دوران جوانی نگاه نکرد. او عمق این علاقه‌مندی را لمس کرده‌بود. ذن بر شخصیتش تاثیر گذاشته‌بود. کاتکی در مورد جابز می‌گفت: «استیو خود ذن بود. واقعا رویش تأثیر گذاشته‌بود. می‌شد آن را در رویکرد مشتاقانه‌اش به زیبایی شناسی غیرتجملی و تمرکز فوق‌العاده‌اش دید.» به خصوص این که او تحت تأثیر شهودگراییِ مذاهب بودایی قرار گرفته بود، طوری که بعدها گفت: «کم کم پی بردم که درک و آگاهیِ بصری، مهم تر از تفکر انتزاعی و تحلیل منطقی است.» با این همه، جنون و دیوانگی او، مانع از رسیدن به آرامش درون، آراستگی و محبت در روابطش بود.^[۲۰]

استیو در سال ۱۹۷۴ به هند سفر کرد تا با نیم کارولی بابا^{[واژه‌نامه ۹]} (یک گوروی هندی، درگذشت: ۱۹۷۳) از نزدیک دیدار کند.^[۲۱] او همراه دوستش دانیل کوتکی^{[واژه‌نامه ۱۰]} در جستجوی روشنفکری معنوی بود.^[۲۲] وی پس از یک سفر معنوی هفت ماهه، با سری تراشیده و جامهٔ سنتی هندی بر تن، به آمریکا بازگشت.^[۲۳] استیو در طول این مدت از ال‌اس‌دی استفاده می‌کرد^[۲۳] که به گفتهٔ خودش از بهترین کارهای عمرش و دلیل اصلی موفقیت‌هایش بوده‌است.^[۲۴]

شغل ابتدایی

جابز پس از بازگشت از هند، به آتاری بازگشت. وظیفهٔ او ساختن یک برد الکترونیکی برای یک بازی شرکت آتاری (به نام Breakout) بود. بر طبق گفتهٔ نولان باشنل (بنیانگذار آتاری) جایزه‌ای ۱۰۰ دلاری به ازای هر تراشهای که در فرآیند طراحی از دستگاه اصلی حذف می‌شد، داده می‌شد. استیو که علاقه و دانش اندکی در طراحی مدارهای الکترونیکی داشت، با استیو وزنیاک قول و قراری گذاشت که اگر وزنیاک بتواند مداری با حداقل تعداد تراشه‌ها طراحی کند، جایزه‌ای که از آتاری دریافت می‌کنند را بین خودشان تقسیم نمایند. این پروژه انجام شد و با وجود حیرت فراوان مسوولین آتاری، وزنیاک توانست که تعداد تراشه‌های استفاده شده در دستگاه نهایی را ۵۰ عدد کاهش دهد. متاسفانه، وزنیاک طراحی را به حدی فشرده انجام داده بود که تولید دستگاه نهایی بر روی خط مونتاژهای آن دوران ممکن نبود. با وجود این، جابز به وزنیاک گفت که آتاری تنها ۷۰۰ دلار از جایزه را پرداخت کرده‌است (در صورتی که تمامی ۵۰۰۰ دلار جایزه پرداخت شده بود) و پیشنهاد کرد که وزنیاک نیمی از آن یعنی ۳۵۰ دلار را برای کاری که انجام داده بود بردارد.^[۲۵] وزنیاک ۱۰ سال بعد، از مبلغ واقعی جایزه باخبر شد، وزنیاک گفت که جابز به این پول نیاز داشته و البته خود وزنیاک هم تمایل داشته که این پول را به او بدهد.^[۲۶]

در سال ۱۹۷۱ استیو وزنیاک، تحت تاثیر مقاله‌ای جعبه آبی^{[واژه‌نامه ۱۱]} را ساخت. جعبه آبی سیستمی بود که می‌توانست با تکرار تن‌هایی، سیگنال‌ها را در شبکه AT&T مسیردهی کند و این امکان را فراهم می‌کرد که به شکل رایگان تماس راه دور برقرار شود. وزنیاک در مورد آن می‌گوید: «تا به حال مداری نساخته‌بودم که اینقدر به آن افتخار کنم. هنوز هم فکر می‌کنم که کارم معرکه بود.» استیو جابز هم ایده فروش آن را مطرح کرد. قیمت تمام شده ساخت هر جعبه آبی ۴۰ دلار بود و جابز تصمیم داشت که آن را ۱۵۰ دلار به فروش برساند. جابز می‌گوید حدود ۱۰۰ جعبه آبی ساختیم و تقریبا همه را فروختیم. بعدها جابز گفت: «من ۱۰۰ درصد از این مسئله مطمئنم که اگر آن جعبه‌های آبی نبود، اپلی هم وجود نداشت. من و وزنیاک یاد گرفتیم که چگونه با هم کار کنیم. ما اطمینان پیدا کردیم که می‌توانیم مسایل فنی را حل کرده و واقعاً چیزی تولید کنیم.»^[۱۹]

زندگی شخصی

فرزند اول جابز «لیزا برنان جابز»^{[واژه‌نامه ۱۲]} بود،^[۲۷] مادر لیزا، «کریسن برنان»،^{[واژه‌نامه ۱۳]} نخستین دوست جدی استیو بود. لیزا در حالی در سال ۱۹۷۸ به دنیا آمد که آن‌ها هنوز ازدواج نکرده بودند. جابز تا مدت‌ها پدری لیزا را انکار می‌کرد، اگرچه بعدها آن را پذیرفت.^[۲۸]

در ۱۸ مارس ۱۹۹۱، جابز ۳۶ ساله با «لورن پاول»^{[واژه‌نامه ۱۴]} که ۲۷ سال سن داشت و در آن زمان دانشجوی رشتهٔ MBA در دانشگاه استنفورد بود، ازدواج کرد. این زوج صاحب سه فرزند به نام‌های ریدپاول، ارین سینا و اوه^{[واژه‌نامه ۱۵]} به ترتیب در سال‌های ۱۹۹۵،۱۹۹۱ و ۱۹۹۸ شدند.^[۲۹]

در زندگی‌نامهٔ غیرمجاز «بازگشت مجدد استیو جابز»، نویسندهٔ این کتاب «آلن دویستچ‌من»^{[واژه‌نامه ۱۶]} دربارهٔ دیدارهای عاشقانهٔ جابز با جون بائِز می‌نویسد. دویستچ‌من با نقل قول آوردن از الیزابت هولمز^{[واژه‌نامه ۱۷]} که یکی از دوستان جابز در کالج رید بوده‌است، می‌نویسد: «من اعتقاد داشتم که جابز بیشتر به این دلیل عاشق جون بائز شده که این زن زمانی معشوقهٔ باب دیلن بوده‌است.»^[۱۲] در کتاب «اسطوره: استیو جابز» نوشتهٔ «جِفری اس. یانگ»^{[واژه‌نامه ۱۸]} و «ویلیام اِل. سیمون»،^{[واژه‌نامه ۱۹]} نویسندگان به این مساله اشاره می‌کنند که جابز ممکن بود با جون بائز ازدواج کرده باشد اما سن او در آن زمان (۴۱) نشان می‌دهد که احتمالا آن زوج نمی‌توانستند بچه دار شوند.^[۱۲]

در سال ۱۹۸۲ میلادی، جابز آپارتمانی در سن رموی نیویورک خرید. او با کمک آی. ام. پی، سال‌ها هزینه کرد که این آپارتمان را که در دو طبقهٔ بالایی بُرج شمالی این مجتمع قرار گرفته، بازسازی کند. اما با تمام این احوال، او و خانواده‌اش هرگز به این آپارتمان نرفتند و در نهایت آن را به بونو خوانندهٔ گروه یوتو فروخت.^[۱۲]

در سال ۱۹۸۴، جابز یک عمارت با معماری مستعمراتی اسپانیایی که ۱۶۰۰ متر مربع وسعت و ۱۴ اتاق خواب داشت را خرید. این عمارت که به خانهٔ جکلینگ^{[واژه‌نامه ۲۰]} شهرت داشت، به دست جورج واشنگتن اسمیت طراحی شده‌بود و در وودساید، کالیفرنیا قرار داشت. جابز ده سال در این عمارت در حالت تقریباً بدون اثاث زندگی کرد.^[۱۲]

والتر ایزاکسون می‌گوید که جابز در سال ۲۰۰۴ با او تماس گرفت و از او خواست که زندگی‌نامه‌اش را بنویسد. ایزاکسون در ابتدا قبول نکرد و گفت: «یک یا دو دهه دیگر که بازنشست شدید این کار را انجام خواهم‌داد». اما سرانجام پس از گفت‌وگوهایی که با جابز و همسرش لورن داشت، این مسئولیت را پذیرفت. این زندگی‌نامه حاصل ۴۰ مصاحبه و گفت‌وگو با جابز بود. این گفت‌وگوها گاهی به شکل رسمی، گاهی با قدم‌زدن و گاهی نیز به صورت تلفنی بود. طی این دو سال او شدیدا با من صمیمی شد. در طول این مدت من با بیش از صد نفر از دوستان، خویشاوندان، رقبا و دشمنان او مصاحبه کردم. ^[۱۹] این کتاب به علت مرگ استیو جابز، زودتر از موعدش و در تاریخ ۲۴ اکتبر ۲۰۱۱ منتشر شد.^[۳۰]

دیدگاه‌ها

استیو جابز یک گیاه‌خوار بودایی بود.^[۳۱] به گفته بی‌بی‌سی او یک میلیاردر هیپی بود. او یک دانشجوی موبلند انصرافی از کالج بود که آرزوهای بی‌نهایت داشت. او به شکلی الهام شده کمال‌طلب بود و روحیه قلدرمئابانه داشت.^[۳۲]

در کتاب خاطرات آقای جابز گفته می‌شود که استیو جابز همواره این حس را داشت که زود می‌میرد. جابز به جان اسکالی، مدیرعامل پیشین شرکت اپل، در این زمینه گفته بود: «همهٔ ما زمان و فرصت کوتاهی روی زمین داریم. برای همین ما فقط فرصت داریم که یکی دو کار را به انجام برسانیم. هیچ کس نمی‌داند چه قدر زندگی می‌کند. من هم نمی‌دانم. اما احساس می‌کنم باید تا جوانی هست هرچه می‌توانم این فکرها را به انجام برسانم.»^[۳۳] او در سال ۲۰۰۵ در سخنان معروفش در دانشگاه استنفورد دیدگاه‌هایش را درباره مرگ و زندگی و کوتاهی عمر به خوبی روشن کرد:

«

همین که فکر می‌کنم به زودی می‌میرم، مهم‌ترین ابزاری است که کمکم می‌کند بهترین گزینه‌ها را انتخاب کنم.^[۳۴]

»

جابز برنامه‌های غذایی مختلفی را مانند رژیم گیاه‌خواری یا میوه‌خواری را آزمایش کرده‌است. در یکی از این برنامه‌های غذایی میوه‌خواری بود، که نام اپل (سیب) را برای شرکتش برگزید. به نظر او این نام «زنده و شوخ و آرام‌بخش» بود.^[۳۵]

جابز از طرفداران گروه بیتلز بود.^[۳۶] او در مصاحبه‌ای درباره بیتلز گفته‌است:

مدل من در تجارت بیتلز است. آن‌ها ۴ نفر بودند که مانع انرژی منفی یکدیگر می‌شدند و یکدیگر را به تعادل می‌رساندند. عملکرد جمعی آنها بالاتر از جمع تک تک افراد گروه بود. کارهای بزرگ در کسب و کار، نه به واسطه توانمندی‌های فردی بلکه با عملکرد تیمی به سرانجام می‌رسد.^[۱۲]

جابز در سال ۲۰۱۰ گفت: ما بیتلز را دوست داریم و مفتخر و هیجان زده هستیم از این که ورود آن‌ها را به آی‌تیونز خوش‌آمد بگوییم. راه سخت و پرپیچ و خمی بود که به آن رسیدیم. از بیتلز و ای‌ام‌آی متشکر هستیم. هم‌اکنون رویایی را که از ۱۰ سال پیش و در زمان آغاز آی‌تیونز داشتیم، محقق شد.^[۳۷]

والتر ایزاکسون در مورد جابز می‌گوید: یادم می‌آید در باغچهٔ خانهٔ او نشسته بودیم و داشتیم راجع به خدا حرف می‌زدیم. استیو گفت: «بعضی وقت‌ها فکر می‌کنم خدا هست. بعضی وقت‌ها هم می‌گویم نیست. به نظرم پنجاه پنجاه‌است. اما از وقتی فهمیدم سرطان دارم بیشتر به خدا فکر می‌کنم. احساس می‌کنم دلم می‌خواهد بیشتر باور داشته باشم که خدا هست. فکر می‌کنم یک جورهایی می‌خواهم به خودم بقبولانم که دنیای بعد از مرگ هم هست. یعنی وقتی می‌میری همه چیز تمام نمی‌شود. آن دانشی که انباشته‌ای... یک جورهایی از بین نمی‌رود.» اندکی مکث کرد و گفت: «آره. ولی بعضی وقت‌ها هم فکر می‌کنم زندگی کلید روشن و خاموش دارد. کلید را می‌زنی و رفته‌ای.» مکث دوباره‌ای کرد و گفت: «برای همین هم دوست ندارم دستگاه‌های اپل کلید خاموش و روشن داشته باشند.»^[۳۸] جابز طی مصاحبه‌ای که در سال ۱۹۸۵ انجام داد در بخشی از پاسخ به این سوال که "پول برای تو چه معنایی دارد؟" پاسخ داد که «دوست ندارد بعد از مرگش حجم زیادی از اموال به فرزندانش برسد، چرا که باعث تباهی زندگی آن‌ها می‌شود.»^[۳۹]

جابز در جایی درباره پدر و مادرش(پل و کلارا) می‌گوید: «نکاتی در زندگی من وجود دارد که من واقعا از آن‌ها احساس شرمندگی می‌کنم. من خیلی مودب نبودم و احساسات آن‌ها را جریحه‌دار می‌کردم... من نمی‌خواستم کسی بداند که پدر و مادری دارم. می‌خواستم مثل یتیمی باشم که در قطارها در حومه شهر ولگردی کرده‌بود و به هیچ جا نرسیده‌بود، بی اصل و نسب، بدون پیوند و پیشینه.»^[۱۹]

استیو جابز در بخش سوم سخنرانی‌اش در دانشگاه استنفورد دربارهٔ مرگ گفت: «هیچ‌کس دوست ندارد بمیرد. حتی کسانی که دوست دارند به بهشت بروند، دوست ندارند بمیرند تا به بهشت برسند. با این حال مرگ مقصد نهایی همهٔ ماست که کسی تاکنون نتوانسته از آن فرار کند.»^[۳۴]

استیو جابز پس از افتتاح آی‌تیونزاستور و مبارزه با دانلود غیرقانونی آهنگ‌ها گفت:

از اولین روزهایی که در اپل بودم فهمیدم که زمانی به پیشرفت دست می‌یافتیم که ایده‌ای ذهنی را ایجاد می‌کردیم. اگر مردم نرم‌افزار ما را کپی می‌کردند یا می‌دزدیدند، ما از کار بیکار می‌شدیم. اگر از آن حفاظت نمی‌شد، برای ساختن نرم‌افزار یا طراحی محصولات جدید انگیزه‌ای نداشتیم. اگر حفاظت از بین برود، شرکت‌های خلاق نیز از بین می‌روند و یا هرگز شروع به کار نمی‌کنند. اما دلیل ساده‌تری هم وجود دارد: دزدی کردن اشتباه است. هم به مردم دیگر و هم به شخصیت خودتان آسیب می‌رساند.^[۱۹]

جابز در پاسخ به این سوال که چرا برای اتومبیلش پلاک نمی‌گذارد گفت: «چون بعضی اوقات مردم مرا دنبال می‌کنند و اگر پلاک داشته‌باشم آن‌ها می‌توانند محل زندگی‌ام را پیدا کنند. اما الان با وجود نقشه‌های گوگل این کار در حال منسوخ شدن است. پس در واقع حدس می‌زنم فقط به این دلیل است که نمی‌خواهم.»^[۱۹]

