جمجمه‌شناسی
جمجمه‌شناسی، جمجمه‌خوانی (به انگلیسی: Phrenology) یا جمجمه‌شناسی روانیT نظریه‌ای شبه علمی است که ادعا دارد منش و شخصیت افراد را می‌توان از روی شکل جمجمهٔ آنها تشخیص داد.[۱][۲] فرض این شبهِ علم این است که مغز اندام مربوط به ذهن است و عملکردها و ماژول‌های بخش‌های گوناگون مغز در شکل‌گیریِ جمجمه نقش دارند.[۳] بیشتر، پستی‌وبلندی‌های سر است که مورد نظر جمجمه‌خوانان است. چراکه در گذشته ادعا می‌شد که مغز از ماهیچه‌هایی ساخته شده و ماهیچه‌های پُرکارتر، بزرگ‌تر از بقیه هستند و اینگونه، تفاوت میزان فعالیتِ ماهیچه‌های مغز، شکل مغز و جمجمه را تشکیل می‌دهد. هرچند فرض‌های ابتداییِ جمجمه‌خوانی، ریشه در واقعیت‌ها داشتند اما فراتر از دانش‌تجربی تعمیم داده شد و از حیطهٔ علمی فاصله گرفت و از علم جدا شد.[۱][۴] امروزه دیگر جمجمه‌شناسی را یک رشتهٔ علمی به حساب نمی‌آورند.[۱][۲][۵][۶][۷][۸]
ایدهٔ جمجمه‌خوانی پیرامون سال ۱۸۰۰ از سوی یک پزشک آلمانی به نام فرانتس یوزف گال ساخته و پرداخته شد و در سدهٔ نوزدهم میلادی از ۱۸۱۰ تا ۱۸۴۰ بسیار تأثیرگذار واقع شد. آن زمان‌ها مرکز جمجمه‌خوانی در ادینبورگ بود.
امروزه می‌دانیم که از نظر علمی، پیش‌بینیِ شخصیت انسان براساسِ شکل جمجمهٔ فرد، نادرست و بی‌اعتبارِ است.[۹]
در گذشته نیز دقتِ روش‌شناسیِ جمجمه‌شناسی مشکوک بود و در همان سدهٔ نوزدهم هم برخی آن را شبه علمی می‌دانستند.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
فهرست مناطق
ویرایش۱: میل به تخریب، ۲: محبت‌خواهی، ۳: محبت به والدین، ۴: وابستگی عاطفی، ۵: دلبستگی به خانه، ۶: جنگ‌جویی، ۷: رازپوشی، ۸: زیاده‌خواهی، ۹: سازندگی، ۱۰: احتیاط‌کاری، ۱۱: حس جلب تحسین، ۱۲: عزت نفس، ۱۳: خیرخواهی، ۱۴: احترام، ۱۵: ثبات، ۱۶: وجدان، ۱۷: امید، ۱۸: رفعت، ۱۹: اندیشه‌گرایی، ۲۰: شادی و نشاط، ۲۱: تقلید، ۲۲: فردیت، ۲۳: شکل، ۲۴: اندازه، ۲۵: وزن، ۲۶: رنگ، ۲۷: مکان، ۲۸: نظم، ۲۹: محاسبه، ۳۰: احتمالات، ۳۱: زمان، ۳۲: آهنگ، ۳۳: زبان، ۳۴: مقایسه، ۳۵: علیّت، ۳۶: میل به زندگی، ۳۷: میل به غذا.
نگارخانه
ویرایش
جستارهای وابسته
ویرایشارجاعات
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Wihe, J. V. (2002). "Science and Pseudoscience: A Primer in Critical Thinking". Encyclopedia of Pseudoscience. California: Skeptics Society. pp. 195–203.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Hines, T. (2002). Pseudoscience and the Paranormal. New York: Prometheus Books. p. 200.
- ↑ Fodor, Jerry A. (1983). Modularity of Mind: An Essay on Faculty Psychology. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. pp. 14, 23, 131. ISBN 0-262-56025-9.
- ↑ Bunge, M. (2018). From a Scientific Point of View: Reasoning and Evidence Beat Improvisation across Fields. Cambridge: Cambridge Scholar Publishing. p. 74.
- ↑ Bunge 1985, p. 54.
