محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Papayazarabad (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
ویرایش‌های دارای حسن نیت Papayazarabad (بحث) برگردانی شد: عدم استفاده از روش مناسب ارجاع و همچنین نقض ویکی سازی
برچسب‌ها: توینکل خنثی‌سازی
خط ۳۸:
اگر بسیاری از میوه‌ها را با پوست بخوریم فواید بیشتری برای بدن دارد؛ چراکه بخش زیادی از ویتامین‌ها و مواد مغذی آنها در پوستشان نهفته است و پوست کندن آنها این مواد مغذی را هدر می‌دهد. موز، [[کیوی]]، [[پیاز]] و [[مرکبات]] از آن جمله‌اند. می‌توان موز را با پوست خورد. پوست موز تازه حاوی مقدار زیادی فیبر است و اگرچه مزه آن ممکن است برای برخی افراد اندکی متفاوت به نظر برسد اما علاوه بر فیبر، مقدار زیادی مواد مغذی دیگر را به بدن می‌رساند. اگر کمی سفتی پوست موز به مزاجتان خوش نمی‌آید می‌توانید پس از جداکردن ساقه آن، پوست و محتوای موز را درون ظرفی مخلوط کنید و به مدت حداقل ۱۰ دقیقه سرخ کنید یا بپزید. این کار باعث می‌شود که خود موز رسیده تر و نرمتر و پوست آن نیز نازک‌تر و شیرین تر شود و راحت‌تر خورده شود علاوه بر همهی این فواید موز همچنین با کشیدن پوست موز بر روی دندان خود به مدت ۵ دقیقه شاهد سفیدتر شدن دندان‌های خود خواهید بود.<ref>https://www.webmd.com/diet/health-benefits-banana-peel</ref>
 
== کاشتکشت موزسنتی ==
=== کشت تجاریاولیه ===
'''کشت موز در ایران ([https://basalam.com/p/9149730?utm_source=share&utm_medium=copy&user_hash_id=BXxBPW&from_component=product-app شیوه اصلی])'''
مقاله‌ای در مورد کشت درخت موز در ''کتاب کشاورزی'' [[ابن العوام]] در سده ۱۲ میلادی، پیدا شده است.<ref>{{cite book|last=Ibn al-'Awwam|first=Yahya|author-link=Ibn al-'Awwam|title=Le livre de l'agriculture d'Ibn-al-Awam (kitab-al-felahah)|year=1864|location=Paris|publisher=A. Franck|translator=J. -J. Clement-Mullet|pages=368-370 (ch. 7 - Article 48)|url=https://archive.org/details/lelivredelagric00algoog/page/n14/mode/2up|language=fr|oclc=780050566}} (pp. [[iarchive:lelivredelagric00algoog/page/n472/mode/2up|368]]-370 (Article XLVIII)</ref>
 
