هبةالله بن علی حَسَنی شهرت‌یافته به ابن شجری (۱۰۵۸ - ۱۱۴۸م) پیشوای هاشمی (نقیب الطالبیین)، ادیب و شاعر عربی عراقی بود.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]

ابن شجری
هبةالله بن علی حَسَنی
زادهٔ۱۱۵۸م/ رمضان ۴۵۰ق
درگذشت۲ ژانویه ۱۱۴۸م/ ۲ رمضان ۵۴۲ق
کرخ، بغداد
پیشه(ها)ادیب، شاعر و پیشوای سادات

وی بخاطر آشنایی با ادبیات و شعر عرب قبل از اسلام معروف بود[۷]

زندگی

ویرایش

ابن شجری در بغداد تحت حکومت سپاهیان خلافت فاطمی بدنیا آمد که مدت کوتاهی قبل کنترل شهر را به دست گرفتند بزودی سلجوقیان دوباره آن را تصرف کردند. او سید حسنی بود و از اینرو او را به شریف حسنی علوی نیز می شناختند.

سیوطی شجره نامه مفصلی از ابن شجری را در کتاب تحف الادیب آورده است.[۸]

به نقل از ابن خلکان، ابن شجری در بغداد زبان و شعر را زیر نظر ابومعمر بن طباطبا آموخت.[۹] [۱۰]

او بیشتر عمر خود را در الکرخ، منطقه ای در غرب بغداد گذراند. پس از پدرش به دفتر نقیب منصوب شد و به عنوان رئیس علیداء در آن منطقه عمل کرد.[2] او در سال‌های آخر عمر، وقت خود را وقف تدریس ادبیات در بغداد کرد و در کنار آثار ادبی خود مشتی شعر[3] سروده است. در میان شاگردان او بسیاری بودند که به علم خود شهرت یافتند، مانند ابوالبرکات الانباری، ابن خشاب بغدادی و التاج الکندی.[۱۱] وی در بغداد با جارالله زمخشری مصاحبت داشت.

آثار انگشت شماری در علم نحو و لغت به او نسبت داده شده است، به ویژه کتاب الامالی (کتاب املا ها ).

ابن شجری در بغداد درگذشت و او را در خانه خود در الکرخ به خاک سپردند.

   کتاب الامالی (کتاب املاء)

   تفسیر جمال ابن جنی

   تفسیر التصریف الملوکی

   حماسه

منابع

ویرایش
  1. حموی، یاقوت (۱۹۹۳). معجم الأدباء. ج. ۱۹. بیروت: دارالغرب الإسلامی. صص. ۲۸۲. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  2. ابن خلّکان، احمد (۱۹۷۲). وفیات الأعیان. ج. ۳. بیروت: دار صادر. ص. ۱۱۱. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  3. ابن شاکر کتبی، محمد. فوات الوفيات. ج. ۲. بیروت: دار صادر. ص. ۳۸۷.
  4. حنبلی، ابن عماد (۱۹۸۶). شذرات الذهب. ج. ۴. دمشق: دار ابن کثیر. ص. ۱۳۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۹ اكتبر ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |access-date=،|سال= را بررسی کنید (کمک)
  5. زرکلی، خیرالدین (۲۰۰۲). الأعلام (به عربی). ج. ۹. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۶۲. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  6. فروخ، عمر (۱۹۸۴). تاریخ الأدب العربی (PDF). ج. ۳. بیروت: دارالعلم للملایین. صص. ۲۸۸. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  7. Krenkow, F. (1926). "Ibn Ash-Shajari". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. 58 (1): 96–100. doi:10.1017/S0035869X0005560X. ISSN 0035-869X. JSTOR 25220901.
  8. Weipert, Reinhard (2020-05-01). "Ibn al-Shajarī". Encyclopaedia of Islam, THREE.
  9. Krenkow, F. (1926). "Ibn Ash-Shajari". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. 58 (1): 96–100.
  10. Khallikan, Ibn (1868). Ibn Khallikan's Biographical Dictionary, 3. Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland.
  11. Krenkow, F. (1926). "Ibn Ash-Shajari". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. 58 (1): 96–100.