جابز به علت وجود حفره‌ای در قانون وسایل نقلیه در کالیفرنیا مجاز به استفاده از اتومبیل بدون پلاک بود. این قانون می‌گوید: «صاحب اتومبیل با یک برند جدید حداکثر به مدت ۶ ماه مجاز به استفاده از اتومبیل بدون پلاک می‌باشد.» جابز با یک شرکت اجارهٔ اتومبیل قراری داشت که اتومبیل مرسدس نقره‌ای SL55 AMG خود را هر ۶ ماه با یک نمونه مشابه تعویض می‌کرد. بدین ترتیب او مجاز به استفاده از اتومبیل بدون پلاک می‌شد.^[۴۰]

جابز توانایی‌هایش همانند تمرکز و عشق به سادگی را ناشی از آموزش‌های ذن می‌دانست. او زیبایی‌شناسی مبتنی بر کوچک‌سازی را با حذف اضافات غیرضروری ممکن می‌ساخت. البته این آموزش‌های ذن هرگز باعث نشد که او به آرامش و یک نوع وقار ذن‌مانند برسد. او اغلب مهربان نبود. بیشتر مردم، یک نوع متعادل‌کننده بین فکر و زبان خود دارند که ضربه‌ها و احساسات تند آن‌ها را تعدیل می‌کند، اما چنین چیزی در جابز وجود نداشت. او تصمیم داشت به طرز وحشیانه صادق باشد. او گفت: «لازمه کار من این است که وقتی چیزی بد است حقیقت را بگویم، نه این‌که از آن چشم‌پوشی کنم.» به همین دلیل او دارای شخصیتی کاریزماتیک، الهام‌بخش و همچنین گاهی اوقات احمق بود. جابز در پاسخ به این سوال که «چرا گاهی اوقات اینقدر بدجنس هستی؟» پاسخ داد: «این من هستم، و نمی‌توان توقع داشت که کسی غیر از خودم باشم.» ^[۱۹]

کار

پایه‌گذاری شرکت رایانه‌ای اپل

نوشتار اصلی: تاریخچهٔ اپل

همچنین نگاه کنید به: شرکت اپل

در سال ۱۹۷۶، وقتی جابز ۲۱ ساله و وزنیاک ۲۶ ساله بود، شرکت رایانه‌ای اپل را در پارکینگ خانوادهٔ جابز، بنیان گذاشتند.^[۴۲] اولین رایانهٔ شخصی‌ای که جابز و وزنیاک به بازار معرفی کردند اپل I نام داشت.^[۴۳] قیمت این رایانه که در سال ۱۹۷۶ معرفی شد، ۶۶۶ دلار و ۶۶ سنت بود.^[۴۴] در سال ۱۹۷۷، جابز و وزنیاک رایانهٔ اپل II را معرفی کردند.^[۴۵] در سال ۱۹۸۰، اپل عرضهٔ اولیه سهام خود را در بازار بورس ارائه کرد و به سهامی عام تبدیل شد. هنگامی که اپل عمومی شد، سرمایه بیشتری از هر عرضه اولیه سهام، از زمان شرکت خودروسازی فورد در سال ۱۹۵۶ جذب کرد و بلافاصله تعداد افراد بیشتری از هر شرکت دیگری در تاریخ را میلیونر کرد.^[۴۶] در همان سال، شرکت اپل، رایانهٔ اپل III را معرفی کرد که این رایانه به دلیل قیمت زیاد و برخی مشکلات سخت‌افزاری با شکست تجاری در بازار مواجه شد.^[۴۷] هم‌زمان با رشد اپل، این شرکت جستجویی را برای یافتن مدیران مستعد که بتوانند آن را در مدیریت توسعه و گسترش کمک کنند، آغاز کرد. در سال ۱۹۸۳، جابز با به چالش‌طلبیدن جان اسکالی که یکی از مدیران پپسی کولا بود، او را تطمیع کرد که به‌عنوان مدیر عامل اپل کار کند. جابز به او گفته بود: «می‌خواهی که باقی زندگی‌ات را به فروختن آب-شکر بگذرانی، یا می‌خواهی شانس این را داشته باشی که دنیا را عوض کنی؟».^[۴۸] در همان سال شرکت اپل، رایانهٔ اپل لیزا را معرفی کرد که با وجود مجهز بودن به واسط گرافیکی کاربر و موشواره از بابت تجاری ناموفق از آب درآمد.^[۴۹] یکی از دلایل این عدم موفقیت قیمت گران و کندی آن بود.^[۴۹] سال ۱۹۸۴، سال معرفی رایانهٔ مکینتاش بود. این رایانه دارای پردازشگر موتورولا۶۸۰۰۰ با سرعت ۷٫۸ مگاهرتز بود و به جای واسط خط فرمان، واسط گرافیکی کاربر داشت و مجهز به موشواره نیز بود.^[۵۰] پس از گذشت حدود دو ماه از معرفی مکینتاش، تنها ۵۰۰۰۰ عدد از آن فروخته‌شد که نمایش قدرتمندانه‌ای نبود. حافظه مکینتاش کم بود (۱۲۸ کیلوبایت) و وجود یک فلاپی کار را با آن سخت می‌کرد. مکینتاش همانند لیزا به واسط گرافیکی کاربر مجهز بود ولی بعضی از ویژگی‌های قدرتمند لیزا مانند مالتی تسکینگ و حافظه ۱ مگابایت را نداشت.^[۵۱]

مایک اسکات^{[واژه‌نامه ۲۱]} (اولین مدیرعامل اپل بین سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱) در مورد جابز می‌گوید: «او همیشه بداخلاق و دمدمی مزاج بود. رفتارش در آتاری باعث شد تا او را به شیفت شب منتقل کنند، اما چنین چیزی در اپل امکان نداشت.» مایک مارکولا^{[واژه‌نامه ۲۲]} (نخستین سرمایه‌دار بزرگ، سهام‌دار ارشد و دومین مدیرعامل اپل) نیز در مورد جابز می‌گوید: «او به ویژه نسبت به برنامه‌نویسان جوان خشن بود. مساله بهداشتی‌اش نیز مطرح بود. همچنان مخالف تمام شواهد بود و اعتقاد داشت که با توجه به رژیم‌های غذایی گیاهی‌اش نیازی به دئودورانت یا دوش مرتب ندارد. باید مودبانه او را پشت در می‌گذاشتیم و به او می‌گفتیم که برود دوش بگیرد. ما مجبور بودیم در جلسات به پاهای کثیفش نگاه کنیم. او کارهایی می‌کرد که برای همکارانش آزاردهنده و چندش‌آور بود.»^[۱۹]

در حالی که جابز یکی از شخصیت‌های پبش‌برنده و رهبران معنوی اپل بود، منتقدین این مساله را نیز مطرح کرده‌اند که او مدیری دمدمی مزاج و شلوغ بوده‌است.^[۵۲] در سال ۱۹۸۵ بین جابز و اسکالی کشمکش به‌وجود آمد. جابز به اسکالی گفت: تو برای اپل و هدایت آن مناسب نیستی. اسکالی هم از مدیران خواست که بین او و جابز یکی را انتخاب کنند. آن‌ها به اتفاق آرا اسکالی را انتخاب کردند. پس جابز از کارش در اپل برکنار شد.^[۵۳] جابز در همان سال شرکت نکست را تاسیس کرد.^[۵۴]

شرکت نکست

پس از ترک اپل، جابز در سال ۱۹۸۵ با سرمایهٔ ۷ میلیون دلار شرکت رایانه‌ای دیگری را با نام نکست بنیان گذاشت.^[۵۴] جابز در سال ۱۹۸۹ کامپیوتر قدرتمند نکست کامپیوتر را ساخت. اگرچه شرکت قادر به فروش نکست کامپیوتر در حجم بالا نشد اما این کامپیوتر دارای یک ویژگی بارز بود. اولین مرورگر وب بر روی آن ساخته‌شد.^[۵۵] نرم‌افزار کامپیوتر نکست به عنوان مبنای سیستم‌عامل مکینتاش‌های امروزی و آی‌فون می‌باشد.^[۵۵]

شرکت نکست بعد از هدردادن میلیون‌ها دلار از سرمایه سرمایه‌گذاران، تولید کامپیوتر را رها می‌کند و به‌جای آن بیشتر بر فروش و توسعهٔ سیستم‌عامل نکست‌استپ^{[واژه‌نامه ۲۳]} و توسعهٔ فناوری شئ‌گرا تمرکز می‌کند.^[۵۶] نکست‌استپ سیستم‌عاملی بود که برای کامپیوتر نکست به‌وجود آمده‌بود و بعدها به پلتفورمx86 پورت شد.^[۵۷]

جابز معمولاً برای بازاریابی محصولات نکست به حوزه‌های دانشگاهی و علمی روی می‌آورد چرا که فناوری‌های جدید موجود در این محصولات، بدیع و آزمایشی بوده و هنوز به شکل نهایی و بالغ نرسیده بودند. از این دسته محصولات می‌توان به هستهٔ ماک،^{[واژه‌نامه ۲۴]} تراشهٔ پردازش سیگنال دیجیتال^{[واژه‌نامه ۲۵]} و پورت اینترنت توکار^{[واژه‌نامه ۲۶]} اشاره کرد.^[۵۸]

رایانهٔ نکست‌کیوب توسط جابز به عنوان یک کامپیوتر بین‌شخصی^{[واژه‌نامه ۲۷]} به‌وجود آمد که به نظر او اولین قدم پس از ایجاد کامپیوتر شخصی^{[واژه‌نامه ۲۸]} است.^[۵۸]

تیم برنرز لی مرورگر وب جهان‌گستر را بر روی کامپیوتر نکست اجراکرد.^[۵۹] "Info.cern.ch" اولین آدرس وبگاه و وب‌سرور در جهان بود که بر روی کامپیوتر نکست در سرن (سازمان اروپایی پژوهش‌های هسته‌ای) اجراشد. اولین آدرس صفحه وب "http://info.cern.ch/hypertext/WWW/TheProject.html" بود که در آن به توضیح در مورد پروژه WWW پرداخته شده‌بود که بازدیدکنندگان از آن می‌توانستند هایپرتکست و جزییات فنی را برای ایجاد صفحات وبشان یاد بگیرند و حتی در مورد نحوه جستجو اطلاعاتشان در وب آشنا شوند.^[۶۰]

در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۶ شرکت اپل، نکست را به مبلغ ۴۲۹ میلیون دلار خرید. طی این معامله استیو جابز، مجددا به اپل بازگشت.^[۶۱]

پیکسار و دیزنی

پرونده:Pixar logo 2.JPG

لوگوی شرکت پیکسار

برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به: پیکسار و شرکت والت دیزنی

جابز در سال ۱۹۸۶ یک گروه گرافیکی (که بعدها پیکسار نامیده‌شد) را از بخش گرافیک کامپیوتر لوکاس فیلم، به قیمت ۱۰ میلیون دلار خرید که ۵ میلیون دلار آن را در شرکت سرمایه‌گذاری کرد.^[۶۲] این شرکت در زمینهٔ پویانمایی رایانه‌ای فعالیت می‌کند.^[۶۳] ادوین کتمول که از سال ۱۹۷۹ نایب‌رییس این بخش از لوکاس فیلم بود یکی از موسسین و مسئول فنی پیکسار شد. در این زمان حدود ۴۴ نفر در پیکسار استخدام شدند.^[۶۴]

این شرکت فیلم‌های پویانمایی موفقی مانند داستان اسباب‌بازی (۱۹۹۵)، زندگی یک حشره (۱۹۹۸)، داستان اسباب‌بازی ۲ (۱۹۹۹)، شرکت هیولاها (۲۰۰۱)، در جستجوی نمو (۲۰۰۳) و شگفت‌انگیزان (۲۰۰۴) را ساخته‌است که همهٔ آنها برندهٔ جوایزی بوده‌اند. فیلم‌های بعدی ساخته شده در این شرکت ماشین‌ها (۲۰۰۶)، راتاتویی (۲۰۰۷)، وال-ئی (۲۰۰۸)، بالا (۲۰۰۹)، داستان اسباب‌بازی ۳ (۲۰۱۰) بودند.^[۶۵] در جستجوی نمو، شگفت‌انگیزان، راتاتویی، وال-ئی، بالا و داستان اسباب‌بازی ۳ هر یک جایزهٔ بهترین فیلم پویانمایی را از آکادمی اُسکار را دریافت کرده‌اند.^[۶۵]

پرونده:Steve Jobs on computer graphics - Interview excerpt from 1995.ogg

مصاحبه‌ای خلاصه شده از استیو جابز در مورد گرافیک کامپیوتر در سال ۱۹۹۵^[۶۶]

در ژانویه ۲۰۰۶ شرکت والت‌دیزنی اعلام کرد که طی معامله‌ای به ارزش ۷٫۴ میلیارد دلار در حال خریدن پیکسار است.^[۶۷] جابز که تا پیش از این در شرکت پیکسار مدیرعامل و سهام‌دار عمده با ۵۰٫۱ درصد کل سهام بود، پس از بسته شدن این معامله به بزرگترین سهام‌دار والت دیزنی با ۷ درصد کل سهام تبدیل شد و به عضویت هیات مدیرهٔ والت‌دیزنی درآمد.^[۶۸] بدین ترتیب سهام جابز از مایکل ایسنر^{[واژه‌نامه ۲۹]} (مدیر عامل والت‌دیزنی طی سال‌های ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۵) با ۱٫۷ درصد و روی ایی دیزنی^{[واژه‌نامه ۳۰]} (یکی از اعضای خانواده دیزنی، تولد: ۱۹۳۰، مرگ: ۲۰۰۹) که تا زمان مرگش در سال ۲۰۰۹ صاحب یک درصد سهام بود، بیشتر شد.^[۶۹]

بازگشت به اپل

در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۶ شرکت اپل، شرکت نکست را به مبلغ ۴۲۹ میلیون دلار خرید. طی این معامله استیو جابز، مجددا به اپل بازگشت.^[۶۱] پس از برکناری جیل آملیو در ژوئیه سال ۱۹۹۷، جابز عملا مدیرعامل اپل شد. اما او از پذیرش این سمت به طور دائم خودداری کرد. طی یک تغییر سازمانی در همان ماه، بیشتر اعضای هیات مدیرهٔ اپل تغییر کردند. پس از تشکیل جلسه توسط اعضای هیات‌مدیرهٔ جدید، جابز به سمت «مدیر عامل موقت»^{[واژه‌نامه ۳۱]} منصوب شد.^[۷۰] در ماه مارس سال ۱۹۹۸ جابز به منظور تمرکز اپل برای سوددهی، فورا تعدادی از پروژه‌ها مانند نیوتن، سایبر داگ و اپن داک^{[واژه‌نامه ۳۲]} را لغو کرد.^[۷۱] پس از خرید نکست توسط اپل و بازگشت جابز، تکنولوژی نکست، راهش را به سوی محصولات اپل باز کرد. این تکنولوژی به عنوان مبنای توسعه سیستم‌عامل مک اواس ده، فروشگاه اپل و فروشگاه آی‌تیونز به کار گرفته‌شد.^[۷۲] همچنین یکی از محصولاتی که جابز در ابتدای ورودش اقدام به توسعهٔ آن کرد، آی‌مک بود. یک محصول تجاری که تاکید شرکت بر طراحی را نشان می‌داد.^[۷۲]

استیو جابز در نهایت پس از دو سال و نیم خدمت در اپل، در مک ورلد اکسپو سال ۲۰۰۰، واژهٔ «موقت» را از عنوانش حذف کرد و مدیرعامل دائم شد.^[۷۳] از اتفاقات مهم پس از این مساله در اپل می‌توان به معرفی آی‌پاد در سال ۲۰۰۱،^[۷۴] پرده‌برداری از آی‌تیونزاستور در سال ۲۰۰۳،^[۷۵] معرفی آی‌فون در سال ۲۰۰۷^[۷۶] و آی‌پد در سال ۲۰۱۰^[۷۷] اشاره کرد.