اولین اهلی‌سازی موز در ابتدا از اقسام [[پارتنوکارپی|پارتنوکارپیک]] (بی دانه) طبیعی [[موز بانکسی|موز اکومینتا بانکسی]] در [[گینه نو|گینهٔ نو]] انجام شد. این موزها قبل از ورود [[زبان‌های آسترونزیایی|آسترونزیایی‌زبان‌ها]] توسط مردمان [[پاپوآ گینه نو|پاپوآ]] کشت می‌شد. تعداد زیادی [[گیاسنگ]] موز از سایت باستان‌شناسی [[باتلاق کوک]] کشف شده و قدمت آن در حدود ۱۰٬۰۰۰ تا ۶۵۰۰ سال [[پیش از امروز]] است. از گینهٔ نو، موزهای کشت‌شده از طریق مجاورت (و نه مهاجرت) به سمت غرب، به جزایر [[جنوب شرق آسیا|جنوب شرقی آسیا]] گسترش یافت. آن‌ها با زیرگونه‌های دیگر ''Musa acuminata'' و همچنین ''Musa balbisiana'' در [[فیلیپین]]، شمال گینه نو و احتمالاً [[هالماهرا]] [[دورگه|ترکیب]] شدند. این حوادث هیبریداسیون ارقام [[پلی پلوئیدی|تری‌پلوئید]] موز را که امروزه معمولاً کشت می‌شود را تولید کرد. از جزایر جنوب شرقی آسیا، آن‌ها بخشی از محصولات اصلی [[مردمان آسترونزیایی]] شدند و در طول سفرهای دریایی و [[مسیرهای تجارت|مسیرهای تجارت دریایی باستان]] به [[اقیانوسیه]]، [[شرق آفریقا|آفریقای شرقی]]، [[جنوب آسیا|آسیای جنوبی]] و [[هندوچین]] گسترش یافتند.<ref name="Denham2011">{{cite journal|last1=Denham|first1=Tim|date=October 2011|title=Early Agriculture and Plant Domestication in New Guinea and Island Southeast Asia|journal=Current Anthropology|volume=52|issue=S4|pages=S379–S395|doi=10.1086/658682|hdl-access=free|hdl=1885/75070|s2cid=36818517}}</ref><ref name="Perrier20092">{{cite journal|last1=Perrier|first1=Xavier|last2=Bakry|first2=Frédéric|last3=Carreel|first3=Françoise|last4=Jenny|first4=Christophe|last5=Horry|first5=Jean-Pierre|last6=Lebot|first6=Vincent|last7=Hippolyte|first7=Isabelle|date=2009|title=Combining Biological Approaches to Shed Light on the Evolution of Edible Bananas|url=http://journals.sfu.ca/era/index.php/era/article/download/362/231|journal=Ethnobotany Research & Applications|volume=7|pages=199–216|doi=10.17348/era.7.0.199-216|archive-url=https://web.archive.org/web/20191116055142/http://journals.sfu.ca/era/index.php/era/article/download/362/231|archive-date=November 16, 2019|access-date=October 27, 2019|url-status=live}}</ref><ref name="Fuller2015">{{cite journal|last1=Fuller|first1=Dorian Q|last2=Boivin|first2=Nicole|last3=Hoogervorst|first3=Tom|last4=Allaby|first4=Robin|date=January 2, 2015|title=Across the Indian Ocean: the prehistoric movement of plants and animals|journal=Antiquity|volume=85|issue=328|pages=544–558|doi=10.1017/S0003598X00067934|doi-access=free}}</ref>
توجه کنید که موز از ۴ طریق قابل تکثیر است: اول کشت بافت . دوم دانه یا برش میوه . سوم خرید نهال . چهارم از طریق کاشت [[کورم|ریزوم]] (کورم) یا بدان تکثیر از طریق پاجوش و پیازچه نیز می گویند. سریع ترین روش ، مورد شماره ۴ می باشد که حتی از مورد ۳ نیز ضریب سرعت بالاتری دارد. متوجه باشید که جدا کردن یک پاجوش از مادر، کاری بیهوده است که اینکار موجب نابودی همان پاجوش جدا شده می باشد.
 
== کشت امروزی ==
کاشت ریزوم (کورم یا پیازچه یا بن موز) :
 
روشی سنتی که در باغات جنوب بلوچستان اعمال می شود مثل زرآباد ([[شهرستان زرآباد|اینجا]]) و بسیار موثر است. هرچه ریزوم اولیه ی مورد استفاده ی شما ، بزرگتر و سنگین تر باشد، متعاقبا سرعت رشد نیز افزایش می باید . حتی اگر یک نهال متوسط (مستقل) را همزمان با یک ریزوم بزرگ بکارید، پس از مدتی، نهالی که از ریزوم سر بر می آورد، از آن نهال دیگر جلو می زند! در واقع ، ریزوم همان ماده غذایی مادر است که اثر آن بسیار بالاتر از ریشه می باشد.
 
