پرش به محتوا

سی‌وسه‌پل: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌تر
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ویرایش 94.176.39.54 (بحث) به آخرین تغییری که Shawarsh انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| نام = سی‌وسه‌پل
| نام = سی‌وسه‌پل
| عنوان نقشه =
| عنوان نقشه =
| عرض‌جغرافیایی =۱۴ متر
| طول‌جغرافیایی =۲۹۵ متر
| تصویر =پرونده:Thirty-three bridges of Isfahan.jpeg
| تصویر =پرونده:Thirty-three bridges of Isfahan.jpeg
| اندازه تصویر = ۳۰۰
| اندازه تصویر = ۳۰۰
| عنوان تصویر =نمایی از سی وسه پل در شب
| عنوان تصویر =نمایی از سی‌وسه‌پل در شب
| استان = اصفهان
| استان = اصفهان
| شهرستان = اصفهان
| شهرستان = اصفهان
| بخش =
| بخش =
| نام محلی =سی وسه پل
| نام محلی =سی وسه پل
| نام‌های دیگر = پل الله‌وردی‌خان.
| نام‌های دیگر = پل الله‌وردی‌خان
| نام‌های قدیمی =پل الله‌وردی‌خان
| نام‌های قدیمی = پل الله‌وردی‌خان
| نوع بنا = پل
| نوع بنا = پل
| سال‌های مرمت =۱۳۵۱
| سال‌های مرمت =۱۳۵۱
| کاربری =
| کاربری =
| کاربری کنونی =پل تاریخی ، عبور عابران
| کاربری کنونی =پل تاریخی، عبور عابران
| دیرینگی = ۴ سده
| دیرینگی = ۴ سده
| شماره ثبت = ۱۱۰
| شماره ثبت = ۱۱۰
خط ۲۹: خط ۲۷:
| شماره تلفن =
| شماره تلفن =
| وبگاه =
| وبگاه =
| پانویس
| پانویس
متاسفانه پل به دلیل سازه اهکی و بتن کلاسیک بودن در مجاورت هوای خشک پوسته پوسته شده و خراب میشود ک خشکی زاینده رود این مورد را وخامت میبخشد ...امید ان است که به درایت از خشکیده شدن این رود زنده گرداننده اصفهان زیبا جلوگیری گردد...پاینده ایران
متأسفانه پل به دلیل سازه آهکی و بتن کلاسیک بودن در مجاورت هوای خشک پوسته پوسته شده و خراب می‌شود ک خشکی زاینده‌رود این مورد را وخامت می‌بخشد … امید ان است که به درایت از خشکیده شدن این رود زنده گرداننده اصفهان زیبا جلوگیری گردد… پاینده ایران
|mapframe-wikidata=yes |mapframe-zoom=۱۴| mapframe-stroke-width=1 |mapframe-shape-fill-opacity=۰|mapframe-geomask=Q167814|mapframe-marker=bridge|mapframe-geomask-stroke-color=#0000FF|mapframe-geomask-stroke-width=4|mapframe-geomask-fill-opacity=۰|mapframe-frame-lat=۳۲٫۶۴۴۷۷۸۸۱۴۵۳۳۰۲۶|mapframe-frame-long=۵۱٫۶۶۷۴۲۴۱۹۳۰۱۷۷۵
⚫
{{جعبه پل}}
}}
⚫
{{جعبه پل
|نام پل= سی‌وسه‌پل، پل الله‌وردی‌خان
|نام پل= سی‌وسه‌پل، پل الله‌وردی‌خان
|تصویر=
|تصویر=
خط ۴۵: خط ۴۵:
|جنس=
|جنس=
|دهنه‌ها=۳۵
|دهنه‌ها=۳۵
|ستون‌ها=۸ ستون
|ستون‌ها=۸ ستون
|ستون اصلی=
|ستون اصلی=
|درازا= ۲۹۵
|درازا= ۲۹۵
|پهنا= ۱۳٫۷۵
|پهنا= ۱۳٫۷۵
|ارتفاع=۱۵ متر
|ارتفاع=۱۵ متر
|بار=
|بار=
|فضای باز=
|فضای باز=
خط ۶۸: خط ۶۸:
|طول جغرافیایی=
|طول جغرافیایی=
|اضافی=
|اضافی=
| نمایش نقشه = خیر
}}
}}