از نقل قول‌های معروف جابز "Real Artists Ship" (به فارسی: هنرمند واقعی ارسال می‌کند) بود. منظور جابز از این جمله این است که تحویل یک محصول^{[واژه‌نامه ۳۳]} آن‌قدر مهم است که ویژگی‌های برتر آن اهمیت دارد.^[۷۸]

جابز از سال ۱۹۹۷ تا زمان مرگش با دستمزد یک دلار در سال در سمت مدیرعامل برای اپل کار می‌کرد و سال‌های زیادی هیچ پاداشی هم به او تعلق نگرفت. این مساله باعث شد نام او به‌عنوان «کم حقوق‌ترین مدیر ارشد عملیاتی» در کتاب رکوردهای جهانی گینس ثبت شود. البته در مواردی هم از زحمات او با هدایای ارزشمندی تقدیر شد. نظیر جت تجاری ۹۰ میلیون دلاری گلف‌استریم و پرداخت مخارج سفر او. که این مبلغ در سال ۲۰۱۰ حدود ۲۴۸۰۰۰ دلار بود.^[۷۹]

جابز برای توانایی‌های خارق‌العاده‌اش در بازاریابی و کسب رضایت مشتریان، هم‌زمان تشویق و نقد شده‌است و حتی به این توانایی‌ها، عنوان «حوزهٔ تحریف حقیقت»^{[واژه‌نامه ۳۴]} داده‌اند که مخصوصاً در زمان سخنرانی‌های او در مک‌ورلد - آی‌ورلد که با عنوان «استیو نت»^{[واژه‌نامه ۳۵]} نیر خوانده می‌شود، بارز می‌شوند.^[۸۰] («حوزهٔ تحریف حقیقت» اصطلاحی است که نخستین بار در سال ۱۹۸۱ توسط بود تریبل^{[واژه‌نامه ۳۶]} برای توصیف کاریزمای استیو جابز و تاثیرش بر توسعه دهندگان پروژه مکینتاش، در شرکت اپل به وجود آمد.^[۸۱])

پرونده:Steve's Blood Pressure.jpg

فشار خون استیو جابز که در پشت سر وی نشان داده شده‌است با یکی از نرم افزارهای آیفون گرفته شده‌است.

در سال ۲۰۰۵ جابز در پاسخ به انتقاداتی پیرامون برنامه‌های ضعیف شرکت اپل در مورد بازیافت زباله‌های الکترونیکی، در همایش سالانهٔ اپل که در آوریل این سال در کوپرتینو برگزار شد، نسبت به این انتقادات مدافعین محیط زیست عکس‌العملی تند نشان داد. در این جلسه زمانی که یکی از نمایندگان برنامه‌های سرمایه‌گذاری مسئولانهٔ اجتماعی از وی پرسید که به چه دلیل برنامه‌های شرکت اپل در مورد بازیافت نتوانسته‌است به سطح برنامه‌های شرکت‌های دیگر رایانه‌ای چون دل و اچ‌پی برسد، جابز با «مزخرف» خواندن گلایه‌های مدافعین محیط‌زیست، منتقد مذکور را از میدان به‌در کرد.^[۸۰] با وجود این، چند هفتهٔ بعد، اپل اعلام کرد که آی‌پادهای خراب که باید بازیافت شوند را به رایگان از طریق فروشگاه‌های خرده‌فروشی‌اش جمع‌آوری خواهد کرد. جمعیتی فعال در زمینهٔ بازیافت زباله‌های الکترونیکی که با نام «Computer TakeBack Campaign» مشهور است، به این تصمیم شرکت اپل با نصب پرچمی به یک هواپیمای در حال پرواز برفراز محل برگزاری مراسم فارغ‌التحصیلی دانشجویان دانشگاه استانفورد - که سخنران افتتاحیهٔ آن جابز بود - عکس‌العمل نشان داد. روی پارچهٔ بسته شده به هواپیما نوشته شده بود: «استیو! بازیگر کوچکی نباش. همهٔ زباله‌های الکترونیکی را بازیافت کن!»^{[واژه‌نامه ۳۷]}^[۸۰]

متفاوت فکر کنید

در سال ۱۹۹۷ جابز از سه بنگاه تبلیغاتی برای ارائه ایده‌های جدید تبلیغاتی، دعوت به‌عمل آورد. لی کلاو که هم‌اکنون رییس واحد نوآوری شرکت چیات‌دی^{[واژه‌نامه ۳۸]} است، هم یکی از آنان بود و شعار «متفاوت فکر کنید» را ارائه داد.^[۸۲] متن کوتاه شده این تبلیغ به شرح زیر است.

«

به افتخار دیوانه‌ها، سرکش‌ها و دردسرسازان. کسانی که دنیا را جور دیگری می‌بینند. ممکن است بعضی آن‌ها را دیوانه ببینند، ولی به چشم ما نابغه‌اند. چون دنیا را همان‌هایی تغییر می‌دهند که آنقدر دیوانه‌اند که فکر کنند از پس این کار بر می‌آید.

»

^[۸۳]

برخی از جملات این متن را شخصا خود استیو جابز نوشته‌است.^[۱۹] پس از آن تبلیغ، جابز در مک‌ورلد - آی‌ورلد آن سال در سخنرانی‌اش گفت:

«

اپل برای مردمی است که فقط نوک انگشتان را نمی‌بینند، بلکه برای کسانی است که می‌خواهند از کامپیوتر استفاده کنند تا به کمک آن دنیا را تغییر دهند.

»

^[۱۹]

نوآوری‌ها

تا اکتبر ۲۰۱۱ جابز به عنوان مخترع اصلی یا شریک در اختراع حدود ۳۴۰ پتنت یا کاربرد پتنت در امریکا حضور داشته‌است. این پتنت‌ها در حوزه‌های مختلفی همچون رایانه و دستگاه‌های قابل حمل (شامل لمسی)، اسپیکر، کیبرد و آداپتور تغذیه تا راه‌پله، گیره، آستین و تسمه دیده می‌شود.^[۸۴]^[۸۵]

آی‌مک

آیمک اولین محصولی بود که جابز و جاناتان آیو با همکاری هم آن را طراحی کردند که به موفقیت بزرگی نیز نایل شد. یک رایانه رومیزی با کاربری خانگی که در سال ۱۹۹۸ به بازار عرضه شد. جابز معتقد بود که این محصول، باید یک محصول کامل باشد. محصولی متشکل از کیبورد، مانیتور و کیس، که درست پس از درآوردن از جعبه بتوان آن را روشن و از آن استفاده کرد.

این رایانه با قیمت ۱۲۹۹ دلار عرضه شد و در شش هفته اول ۲۷۸۰۰۰ قطعه از آن به فروش رفت.

در تاریخ عرضه محصولات اپل، این محصول یکی از بالاترین سرعت‌های فروش را داشت و مهم‌تر این‌که ۳۲ درصد از فروش آن مربوط به کاربرانی می‌شد که رایانه را برای اولین بار خریده‌اند و ۱۲ درصد دیگر نیز قبلا از کاربران ویندوز بوده‌اند.^[۱۹]

آی‌پاد

در پاییز سال ۲۰۰۰، جابز تصمیم گرفت که یک پخش‌کننده موسیقی قابل حمل طراحی کند. جابز که از طرفداران موسیقی به شمار می‌رفت علاقه خاصی به این پروژه داشت. خواسته اصلی جابز سهولت در استفاده بود. روش او برای تست این سهولت چنین بود: اگر او موسیقی یا عملکردی را می‌خواست، آیا می‌توانست در سه کلیک آن را پخش یا اجرا کند.

تونی فادل^{[واژه‌نامه ۳۹]} می‌گفت: «زمان‌هایی بود که ما درباره مشکل رابط کاربری به مغز خود فشار آورده‌بودیم و فکر می‌کردیم همهٔ گزینه‌ها را درنظر گرفته‌ایم، و او می‌گفت: آیا به این فکر کرده‌اید؟ او مشکل یا رویکرد را مجددا تعریف می‌کرد و مشکل کوچک ما برطرف می‌شد.» ^[۱۹] اپل گزارش داد که تا اکتبر ۲۰۱۱، تعداد ۳۰۰ میلیون آی‌پاد در سرتاسر جهان فروخته‌شد.^[۸۶] آی‌پاد وسیله‌ای بود که اپل را از یک تولیدکننده کامپیوتر به باارزش‌ترین شرکت جهان تبدیل کرد.^[۱۹]

آی‌فون

استیو جابز در مک‌ورلد ژانویه ۲۰۰۷ آی‌فون را معرفی کرد. جابز گفت: «امروز ما قصد داریم سه نوع محصول انقلابی از این دسته را معرفی کنیم.

اولین محصول یک آی‌پاد با صفصح نمایش پهن با کنترل‌های لمسی می‌باشد.
دومی یک دستگاه تلفن همراه انقلابی است.
و سومی یک ابزار ارتباطات اینترنتی است.

اینها سه وسیلهٔ جداگانه یا مجزا نیستند، بلکه یک دستگاه است که ما آن را آی‌فون می‌نامیم.»

عرضه آی‌فون، طرفداران جابز و اپل را تا حدی خوشحال کرد که با دیدن جابز، گویی عیسی مسیح را ملاقات کرده‌اند و می‌خواهند از وی کتاب مقدس بخرند.^[۱۹]

تا پایان سال ۲۰۱۰، اپل ۹۰ میلیون آی‌فون فروخت و بیش از نیمی از سود حاصل در بازار تلفن همراه را به خود اختصاص داد.^[۱۹]

آی‌پد

در سال ۲۰۰۷ پروژه تبلت با ایده جابز، به یک پروژه جدی در اپل تبدیل شد.

در یکی از جلسات ایده‌پردازی تیم اجرایی، آیو این سوال را مطرح کرد که: «چرا دستگاه‌ها باید کیبوردی داشته‌باشند که به صفحه لولا شود؟ این طرح گران‌قیمت و ضخیم است.» او گفت: «می‌توانیم با استفاده از یک رابط چندلمسی، کیبورد را روی صفحه تعبیه کنیم.» جابز هم موافقت کرد. جابز در ابتدا قصدداشت که در آی‌پد از چیپ اتم که اینتل در حال ساخت آن بود استفاده کند، اما در نهایت تصمیم گرفته‌شد که در آی‌پد از پردازنده‌ای بر اساس معماری ARM استفاده شود.^[۱۹]

پس از عرضه محصول در ژانویه ۲۰۱۰، اپل در کمتر از یک ماه، یک میلیون آی‌پد فروخت. این سرعت فروش دوبرابر سرعت فروش آی‌فون بود. تا ماه مارس ۲۰۱۱، نه ماه بعد از عرضه آن، ۱۵ میلیون دستگاه فروخته شده‌بودند. این تا حدی موفق‌ترین عرضه یک کالای مصرفی در تاریخ بود.^[۱۹]

اپل‌استور

جابز از این موضوع که نتواند بر تجربه مشتری تاثیر بگذارد متنفر یود. اما او در این فرآیند با مشکلی مواجه شد، او قسمتی از مراحل کار را نمی‌توانست تحت کنترل خود در بیاورد: «تجربه خرید یک محصول اپل از یک فروشگاه.» اکثر فروشنده‌ها توانایی و حتی انگیزه لازم را نداشتند که بتوانند ماهیت متفاوت محصولات اپل را توضیح دهند. جابز می‌گفت: «تنها چیزی که برای فروشنده اهمیت داشت، ۵۰ درصد پورسانت بود». سایر کامپیوترها تقریبا نام و علامت تجاری نداشتند، اما محصولات اپل با ویژگی‌های نوآورانه و نیز قیمت بالاتری عرضه می‌شدند. او دوست نداشت که یک آی‌مک در یک قفسه فروشگاه بین یک دل و یک کامپک قرار داشته‌باشد و یک فروشنده بی‌دانش ویژگی‌های هریک از آن‌ها را از بر بگوید. جابز می‌گفت: «سرمان کلاه رفته‌بود، مگر این‌که راهی برای رساندن پیام‌مان به مشتری پیدا می‌کردیم.»^[۱۹]

در جولای سال ۲۰۱۱، یک دهه پس از افتتاح اولین فروشگاه اپل، این شرکت ۳۲۶ فروشگاه را نیز افتتاح کرده‌بود. درآمد متوسط سالیانه هر فروشگاه ۳۴ میلیون دلار بود و میزان کل فروش خالص در سال ۲۰۱۰ نیز ۹٫۸ میلیارد دلار. اما اهمیت فروشگاه‌ها از این هم فراتر بود. آن‌ها به طور مستقیم ۱۵ درصد کل درآمد اپل را تامین می‌کردند.^[۱۹]

آی‌تیونزاستور

پرونده:ITunes Store Italia.jpg

آی‌تیونزاستور ایتالیا

در اوایل سال ۲۰۰۲، اپل با چالشی جدید مواجه شد. اتصال یکپارچه بین آی‌پاد، نرم‌افزار آی‌تیونز و رایانه، مدیریت موسیقی‌های موجود را آسان می‌کرد، اما برای تهیه آهنگ جدید کافی نبود، چرا که باید از این محیط بسیار راحت خارج می‌شدید و یک سی‌دی خریداری می‌کردید و یا آهنگ‌ها را به شکل آنلاین دانلود می‌کردید. مورد دوم معمولا منجر به هجوم به مراکز مشکوک اشتراک فایل‌ها و خدمات تکثیر غیرمجاز بود. بنابراین جابز سعی می‌کرد روشی بهتر را برای دانلود آهنگ به کاربران آی‌پاد ارائه دهد که راحت، مطمئن و قانونی بود. صنعت موسیقی نیز با چالش مواجه شد. این صنعت از بیماری خدمات تکثیر غیرمجاز نظیر نپستر، ناتلا، گروکستر^{[واژه‌نامه ۴۰]} و کازا^{[واژه‌نامه ۴۱]} که مردم را قادر می‌ساخت تا آهنگ‌های رایگان تهیه کنند و باعث شده‌بود که فروش قانونی سی‌دی‌ها در سال ۲۰۰۲ حدود ۹ درصد کاهش پیداکند، متضرر و خسته شده‌بود.^[۱۹]

جابز می‌توانست به راحتی تصمیم بگیرد که اجازه تکثیر غیرمجاز آهنگ‌ها را صادرکند. «موسیقی رایگان به معنای آیپادهای ارزشمندتر بود.» با این وجود چون جابز واقعا طرفدار موسیقی و هنرمندانی که آن‌ها را خلق می‌کردند، بود با آنچه که او دزدی محصولات خلاقانه نامیده‌بود، مخالفت می‌کرد. بنابراین جابز اقدام به ساخت فروشگاه آی‌تیونز و ترغیب پنج شرکت برتر ضبط موسیقی کرد تا اجازه دهند تا نسخه‌های دیجیتالی آهنگ‌های آن‌ها در آن محل به فروش برسد. پیشنهاد جابز این بود که آهنگ‌های دیجیتالی با قیمت ۹۹ سنت فروخته شوند. خریدی آسان و فوری. فروشگاه آی‌تیونز تا فوریه سال ۲۰۰۶، حدود یک میلیارد آهنگ به‌فروش رساند.^[۱۹]

استیو جابز با معرفی آی‌تیونزاستور صنعت موسیقی را نجات داد.^[۱۹]^[۸۷]^[۸۸]

کناره‌گیری

در اوت ۲۰۱۱ جابز از سمت مدیرعاملی اپل استعفا داد.^[۸۹] تیم کوک، از مدیران ارشد اپل، مدیرعامل شد و جابز به عنوان رئیس هیأت‌مدیره انتخاب شد.^[۹۰] پس از استعفای جابز، سهام اپل در عرض تنها چند ساعت به میزان ۵ درصد افت کرد.^[۹۱]

کسب و کار

دارایی

جابز صاحب ۵٫۵ میلیون سهام اپل به ارزش ۲٫۱ میلیارد دلار و و ۱۳۸ میلیون سهام دیزنی به ارزش ۴٫۴ میلیارد دلار بود.^[۹۲] فوربز در مارس ۲۰۱۱، ثروت جابز را ۸٫۳ میلیارد دلار و قبل از مرگش (در سپتامبر ۲۰۱۱) ۷ میلیارد دلار برآوردکرد و در جایگاه ۳۷امین فرد ثروتمند امریکا قرار گرفت.^[۹۳]

روش مدیریت

استیو جابز خواهان کمال بود.^[۹۴] او در سخنرانی خود در مک‌ورلد - آی‌ورلد در ژانویه ۲۰۰۷ در نقل قولی از وین گرتزکی^{[واژه‌نامه ۴۲]} (بازیکن سابق کانادایی هاکی روی یخ و ملقب به بزرگترین بازیکن هاکی همه دوران) گفت:

جمله قدیمی از وین گرتزکی است که من آن را دوست دارم. «موقع هاکی، من ترجیح می‌دهم ببینم توپ(هاکی پاک) کجا خواهدرفت و بر این اساس حرکاتم را تنظیم می‌کنم، به‌جای اینکه کورکورانه دنبال توپ حرکت‌کنم.» و ما همیشه سعی می‌کنیم تا این را در اپل اجرا کنیم.

