مسجد جامع مکی زاهدان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مسجد جامع مکی زاهدان''' یکی از بزرگ‌ترین مساجد [[جهان اسلام]] و مشهورترین مسجد [[اهل سنت در ایران|اهل سنت ایران]] در شهر [[زاهدان]] مرکز استان [[استان سیستان و بلوچستان|سیستان و بلوچستان]] قرار دارد.<ref name="TAADOL561"/> ساخت این مسجد در سال۱۳۵۳ توسط [[عبدالعزیز ملازاده]]، یکی از روحانیان شناخته شده اهل سنت ایران در سیستان و بلوچستان آغاز شد.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=معرفی مسجد مکی در زاهدان {{!}} رویداد24|نشانی=http://www.rouydad24.ir/fa/news/343271|وبگاه=fa|تاریخ=۱۴۰۲/۰۴/۲۵ - ۱۱۲۵–۱۱:۵۶|بازبینی=2023-09-13|کد زبان=fa|نام=پايگاهپایگاه خبری تحلیلی|نام خانوادگی=رویداد۲۴}}</ref>

بنای اولیه دارای دو مناره با ارتفاع ۳۷ متر بود که با گذشت زمان و افزایش جمعیت و نیاز به فضای وسیع‌تر برای عبادت در چند مرحله توسعه و گسترش یافت. در سال ۷۰ مرحله اول توسعه مسجد در سه طبقه زیرزمین، همکف و طبقه اول شروع شد و نزدیک به ۲۰ سال طول کشید.<ref name=":0" /> نمای بیرونی مسجد مکی بسیار به [[مسجد سلطان احمد]] ترکیه نزدیک است و فضای داخلی آن نیز به [[مسجد النبی]] در مدینه شباهت دارد.

این مسجد ۳۳۰۰۰ متر مربع زیر بنا و چهار مناره به ارتفاع ۹۲ متر و ۵۲ گنبد دارد. ارتفاع گنبد مرکزی آن ۴۶ متر است، ساخت این مسجد در حال حاضر با کمک‌های مردمی و خیرین ادامه دارد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مسجد جامع مکی زاهدان|نشانی=https://www.isna.ir/photo/96021206912/مسجد-جامع-مکی-زاهدان|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2017-05-02|بازبینی=2022-02-01|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۸ بهمن ۱۴۰۱|نشانی=https://iranwire.com/fa/pictorian/113138-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AFمسجد-%D9%85%DA%A9%DB%8Cمکی/|عنوان=مسجد مکی|وبگاه=iranwire.com}}</ref>

[[عبدالعزیز ملازاده]] بنای این مسجد را در سال ۱۳۵۳ با زیربنای ۶۰۰ متر مربع<ref name="SUNNI1"/><ref name=":0" /> آغاز کرد.<ref name="JAM3773"/> بنای اولیه دارای دو [[مناره]] با ارتفاع ۳۷ متر بود.<ref name="TAADOL561"/> که با گذشت زمان و افزایش جمعیت و نیاز به فضای گسترده‌تر برای عبادت در چند مرحله توسعه و گسترش یافت.

مسجد جامع مکی در حال حاضر بزرگترینبزرگ‌ترین مسجد زاهدان و محل برگزاری نماز جمعه شهروندان اهل تسنن است. تولیت این مسجد با عبدالحمید اسماعیل زهی (مولوی عبدالحمید) است. از سال ۱۳۶۵ تا به امروز این مسجد دیدنی محل برگزاری نماز جماعت است.<ref name=":0" />