'''سی‌وسه‌پل''' یا '''پل الله‌وردی‌خان،''' پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که زیرنظر [[الله‌وردی خان اوندیلادزه|الله‌وردی‌خان اوندیلادزه]] و با معماری استاد حسین بنا اصفهانی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده= |نشانی= http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=85&PageId=8026&codeV=1&tempname=ISFMirasManavi|عنوان= سی و سه پل و تاریخچه و معرفیل|ناشر= |تاریخ= |تاریخ بازبینی= |archiveurl= https://web.archive.org/web/20190220122600/http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=85&PageId=8026&codeV=1&tempname=ISFMirasManavi|archivedate= 20 فوریه 2019|dead-url= yes}}</ref>بر روی [[زاینده‌رود]] در شهر [[اصفهان]] و همزمان با حکومت [[شاه عباس یکم|شاه عباس]] [[صفویان|صفوی]] ساخته شده و جای برگزاری مراسم جشن [[آب‌پاشان]] و همچنین مراسم [[خاج‌شویان]] ارامنهٔ [[اصفهان]] در دورهٔ صفویه بوده‌است. اندیشهٔ بنای سی‌وسه‌پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال پادشاهی شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله‌وردی‌خان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.citypedia.ir/سی-و-سه-پل-و-پل-الله-وردی-خان/ |عنوان= سی و سه پل (پل الله وردی خان) در اصفهان | ناشر = سیتی پدیا |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref> در سفرنامه‌های سیاحان اروپایی آن دوران، به برگزاری این جشن اشاره‌هایی شده‌است. در این جشن که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می‌شد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یک‌دیگر در این مراسم شرکت می‌کرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی= http://www.asemooni.com/tourism/historical/siosepol-bridges-isfahan/تاریخچه-سی-و-سه-پل-اصفهان/ |عنوان= تاریخچه سی و سه پل اصفهان |ناشر= آسمونی |تاریخ= |تاریخ بازبینی=}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref> ارامنهٔ جلفای اصفهان هم مراسم خاج شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می‌کرده‌اند. این پل یکی از شاه‌کارهای معماری و پل‌سازی ایران محسوب می‌شود و از زیبایی و عظمت منحصر به فردی برخودار است.
'''سی‌وسه‌پل''' یا '''پل الله‌وردی‌خان،''' پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که زیرنظر [[الله‌وردی خان اوندیلادزه|الله‌وردی‌خان اوندیلادزه]] و با معماری استاد حسین بنا اصفهانی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده= |نشانی= http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=85&PageId=8026&codeV=1&tempname=ISFMirasManavi|عنوان= سی‌وسه‌پل و تاریخچه و معرفیل|ناشر= |تاریخ= |تاریخ بازبینی= |archiveurl= https://web.archive.org/web/20190220122600/http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=85&PageId=8026&codeV=1&tempname=ISFMirasManavi|archivedate= 20 فوریه 2019|dead-url= yes}}</ref> بر روی [[زاینده‌رود]] در شهر [[اصفهان]] و همزمان با حکومت [[شاه عباس یکم|شاه عباس]] [[صفویان|صفوی]] ساخته شده و جای برگزاری مراسم جشن [[آب‌پاشان]] و همچنین مراسم [[خاج‌شویان]] ارامنهٔ [[اصفهان]] در دورهٔ صفویه بوده است. اندیشهٔ بنای سی‌وسه‌پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال پادشاهی شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله‌وردی‌خان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.citypedia.ir/سی-و-سه-پل-و-پل-الله-وردی-خان/ |عنوان= سی‌وسه‌پل (پل الله‌وردی‌خان) در اصفهان | ناشر = سیتی پدیا |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref> در سفرنامه‌های جهانگردان اروپایی آن دوران، به برگزاری این جشن اشاره‌هایی شده است. در این جشن که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می‌شد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یک‌دیگر در این مراسم شرکت می‌کرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی= http://www.asemooni.com/tourism/historical/siosepol-bridges-isfahan/تاریخچه-سی-و-سه-پل-اصفهان/ |عنوان= تاریخچه سی‌وسه‌پل اصفهان |ناشر= آسمونی |تاریخ= |تاریخ بازبینی=}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref> ارامنهٔ جلفای اصفهان هم مراسم خاج‌شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می‌کرده‌اند. این پل یکی از شاه‌کارهای معماری و پل‌سازی ایران محسوب می‌شود و از زیبایی و عظمت منحصر به فردی برخودار است.