^[۹۵]

مجله فورچون دربارهٔ او گفت که استیو یکی از پیشتازان خودبینی در درهٔ سیلیکون است اگرچه او به توانایی‌های خود چندان اعتقادی ندارد.^[۹۶] چیزهای زیادی از شخصیت مصر و هجومی او بوجود آمد.^[۹۷] تفسیرهایی در مورد شخصیت و خلق و خوی استیو در منابعی چون «قلمرو کوچک»، (از معدود زندگی‌نامه‌های مجاز جابز) اثر مایک موریتز^{[واژه‌نامه ۴۳]}، «اسطوره: استیو جابز» نوشته جفری یانگ و ویلیام سیمون و در «بازگشت مجدد» اثر آلن دویستچمن وجود دارد.^[۹۷] جابز یکی از هفت رییس خشن و زمخت از دیدگاه فورچون بود.^[۹۸] دنل لوین^{[واژه‌نامه ۴۴]}، شریک استیو، در مورد زمان تاسیس اپل گفت: موفقیت‌های بزرگ برای ما غیرقابل باور بود... اما ضعف‌ها غیرقابل تصور بود.^[۹۸]

در سال ۲۰۰۵، جابز تمامی کتاب‌های منتشر شده توسط جان وایلی و پسران را در فروشگاه‌های اپل در واکنش به چاپ غیر مجاز زندگی‌نامه‌اش (اسطوره: استیو جابز) تحریم کرد.^[۹۹] فلوید نورمن^{[واژه‌نامه ۴۵]} (یک پویانما که در شرکت والت دیزنی شاغل بود) گفت که جابز در پیکسار سیاست عدم مداخله را در پیش گرفته‌بود و هرگز در امور مربوط به فیلمسازها دخالت نمی‌کرد. او آنقدر باهوش بود که برخلاف بیشتر مدیران رده‌بالا، مزاحم هنرمندان نمی‌شد.^[۱۰۰] جابز جدال لفظی با مایکل دل، مدیرعامل شرکت دل داشت. این اختلاف از زمانی آغاز شد که جابز از دل به خاطر ساخت «جعبه‌های قهوه‌ای بدون نوآوری» انتقادکرد.^[۱۰۱] در اکتبر ۱۹۹۷ در یک نشست گارتنر، هنگامی که از مایکل دل پرسیده شد که اگر در شرکت کامپیوتری اپل که آن موقع اوضاع خوبی نداشت، به جای جابز مدیرعامل بود چه می‌کرد؟ او در پاسخ گفت: در شرکت را می‌بستم و پول سهام‌داران را پس می‌دادم.^[۱۰۱] در سال ۲۰۰۶ جابز هنگامی که ارزش‌بازار^{[واژه‌نامه ۴۶]} شرکت اپل از شرکت دل پیشی گرفت، طی یک ایمیل به تمامی کارکنان اپل نوشت:

اوضاع نشان می‌دهد که مایکل دل پیشگوی خوبی نیست. بر مبنای اطلاعات امروز بازار بورس، ارزش سهام اپل از دل بیشتر است. البته سهام بالا و پایین می‌رود و فردا ممکن است چیزهایی تغییر کند اما من فکر کردم این نکته، امروز ارزش گفتنش را داشت. استیو

^[۱۰۲]

در ماه مه سال ۲۰۰۰، ارزش‌بازار اپل یک‌بیستم مایکروسافت بود. مه ۲۰۱۰، اپل به عنوان ارزشمندترین شرکت فناوری جهان از مایکروسافت پیشی گرفت و در سپتامبر ۲۰۱۱، ۷۰درصد بیشتر از مایکروسافت ارزش داشت.^[۱۹]

جابز در سال ۲۰۰۰ ملاقاتی با لینوس توروالدز داشت و او را به دفتر اپل در کوپرتینو دعوت کرد و قصد داشت تا توروالدز را در اپل به کار بگیرد و او توسعه لینوکس را رها کند. این اتفاق هرگز رخ نداد و توروالدز به پیشنهاد جابز پاسخ منفی داد.^[۱۰۳]

پس از آن‌که آی‌فون در سال ۲۰۰۷ رونمایی شد، جابز گوگل را تهدید کرد که چنان‌چه به توسعه اندروید ادامه دهد و در آن از ویژگی‌های برتر آی‌فون، از جمله لمس چندگانه استفاده کند، به طور قانونی از آن شرکت شکایت خواهدکرد. در ابتدا گوگل از هرگونه کپی‌برداری خودداری می‌کرد. اما در سال ۲۰۱۰ اچ‌تی‌سی یک گجت مبتنی بر اندروید را عرضه کرد که خاصیت لمس چندگانه و تعداد دیگری از ویژگی‌های آن از روی آی‌فون کپی‌برداری شده‌بود. این مساله سبب اعلامیه رسمی جابز علیه شعار گوگل (شیطان صفت نباشید) شد و این‌که «این شعار چرندیات است.» جابز گفت: «من تا آخرین نفس و تا آخرین پنی از درآمد ۴۰ میلیاردی اپل را برای احقاق این حق صرف می‌کنم. این محصول دزدی است. جدای از محدوده جستجو بقیه محصولات گوگل همگی افتضاح هستند.»^[۱۹] در ماه‌های منتهی به جولای ۲۰۱۲، حدود ۲۵ سرویس گوگل تعطیل شد که معروف‌ترین آن‌ها گوگل‌ویدیو و آی‌گوگل بود.^[۱۰۴]

جابز بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۲ عضو هیات‌مدیره شرکت گپ بود.^[۱۰۵]

بشر دوستی

به گفته اریک هسلدال^{[واژه‌نامه ۴۷]} از مجله بیزینس‌ویک^{[واژه‌نامه ۴۸]} «جابز در مقایسه با بیل گیتس، آنچنان در مورد همکاری در زمینهٔ امور بشردوستانه شناخته شده نیست.»^[۱۰۶] با این حال جابز در سال ۱۹۸۵ میلادی گفت که امور بشردوستانه را به شکل پنهانی انجام می‌دهد.^[۳۹] پس از بازگشت جابز به اپل به عنوان مدیرعامل در سال ۱۹۹۷، او تمام برنامه‌های بشردوستانه را در ابتدا حذف کرد.^[۱۰۶] یکی از دوستان جابز به نیویورک تایمز گفت: استیو حس می‌کرد که می‌تواند توسعه بهتر اپل را انجام دهد تا این که به امور خیریه کمک مالی کند.^[۱۰۷]

بعدها تحت مدیریت جابز، اپل عضو طرح محصول قرمز^{[واژه‌نامه ۴۹]} (تولید نسخه‌های قرمز از دستگاه‌ها، تا سود حاصل از فروش آن‌ها به امور مبارزه با ایدز در آفریقا اختصاص یابد^[۱۰۸]) شد. اپل با این اقدام، بزرگ‌ترین شریک خیریه از ابتدای این حرکت می‌شد. یکی از موسسین طرح محصول قرمز، بونو (خواننده ایرلندی گروه راک یوتو) پس از دفاع از عملکرد جابز و همسرش در امور خیریه، از قول جابز گفت:

هیچ شانسی بزرگ‌تر از این نیست که زندگی انسان‌ها را نجات داد.

^[۱۰۹]

فعالیت‌های سیاسی

در سال ۲۰۱۱، در یک مصاحبه با والتر ایزاکسون، جابز بیان کرد که ملاقاتی با رییس جمهور باراک اوباما داشته‌است و از کمبود مهندسین نرم‌افزار شکایت کرده‌است و این که بیش از یک دوره رییس جمهور نخواهد بود. جابز پیشنهاد کرد که باید به هر دانشجوی خارجی که مدرک مهندسی در ایالات متحده آمریکا دریافت می‌کند، گرین کارت داده شود.^[۱۱۰] بعد از این ملاقات، جابز گفت: «رییس جمهور بسیار باهوش است، با این حال او در مورد این که چرا کارها به درستی انجام نمی‌شود دلیل می‌آورد، این من را عصبانی می‌کند.»^[۱۱۰]

جابز طی دورهٔ عمر خود، به تعدادی از سیاستمداران و برخی نهضت‌ها کمک مالی کرد، از جمله دادن ۲۰۹ هزار دلار به دمکرات‌ها، ۴۵ هزار دلار به برخی فعالیت‌ها و نهضت‌ها که مورد علاقهٔ شخصی‌اش بودند و ۱۰۰۰ دلار هم به جمهوری خواهان داده بود.^[۱۱۱]

مساله سلامتی

مشکلات کلیوی جابز (سنگ کلیه) به شکل غیرمستقیم باعث کشف سرطانش شد. هنگامی که جابز در اکتبر ۲۰۰۳ به درخواست اورولوژیست یک اسکن کت از کلیه‌هایش گرفت، معلوم شد که کلیه‌هایش سالم است اما سایه‌ای را بر روی لوزالمعده‌اش نمایان می‌کرد. پس از بررسی‌ها معلوم شد که او به سرطان مبتلا شده‌است. حتی یکی از پزشکان به او گفت که چند ماه بیشتر زنده نمی‌ماند. جابز نمی‌خواست برای برداشتن غدهٔ سرطانی‌اش جراحی کند، درحالی که این تنها راه حل پزشکی مورد قبول بود. او چند سال بعد با پشیمانی گفت: «واقعا نمی‌خواستم بدنم را بشکافند، برای همین سعی کردم بفهمم که آیا راه‌های دیگری جواب می‌دهند یا نه؟» پاول می‌گوید: «یک چیز مهم این بود که او واقعا آماده شکافته شدن بدنش نبود. سخت است که کسی را وادار به این کار کنید.»^[۱۹]

لجاجت و یک‌دندگی‌های او بعد از تشخیص بیماری‌اش در اکتبر ۲۰۰۳، نه ماه طول کشید. در جولای سال ۲۰۰۴ اسکن کت نشان داد که تومور رشد کرده‌است و به احتمال زیاد پخش شده‌است. جابز در ۳۱ جولای سال ۲۰۰۴ در مرکز پزشکی دانشگاه استنفورد تحت عمل جراحی قرار گرفت.^[۱۹]

جابز ۴۹ ساله در سال ۲۰۰۴ طی یک ایمیل که آن را از تخت بیمارستان ارسال کرد، به کارمندانش اعلام کرد: «من چند خبر شخصی دارم که نیاز دارم آن‌ها را با شما در میان بگذارم و دوست دارم که آن را مستقیما از خود من بشنوید. من به یک نوع خیلی نادر از سرطان لوزالمعده مبتلا شده‌ام که به وسیله عمل جراحی قابل درمان است و نیاز به شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ندارد.»^[۱۱۲] در نهایت در ژوئیه ۲۰۰۴ پس از یک عمل جراحی موفقیت آمیز، تومور از بدن جابز خارج شد.^[۱۱۳] طی دوره غیبت جابز، تیم کوک عهده‌دار مسئولیت او بود.^[۱۱۲]

لاغر و نحیف بودن جابز در کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان اپل در اوت ۲۰۰۶ و ژوئن ۲۰۰۸ و عدم حضورش در مک‌ورلد - آی‌ورلد در سال ۲۰۰۹ حاکی از پیشرفت بیماری او بود.^[۱۱۳] جابز تعادل هورمونی‌اش را از دست داده‌بود و این مساله باعث شد سرطان او به کبدش نیز گسترش یابد. نگرانی‌های ایجاد شده به علت کاهش وزن جابز سبب شد که قیمت سهام اپل از ۱۸۸ دلار در آغاز ژوئن ۲۰۰۸ به پایین‌تر از ۱۵۶ دلار در پایان ماه جولای و ۹۷ دلار در ماه اکتبر برسد. در مارس ۲۰۰۹ مرد جوانی در یک تصادف رانندگی جانش را از دست داد و اعضای بدنش اهدا شد. این پیوند موفقیت‌آمیز بود ولی چندان اطمینان‌بخش نبود. هنگام خروج کبد او توسط پزشکان، تومورهای پخش شده در سراسر کبد به این معنا بود که احتمالا در ناحیهٔ دیگری نیز منتشر شده‌بود. ظاهرا سرطان او تغییر یافته‌بود و به سرعت رشد می‌کرد.^[۱۹]

جابز در مدت درمانش ظاهرا شیمی درمانی و پرتودرمانی نشد.^[۱۱۲]^[۱۱۴]

طبق گفته دکتر رمزی امیر^{[واژه‌نامه ۵۰]} (یک کارشناس سرطان لوزالمعده که در مدرسه پزشکی هاروارد کار می‌کند) انتخاب درمان‌های جایگزین نظیر رژیم غذایی خاص، توسط جابز سبب مرگ زودهنگام غیرمحتومش شد.^[۱۱۵]

والتر ایزاکسون که چند هفته قبل از مرگ جابز در خانه‌اش با او ملاقات داشت گفت: «جابز که درد زیادی داشت در یک اتاق خواب در طبقه پایین خانه بود و برای بالا رفتن از پله‌ها بسیار ضعیف شده‌بود با این حال هنوز مثل گذشته تیزهوش و خوش مشرب بود.»^[۱۱۶] جابز که خود را وقف اپل، شرکتی که خودش آن را ساخت، کرده‌بود در روز آخری که به عنوان مدیرعامل در دفتر مرکزی اپل خدمت می‌کرد یک روز کامل کار کرد.^[۱۱۶] شواهد نشان می‌دهد که جابز تا روز قبل از مرگش برای اپل کار می‌کرد و درگیر مسائل مربوط به محصول بعدی اپل بود.^[۱۱۶] در استعفانامه‌ای که جابز به هیات‌مدیره اپل فرستاده، آمده‌است:

«

من همواره به شما گفته بودم اگر روزی بیاید که نتوانم وظایف خود را به عنوان مدیر عامل اپل ایفا کنم، شما نخستین کسانی خواهید بود که از این موضوع مطلع خواهیدشد. متاسفانه چنین روزی فرا رسیده‌است.

»

استیو جابز در این نامه افزود:

«

من معتقدم اپل خلاق‌ترین و درخشان‌ترین روزهای خود را پیش رو دارد.

»

^[۱۱۷]

درگذشت

استیو جابز در تاریخ چهارشنبه ۵ اکتبر ۲۰۱۱ در سن ۵۶ سالگی درگذشت.^[۱۱۹] گواهی فوت جابز نشان می‌دهد که او حوالی ساعت ۳ بعد از ظهر در خانه‌اش در پالو آلتو در کالیفرنیا، بر اثر ایست تنفسی ناشی از سرطان لوزالمعده درگذشت.^[۱۲۰] جابز پس از برگزاری یک مراسم تدفین کوچک و خصوصی در تاریخ ۷ اکتبر،^[۱۲۱] در یک قبرستان عمومی به نام «آلتا مسا مموریال پارک»^{[واژه‌نامه ۵۱]} در پالو آلتو به خاک سپرده شد.^[۱۲۲]

واکنش‌ها به مرگ وی

خانوادهٔ جابز پس از مرگ او طی بیانیه‌ای چنین اعلام کرد: «استیو در آرامش از دنیا رفت. »^[۱۲۳]

مرگ او توسط وب‌گاه اپل در یک اطلاعیه اعلام شد:

ما عمیقا غمگین هستیم که اعلام کنیم که استیو جابز امروز درگذشت. استعداد، علاقه و انرژی استیو منبع نوآوری‌های بی شماری بود که زندگی همه ما را بهبود و غنا بخشید. جهان به خاطر وجود استیو به مراتب بهتر شد. بزرگترین عشق وی، همسرش لورن و خانواده‌اش بودند...

