بهرام میرزا

بهرام میرزای صفوی (۱۵ سپتامبر ۱۵۱۷ – ۱۱ اکتبر ۱۵۴۹) شاهزادهٔ صفوی، حاکم و فرماندهٔ نظامی در ایران سدهٔ شانزدهم بود. او جوانترین پسر شاه اسماعیل یکم (حک. ۱۵۰۱–۱۵۲۴)، بنیان‌گذار دودمان صفوی، بود.

بهرام میرزا
زاده	۱۵ سپتامبر ۱۵۱۷ مراغه، ایران
درگذشته	۱۱ اکتبر ۱۵۴۹ (۳۲ سال) ولایت کردستان، ایران
آرامگاه	مشهد
همسر(ان)	زینب سلطان خانم
فرزند(ان)	فیروزه‌خان بیگم سلطان حسین میرزا سلطان ابراهیم میرزا صفوی سلطان بدیع‌الزمان میرزا
دودمان	صفوی
پدر	شاه اسماعیل یکم
مادر	تاجلو بیگم
پیشینه نظامی
جنگ‌ها و عملیات‌ها	جنگ ایران و عثمانی (۱۵۵۵–۱۵۳۲)

بهرام میرزا حاکمیت هرات (۱۵۳۰–۱۵۳۳)، گیلان (۳۷/۱۵۳۶) و همدان (۱۵۳۹–۱۵۴۶) را بر عهده داشت. او فعالانه در جنگ با امپراتوری عثمانی شرکت کرد و همچنین در سرکوب شورش برادرش القاسب میرزا نقش کلیدی ایفا نمود. بهرام میرزا یکی از حامیان برجسته هنر بود و در خوشنویسی، نقاشی، شعر و موسیقی سرآمد بود و همانند برادر تنی خود شاه تهماسب یکم (حک. ۱۵۲۴–۱۵۷۶) به‌وسیلهٔ همان نقاشان و خوشنویسان احاطه شده بود. آلبوم بهرام میرزا، آلبومی از نقاشی‌ها و نمونه‌های خوشنویسی که به او تقدیم شده است، در کاخ طوپقاپو استانبول نگهداری می‌شود. به نظر می‌رسد که بهرام میرزا تأثیر قابل توجهی بر آگاهی ایران صفوی از سبک منحصر به فرد هنر ایرانی داشته است.

بهرام میرزا احتمالاً در اثر مصرف بیش از حد تریاک درگذشت. از او سه پسر به نام‌های سلطان حسین میرزا، سلطان ابراهیم میرزا و سلطان بدیع‌الزمان میرزا به جای ماند که همگی در سال ۱۵۷۷ درگذشتند. دو تای آخر به دستور شاه اسماعیل دوم (حک. ۱۵۷۶–۱۵۷۷) کشته شدند. دلیل این کار شاه اسماعیل دوم، یا به دلیل پارانویا ناشی از مصرف مداوم مواد مخدر بود یا برای اطمینان از اینکه حکومت او در خطر نابودی قرار نخواهد گرفت. سلطان حسین میرزا نیز در همان سال بدون مداخلهٔ شاه اسماعیل دوم درگذشت.

منابع

• Amanat, Abbas (2017). Iran: A Modern History. Yale University Press. ISBN 978-0300112542.
• Fleischer, C. (1989). "Alqās Mirza". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume III: Ātaš–Bayhaqī, Ẓahīr-al-Dīn. London: Routledge & Kegan Paul. pp. 907–909. ISBN 978-0-71009-121-5.
• Ghereghlou, Kioumars (2016). "Esmāʿil II". Encyclopaedia Iranica.
• Mahdavi, Maleeha; Mayani, Yadullah Gholami (2019). "بهرام میرزای صفوی". The Great Islamic Encyclopaedia [Bahram Mirza Safavi].
• Mitchell, Colin P. (2009). "Tahmāsp I". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Online Edition. Encyclopædia Iranica Foundation.
• Mitchell, Colin P. (2012). "Bahrām Mīrzā". In Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Rowson, Everett (eds.). Encyclopaedia of Islam, THREE. Brill Online. ISSN 1873-9830.
• Roemer, H. R. (2008). "The Safavid period". The Cambridge History of Iran, Volume 6: The Timurid and Safavid Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 189–350. ISBN 9781139054980.
• Savory, Roger M.; Karamustafa, Ahmet T. (1998). "Esmāʿīl I Ṣafawī". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume VIII/6: Eršād al-zerāʿa–Eʿteżād-al-Salṭana. New York, NY: Bibliotecha Persica Press. pp. 628–636. ISBN 978-1-56859-055-4.
• Simpson, Marianna S. (1997). "Ebrāhīm Mīrzā". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume VIII/1: Ebn ʿAyyāš–Economy V. New York, NY: Bibliotecha Persica Press. pp. 74–75. ISBN 978-1-56859-050-9.
• Simpson, Marianna S.; Simpson-Shreve, M.; Farhad, M. (1997). Sultan Ibrahim Mirza's Haft Awrang: A Princely Manuscript from Sixteenth-Century Iran. Yale University Press. ISBN 978-0300068023.
• Soucek, P. (1988). "Bahrām Mīrzā". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume III/5: Bahai Faith III–Baḵtīārī tribe II. London: Routledge & Kegan Paul. pp. 523–524. ISBN 978-0-71009-117-8.
• Weis, Friederike (2020). "How the Persian Qalam Caused the Chinese Brush to Break: The Bahram Mirza Album Revisited". Muqarnas Online. 37 (1): 63–109. doi:10.1163/22118993-00371P04. S2CID 230660318.