[[پرسی سایکس]]، سی‌وسه‌پل را یکی از پل‌های درجه اوّل جهان خواند،<ref>سایکس، تاریخ ایران، ۲۸۹.</ref> [[ژان شاردن|شاردن]] آن را شاه‌کار معماری و شگفت‌آفرین<ref>شاردن، سفرنامهٔ شاردن، ۱۵۲۷.</ref><ref name="ReferenceA">مولیانی، جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران، ۲۴۸–۲۴۹.</ref> و [[گارسیا د سیلوا|دن گارسیا]] آن را از بهترین آثار [[معماری ایرانی|معماری ایران]] خواند.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB">دن گارسیا، سفرنامهٔ دن گارسیا، ۲۲۱.</ref> و به قول [[لرد کرزن]] «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته می‌توان آن را باشکوه‌ترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد».<ref>سیوری، ایران عصر صفوی، ۱۶۷.</ref> دن گارسیا در این باره می‌نویسد: «این پل نیز از بناهای الله‌وردی‌خان گرجی است و با این‌که دشمنان و حاسدانش می‌گویند این بنا با پول ساخته شده‌است، نمی‌توانند انکار کنند که بانی شخص اوست. اما باور عموم مردم این است که الله‌وردی‌خان پل را به خرج خود ساخته‌است».<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/>
[[پرسی سایکس]]، سی‌وسه‌پل را یکی از پل‌های درجه اوّل جهان خواند،<ref>سایکس، تاریخ ایران، ۲۸۹.</ref> [[ژان شاردن|شاردن]] آن را شاه‌کار معماری و شگفت‌آفرین<ref>شاردن، سفرنامهٔ شاردن، ۱۵۲۷.</ref><ref name="ReferenceA">مولیانی، جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران، ۲۴۸–۲۴۹.</ref> و [[گارسیا د سیلوا|دن گارسیا]] آن را از بهترین آثار [[معماری ایرانی|معماری ایران]] خواند.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB">دن گارسیا، سفرنامهٔ دن گارسیا، ۲۲۱.</ref> و به قول [[لرد کرزن]] «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته می‌توان آن را باشکوه‌ترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد».<ref>سیوری، ایران عصر صفوی، ۱۶۷.</ref> دن گارسیا در این باره می‌نویسد: «این پل نیز از بناهای الله‌وردی‌خان گرجی است و با این‌که دشمنان و بدخواهانش می‌گویند این بنا با پول ساخته شده است، نمی‌توانند انکار کنند که بانی شخص اوست. اما باور عموم مردم این است که الله‌وردی‌خان پل را به خرج خود ساخته است».<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/>