ساخت اولیه این بنا به سال۱۳۵۳برمی گردد و اولین مرحله توسعه آن در سال۱۳۷۰بیست سال پس از تأسیس مسجد انجام شد. درطول اولین مرحله توسعه که مربوط به ساخت یک طبقه بر روی طبقه همکف و یک طبقه زیرزمین است بیشتر به بازسازی و طراحی داخلی نمای مسجد مکی پرداخته شد. درسال۱۳۹۰بازسازی نمای بیرونی شروع و سعی شد که با معماری بقیهٔ مساجد ایران متفاوت ترباشد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=اطلاعات ساخت بنای مسجد مکی |نشانی=https://www.mihmansho.com/mag/content/1988/شهرگردی/مسجد-جامع-مکی-زاهدان-نمایی-از-مسجد-سلطان-احمد-ترکیه-در-ایران! |ناشر=مجله گردشگری مهمان شد |تاریخ بازبینی=9 فوریه 2022}}</ref><ref name="SUNNI1"/><ref name="ISNA"/><ref name="SUNNI2"/>نمای بیرونی مسجد مکی شبیه مساجد ترکیه است و در این میان بیشترین شباهت را به [[مسجد سلطان احمد]] دارد. درون آن سعی شده که از [[مسجد النبی]] الهام گرفته شود. طراحی بنای مسجد و معماری داخلی مسجد مکی کاری از هنرمندان ایرانی است. مردم بومی [[کار داوطلبانه|داوطلبانه]] و بدون دریافت دستمزد در ساخت این بنا همکاری کرده‌اند،<ref name="TAADOL561">{{یادکرد روزنامه | عنوان =گردشگری سیستان و بلوچستان، بستری برای اتحاد و امنیت | روزنامه =[[تعادل (روزنامه)]] | دوره =دوم | شماره =۵۶۱ | تاریخ =۱۷ خرداد ۱۳۹۵ | صفحه =۱۰ | نویسنده =سپیده پیری}}</ref> و با این باور که مسجد را مردم نماز گزار باید بسازند، هزینه آن را خود تأمین می‌کنند و تاکنون هیچ هزینه‌ای از سازمانهای دولتی دریافت نکرده‌اند.<ref name="ISNA"/> اما خبرهایی از دریافت کمک هزینه از کشورهای عربستان و امارات عربستان منتشر شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تجدید بنای مسجد مکی زاهدان با کمک برخی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس + تصویر|نشانی=http://www.shia-news.com/fa/news/19311|وبگاه=fa|تاریخ=۱۳۸۹/۰۸/۱۱ - ۲۱۱۱–۲۱:۰۷|بازبینی=2023-09-13|کد زبان=fa|نام=شیعه نیوز {{!}} اخبار شیعیان جهان {{!}} Shia News|نام خانوادگی=Agency}}</ref>

[[نماز جمعه]] از سال ۱۳۶۵ در مسجد مکی برگزار می‌شود.<ref name="SUNNI1" /><ref>{{یادکرد وب |عنوان=هزینه مسجد مکی |نشانی=https://www.aa.com.tr/fa/ایران/اظهارات-تحریک-آمیز-درباره-تخریب-بزرگ-ترین-مسجد-اهل-سنت-ایران/1851970#}}</ref>

در زمان ساخت و توسعه این مسجد، شایعه ای مبنی بر ساخت تونل در زیر این مسجد مطرح شد. مولوی عبدالحمید عنوان کرد که آنچه توسط شایعه پراکن‌ها تونل معرفی شده است، راه هایراه‌های فاضلاب مسجد است.<ref name=":0" />