^[۱۲۴]

پس از مرگ جابز، صفحه اول وب‌گاه اپل به عکسی سیاه و سفید از وی اختصاص یافت و آدرس ایمیلی نمایش داده شده‌بود که عموم مردم بتوانند خاطرات و پیام‌های تسلیتشان را به اشتراک بگذارند.^[۱۱۸]

اندکی پس از اعلام مرگ جابز، شبکه‌های ABC، CBS و NBC برنامه‌های خود را قطع کردند و این خبر را پوشش دادند.^[۱۲۵]

روزنامه‌ها از سراسر دنیا این خبر را اعلام کردند و افراد مشهوری چون باراک اوباما،^[۱۲۶] دیوید کامرون،^[۱۲۷] بیل گیتس،^[۱۲۸] استیو وزنیاک،^[۱۲۹] اریک اشمیت،^[۱۳۰]لری پیج،^[۱۳۱] سرگئی برین،^[۱۳۱] تیم کوک،^[۱۳۰] ادوین کتمول،^[۱۳۰] جان لستر^[۱۳۰] و... برای درگذشت او بیانیه دادند.

افتخارها

پس از بنیانگذاری اپل، جابز نماد شرکت و صنعتش شد. هنگامی که تایم در سال ۱۹۸۲ میلادی، کامپیوتر را به عنوان «ماشین سال» نامید، این مجله معرّفی کاملی از استیو به عنوان «مشهورترین استاد میکرو(الکترونیک)» منتشر کرد.^[۱۳۲]

در سال ۱۹۸۵ رییس‌جمهور رونالد ریگان جایزهٔ ملی تکنولوژی و نوآوری را به استیو جابز و استیو وزنیاک اهدا کرد. (در میان اولین افرادی که موفق به کسب این افتخار شده‌اند)^[۱۳۳] در نوامبر ۲۰۰۷، جابز به وسیلهٔ مجله فورچون در یک لیست بیست‌وپنج نفره به عنوان قدرتمندترین فرد و بالاتر از افرادی چون بیل گیتس، روپرت مرداک و اریک اشمیت در تجارت معرفی شد^[۱۳۴] و جیمز کالینز^{[واژه‌نامه ۵۲]} (مولف و سخنران در زمینه تجارت) او را «بتهوون تجارت» خواند.^[۱۳۵]

در دسامبر ۲۰۰۷، آرنولد شوارزنگر فرماندار وقت کالیفرنیا و بانوی اول ماریا شرایور، افتخار ورود به «تالار مشاهیر کالیفرنیا» که در موزه تاریخ و زنان و هنر کالیفرنیا واقع است، را نصیب استیو جابز کردند.^[۱۳۶]

در اوت سال ۲۰۰۹ میلادی، درنظرسنجی جونیور اچیومنت^{[واژه‌نامه ۵۳]} (یک سازمان جوانان غیرانتفاعی که در زمینه انتقال تجربیات سازمان‌ها به جوانان فعالیت می‌کند)، او به عنوان مورد تحسین ترین کارآفرین در میان نوجوانان انتخاب شد.^[۱۳۷] در نوامبر ۲۰۰۹، به وسیله مجله فورچون به عنوان «مدیرعامل دهه» انتخاب شد.^[۱۳۸] در نوامبر ۲۰۱۰، در رده هفدهم قدرتمندترین افراد جهان از دیدگاه فوربز قرار گرفت.^[۱۳۹] در دسامبر ۲۰۱۰، فایننشال تایمز، جابز را به عنوان مرد سال ۲۰۱۰ معرفی کرد.^[۱۴۰] هنگام استعفای استیو جابز و پس از مرگش، بارها با عناوین آینده‌بین، پیشرو و نابغه معرفی شد.^[۱۴۱]^[۱۴۲]^[۱۴۳]^[۱۴۴]^[۱۴۵] پس از استعفای استیو جابز از مدیرعاملی اپل، نیویورک تایمز، استیو جابز را به عنوان توماس ادیسون و هنری فورد این دوره توصیف کرد.^[۱۴۶]^[۱۴۷] در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۱ در بوداپست، شرکت گرافی‌سافت، اولین مجسمه برنزی استیو جابز را ارائه داد و او را یکی از بزرگترین شخصیت‌های عصر مدرن معرفی کرد.^[۱۴۸]

در یک نظر سنجی که در سال ۲۰۱۲ از ۱۰۰۰ نوجوان بین سنین ۱۶ تا ۲۵ سال انجام شد تا بزرگترین نوآور کل تاریخ شناخته شود، استیو جابز با کسب ۲۴ درصد آراء، رتبهٔ دوم را پس از توماس ادیسون کسب کرد.^[۱۴۹]

در مارس ۲۰۱۲، فورچون، جابز را بزرگترین کارآفرین این دوران نامید و او را آینده‌بین، الهام‌بخش و بااستعداد توصیف کرد.^[۱۵۰]

والتر ایزاکسون درباره جابز می‌گوید: «او یک کارآفرین خلاق بوده و در شش مورد زیر انقلابی ایجاد کرده و آن‌ها را به کمال رسانیده‌است: رایانه‌های شخصی، تصاویر انیمیشن، موسیقی، تلفن، تبلت و انتشارات دیجیتال»^[۱۹]

سخنرانی‌ها

سخنرانی جابز در دانشگاه استنفورد درباره زندگی‌نامه خودش (با زیر نویس فارسی) در یوتیوب

کتاب‌ها

استیو جابز : زندگی‌نامه مجاز استیو جابز، نوشته شده توسط والتر ایزاکسون در سال ۲۰۱۱
اسطوره: استیو جابز: زندگی‌نامه غیرمجاز استیو جابز، نوشته شده توسط جفری یانگ و ویلیام سیمون در سال ۱۹۹۶
بازگشت مجدد استیو جابز: زندگی‌نامه غیرمجاز استیو جابز، نوشته شده توسط آلن دویستچمن در سال ۲۰۰۱

فیلم‌ها

جابز: فیلم در حال ساخت با موضوع زندگی استیو جابز
غارتگران دره سیلیکون: فیلمی با موضوع ساخت اولیت کامپیوتر شخصی در سال ۱۹۹۹

واژه‌نامه

↑ Joanne Carole Schieble
↑ Abdul Fattah Jandali
↑ Paul Reinhold Jobs
↑ Clara Hagopian
↑ Homestead High School
↑ multiple typefaces
↑ Homebrew Computer Club
↑ Daniel Kottke
↑ Neem Karoli Baba
↑ Daniel Kottke
↑ Blue Box
↑ Lisa Brennan-Jobs
↑ Chris Ann Brennan
↑ Laurene Powell
↑ Reed Paul, Erin Sienna and Eve
↑ Alan Deutschman
↑ Elizabeth Holmes
↑ Jeffrey S. Young
↑ William L. Simon
↑ Jackling House
↑ Mike Scott
↑ Mike Markkula
↑ Nextstep
↑ Mach Kernel
↑ DSP
↑ Built-in
↑ Interpersonal
↑ Personal
↑ Michael Eisner
↑ Roy E. Disney
↑ Interim Chief Executive
↑ Newton, Cyberdog, and OpenDoc
↑ Delivering
↑ Reality Distortion Field
↑ Stevenotes
↑ Bud Tribble
↑ Steve - Don't be a mini-player recycle all e-waste
↑ Chiat/Day
↑ Tony Fadell
↑ Grokster
↑ Kazaa
↑ Wayne Gretzky
↑ Michael Moritz
↑ Dan'l Lewin
↑ Floyd Norman
↑ Market Capitalization
↑ Arik Hesseldahl
↑ Bloomberg Businessweek
↑ Product Red
↑ Ramzi Amir
↑ Alta Mesa Memorial Park
↑ James C. Collins
↑ Junior Achievement