یکی از شعرای دورهٔ صفویه به نام '' علی نقی کمره‌ای'' تاریخ بنای پل را در شعری به گونهٔ ماده تاریخ، سال ۱۰۰۵ هجری به حساب آورده‌است و این سال، درست هم‌زمان با روزهایی است که خیابان بی‌همتای [[خیابان چهارباغ اصفهان|چهارباغ]] هم ساخته شده‌است. سی‌وسه‌پل، چهارباغ عباسی را به [[چهارباغ بالا]] متصل می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.tishineh.com/touritem/810-12/1|عنوان =سی و سه پل، تیشینه}}</ref>
یکی از شعرای دورهٔ صفویه به نام '' علی نقی کمره‌ای'' تاریخ بنای پل را در شعری به گونهٔ ماده تاریخ، سال ۱۰۰۵ هجری به حساب آورده است و این سال، درست هم‌زمان با روزهایی است که خیابان بی‌همتای [[خیابان چهارباغ اصفهان|چهارباغ]] هم ساخته شده است. سی‌وسه‌پل، چهارباغ عباسی را به [[چهارباغ بالا]] متصل می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.tishineh.com/touritem/810-12/1|عنوان =سی‌وسه‌پل، تیشینه}}</ref>


این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۱۵|۱۰|۱۳۱۰|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۱۱۰ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.ichto.ir/ |عنوان =سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری |ناشر =سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۰۱۱-۰۵-۱۹ |archive-date =۱۹ ژوئن ۲۰۰۸ |archive-url =https://web.archive.org/web/20080619134921/http://www.ichto.ir/ |url-status =dead }}</ref>
این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۱۵|۱۰|۱۳۱۰|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۱۱۰ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.ichto.ir/ |عنوان =سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری |ناشر =سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۰۱۱-۰۵-۱۹ |archive-date =۱۹ ژوئن ۲۰۰۸ |archive-url =https://web.archive.org/web/20080619134921/http://www.ichto.ir/ |url-status =dead}}</ref>


بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث‌فرهنگی مصالح، پایه و فونداسیون این پل به گونه‌ای طراحی شده که استحکام آن تنها در [[رطوبت]] است و خشکی ادامه‌دار رودخانه در درازمدّت امکان خطر برای سی‌وسه‌پل را بسیار فراوان می‌نمایید.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://hamshahriphoto.ir/detail/photo/27585/24|عنوان=سفری به اصفهان _ سی و سه پل|بازبینی=۱۹ ژوئیه ۲۰۲۲|archive-date=۲۵ دسامبر ۲۰۱۹|archive-url=https://web.archive.org/web/20191225105942/http://www.hamshahriphoto.ir/detail/photo/27585/24|url-status=dead}}</ref>
بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث‌فرهنگی مصالح، پایه و فونداسیون این پل به گونه‌ای طراحی شده که استحکام آن تنها در [[رطوبت]] است و خشکی ادامه‌دار رودخانه در درازمدّت امکان خطر برای سی‌وسه‌پل را بسیار فراوان می‌نمایید.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://hamshahriphoto.ir/detail/photo/27585/24|عنوان=سفری به اصفهان _ سی‌وسه‌پل|بازبینی=۱۹ ژوئیه ۲۰۲۲|archive-date=۲۵ دسامبر ۲۰۱۹|archive-url=https://web.archive.org/web/20191225105942/http://www.hamshahriphoto.ir/detail/photo/27585/24|url-status=dead}}</ref>


{{وسط‌چین}}
{{وسط‌چین}}
<gallery widths="300px" heights="300px" perrow="3">
<gallery widths="300px" heights="300px" perrow="3">
Image:Mohammad reza 200 R 1951.jpg|دویست ریالی - پشت اسکناس عنوان: ''پل الله وردی خان در [[اصفهان]]''
Image:Mohammad reza 200 R 1951.jpg|دویست ریالی - پشت اسکناس عنوان: ''پل الله‌وردی‌خان در [[اصفهان]]''
</gallery>
</gallery>
{{پایان}}
{{پایان}}
[[پرونده:سی و سه پل زیبای اصفهان .jpg|بندانگشتی|سی و سه پل اصفهان]]
[[پرونده:سی‌وسه‌پل زیبای اصفهان .jpg|بندانگشتی|سی‌وسه‌پل اصفهان]]