شرط میوه دهی: تنها شرط میوه دهی درخت موز، رسیدن به ارتفاع نهایی است. که البته ارقام معمول پاکوتاه به حدود ۲ متری می رسد و ارقام پابلند نیز باید حتما تا چندین متر به بالا برسند تا گل و میوه دهند. "سن و عمر برای موز، بی ربط است و ملاک میوه دهی، فقط رسیدن به ارتفاع نهایی آن رقم است" . چیزی بنام موز نر و ماده نیز نداریم (موز نر، صرفا اصطلاحی است که به آن موزی می گویند که تنه اش رشد سالم عرضی نداشته پس نمی تواند بار میوه زیادی را به دوش بکشد). شرایط نگهداری ارقام مختلف موز نیز تفاوت چندانی ندارند . صرفا جهت نگهداری موز در منزل، باید رقمی تهیه شود که از ۲ متر تجاوز نکند. حال جهت اینکه زودتر موز شما به ارتفاع نهایی برسد، ۳ شرط لازم است: اول اینکه ریزوم اولیه را بزرگ انتخاب کنید. دوم که باید همان ابتدا طبق شرایط استاندارد بکارید (زیرا ریشه موز به شدت به جابجایی غیر اصولی حساس است . و البته که روش کشت گلدانی با روش کشت در زمین نیز کمی تفاوت دارد). سوم هم رعایت دمای معمولی که ۲۹ درجه عالیست. البته گرچه الزامی به رطوبت بالای هوا نیست، اما در صورت رعایت این مورد، سرعت رشد به طرز چشمگیری افزایش می یابد. جهت افزایش رطوبت در منزل نیز می توان از برخی کلک ها استفاده نمود. پس زمان رسیدن به ارتفاع نهایی بسته به خود شماست؛ در باغاتی این زمان حتی ۶ ماهه نیز دیده شده است اما ممکن است شخصی نکات را رعایت نکند و رشد موزش سالها به طول بینجامد. نکته: گل دادن موز، امر طبیعی است، اما اینکه چقدر از این گل به میوه تبدیل شود، بسته به تغذیه و نگهداری آن درخت است.
 
در جنوب بلوچستان بدلیل اینکه نه تابستان دارد و نه زمستان، درخت موز هم ۳۶۵ روز سال را رشد می کند. باغدار، زمین را شخم می زند و سپس آن را به باغچه های کوچک (جهت سهولت در آب دهی) تقسیم می کند. ریزوم های بزرگ را بصورت شطرنجی و با فاصله ی ۲ در ۲ متر (گاهی هم ۳ در ۳ متر) می کارد. در چند ماه نخست، تنها زحمت، علف گیری است. این ریزوم ها در میانگین زمان (کمتر از) یک سال به ارتفاع نهایی (رقم مرسوم، ۲ متری از نوع پاکستانی یا لبنانی و...) و گل یا میوه می رسد. توجه: موز وقتی خودش ۲ متری است، بچه یا بچه هایش (پاجوش هایش) نیز حدودا ۱ متری هستند و همزمان نوهایش هم نیم وجبی. گرچه درخت موز با میوه دهی، عمرش تمام می شود (چون گل و میوه دقیقا از وسط درخت می آید) اما این روند سریع پاجوش دهی که بدون نیاز به کاشت مجدد است، باعث می شود که باغ نیز همیشه سرسبز و مملو از میوه باشد. بعد از حدود ۷ تا ۸ سال که باغ مملو از درخت شده و دیگر جایی برای رشد و ریشه نیست، مجددا زمین را شخم می زنند و می کارند.
 