- ↑ Stiles 2012, p. 11.
- ↑ Cooter 1990, p. 156.
- ↑ Christison-Lagay & Cohen 2013, pp. 337–354.
- ↑ Parker Jones, O.; Alfaro-Almagro, F.; Jbabdi, S. (2018). "An empirical, 21st century evaluation of phrenology". Cortex. 106: 26–35. doi:10.1016/j.cortex.2018.04.011. PMC 6143440. PMID 29864593.
- ↑ Flourens 1844, p. 150.
- ↑ Anonymous 1860, pp. 249–260.
- ↑ Winn 1879, pp. 18–29.
- ↑ Robinson Storer 1866, p. 134.
منابع
ویرایش- Anonymous (1860). "Sir William Hamilton on Phrenology". American Journal of Psychiatry. 16 (3): 249–260. doi:10.1176/ajp.16.3.249.
- Bunge, M. (1985). Treatise on Basic Philosophy. Vol. 7 (Part 2). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
- Christison-Lagay, K. L.; Cohen, Y. E. (2013). "The Neural Representation of Vocalisation Perception". Animal Communication Theory: Information and Influence. New York: State University of New York Press.
- Combe, George (1851). A System of Phrenology. Boston: Benjamin B. Mussey and Company. Archived from the original on 2023-02-05. Retrieved 2012-06-10.
- Cooter, R. (1990). "The Conservatism of 'Pseudoscience'". Philosophy of Science and the Occult. New York: State University of New York Press.
- Flourens, P. (1844). Elementary Treatise on Human Physiology. New York: Harper & Brothers. p. 150.
- Leaney, Enda (2006). "Phrenology in Nineteenth-Century Ireland". New Hibernia Review / Iris Éireannach Nua. 10 (3): 24–42. doi:10.1353/nhr.2006.0058. JSTOR 20558078. S2CID 144035028.
- Lyons, Sherrie L. (2009). Species, Serpents, Spirits, and Skulls: Science at the Margins in the Victorian Age. Victorian Studies. Vol. 53. Albany: New York Press. pp. 141–143. doi:10.2979/victorianstudies.53.1.141. ISBN 978-1-4384-2797-3. JSTOR 10.2979/victorianstudies.53.1.141. S2CID 141992807.
- McCandless, Peter (1992). "Mesmerism and Phrenology in Antebellum Charleston: 'Enough of the Marvellous'". The Journal of Southern History. 58 (2): 199–230. doi:10.2307/2210860. JSTOR 2210860.
- McGrew, Roderick E. (1985). Encyclopedia of Medical History. New York: McGraw-Hill Book Company. ISBN 978-0-07-045087-5.
- Parssinen, T. M. (Autumn 1974). "Popular Science and Society: The Phrenology Movement in Early Victorian Britain". Journal of Social History. 8 (1): 1–20. doi:10.1353/jsh/8.1.1. JSTOR 3786523. PMID 11632363.
- Robinson Storer, H. (1866). "Report on Insanity in Women". Transactions of the American Medical Association. 16: 134.
- Staum, Martin S. (2003). Labeling People: French Scholars on Society, Race and Empire, 1815–1848. Montreal: McGill-Queen's University Press. ISBN 978-0-7735-2580-1. Archived from the original on 2023-02-05. Retrieved 2016-01-27.
- Stiles, Anne (2012). Popular Fiction and Brain Science in the Late Nineteenth Century. Cambridge: Cambridge University Press.
- Thompson, Courtney E. (2021). An Organ of Murder: Crime, Violence, and Phrenology in Nineteenth-Century America. Rutgers University Press. Archived from the original on 2021-06-04. Retrieved 2021-06-25.
- Winn, J. M. (1879). "Mind and Living Particles". Journal of Psychological Medicine and Mental Pathology. 5 (1): 18–29. PMC 5122056. PMID 28906933.
- Debby Applegate, The Most Famous Man in America: The Biography of Henry Ward Beecher. Doubleday, 2006.
- روان‌شناسی بالینی، تألیف جفری پ. کرامر، داگلاس آ. برنستاین، ویکی فیرز؛ مترجم: مهدی گنجی؛ ویراستار: دکتر حمزه گنجی، تهران: ساوالان، ۱۳۸۸.
- مقاله در ویکی‌پدیای انگلیسی