پانویس

↑ "Timeline" (به انگلیسی). allaboutstevejobs.com. Archived from the original on 7 May 2012.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ Shirin Sadeghi (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Was an Arab American" (به انگلیسی). newamericamedia.org. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ Ropafadzo Mapimhidze (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "Tributes for Apple 'visionary' Steve Jobs" (به انگلیسی). bbc. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ "Steve Jobs Was an Arab American" (به انگلیسی). NewAmericaMedia. 2011. Retrieved 6 October 2011. {{cite web}}: Unknown parameter |ماه= ignored (help)
↑ «قوی‌ترین و معروف‌ترین عرب دنیا کیست؛ بشار اسد، قذافی یا استیو جابز؟». آفتاب نیوز. ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۱. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
↑ «The life and times of Steve Jobs' Syrian father». alarabiya. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ جولای ۲۰۱۲.
↑ «Biography for Steve Jobs». imdb. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ جولای ۲۰۱۲.
↑ «What is the story about Paul and Clara Jobs, Steve Jobs' adoptive parents?». quora. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۱۱.
↑ Ropafadzo Mapimhidze (۱۱ آوریل ۲۰۱۱). "Why do hurt people hurt other people?" (به انگلیسی). newsday. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ ^۱۰٫۰ ^۱۰٫۱ ^۱۰٫۲ Daniel Morrow, Executive Director (۲۰ آوریل ۲۰۰۵). "steve jobs" (به انگلیسی). americanhistory. Archived from the original on 17 March 2012.
↑ Mike Elgan (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "What Steve Jobs Means to Silicon Valley" (به انگلیسی). cultofmac. Archived from the original on 7 June 2012.
↑ ^۱۲٫۰ ^۱۲٫۱ ^۱۲٫۲ ^۱۲٫۳ ^۱۲٫۴ ^۱۲٫۵ ^۱۲٫۶ "Steve Paul Jobs: Personal Life" (به انگلیسی). onlinecnnnews. Archived from the original on 11 May 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «online» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ ^۱۳٫۰ ^۱۳٫۱ MAUREEN DOWD (۱۱ اکتبر ۲۰۱۱). "Prospero's Tempestuous Family" (به انگلیسی). nytimes. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ "people" (به انگلیسی). People magazine. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 19 March 2012.
↑ "7 little-known facts about Steve Jobs" (به انگلیسی). theweek. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ "Youth" (به انگلیسی). allaboutstevejobs. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ ^۱۷٫۰ ^۱۷٫۱ ^۱۷٫۲ "Biography of Steve Jobs" (به انگلیسی). www.stevejobs.info. Archived from the original on 20 March 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «hs» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ Dave Serchuk. "Steve Jobs' Liberal, Hippie Education" (به انگلیسی). forbes. Archived from the original on 7 June 2012.
↑ ^۱۹٫۰۰ ^۱۹٫۰۱ ^۱۹٫۰۲ ^۱۹٫۰۳ ^۱۹٫۰۴ ^۱۹٫۰۵ ^۱۹٫۰۶ ^۱۹٫۰۷ ^۱۹٫۰۸ ^۱۹٫۰۹ ^۱۹٫۱۰ ^۱۹٫۱۱ ^۱۹٫۱۲ ^۱۹٫۱۳ ^۱۹٫۱۴ ^۱۹٫۱۵ ^۱۹٫۱۶ ^۱۹٫۱۷ ^۱۹٫۱۸ ^۱۹٫۱۹ ^۱۹٫۲۰ ^۱۹٫۲۱ ^۱۹٫۲۲ ^۱۹٫۲۳ ^۱۹٫۲۴ ^۱۹٫۲۵ ^۱۹٫۲۶ ^۱۹٫۲۷ ایزاکسون، والتر (۱۳۹۰). زندگی‌نامه استیو جابز. ترجمهٔ مهدی پاک‌نهاد. ستایش. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۱۸۴-۴۱-۹.
↑ ایزاکسون، والتر (۱۳۹۱). زندگی‌نامه استیو جابز. ترجمهٔ ناصر دادگستر. نارنجی.
↑ "What really shaped Steve Jobs' view of India - Realms of intuition or the pains of Delhi belly?" (به انگلیسی). economictimes. ۲۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ Shashank Chouhan (۱۳ اکتبر ۲۰۱۱). "India visit gave a vision to Steve Jobs" (به انگلیسی). indiatoday. Archived from the original on 18 May 2012.
↑ ^۲۳٫۰ ^۲۳٫۱ Andrews, Amanda (۱۴ ژانویه ۲۰۰۹). ""Steve Jobs, Apple's iGod: Profile"" (به انگلیسی). telegraph. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ Walter Armstrong (۱۰ ژوئن ۲۰۱۱). "Steve Jobs: LSD Was One of The Best Things I've Done in My Life" (به انگلیسی). thefix. Archived from the original on 7 June 2012.
↑ "Investing Value - Business Profile" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 May 2012.
↑ "Steve Wozniak on Apple, Steve Jobs and the Value of a Good Prank" (به انگلیسی). knowledge.wharton. ۲۰ فوریه ۲۰۰۸. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ "The Kids of Business Icons: Lisa Brennan-Jobs" (به انگلیسی). ۳۱ اوت ۲۰۱۰. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ "Preparing for the future" (به انگلیسی). allaboutstevejobs. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ Linzmayer, Owen (۲۰۰۴). "Apple Confidential 2.0: The Definitive History of the World's Most Colorful Company" (به انگلیسی). books.google.
↑ "Steve Jobs Biography By Walter Isaacson Launch Brought Up To October 24th, Pre-Orders Jump 53,555%" (به انگلیسی). redmondpie. Archived from the original on 7 June 2012.
↑ Peter Elkind (۵ مارس ۲۰۰۸). "The trouble with Steve Jobs" (به انگلیسی). money.cnn.com. Archived from the original on 10 May 2012.
↑ "Steve Jobs: Billion Dollar Hippy" (به انگلیسی). bbc. ۱۴ دسامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 June 2011.
↑ Christina Bonnington (۲۱ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Bio: Its 6 Most Surprising Reveals" (به انگلیسی). wired. Archived from the original on 23 March 2012.
↑ ^۳۴٫۰ ^۳۴٫۱ Steve Jobs (۱۴ ژوئن ۲۰۰۵). "'You've got to find what you love,' Jobs says" (به انگلیسی). news.stanford. Archived from the original on 22 January 2012.
↑ ""Steve Jobs bio says Apple CEO abhorred 'corrupt' execs"" (به انگلیسی). CBC News. ۲۰ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 23 March 2012.
↑ perrya. "Steve Jobs, Apple and The Beatles" (به انگلیسی). perrya.hubpages. Archived from the original on 22 March 2012.
↑ "The Beatles Now on iTunes" (به انگلیسی). apple. ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰. Archived from the original on 23 March 2012.
↑ Larry Dignan (۲۳ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs: In the end, he didn't like the off switch" (به انگلیسی). zdnet. Archived from the original on 23 March 2012.
↑ ^۳۹٫۰ ^۳۹٫۱ "Steve Jobs Interview in Playboy (1985)" (به انگلیسی). redmondpie. ۲۲ نوامبر ۲۰۱۰. Archived from the original on 23 April 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «privet» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ Alex Heath (۲۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Why Steve Jobs' Mercedes Never Had a License Plate" (به انگلیسی). cultofmac. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بایگانی= (help)
↑ "A Historical Tour of Silicon Valley" (به انگلیسی). scaruffi. ۲۰۰۹. Archived from the original on 4 May 2012.
↑ Owen W. Linzmayer (۱۹۹۹). ""Apple Confidential: The Real Story of Apple Computer, Inc."" (به انگلیسی). denverpost. Archived from the original on 20 March 2012.
↑ Mary Bellis. "The History of Apple Computers" (به انگلیسی). About.com. Archived from the original on 9 May 2012.
↑ "Apple 1" (به انگلیسی). oldcomputers.net. Archived from the original on 9 May 2012.
↑ Jeremy Reimer. "Total share: 30 years of personal computer market share figures" (به انگلیسی). arstechnica. Archived from the original on 21 March 2012.
↑ "Interview: Steve Wozniak, Co-Founder, Apple Computer" (به انگلیسی). foundersatwork. Archived from the original on 20 March 2012.
↑ "Apple III" (به انگلیسی). vectronicsappleworld. Archived from the original on 20 March 2012.
↑ "His Opportunity to Change the World" (به انگلیسی). actsweb. Archived from the original on 11 May 2012.
↑ ^۴۹٫۰ ^۴۹٫۱ "Top 10 Apple products which flopped" (به انگلیسی). newlaunches. Archived from the original on 20 March 2012.
↑ "Chronology of Apple Computer Personal Computers" (به انگلیسی). ۹ نوامبر ۲۰۱۰. Archived from the original on 20 March 2012.
↑ Mary Bellis. "Inventors of the Modern Computer" (به انگلیسی). Archived from the original on 7 June 2012.
↑ "beginning of apple" (به انگلیسی). books.google.
↑ Chris Seibold (۲۴ مه ۲۰۱۱). "May 24, 1985: Jobs Fails to Oust Sculley" (به انگلیسی). applematters. Archived from the original on 23 March 2012.
↑ ^۵۴٫۰ ^۵۴٫۱ "iR.I.P: Steven Paul "Steve" Jobs 1955 –2011" (به انگلیسی). eastlinemarketing. Archived from the original on 1 April 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «next» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ ^۵۵٫۰ ^۵۵٫۱ "Steve Jobs: 10 Products that Define this Tech Legend" (به انگلیسی). inventionsdiscoveries. Archived from the original on 4 April 2012.
↑ Gary Wolf. "Steve Jobs: The Next Insanely Great Thing" (به انگلیسی). wired. Archived from the original on 5 April 2012.
↑ "OPENSTEP ۴٫۲, Intel version" (به انگلیسی). toastytech.com. Archived from the original on 7 September 2011.
↑ ^۵۸٫۰ ^۵۸٫۱ "Dot Com Entrepreneurs" (به انگلیسی). Start Your Business Magazine. Archived from the original on 7 September 2011.
↑ "Tim Berners-Lee's original World Wide Web browser" (به انگلیسی). info.cern. Archived from the original on 6 April 2012.
↑ "The website of the world's first-ever web server" (به انگلیسی). info.cern. مارج ۲۰۰۹. Archived from the original on 6 April 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= (help)
↑ ^۶۱٫۰ ^۶۱٫۱ ammar (۲۳ مارس ۲۰۱۱). "Mac OS X Turns 10 tomorrow" (به انگلیسی). Smash iPhone. Archived from the original on 7 September 2011.
↑ "History Pixar Founding Documents" (به انگلیسی). alvyray. Archived from the original on 6 April 2012.
↑ Bunk, Matthew (۱ ژانویه ۲۰۰۶). "Sale unlikely to change Pixar culture" (به انگلیسی). Inside Bay Area. Archived from the original on 11 October 2011.
↑ "history" (به انگلیسی). pixar. Archived from the original on 10 May 2012.
↑ ^۶۵٫۰ ^۶۵٫۱ "Pixar Awards" (به انگلیسی). Pixar. Archived from the original on 11 October 2011.
↑ Maximilian Schönherr (۲۷ مارس ۲۰۰۵). "Interview conducted by Maximilian Schönherr for German Public Radio at NeXT" (به انگلیسی). {{cite web}}: Missing or empty |url= (help)
↑ Paul R. La Monica (۲۵ ژانویه ۲۰۰۶). "Disney buys Pixar" (به انگلیسی). money.cnn. Archived from the original on 7 April 2012.
↑ "Farewell Steve Jobs" (به انگلیسی). 256news. ۱۰ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 7 April 2012.
↑ Stryker. "Steve Jobs, 1955 – 2011" (به انگلیسی). splashnology. Archived from the original on 7 April 2012.
↑ "Apple Formally Names Jobs as Interim Chief" (به انگلیسی). nytimes. ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۷. Archived from the original on 9 April 2012.
↑ "Apple 'S Change" (به انگلیسی). oppapers. Archived from the original on 9 April 2012.
↑ ^۷۲٫۰ ^۷۲٫۱ "Homage to Steve Jobs - A Pioneer of Function and Form" (به انگلیسی). wipo. دسامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 10 April 2012.
↑ Henry Norr (۶ ژانویه ۲۰۰۰). "MACWORLD EXPO Permanent Jobs Apple CEO finally drops `interim' from title" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 April 2012.
↑ Sean P. Aune (۱۲ آوریل ۲۰۱۰). "A Look Back At The Introduction Of the iPod" (به انگلیسی). technobuffalo. Archived from the original on 9 May 2012.
↑ "iTunes Store Top Music Retailer in the US" (به انگلیسی). apple. ۳ آوریل ۲۰۰۸. Archived from the original on 9 May 2012.
↑ Mathew Honan (۹ ژانویه ۲۰۰۷). "Apple unveils iPhone" (به انگلیسی). macworld. Archived from the original on 9 May 2012.
↑ "iPad Available in US on April 3" (به انگلیسی). apple. Archived from the original on 9 May 2012.
↑ "Steve Jobs' Legacy: Real Artists Ship" (به انگلیسی). onleadingwell. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 April 2012.
↑ Awais Imran (۱۱ نوامبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Annual Salary At Apple (1997-2011) Was Less Than Yours" (به انگلیسی). redmondpie. Archived from the original on 12 April 2012.
↑ ^۸۰٫۰ ^۸۰٫۱ ^۸۰٫۲ "100 Most Influential People of All Times (Mobi History)" (به انگلیسی). books.google.
↑ Andy Hertzfeld (فوریه ۱۹۸۱). "Reality Distortion Field" (به انگلیسی). folklore. Archived from the original on 7 June 2012.
↑ Tom Hormby (۴ سپتامبر ۲۰۰۷). "'Think Different': The Ad Campaign that Restored Apple's Reputation" (به انگلیسی). lowendmac. Archived from the original on 19 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بایگانی= (help)
↑ ""Think Different" ad perfectly describes Steve Jobs' life on earth" (به انگلیسی). cbsnews. ۶اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 19 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= و |تاریخ بایگانی= (help)
↑ "IN/jobs AND AN/apple: 32 applications" (به انگلیسی). US patent and trademark office. Archived from the original on 20 April 2012.
↑ "Steve Jobs Patent" (به انگلیسی). scribd. Archived from the original on 20 April 2012.
↑ "Apple Unveils Updated iPod Nano, Touch" (به انگلیسی). pcmag. Archived from the original on 28 June 2012.
↑ ED NASH (۲۱ اکتبر ۲۰۱۱). "How Steve Jobs Saved the Music Industry" (به انگلیسی). online.wsj. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بایگانی= (help)
↑ KEVIN O’GRADY (۳۱ آگوست ۲۰۱۱). "TECHNO FILE: How Jobs saved the music industry" (به انگلیسی). businessday. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= و |تاریخ بایگانی= (help)
↑ "Steve Jobs Resigns As CEO Of Apple" (به انگلیسی). techcrunch. ۲۴ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 April 2012.
↑ "Steve Jobs Resigns as CEO of Apple" (به انگلیسی). apple. ۲۴ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 April 2012.
↑ Chris Smith (۲۵ اوت ۲۰۱۱). "Steve Jobs resignation sees Apple stock tumble" (به انگلیسی). techradar. Archived from the original on 15 April 2012.
↑ SUSANNA KIM (۷ اکتبر ۲۰۱۱). "Future of Steve Jobs' $6.7 Billion Wealth Likely to Remain as Private As He Was" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 18 April 2012.
↑ "Steve Jobs" (به انگلیسی). forbes. Archived from the original on 18 April 2012.
↑ "7.30 – ABC" (به انگلیسی). abc.net.au. Archived from the original on 9 October 2011.
↑ "Live from Macworld 2007: Steve Jobs keynote" (به انگلیسی). engadget.com. ۹ ژانویه ۲۰۰۷. Archived from the original on 9 October 2011.
↑ "Steve Jobs' bad bet" (به انگلیسی). money.cnn.com. ۹ مارس ۲۰۰۷. Archived from the original on 9 October 2011.
↑ ^۹۷٫۰ ^۹۷٫۱ MobileReference. "100 Most Influential People of All Times" (به انگلیسی). books.google.
↑ ^۹۸٫۰ ^۹۸٫۱ "AMERICA'S TOUGHEST BOSSES In an era of endless restructuring, cutting heads like Robespierre on a rampage is just average. These leaders inflict pain by messing with your mind as well. Here's what they're like to work for" (به انگلیسی). money.cnn.com. ۱۸ اکتبر۱۹۹۳. Archived from the original on 9 October 2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= (help) خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «AMERICA'S TOUGHEST BOSSES» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ KATIE HAFNER (۳۰ آوریل ۲۰۰۵). "Steve Jobs's Review of His Biography: Ban It" (به انگلیسی). nytimes. Archived from the original on 19 April 2012.
↑ "Steve Jobs: A Tough Act to Follow" (به انگلیسی). jimhillmedia.com. ۱۹ ژانویه ۲۰۰۹. Archived from the original on 10 October 2011.
↑ ^۱۰۱٫۰ ^۱۰۱٫۱ Charles Cooper (۹ مه ۲۰۰۸). "If Apple can go home again, why not Dell?" (به انگلیسی). cnet. Archived from the original on 20 April 2012.
↑ JOHN MARKOFF (۱۶ ژانویه ۲۰۰۶). "Michael Dell Should Eat His Words, Apple Chief Suggests" (به انگلیسی). nytimes. Archived from the original on 20 April 2012.
↑ "Linus Torvalds: The King of Geeks" (به انگلیسی). wired. ۲۰ مارس ۲۰۱۲. Archived from the original on 5 May 2012.
↑ Sarah Perez (۳ جولای ۲۰۱۲). "Google Shutdowns Continue: iGoogle, Google Video, Google Mini & Others Are Killed" (به انگلیسی). techcrunch. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= و |تاریخ بایگانی= (help)
↑ Michael Liedtke (۵ اکتبر ۲۰۰۲). "Steve Jobs resigns from Gap's board" (به انگلیسی). berkeleydailyplanet. Archived from the original on 20 April 2012.
↑ ^۱۰۶٫۰ ^۱۰۶٫۱ Amit Chahar (۲۹ اوت ۲۰۱۱). "Steve Jobs – An artist who changed the world" (به انگلیسی). youngblah. Archived from the original on 23 April 2012.
↑ "Steve Jobs' philanthropy: Did he give anonymously or not at all?" (به انگلیسی). deseretnews. ۱۲ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 23 April 2012.
↑ "two of many ways you can fight AIDS" (به انگلیسی). apple. Archived from the original on 23 April 2012.
↑ "Bono Defends Steve Jobs After Criticism About Apple Ex-CEO's Philanthropy" (به انگلیسی). bloomberg. ۲ سپتامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 8 January 2011.
↑ ^۱۱۰٫۰ ^۱۱۰٫۱ Andrew S. Ross. ""Steve Jobs bio sheds light on Obama relationship"" (به انگلیسی). sfgate. Archived from the original on 14 January 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «pol» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ ""Steve Job's Federal Campaign Contribution Report"" (به انگلیسی). Newsmeat. ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 14 January 2012.
↑ ^۱۱۲٫۰ ^۱۱۲٫۱ ^۱۱۲٫۲ Evangelista, Benny (۲ اوت ۲۰۰۴). ""Apple's Jobs has cancerous tumor removed"" (به انگلیسی). sfgate. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ ^۱۱۳٫۰ ^۱۱۳٫۱ By DAN CHILDS and KEVIN DOLAK (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs' Pancreatic Cancer: A Timeline" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ Elmer, Philip (۱۳ ژوئن ۲۰۰۸). "Why does Steve Jobs look so thin?" (به انگلیسی). tech.fortune.cnn. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ Graham Smith (۱۴ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs doomed himself by shunning conventional medicine until too late, claims Harvard expert" (به انگلیسی). dailymail. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ ^۱۱۶٫۰ ^۱۱۶٫۱ ^۱۱۶٫۲ Katie Marsal (۱۹ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs worked on Apple's 'next product' the day before he died" (به انگلیسی). appleinsider. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ "Letter from Steve Jobs" (به انگلیسی). apple. ۲۴ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 April 2012.
↑ ^۱۱۸٫۰ ^۱۱۸٫۱ Julianne Pepitone (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs: The homepage tributes" (به انگلیسی). money.cnn. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ NED POTTER (@NedPotterABC) , COLLEEN CURRY and MICHAEL S. JAMES (@bymsj) (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Dies: Apple Chief Made Early Personal Computer, Created iPad, iPod, iPhone" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ Karen Gullo (۱۱ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Died at Home of Respiratory Arrest Related to Pancreatic Cancer" (به انگلیسی). bloomberg. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ Jeff Chiu (۷ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs' Funeral Takes Place" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 15 May 2012.
↑ Michael S. James (۱۰ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Died of Respiratory Arrest Amid Pancreatic Tumor" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ "Steven Paul Jobs, 1955-2011" (به انگلیسی). online.wsj. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 27 January 2012.
↑ "Statement by Apple's Board of Directors" (به انگلیسی). apple. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ "NBC Special Report - Steve Jobs Has Passed Away" (به انگلیسی). youtube. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 May 2012.
↑ ""Statement by the President on the Passing of Steve Jobs"" (به انگلیسی). whitehouse. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ ""The Prime Minister has spoken of the 'tremendous legacy' left by Steve Jobs" (به انگلیسی). number10. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ "Remembering Steve Jobs" (به انگلیسی). number10. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 27 January 2012.
↑ Rachel Metz (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Industry Icon's Unique Legacy At iPhone Firm" (به انگلیسی). usatoday. Archived from the original on 25 April 2012.
↑ ^۱۳۰٫۰ ^۱۳۰٫۱ ^۱۳۰٫۲ ^۱۳۰٫۳ "Apple: Steve Jobs Has Died" (به انگلیسی). techland.time. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 7 January 2011.
↑ ^۱۳۱٫۰ ^۱۳۱٫۱ Ben Parr (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Google Founders: Steve Jobs Was an Inspiration" (به انگلیسی). mashable. Archived from the original on 26 April 2012.
↑ Frederic Golden (۳ ژانویه ۲۰۰۳). "Other Maestros of the Micro" (به انگلیسی). time. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "The National Medal of Technology and Innovation Recipients" (به انگلیسی). Uspto. Archived from the original on 8 October 2011.
↑ "25 most powerful people in business" (به انگلیسی). money.cnn. ۲۷ نوامبر ۲۰۰۷. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ Brent Schlender (۲۷ نوامبر ۲۰۰۷). "The power of Steve Jobs" (به انگلیسی). money.cnn. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "Inductees of the California Hall of Fame" (به انگلیسی). The California Museum. Archived from the original on 8 October 2011.
↑ "Steve Jobs bigger than Oprah" (به انگلیسی). ja.org. Archived from the original (PDF) on 8 October 2011.
↑ Adam Lashinsky (۵ نوامبر ۲۰۰۹). "How Apple's imperious, brilliant CEO transformed American business" (به انگلیسی). CNNMoney.com. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "The World's Most Powerful People" (به انگلیسی). Forbes. Archived from the original on 8 October 2011.
↑ Brian Osborne. "The Financial Times names Steve Jobs 2010 Person of the Year" (به انگلیسی). geek. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ Richard roEper (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs' impact goes far beyond phones, computers" (به انگلیسی). suntimes. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "Steve Jobs" (به انگلیسی). telegraph. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ ""Leading article: The sad loss of one of a kind"" (به انگلیسی). independent. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "Steve Jobs: A genius to the end" (به انگلیسی). mg. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 10 January 2012.
↑ Katherine Rushton (۶ اکتبر ۲۰۱۱). ""Apple: can the company continue the magic of Steve Jobs?" (به انگلیسی). telegraph. Archived from the original on 10 January 2012.
↑ "Where Some Earn Enmity, Jobs Won Affection" (به انگلیسی). The New York Times. ۲۵ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "What Makes Steve Jobs Great" (به انگلیسی). The New York Times. ۲۶ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "Steve Jobs statue unveiled in Hungary science park" (به انگلیسی). globalpost. ۲۱ دسامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 10 January 2012.
↑ "Thomas Edison, Steve Jobs top young adult list of greatest innovators" (به انگلیسی). Los Angeles Times. ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲. Archived from the original on 3 May 2012.
↑ "Fortune Names Steve Jobs "Greatest Entrepreneur Of Our Time" (به انگلیسی). everythingicafe. ۲۶ مارس ۲۰۱۲. Archived from the original on 3 May 2012.

پیوند به بیرون

سخنرانی استیو جابز در جشن فارغ التحصیلی دانشجویان دانشگاه استانفورد، ۱۲ ژوئن ۲۰۰۵ (نقل شده در نشریهٔ برخط «گزارش استانفورد» در تاریخ ۱۴ ژوئن ۲۰۰۵). جابز در مورد سه تجربه صحبت می‌کند و چگونه بر سختی‌ها و موانع پیروز شده‌است.