اکنون مقر اصلی موز در ایران، باغات شهرستان زرآباد است که بعلت دمای مساعد، برداشت از هر باغ، بصورت ماهانه است که بسیار سودآور است. قبلا دشتیاری مرکز موز بوده اما بدلیل سدسازی و قطع آب، اکنون بصورت جسته و گریخته موز در دشتیاری دیده می شود. در کهیر و گوردیم نیز کشت موز وجود دارد. توجه کنید که گرچه موز می تواند گرما و سرما و خشکی را تحمل کند (فقط یخبندان بدان نباید بخورد چون تنه اش عمدتا از آب است) اما در دمای متعادل و رطوبت بالا، رشد بسیار سریعی دارد. پس بصورت طبیعی در سواحل خلیج فارس (به علت گرمای بالا و طولانی) مسلما زمان رشد موز نیز طولانی و عملا غیر موجه (غیر اقتصادی) می شود. البته جهت کشت در گلخانه یا منزل مسکونی (در هر جایی که باشید) ، اتفاقا سرعت رشد بسیار بالاست زیرا شرایط قابل کنترل است و موز همانی را می خواهد که انسان می خواهد. از دیگر مزیت های کاشت ریزوم، حمل راحت آن و البته کشت راحت می باشد. ([https://basalam.com/p/9149730?utm_source=share&utm_medium=copy&user_hash_id=BXxBPW&from_component=product-app کاشت ریزوم یا پیازچه])
 
[[پرونده:ریزوم(پیازچه)_موز_جهت_کاشت_اولیه.jpg|جایگزین=کشاورزی در حال جمع آوری ریزوم یا پیازچه موز جهت کاشت ]]
 
== کشت تجاری ==
[[پرونده:Inside a wild-type banana.jpg|بندانگشتی|227x227پیکسل|میوه‌های موز نوع وحشی دارای تعداد زیادی [[بذر|دانه]] درشت و سخت است.]]
همه موزهایی که امروزه به‌طور گسترده کشت می‌شوند از دو گونه موز وحشی ''Musa acuminata' و 'Musa balbisiana'' نشأت گرفته‌اند. در حالی که موزهای وحشی اصلی حاوی بذرهای درشت بودند، ارقام [[پلوئیدی|دی‌پلوئید]] یا [[پلی پلوئیدی|پلی‌پلوئید]] با دانه‌های ریز یا هیبریدهای سه‌گانهٔ بی‌دانه برای مصرف انسان ترجیح داده می‌شوند.<ref name="Cast09">{{cite web|url=http://www.damninteresting.com/the-unfortunate-sex-life-of-the-banana|title=The Unfortunate Sex Life of the Banana|first=Matt|last=Castle|date=August 24, 2009|publisher=DamnInteresting.com|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150811061602/http://www.damninteresting.com/the-unfortunate-sex-life-of-the-banana|archive-date=August 11, 2015}}</ref> این‌ها به‌صورت [[تولید مثل غیرجنسی|غیرجنسی]] از شاخه‌ها منتشر می‌شوند. این گیاه قادر به تولید همزمان دو شاخه است؛ یک بزرگ‌تر برای باردهی فوری و یک «مکنده» یا «پیرو» کوچکتر برای تولید میوه در ۶ تا ۸ ماه آینده.
 
به‌عنوان یک محصول غیرفصلی، موز در تمام طول سال در دسترس است.<ref>{{cite web|title=How bananas are grown|url=http://www.bananalink.org.uk/how-bananas-are-grown|website=Banana Link|access-date=September 2, 2016|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160906115526/http://www.bananalink.org.uk/how-bananas-are-grown|archive-date=September 6, 2016}}</ref>
 
=== تاریخچه ی کشت ===
مقاله‌ای در مورد کشت درخت موز در ''کتاب کشاورزی'' [[ابن العوام]] در سده ۱۲ میلادی، پیدا شده است.<ref>{{cite book|last=Ibn al-'Awwam|first=Yahya|author-link=Ibn al-'Awwam|title=Le livre de l'agriculture d'Ibn-al-Awam (kitab-al-felahah)|year=1864|location=Paris|publisher=A. Franck|translator=J. -J. Clement-Mullet|pages=368-370 (ch. 7 - Article 48)|url=https://archive.org/details/lelivredelagric00algoog/page/n14/mode/2up|language=fr|oclc=780050566}} (pp. [[iarchive:lelivredelagric00algoog/page/n472/mode/2up|368]]-370 (Article XLVIII)</ref>
 