[[پرونده:Sio-se-pol.jpg|بندانگشتی|اصفهان - پل تاریخی الله وردی خان یا سی و سه پل]]
[[پرونده:Sio-se-pol.jpg|بندانگشتی|اصفهان - پل تاریخی الله‌وردی‌خان یا سی‌وسه‌پل]]
[[پرونده:Isfahan - 33 pol - Siyosepol - panoramio.jpg|بندانگشتی|اصفهان - سی و سه پل]]
[[پرونده:Isfahan - 33 pol - Siyosepol - panoramio.jpg|بندانگشتی|اصفهان - سی‌وسه‌پل]]


== نگارخانه ==
== نگارخانه ==
<gallery>
<gallery>
پرونده:Isfahan - 33 Pol - Siyosepol - panoramio.jpg|alt=سی و سه پل اصفهان در خشکسالی|[[پرونده:تصویر_سی_و_سه_پل.jpg|جایگزین=سی و سه پل اصفهان|بندانگشتی|]]
پرونده:Isfahan - 33 Pol - Siyosepol - panoramio.jpg|alt=سی‌وسه‌پل اصفهان در خشکسالی|[[پرونده:تصویر_سی_و_سه_پل.jpg|جایگزین=سی‌وسه‌پل اصفهان|بندانگشتی|]]
پرونده:Isfahan - Zayandehroud - 33 Pol - panoramio (1).jpg
پرونده:Isfahan - Zayandehroud - 33 Pol - panoramio (1).jpg
پرونده:Isfahan - Siosepol - 33Pole - panoramio (1).jpg
پرونده:Isfahan - Siosepol - 33Pole - panoramio (1).jpg
خط ۹۹: خط ۱۰۰:
پرونده:Iran - Esfahan - 33 Pole in the morning - (Information in page 1) - panoramio.jpg
پرونده:Iran - Esfahan - 33 Pole in the morning - (Information in page 1) - panoramio.jpg
پرونده:Isfahan - Zayandehroud - 33 Pol - panoramio.jpg
پرونده:Isfahan - Zayandehroud - 33 Pol - panoramio.jpg
پرونده:Bridge of Julfa (si o se pol) by Eugène Flandin.jpg|سی و سه پل در دوره محمد شاه قاجار اثر اوژن فلاندن
پرونده:Bridge of Julfa (si o se pol) by Eugène Flandin.jpg|سی‌وسه‌پل در دوره محمد شاه قاجار اثر اوژن فلاندن
پرونده:Siospol.jpg|نمای سی‌وسه‌پل در شب.
پرونده:Siospol.jpg|نمای سی‌وسه‌پل در شب.
پرونده:33pol.jpg|بر روی پل در روز
پرونده:33pol.jpg|بر روی پل در روز
پرونده:پل الله وردیخان-توسط روح‌اله یگانه.jpg|تمام نما
پرونده:پل الله وردیخان-توسط روح‌اله یگانه.jpg|سراسرنما
پرونده:Isfahan Si-o-Se-Pol 1.jpg|تعمیر پل
پرونده:Isfahan Si-o-Se-Pol 1.jpg|بازسازی پل
پرونده:33pol-innerview.JPG|نمایی از طبقه زیرین پل
پرونده:33pol-innerview.JPG|نمایی از لایه زیرین پل
پرونده:33pol-up.JPG|نمایی از بالای یکی از پل‌ها
پرونده:33pol-up.JPG|نمایی از بالای یکی از پل‌ها
پرونده:Si-o-se Pol-e Xoshk.jpg|نمایی از حوزهٔ رودخانه و پل در زمان خشک شدن
پرونده:Si-o-se Pol-e Xoshk.jpg|نمایی از حوزهٔ رودخانه و پل در زمان خشک شدن
پرونده:SioSePoul 13.JPG|نمایی از سی و سه پل
پرونده:SioSePoul 13.JPG|نمایی از سی‌وسه‌پل
پرونده:Si o seh pol brige isfahan iran 20030331 13820111 mostafa aqabeigi.jpg|سی‌وسه‌پل ۱۳۸۲ خورشیدی
پرونده:Si o seh pol brige isfahan iran 20030331 13820111 mostafa aqabeigi.jpg|سی‌وسه‌پل ۱۳۸۲ خورشیدی
پرونده:33 Pol at night.JPG|نمایی از سی و سه پل در شب
پرونده:33 Pol at night.JPG|نمایی از سی‌وسه‌پل در شب
پرونده:57 Chardin Si-o-se Pol.jpg|نقاشی از «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر [[ژان شاردن]]
پرونده:57 Chardin Si-o-se Pol.jpg|نقاشی از «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر [[ژان شاردن]]
پرونده:53 Chardin Si-o-se Pol.jpg|نقاشی از روی «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر [[ژان شاردن]]
پرونده:53 Chardin Si-o-se Pol.jpg|نقاشی از روی «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر [[ژان شاردن]]
پرونده:Si-o-se Pol, Isfahan, Irán, 2016-09-19, DD 04-06 HDR.jpg|نمایی در شب از سی‌وسه‌پل در بستر بی‌آب [[زاینده‌رود]]
پرونده:Si-o-se Pol, Isfahan, Irán, 2016-09-19, DD 04-06 HDR.jpg|نمایی در شب از سی‌وسه‌پل در بستر بی‌آب [[زاینده‌رود]]
پرونده:Si-o-se Pol, Isfahan, Irán, 2016-09-19, DD 07-15 HDR PAN.jpg|زاینده رود خشک و سی‌وسه‌پل
پرونده:Si-o-se Pol, Isfahan, Irán, 2016-09-19, DD 07-15 HDR PAN.jpg|زاینده‌رود خشک و سی‌وسه‌پل
پرونده:Isfahan - The view of Siosepol from Azar bridgre - panoramio.jpg|ایران - اصفهان - زاینده رود و سی و سه پل
پرونده:Isfahan - The view of Siosepol from Azar bridgre - panoramio.jpg|ایران - اصفهان - زاینده‌رود و سی‌وسه‌پل
پرونده:Isfahan - Siosepol - 33Pole - panoramio (2).jpg|پل تاریخی الله وردی خان یا سی و سه پل - اصفهان - ایران
پرونده:Isfahan - Siosepol - 33Pole - panoramio (2).jpg|پل تاریخی الله‌وردی‌خان یا سی‌وسه‌پل - اصفهان - ایران
پرونده:33Pol.jpg|سی و سه پل و خشک شدن آب رودخانه
پرونده:33Pol.jpg|سی‌وسه‌پل و خشک شدن آب رودخانه
پرونده:33Pol-RooyePol.jpg|نمایی از مسیر روی سی و سه پل
پرونده:33Pol-RooyePol.jpg|نمایی از مسیر روی سی‌وسه‌پل
پرونده:سی و سه پل.JPG
پرونده:سی و سه پل.JPG
پرونده:33pol captured by mehdi3rz.jpg|سی و سه پل در شب
پرونده:33pol captured by mehdi3rz.jpg|سی‌وسه‌پل در شب
</gallery>
</gallery>


نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۰۳

سی‌وسه‌پل
نمایی از سی‌وسه‌پل در شب
Map
داخل «زاینده‌رود» قرار دارد.
نامسی‌وسه‌پل
کشورایران
استاناصفهان
شهرستاناصفهان
اطلاعات اثر
نام محلیسی وسه پل
نام‌های دیگرپل الله‌وردی‌خان
نام‌های قدیمیپل الله‌وردی‌خان
نوع بناپل
سال‌های مرمت۱۳۵۱
کاربری کنونیپل تاریخی، عبور عابران
دیرینگی۴ سده
دورهٔ ساخت اثرصفویان
بانی اثرالله‌وردی‌خان اوندیلادزه گرجی
مالک اثراصفهان کهن
مالک فعلی اثراصفهان مدرن
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۱۱۰
تاریخ ثبت ملی۱۵ دی ۱۳۱۰
اطلاعات بازدید
امکان بازدیدوجود دارد
سی‌وسه‌پل، پل الله‌وردی‌خان
مختصات۳۲°۳۸′۴۲″شمالی ۵۱°۴۰′۰۳″شرقی / ۳۲٫۶۴۴۸۷°شمالی ۵۱٫۶۶۷۵۹°شرقی / 32.64487; 51.66759
مکاناصفهان
نام رسمیسی‌وسه‌پل
ویژگی‌ها
درازای کل۲۹۵
پهنا۱۳٫۷۵
شمار دهنه‌ها۳۵
پیشینه
طراحاستاد حسین بنا اصفهانی
گشایش۹۷۵ هجری شمسی