گفتگوها

Smithsonian Institution Oral History Interview (PDF) — April 20, 1995
Wired: The Next insanely Great Thing — February 1996
BusinessWeek: The Seed of Apple's Innovation — October 12, 2004

نگاره‌ها

الگو:Link FA الگو:Link GA الگو:Link GA

[2] Joanne Carole Schieble

[4] Abdul Fattah Jandali

[10] Paul Reinhold Jobs

[11] Clara Hagopian

[21] Homestead High School

[24] ultiple typefaces

[26] Homebrew Computer Club

[27] Daniel Kottke

[29] Neem Karoli Baba

[31] Daniel Kottke

[37] Blue Box

[38] Lisa Brennan-Jobs

[40] Chris Ann Brennan

[42] Laurene Powell

[43] Reed Paul, Erin Sienna and Eve

[45] Alan Deutschman

[46] Elizabeth Holmes

[47] Jeffrey S. Young

[48] William L. Simon

[49] Jackling House

[72] Mike Scott

[73] Mike Markkula

[78] Nextstep

[81] Mach Kernel

[82] DSP

[83] Built-in

[85] Interpersonal

[86] Personal

[97] Michael Eisner

[98] Roy E. Disney

[100] Interim Chief Executive

[102] Newton, Cyberdog, and OpenDoc

[110] Delivering

[113] Reality Distortion Field

[114] Stevenotes

[116] Bud Tribble

[118] Steve - Don't be a mini-player recycle all e-waste

[119] Chiat/Day

[124] Tony Fadell

[126] Grokster

[127] Kazaa

[136] Wayne Gretzky

[140] Michael Moritz

[142] Dan'l Lewin

[144] Floyd Norman

[147] Market Capitalization

[152] Arik Hesseldahl

[153] Bloomberg Businessweek

[156] Product Red

[164] Ramzi Amir

[172] Alta Mesa Memorial Park

[186] James C. Collins

[189] Junior Achievement

[about-1] "Timeline" (به انگلیسی). allaboutstevejobs.com. Archived from the original on 7 May 2012.

[jan-3] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ Shirin Sadeghi (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Was an Arab American" (به انگلیسی). newamericamedia.org. Archived from the original on 11 May 2012.

[par-5] ۳٫۰ ^۳٫۱ Ropafadzo Mapimhidze (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "Tributes for Apple 'visionary' Steve Jobs" (به انگلیسی). bbc. Archived from the original on 11 May 2012.

[6] "Steve Jobs Was an Arab American" (به انگلیسی). NewAmericaMedia. 2011. Retrieved 6 October 2011. {{cite web}}: Unknown parameter |ماه= ignored (help)

[7] «قوی‌ترین و معروف‌ترین عرب دنیا کیست؛ بشار اسد، قذافی یا استیو جابز؟». آفتاب نیوز. ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۱. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)

[8] «The life and times of Steve Jobs' Syrian father». alarabiya. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ جولای ۲۰۱۲.

[9] «Biography for Steve Jobs». imdb. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ جولای ۲۰۱۲.

[12] «What is the story about Paul and Clara Jobs, Steve Jobs' adoptive parents?». quora. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۱۱.

[13] Ropafadzo Mapimhidze (۱۱ آوریل ۲۰۱۱). "Why do hurt people hurt other people?" (به انگلیسی). newsday. Archived from the original on 11 May 2012.

[mount-14] ۱۰٫۰ ^۱۰٫۱ ^۱۰٫۲ Daniel Morrow, Executive Director (۲۰ آوریل ۲۰۰۵). "steve jobs" (به انگلیسی). americanhistory. Archived from the original on 17 March 2012.

[silicon-15] Mike Elgan (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "What Steve Jobs Means to Silicon Valley" (به انگلیسی). cultofmac. Archived from the original on 7 June 2012.

[online-16] ۱۲٫۰ ^۱۲٫۱ ^۱۲٫۲ ^۱۲٫۳ ^۱۲٫۴ ^۱۲٫۵ ^۱۲٫۶ "Steve Paul Jobs: Personal Life" (به انگلیسی). onlinecnnnews. Archived from the original on 11 May 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «online» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[account-17] ۱۳٫۰ ^۱۳٫۱ MAUREEN DOWD (۱۱ اکتبر ۲۰۱۱). "Prospero's Tempestuous Family" (به انگلیسی). nytimes. Archived from the original on 11 May 2012.

[18] "people" (به انگلیسی). People magazine. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 19 March 2012.

[facts-19] "7 little-known facts about Steve Jobs" (به انگلیسی). theweek. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 May 2012.

[20] "Youth" (به انگلیسی). allaboutstevejobs. Archived from the original on 11 May 2012.

[hs-22] ۱۷٫۰ ^۱۷٫۱ ^۱۷٫۲ "Biography of Steve Jobs" (به انگلیسی). www.stevejobs.info. Archived from the original on 20 March 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «hs» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[23] Dave Serchuk. "Steve Jobs' Liberal, Hippie Education" (به انگلیسی). forbes. Archived from the original on 7 June 2012.

[bio-25] ۱۹٫۰۰ ^۱۹٫۰۱ ^۱۹٫۰۲ ^۱۹٫۰۳ ^۱۹٫۰۴ ^۱۹٫۰۵ ^۱۹٫۰۶ ^۱۹٫۰۷ ^۱۹٫۰۸ ^۱۹٫۰۹ ^۱۹٫۱۰ ^۱۹٫۱۱ ^۱۹٫۱۲ ^۱۹٫۱۳ ^۱۹٫۱۴ ^۱۹٫۱۵ ^۱۹٫۱۶ ^۱۹٫۱۷ ^۱۹٫۱۸ ^۱۹٫۱۹ ^۱۹٫۲۰ ^۱۹٫۲۱ ^۱۹٫۲۲ ^۱۹٫۲۳ ^۱۹٫۲۴ ^۱۹٫۲۵ ^۱۹٫۲۶ ^۱۹٫۲۷ ایزاکسون، والتر (۱۳۹۰). زندگی‌نامه استیو جابز. ترجمهٔ مهدی پاک‌نهاد. ستایش. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۱۸۴-۴۱-۹.

[orange-28] ایزاکسون، والتر (۱۳۹۱). زندگی‌نامه استیو جابز. ترجمهٔ ناصر دادگستر. نارنجی.

[30] "What really shaped Steve Jobs' view of India - Realms of intuition or the pains of Delhi belly?" (به انگلیسی). economictimes. ۲۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 May 2012.

[32] Shashank Chouhan (۱۳ اکتبر ۲۰۱۱). "India visit gave a vision to Steve Jobs" (به انگلیسی). indiatoday. Archived from the original on 18 May 2012.

[lsd-33] ۲۳٫۰ ^۲۳٫۱ Andrews, Amanda (۱۴ ژانویه ۲۰۰۹). ""Steve Jobs, Apple's iGod: Profile"" (به انگلیسی). telegraph. Archived from the original on 11 May 2012.

[34] Walter Armstrong (۱۰ ژوئن ۲۰۱۱). "Steve Jobs: LSD Was One of The Best Things I've Done in My Life" (به انگلیسی). thefix. Archived from the original on 7 June 2012.

[35] "Investing Value - Business Profile" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 May 2012.

[36] "Steve Wozniak on Apple, Steve Jobs and the Value of a Good Prank" (به انگلیسی). knowledge.wharton. ۲۰ فوریه ۲۰۰۸. Archived from the original on 11 May 2012.

[39] "The Kids of Business Icons: Lisa Brennan-Jobs" (به انگلیسی). ۳۱ اوت ۲۰۱۰. Archived from the original on 11 May 2012.

[41] "Preparing for the future" (به انگلیسی). allaboutstevejobs. Archived from the original on 11 May 2012.

[44] Linzmayer, Owen (۲۰۰۴). "Apple Confidential 2.0: The Definitive History of the World's Most Colorful Company" (به انگلیسی). books.google.

[50] "Steve Jobs Biography By Walter Isaacson Launch Brought Up To October 24th, Pre-Orders Jump 53,555%" (به انگلیسی). redmondpie. Archived from the original on 7 June 2012.

[51] Peter Elkind (۵ مارس ۲۰۰۸). "The trouble with Steve Jobs" (به انگلیسی). money.cnn.com. Archived from the original on 10 May 2012.

[52] "Steve Jobs: Billion Dollar Hippy" (به انگلیسی). bbc. ۱۴ دسامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 June 2011.

[53] Christina Bonnington (۲۱ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Bio: Its 6 Most Surprising Reveals" (به انگلیسی). wired. Archived from the original on 23 March 2012.

[stanford-54] ۳۴٫۰ ^۳۴٫۱ Steve Jobs (۱۴ ژوئن ۲۰۰۵). "'You've got to find what you love,' Jobs says" (به انگلیسی). news.stanford. Archived from the original on 22 January 2012.

[55] ""Steve Jobs bio says Apple CEO abhorred 'corrupt' execs"" (به انگلیسی). CBC News. ۲۰ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 23 March 2012.

[56] rrya. "Steve Jobs, Apple and The Beatles" (به انگلیسی). perrya.hubpages. Archived from the original on 22 March 2012.

[57] "The Beatles Now on iTunes" (به انگلیسی). apple. ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰. Archived from the original on 23 March 2012.

[58] Larry Dignan (۲۳ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs: In the end, he didn't like the off switch" (به انگلیسی). zdnet. Archived from the original on 23 March 2012.

[privet-59] ۳۹٫۰ ^۳۹٫۱ "Steve Jobs Interview in Playboy (1985)" (به انگلیسی). redmondpie. ۲۲ نوامبر ۲۰۱۰. Archived from the original on 23 April 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «privet» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[plate-60] Alex Heath (۲۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Why Steve Jobs' Mercedes Never Had a License Plate" (به انگلیسی). cultofmac. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بایگانی= (help)

[garage2-61] "A Historical Tour of Silicon Valley" (به انگلیسی). scaruffi. ۲۰۰۹. Archived from the original on 4 May 2012.

[garage-62] Owen W. Linzmayer (۱۹۹۹). ""Apple Confidential: The Real Story of Apple Computer, Inc."" (به انگلیسی). denverpost. Archived from the original on 20 March 2012.

[applei-63] Mary Bellis. "The History of Apple Computers" (به انگلیسی). About.com. Archived from the original on 9 May 2012.

[64] "Apple 1" (به انگلیسی). oldcomputers.net. Archived from the original on 9 May 2012.

[two-65] Jeremy Reimer. "Total share: 30 years of personal computer market share figures" (به انگلیسی). arstechnica. Archived from the original on 21 March 2012.

[66] "Interview: Steve Wozniak, Co-Founder, Apple Computer" (به انگلیسی). foundersatwork. Archived from the original on 20 March 2012.

[67] "Apple III" (به انگلیسی). vectronicsappleworld. Archived from the original on 20 March 2012.

[68] "His Opportunity to Change the World" (به انگلیسی). actsweb. Archived from the original on 11 May 2012.

[LisaC-69] ۴۹٫۰ ^۴۹٫۱ "Top 10 Apple products which flopped" (به انگلیسی). newlaunches. Archived from the original on 20 March 2012.

[70] "Chronology of Apple Computer Personal Computers" (به انگلیسی). ۹ نوامبر ۲۰۱۰. Archived from the original on 20 March 2012.

[71] Mary Bellis. "Inventors of the Modern Computer" (به انگلیسی). Archived from the original on 7 June 2012.

[74] "beginning of apple" (به انگلیسی). books.google.

[75] Chris Seibold (۲۴ مه ۲۰۱۱). "May 24, 1985: Jobs Fails to Oust Sculley" (به انگلیسی). applematters. Archived from the original on 23 March 2012.

[next-76] ۵۴٫۰ ^۵۴٫۱ "iR.I.P: Steven Paul "Steve" Jobs 1955 –2011" (به انگلیسی). eastlinemarketing. Archived from the original on 1 April 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «next» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[work-77] ۵۵٫۰ ^۵۵٫۱ "Steve Jobs: 10 Products that Define this Tech Legend" (به انگلیسی). inventionsdiscoveries. Archived from the original on 4 April 2012.

[79] Gary Wolf. "Steve Jobs: The Next Insanely Great Thing" (به انگلیسی). wired. Archived from the original on 5 April 2012.

[80] "OPENSTEP ۴٫۲, Intel version" (به انگلیسی). toastytech.com. Archived from the original on 7 September 2011.

[enter-84] ۵۸٫۰ ^۵۸٫۱ "Dot Com Entrepreneurs" (به انگلیسی). Start Your Business Magazine. Archived from the original on 7 September 2011.

[87] "Tim Berners-Lee's original World Wide Web browser" (به انگلیسی). info.cern. Archived from the original on 6 April 2012.

[88] "The website of the world's first-ever web server" (به انگلیسی). info.cern. مارج ۲۰۰۹. Archived from the original on 6 April 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= (help)

[buy-89] ۶۱٫۰ ^۶۱٫۱ ammar (۲۳ مارس ۲۰۱۱). "Mac OS X Turns 10 tomorrow" (به انگلیسی). Smash iPhone. Archived from the original on 7 September 2011.

[90] "History Pixar Founding Documents" (به انگلیسی). alvyray. Archived from the original on 6 April 2012.

[91] Bunk, Matthew (۱ ژانویه ۲۰۰۶). "Sale unlikely to change Pixar culture" (به انگلیسی). Inside Bay Area. Archived from the original on 11 October 2011.

[pixar1-92] "history" (به انگلیسی). pixar. Archived from the original on 10 May 2012.

[animation-93] ۶۵٫۰ ^۶۵٫۱ "Pixar Awards" (به انگلیسی). Pixar. Archived from the original on 11 October 2011.

[94] Maximilian Schönherr (۲۷ مارس ۲۰۰۵). "Interview conducted by Maximilian Schönherr for German Public Radio at NeXT" (به انگلیسی). {{cite web}}: Missing or empty |url= (help)

[wd-95] Paul R. La Monica (۲۵ ژانویه ۲۰۰۶). "Disney buys Pixar" (به انگلیسی). money.cnn. Archived from the original on 7 April 2012.

[wd2-96] "Farewell Steve Jobs" (به انگلیسی). 256news. ۱۰ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 7 April 2012.

[99] Stryker. "Steve Jobs, 1955 – 2011" (به انگلیسی). splashnology. Archived from the original on 7 April 2012.

[101] "Apple Formally Names Jobs as Interim Chief" (به انگلیسی). nytimes. ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۷. Archived from the original on 9 April 2012.

[103] "Apple 'S Change" (به انگلیسی). oppapers. Archived from the original on 9 April 2012.

[wipo-104] ۷۲٫۰ ^۷۲٫۱ "Homage to Steve Jobs - A Pioneer of Function and Form" (به انگلیسی). wipo. دسامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 10 April 2012.

[interim-105] Henry Norr (۶ ژانویه ۲۰۰۰). "MACWORLD EXPO Permanent Jobs Apple CEO finally drops `interim' from title" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 April 2012.

[ipod-106] Sean P. Aune (۱۲ آوریل ۲۰۱۰). "A Look Back At The Introduction Of the iPod" (به انگلیسی). technobuffalo. Archived from the original on 9 May 2012.

[itunes-107] "iTunes Store Top Music Retailer in the US" (به انگلیسی). apple. ۳ آوریل ۲۰۰۸. Archived from the original on 9 May 2012.

[iphone-108] Mathew Honan (۹ ژانویه ۲۰۰۷). "Apple unveils iPhone" (به انگلیسی). macworld. Archived from the original on 9 May 2012.

[ipad-109] "iPad Available in US on April 3" (به انگلیسی). apple. Archived from the original on 9 May 2012.

[111] "Steve Jobs' Legacy: Real Artists Ship" (به انگلیسی). onleadingwell. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 11 April 2012.

[112] Awais Imran (۱۱ نوامبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Annual Salary At Apple (1997-2011) Was Less Than Yours" (به انگلیسی). redmondpie. Archived from the original on 12 April 2012.