اولین اهلی‌سازی موز در ابتدا از اقسام [[پارتنوکارپی|پارتنوکارپیک]] (بی دانه) طبیعی [[موز بانکسی|موز اکومینتا بانکسی]] در [[گینه نو|گینهٔ نو]] انجام شد. این موزها قبل از ورود [[زبان‌های آسترونزیایی|آسترونزیایی‌زبان‌ها]] توسط مردمان [[پاپوآ گینه نو|پاپوآ]] کشت می‌شد. تعداد زیادی [[گیاسنگ]] موز از سایت باستان‌شناسی [[باتلاق کوک]] کشف شده و قدمت آن در حدود ۱۰٬۰۰۰ تا ۶۵۰۰ سال [[پیش از امروز]] است. از گینهٔ نو، موزهای کشت‌شده از طریق مجاورت (و نه مهاجرت) به سمت غرب، به جزایر [[جنوب شرق آسیا|جنوب شرقی آسیا]] گسترش یافت. آن‌ها با زیرگونه‌های دیگر ''Musa acuminata'' و همچنین ''Musa balbisiana'' در [[فیلیپین]]، شمال گینه نو و احتمالاً [[هالماهرا]] [[دورگه|ترکیب]] شدند. این حوادث هیبریداسیون ارقام [[پلی پلوئیدی|تری‌پلوئید]] موز را که امروزه معمولاً کشت می‌شود را تولید کرد. از جزایر جنوب شرقی آسیا، آن‌ها بخشی از محصولات اصلی [[مردمان آسترونزیایی]] شدند و در طول سفرهای دریایی و [[مسیرهای تجارت|مسیرهای تجارت دریایی باستان]] به [[اقیانوسیه]]، [[شرق آفریقا|آفریقای شرقی]]، [[جنوب آسیا|آسیای جنوبی]] و [[هندوچین]] گسترش یافتند.<ref name="Denham2011">{{cite journal|last1=Denham|first1=Tim|date=October 2011|title=Early Agriculture and Plant Domestication in New Guinea and Island Southeast Asia|journal=Current Anthropology|volume=52|issue=S4|pages=S379–S395|doi=10.1086/658682|hdl-access=free|hdl=1885/75070|s2cid=36818517}}</ref><ref name="Perrier20092">{{cite journal|last1=Perrier|first1=Xavier|last2=Bakry|first2=Frédéric|last3=Carreel|first3=Françoise|last4=Jenny|first4=Christophe|last5=Horry|first5=Jean-Pierre|last6=Lebot|first6=Vincent|last7=Hippolyte|first7=Isabelle|date=2009|title=Combining Biological Approaches to Shed Light on the Evolution of Edible Bananas|url=http://journals.sfu.ca/era/index.php/era/article/download/362/231|journal=Ethnobotany Research & Applications|volume=7|pages=199–216|doi=10.17348/era.7.0.199-216|archive-url=https://web.archive.org/web/20191116055142/http://journals.sfu.ca/era/index.php/era/article/download/362/231|archive-date=November 16, 2019|access-date=October 27, 2019|url-status=live}}</ref><ref name="Fuller2015">{{cite journal|last1=Fuller|first1=Dorian Q|last2=Boivin|first2=Nicole|last3=Hoogervorst|first3=Tom|last4=Allaby|first4=Robin|date=January 2, 2015|title=Across the Indian Ocean: the prehistoric movement of plants and animals|journal=Antiquity|volume=85|issue=328|pages=544–558|doi=10.1017/S0003598X00067934|doi-access=free}}</ref>
 
=== کاوندیش ===