سی‌وسه‌پل یا پل الله‌وردی‌خان، پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که زیرنظر الله‌وردی‌خان اوندیلادزه و با معماری استاد حسین بنا اصفهانی[۱] بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و جای برگزاری مراسم جشن آب‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنهٔ اصفهان در دورهٔ صفویه بوده است. اندیشهٔ بنای سی‌وسه‌پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال پادشاهی شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله‌وردی‌خان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید.[۲] در سفرنامه‌های جهانگردان اروپایی آن دوران، به برگزاری این جشن اشاره‌هایی شده است. در این جشن که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می‌شد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یک‌دیگر در این مراسم شرکت می‌کرده‌اند.[۳] ارامنهٔ جلفای اصفهان هم مراسم خاج‌شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می‌کرده‌اند. این پل یکی از شاه‌کارهای معماری و پل‌سازی ایران محسوب می‌شود و از زیبایی و عظمت منحصر به فردی برخودار است.

پرسی سایکس، سی‌وسه‌پل را یکی از پل‌های درجه اوّل جهان خواند،[۴] شاردن آن را شاه‌کار معماری و شگفت‌آفرین[۵][۶] و دن گارسیا آن را از بهترین آثار معماری ایران خواند.[۶][۷] و به قول لرد کرزن «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته می‌توان آن را باشکوه‌ترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد».[۸] دن گارسیا در این باره می‌نویسد: «این پل نیز از بناهای الله‌وردی‌خان گرجی است و با این‌که دشمنان و بدخواهانش می‌گویند این بنا با پول ساخته شده است، نمی‌توانند انکار کنند که بانی شخص اوست. اما باور عموم مردم این است که الله‌وردی‌خان پل را به خرج خود ساخته است».[۶][۷]

یکی از شعرای دورهٔ صفویه به نام علی نقی کمره‌ای تاریخ بنای پل را در شعری به گونهٔ ماده تاریخ، سال ۱۰۰۵ هجری به حساب آورده است و این سال، درست هم‌زمان با روزهایی است که خیابان بی‌همتای چهارباغ هم ساخته شده است. سی‌وسه‌پل، چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا متصل می‌کند.[۹]

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱۰]

بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث‌فرهنگی مصالح، پایه و فونداسیون این پل به گونه‌ای طراحی شده که استحکام آن تنها در رطوبت است و خشکی ادامه‌دار رودخانه در درازمدّت امکان خطر برای سی‌وسه‌پل را بسیار فراوان می‌نمایید.[۱۱]

  • دویست ریالی - پشت اسکناس عنوان: پل الله‌وردی‌خان در اصفهان
    دویست ریالی - پشت اسکناس عنوان: پل الله‌وردی‌خان در اصفهان
پرونده:سی‌وسه‌پل زیبای اصفهان .jpg
سی‌وسه‌پل اصفهان
اصفهان - پل تاریخی الله‌وردی‌خان یا سی‌وسه‌پل
اصفهان - سی‌وسه‌پل