[100_Most_Influential_People_of_All_Times-115] ۸۰٫۰ ^۸۰٫۱ ^۸۰٫۲ "100 Most Influential People of All Times (Mobi History)" (به انگلیسی). books.google.

[117] Andy Hertzfeld (فوریه ۱۹۸۱). "Reality Distortion Field" (به انگلیسی). folklore. Archived from the original on 7 June 2012.

[ad-120] Tom Hormby (۴ سپتامبر ۲۰۰۷). "'Think Different': The Ad Campaign that Restored Apple's Reputation" (به انگلیسی). lowendmac. Archived from the original on 19 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بایگانی= (help)

[121] ""Think Different" ad perfectly describes Steve Jobs' life on earth" (به انگلیسی). cbsnews. ۶اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 19 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= و |تاریخ بایگانی= (help)

[patent-122] "IN/jobs AND AN/apple: 32 applications" (به انگلیسی). US patent and trademark office. Archived from the original on 20 April 2012.

[123] "Steve Jobs Patent" (به انگلیسی). scribd. Archived from the original on 20 April 2012.

[125] "Apple Unveils Updated iPod Nano, Touch" (به انگلیسی). pcmag. Archived from the original on 28 June 2012.

[music2-128] ED NASH (۲۱ اکتبر ۲۰۱۱). "How Steve Jobs Saved the Music Industry" (به انگلیسی). online.wsj. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بایگانی= (help)

[music-129] KEVIN O’GRADY (۳۱ آگوست ۲۰۱۱). "TECHNO FILE: How Jobs saved the music industry" (به انگلیسی). businessday. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= و |تاریخ بایگانی= (help)

[resign-130] "Steve Jobs Resigns As CEO Of Apple" (به انگلیسی). techcrunch. ۲۴ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 April 2012.

[cook-131] "Steve Jobs Resigns as CEO of Apple" (به انگلیسی). apple. ۲۴ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 April 2012.

[132] Chris Smith (۲۵ اوت ۲۰۱۱). "Steve Jobs resignation sees Apple stock tumble" (به انگلیسی). techradar. Archived from the original on 15 April 2012.

[133] SUSANNA KIM (۷ اکتبر ۲۰۱۱). "Future of Steve Jobs' $6.7 Billion Wealth Likely to Remain as Private As He Was" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 18 April 2012.

[134] "Steve Jobs" (به انگلیسی). forbes. Archived from the original on 18 April 2012.

[135] "7.30 – ABC" (به انگلیسی). abc.net.au. Archived from the original on 9 October 2011.

[137] "Live from Macworld 2007: Steve Jobs keynote" (به انگلیسی). engadget.com. ۹ ژانویه ۲۰۰۷. Archived from the original on 9 October 2011.

[138] "Steve Jobs' bad bet" (به انگلیسی). money.cnn.com. ۹ مارس ۲۰۰۷. Archived from the original on 9 October 2011.

[people2-139] ۹۷٫۰ ^۹۷٫۱ MobileReference. "100 Most Influential People of All Times" (به انگلیسی). books.google.

[AMERICA'S_TOUGHEST_BOSSES-141] ۹۸٫۰ ^۹۸٫۱ "AMERICA'S TOUGHEST BOSSES In an era of endless restructuring, cutting heads like Robespierre on a rampage is just average. These leaders inflict pain by messing with your mind as well. Here's what they're like to work for" (به انگلیسی). money.cnn.com. ۱۸ اکتبر۱۹۹۳. Archived from the original on 9 October 2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= (help) خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «AMERICA'S TOUGHEST BOSSES» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[143] KATIE HAFNER (۳۰ آوریل ۲۰۰۵). "Steve Jobs's Review of His Biography: Ban It" (به انگلیسی). nytimes. Archived from the original on 19 April 2012.

[145] "Steve Jobs: A Tough Act to Follow" (به انگلیسی). jimhillmedia.com. ۱۹ ژانویه ۲۰۰۹. Archived from the original on 10 October 2011.

[struggle-146] ۱۰۱٫۰ ^۱۰۱٫۱ Charles Cooper (۹ مه ۲۰۰۸). "If Apple can go home again, why not Dell?" (به انگلیسی). cnet. Archived from the original on 20 April 2012.

[148] JOHN MARKOFF (۱۶ ژانویه ۲۰۰۶). "Michael Dell Should Eat His Words, Apple Chief Suggests" (به انگلیسی). nytimes. Archived from the original on 20 April 2012.

[149] "Linus Torvalds: The King of Geeks" (به انگلیسی). wired. ۲۰ مارس ۲۰۱۲. Archived from the original on 5 May 2012.

[150] Sarah Perez (۳ جولای ۲۰۱۲). "Google Shutdowns Continue: iGoogle, Google Video, Google Mini & Others Are Killed" (به انگلیسی). techcrunch. Archived from the original on 6 جولای 2012. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= و |تاریخ بایگانی= (help)

[151] Michael Liedtke (۵ اکتبر ۲۰۰۲). "Steve Jobs resigns from Gap's board" (به انگلیسی). berkeleydailyplanet. Archived from the original on 20 April 2012.

[http://youngblah-154] ۱۰۶٫۰ ^۱۰۶٫۱ Amit Chahar (۲۹ اوت ۲۰۱۱). "Steve Jobs – An artist who changed the world" (به انگلیسی). youngblah. Archived from the original on 23 April 2012.

[155] "Steve Jobs' philanthropy: Did he give anonymously or not at all?" (به انگلیسی). deseretnews. ۱۲ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 23 April 2012.

[157] "two of many ways you can fight AIDS" (به انگلیسی). apple. Archived from the original on 23 April 2012.

[158] "Bono Defends Steve Jobs After Criticism About Apple Ex-CEO's Philanthropy" (به انگلیسی). bloomberg. ۲ سپتامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 8 January 2011.

[pol-159] ۱۱۰٫۰ ^۱۱۰٫۱ Andrew S. Ross. ""Steve Jobs bio sheds light on Obama relationship"" (به انگلیسی). sfgate. Archived from the original on 14 January 2012. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «pol» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[64-160] ""Steve Job's Federal Campaign Contribution Report"" (به انگلیسی). Newsmeat. ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 14 January 2012.

[sfgate-161] ۱۱۲٫۰ ^۱۱۲٫۱ ^۱۱۲٫۲ Evangelista, Benny (۲ اوت ۲۰۰۴). ""Apple's Jobs has cancerous tumor removed"" (به انگلیسی). sfgate. Archived from the original on 25 April 2012.

[Pancreatic_Cancer:_A_Timeline-162] ۱۱۳٫۰ ^۱۱۳٫۱ By DAN CHILDS and KEVIN DOLAK (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs' Pancreatic Cancer: A Timeline" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 25 April 2012.

[163] Elmer, Philip (۱۳ ژوئن ۲۰۰۸). "Why does Steve Jobs look so thin?" (به انگلیسی). tech.fortune.cnn. Archived from the original on 25 April 2012.

[doomed-165] Graham Smith (۱۴ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs doomed himself by shunning conventional medicine until too late, claims Harvard expert" (به انگلیسی). dailymail. Archived from the original on 25 April 2012.

[appleinsider-166] ۱۱۶٫۰ ^۱۱۶٫۱ ^۱۱۶٫۲ Katie Marsal (۱۹ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs worked on Apple's 'next product' the day before he died" (به انگلیسی). appleinsider. Archived from the original on 25 April 2012.

[167] "Letter from Steve Jobs" (به انگلیسی). apple. ۲۴ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 April 2012.

[tribute-168] ۱۱۸٫۰ ^۱۱۸٫۱ Julianne Pepitone (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs: The homepage tributes" (به انگلیسی). money.cnn. Archived from the original on 25 April 2012.

[peace-169] NED POTTER (@NedPotterABC) , COLLEEN CURRY and MICHAEL S. JAMES (@bymsj) (۵ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Dies: Apple Chief Made Early Personal Computer, Created iPad, iPod, iPhone" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 25 April 2012.

[bloomberg-170] Karen Gullo (۱۱ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Died at Home of Respiratory Arrest Related to Pancreatic Cancer" (به انگلیسی). bloomberg. Archived from the original on 25 April 2012.

[171] Jeff Chiu (۷ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs' Funeral Takes Place" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 15 May 2012.

[173] Michael S. James (۱۰ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs Died of Respiratory Arrest Amid Pancreatic Tumor" (به انگلیسی). abcnews. Archived from the original on 25 April 2012.

[174] "Steven Paul Jobs, 1955-2011" (به انگلیسی). online.wsj. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 27 January 2012.

[175] "Statement by Apple's Board of Directors" (به انگلیسی). apple. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 25 April 2012.

[176] "NBC Special Report - Steve Jobs Has Passed Away" (به انگلیسی). youtube. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 15 May 2012.

[obama-177] ""Statement by the President on the Passing of Steve Jobs"" (به انگلیسی). whitehouse. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 25 April 2012.

[178] ""The Prime Minister has spoken of the 'tremendous legacy' left by Steve Jobs" (به انگلیسی). number10. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 25 April 2012.

[gates-179] "Remembering Steve Jobs" (به انگلیسی). number10. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 27 January 2012.

[180] Rachel Metz (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Industry Icon's Unique Legacy At iPhone Firm" (به انگلیسی). usatoday. Archived from the original on 25 April 2012.

[condolence-181] ۱۳۰٫۰ ^۱۳۰٫۱ ^۱۳۰٫۲ ^۱۳۰٫۳ "Apple: Steve Jobs Has Died" (به انگلیسی). techland.time. ۵ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 7 January 2011.

[google-182] ۱۳۱٫۰ ^۱۳۱٫۱ Ben Parr (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Google Founders: Steve Jobs Was an Inspiration" (به انگلیسی). mashable. Archived from the original on 26 April 2012.

[183] Frederic Golden (۳ ژانویه ۲۰۰۳). "Other Maestros of the Micro" (به انگلیسی). time. Archived from the original on 3 May 2012.

[184] "The National Medal of Technology and Innovation Recipients" (به انگلیسی). Uspto. Archived from the original on 8 October 2011.

[185] "25 most powerful people in business" (به انگلیسی). money.cnn. ۲۷ نوامبر ۲۰۰۷. Archived from the original on 3 May 2012.

[187] Brent Schlender (۲۷ نوامبر ۲۰۰۷). "The power of Steve Jobs" (به انگلیسی). money.cnn. Archived from the original on 3 May 2012.

[188] "Inductees of the California Hall of Fame" (به انگلیسی). The California Museum. Archived from the original on 8 October 2011.

[190] "Steve Jobs bigger than Oprah" (به انگلیسی). ja.org. Archived from the original (PDF) on 8 October 2011.

[191] Adam Lashinsky (۵ نوامبر ۲۰۰۹). "How Apple's imperious, brilliant CEO transformed American business" (به انگلیسی). CNNMoney.com. Archived from the original on 3 May 2012.

[192] "The World's Most Powerful People" (به انگلیسی). Forbes. Archived from the original on 8 October 2011.

[193] Brian Osborne. "The Financial Times names Steve Jobs 2010 Person of the Year" (به انگلیسی). geek. Archived from the original on 3 May 2012.

[pioneer-194] Richard roEper (۶ اکتبر ۲۰۱۱). "Steve Jobs' impact goes far beyond phones, computers" (به انگلیسی). suntimes. Archived from the original on 3 May 2012.

[tele-195] "Steve Jobs" (به انگلیسی). telegraph. ۶ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.

[196] ""Leading article: The sad loss of one of a kind"" (به انگلیسی). independent. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.

[197] "Steve Jobs: A genius to the end" (به انگلیسی). mg. ۷ اکتبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 10 January 2012.

[198] Katherine Rushton (۶ اکتبر ۲۰۱۱). ""Apple: can the company continue the magic of Steve Jobs?" (به انگلیسی). telegraph. Archived from the original on 10 January 2012.

[199] "Where Some Earn Enmity, Jobs Won Affection" (به انگلیسی). The New York Times. ۲۵ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.

[200] "What Makes Steve Jobs Great" (به انگلیسی). The New York Times. ۲۶ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 3 May 2012.

[201] "Steve Jobs statue unveiled in Hungary science park" (به انگلیسی). globalpost. ۲۱ دسامبر ۲۰۱۱. Archived from the original on 10 January 2012.

[202] "Thomas Edison, Steve Jobs top young adult list of greatest innovators" (به انگلیسی). Los Angeles Times. ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲. Archived from the original on 3 May 2012.

[entrepreneur-203] "Fortune Names Steve Jobs "Greatest Entrepreneur Of Our Time" (به انگلیسی). everythingicafe. ۲۶ مارس ۲۰۱۲. Archived from the original on 3 May 2012.

[۱]

[واژه‌نامه ۱]

[۲]

[واژه‌نامه ۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[واژه‌نامه ۳]

[واژه‌نامه ۴]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[واژه‌نامه ۵]

[۱۷]

[۱۸]

[واژه‌نامه ۶]

[۱۹]

[واژه‌نامه ۷]

[واژه‌نامه ۸]

[۲۰]

[واژه‌نامه ۹]

[۲۱]

[واژه‌نامه ۱۰]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[واژه‌نامه ۱۱]

[واژه‌نامه ۱۲]

[۲۷]

[واژه‌نامه ۱۳]

[۲۸]

[واژه‌نامه ۱۴]

[واژه‌نامه ۱۵]

[۲۹]

[واژه‌نامه ۱۶]

[واژه‌نامه ۱۷]

[واژه‌نامه ۱۸]

[واژه‌نامه ۱۹]

[واژه‌نامه ۲۰]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

[۳۷]

[۳۸]

[۳۹]

[۴۰]

[۴۱]

[۴۲]

[۴۳]

[۴۴]

[۴۵]

[۴۶]

[۴۷]

[۴۸]

[۴۹]

[۵۰]

[۵۱]

[واژه‌نامه ۲۱]

[واژه‌نامه ۲۲]

[۵۲]

[۵۳]

[۵۴]

[۵۵]

[واژه‌نامه ۲۳]

[۵۶]

[۵۷]

[واژه‌نامه ۲۴]

[واژه‌نامه ۲۵]

[واژه‌نامه ۲۶]

[۵۸]

[واژه‌نامه ۲۷]

[واژه‌نامه ۲۸]

[۵۹]

[۶۰]

[۶۱]

[۶۲]

[۶۳]

[۶۴]

[۶۵]

[۶۶]

[۶۷]

[۶۸]

[واژه‌نامه ۲۹]

[واژه‌نامه ۳۰]

[۶۹]

[واژه‌نامه ۳۱]

@@ خط ۲۷۳: / خط ۲۷۳: @@
 |زبان= انگلیسی}}
 </ref>
-استیو همیشه در سخنرانی‌های اچ‌پی در پالو آلتو شرکت می‌کرد و بعدها به استخدام همانجا درآمد و به عنوان کارمندان تابستانی همراه استیو وزنیاک کار می‌کردند.<ref name="online">
+استیو همیشه در سخنرانی‌های اچ‌پی در [[پالو آلتو]] شرکت می‌کرد و بعدها به استخدام همانجا درآمد و به عنوان کارمندان تابستانی همراه استیو وزنیاک کار می‌کردند.<ref name="online">
 {{یادکرد وب
 |نشانی =  http://www.onlinecnnnews.com/steve-paul-jobs-personal-life
@@ خط ۲۸۲: / خط ۲۸۲: @@
 |زبان= انگلیسی}}
 </ref>
-در سال ۱۹۷۲، جابز از دبیرستان «هومستید»<ref group="واژه‌نامه">Homestead High School</ref> در شهر [[کوپرتینو]] در کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد و در [[کالج رید]] در شهر [[پورتلند]] [[اورگن|ایالت اورگن]] ثبت نام کرد، اما بعد از یک نیمسال تحصیلی انصراف داد.<ref name="hs">
+در سال ۱۹۷۲، جابز از دبیرستان «هومستد»<ref group="واژه‌نامه">[[:en:Homestead High School (Cupertino, California)|Homestead High School]]</ref> در شهر [[کوپرتینو]] در کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد و در [[کالج رید]] در شهر [[پورتلند]] [[اورگن|ایالت اورگن]] ثبت نام کرد، اما بعد از یک نیمسال تحصیلی انصراف داد.<ref name="hs">
 {{یادکرد وب
 |نشانی =  http://www.stevejobs.info/biography-of-steve-jobs.php