نگارخانه

[ویرایش]
  • سی‌وسه‌پل اصفهان در خشکسالی
    سی‌وسه‌پل اصفهان
  • سی‌وسه‌پل در دوره محمد شاه قاجار اثر اوژن فلاندن
    سی‌وسه‌پل در دوره محمد شاه قاجار اثر اوژن فلاندن
  • نمای سی‌وسه‌پل در شب.
    نمای سی‌وسه‌پل در شب.
  • بر روی پل در روز
    بر روی پل در روز
  • سراسرنما
    سراسرنما
  • بازسازی پل
    بازسازی پل
  • نمایی از لایه زیرین پل
    نمایی از لایه زیرین پل
  • نمایی از بالای یکی از پل‌ها
    نمایی از بالای یکی از پل‌ها
  • نمایی از حوزهٔ رودخانه و پل در زمان خشک شدن
    نمایی از حوزهٔ رودخانه و پل در زمان خشک شدن
  • نمایی از سی‌وسه‌پل
    نمایی از سی‌وسه‌پل
  • سی‌وسه‌پل ۱۳۸۲ خورشیدی
    سی‌وسه‌پل ۱۳۸۲ خورشیدی
  • نمایی از سی‌وسه‌پل در شب
    نمایی از سی‌وسه‌پل در شب
  • نقاشی از «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر ژان شاردن
    نقاشی از «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر ژان شاردن
  • نقاشی از روی «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر ژان شاردن
    نقاشی از روی «سی‌وسه‌پل» در سده هفدهم میلادی اثر ژان شاردن
  • نمایی در شب از سی‌وسه‌پل در بستر بی‌آب زاینده‌رود
    نمایی در شب از سی‌وسه‌پل در بستر بی‌آب زاینده‌رود
  • زاینده‌رود خشک و سی‌وسه‌پل
    زاینده‌رود خشک و سی‌وسه‌پل
  • ایران - اصفهان - زاینده‌رود و سی‌وسه‌پل
    ایران - اصفهان - زاینده‌رود و سی‌وسه‌پل
  • پل تاریخی الله‌وردی‌خان یا سی‌وسه‌پل - اصفهان - ایران
    پل تاریخی الله‌وردی‌خان یا سی‌وسه‌پل - اصفهان - ایران
  • سی‌وسه‌پل و خشک شدن آب رودخانه
    سی‌وسه‌پل و خشک شدن آب رودخانه
  • نمایی از مسیر روی سی‌وسه‌پل
    نمایی از مسیر روی سی‌وسه‌پل
  • سی‌وسه‌پل در شب
    سی‌وسه‌پل در شب

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ «سی‌وسه‌پل و تاریخچه و معرفیل». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ فوریه ۲۰۱۹.
  2. ↑ «سی‌وسه‌پل (پل الله‌وردی‌خان) در اصفهان». سیتی پدیا.
  3. ↑ «تاریخچه سی‌وسه‌پل اصفهان». آسمونی.[پیوند مرده]
  4. ↑ سایکس، تاریخ ایران، ۲۸۹.
  5. ↑ شاردن، سفرنامهٔ شاردن، ۱۵۲۷.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ مولیانی، جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران، ۲۴۸–۲۴۹.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ دن گارسیا، سفرنامهٔ دن گارسیا، ۲۲۱.
  8. ↑ سیوری، ایران عصر صفوی، ۱۶۷.
  9. ↑ «سی‌وسه‌پل، تیشینه».
  10. ↑ «سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئن ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۱-۰۵-۱۹.
  11. ↑ «سفری به اصفهان _ سی‌وسه‌پل». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۲.

منابع

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به سی‌وسه‌پل در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  • سایکس، سرپرسی. تاریخ ایران. تهران: انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۵۷.
  • شاردن، ژان. سفرنامهٔ شاردن. تهران: انتشارات توس، ۱۳۷۲.
  • مولیانی، سعید. جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران. اصفهان: یکتا، ۱۳۷۹.
  • سیلوا فیگوئرا، دن گارسیا. سفرنامهٔ دن گارسیا. تهران: انتشارات نو، ۱۳۶۳.
  • آشنایی با شهر تاریخی اصفهان، لطف‌الله هنرفر
  • وبگاه شهرداری اصفهان
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سی‌وسه‌پل&oldid=40323475»