در یک سال گذشته، مسجد مکی بیش از پیش بر سر زبان بسیاری از ایرانی‌ها قرار گرفته است و دلیل آن، به شکل‌گیری [[اعتراضات ۱۴۰۱ ایران|اعتراضات سال ۱۴۰۱]] و البته حمله به نمازگزاران این مسجد و کشته شدن حدود یکصد تن از آن‌ها برمی‌گردد. در این یک سال، [[مولوی عبدالحمید]]، امام جماعت این مسجد با نطق‌های انتقادی‌اش در [[نماز جمعه]]، توجهات زیادی را به سمت خود معطوف کرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی مسجد مکی در زاهدان {{!}} رویداد24|نشانی=http://www.rouydad24.ir/fa/news/343271|وبگاه=fa|تاریخ=۱۴۰۲/۰۴/۲۵ - ۱۱۲۵–۱۱:۵۶|بازبینی=2023-09-13|کد زبان=fa|نام=پايگاهپایگاه خبری تحلیلی|نام خانوادگی=رویداد۲۴}}</ref> این مسجد در این دوران به کانون اعتراضات علیه [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] بدل شده بود. از این رو نیروهای حکومتی برای این مسجد محدودیت هاییمحدودیت‌هایی را همچون قطع اینترنت در زمان برپایی نماز جمعه وضع کردند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=محاصره مسجد مکی و مصلای زاهدان؛ نماز جمعه زاهدان در بیست‌ویکمین جمعه خشم و اعتراض برپا شد|نشانی=https://www.iranintl.com/202302241134|وبگاه=ایران اینترنشنال|تاریخ=2023-09-13|بازبینی=2023-09-13|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=در آستانه جمعه‌ای دیگر، جمهوری اسلامی مسجد مکی زاهدان را محاصره کرد|نشانی=https://ir.voanews.com/a/6924859.html|وبگاه=صدای آمریکا|تاریخ=2023-01-19|بازبینی=2023-09-13|کد زبان=fa}}</ref> شرکت کنندگان در نماز جمعه این مسجد،‌مسجد، هرهفته بعد از نماز جمعه، در خیابان هاخیابان‌ها دست به اعتراض می زنندمی‌زنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مسجد مکی در محاصره نیروهای امنیتی؛‌امنیتی؛ تداوم تهدید و ارعاب علیه مولوی عبدالحمید|نشانی=https://farsi.alarabiya.net/iran/2023/01/19/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AFمسجد-%D9%85%DA%A9%DB%8Cمکی-%D8%AF%D8%B1در-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87محاصره-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8Cنیروهای-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D8%9Bامنیتی؛-%D8%B4%D8%A7%D8%AEشاخ-%D9%88و-%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87شانه-%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86کشیدن-%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AAحاکمیت-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8Cبرای-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8Cمولوی-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AFعبدالحمید|وبگاه=العربیه فارسی|تاریخ=2023-01-19|بازبینی=2023-09-13|کد زبان=fa}}</ref> در یکی از همین اعتراض هااعتراض‌ها بود که بین [[فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران|نیروهای انتظامی ایران]] و معترضان درگیری پدید آمد و بیش از ۱۰۳ نفر کشته شدند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=مولوی عبدالحمید در تجمع مسجد مکی زاهدان: مسئولان جمعه خونین را محکوم کنند|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32104986.html|کوشش=رادیو فردا|تاریخ=2022-10-28|تاریخ بازبینی=2023-09-13|زبان=fa|نام=رادیو|نام خانوادگی=فردا}}</ref>

در میانه اعتراضات،‌اعتراضات، یک شخص در پوشش [[روحانی (اسلام)|طلبه]] علوم دینی به مسجد مکی نفوذ کرده و قصد ترور مولوی عبدالحمید به‌وسیله [[سم]] را داشته‌استداشته است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سایت حال‌وش: طرح سپاه برای ترور مولوی عبدالحمید خنثی شد|نشانی=https://www.iranintl.com/202306192115|وبگاه=ایران اینترنشنال|تاریخ=2024-05-15|بازبینی=2024-05-15|کد زبان=fa}}</ref> این شخص توسط انتظامات مسجد مکی بازداشت و توطئه ترور خنثی شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=طرح ترور مولوی عبدالحمید خنثی شد|نشانی=https://www.zeitoons.com/111371|وبگاه=سایت خبری‌خبری تحلیلی زیتون|تاریخ=2023-06-20|بازبینی=2024-05-15|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=Admin1}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=یک رسانه محلی از خنثی شدن «توطئه ترور» مولوی عبدالحمید خبر داد|نشانی=https://www.rfi.fr/fa/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86ایران/20230619-%DB%8C%DA%A9یک-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87رسانه-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8Cمحلی-%D8%A7%D8%B2از-%D8%AE%D9%86%D8%AB%DB%8Cخنثی-%D8%B4%D8%AF%D9%86شدن-%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87توطئه-%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1ترور-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8Cمولوی-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AFعبدالحمید-%D8%AE%D8%A8%D8%B1خبر-%D8%AF%D8%A7%D8%AFداد|وبگاه=ار. اف. ای - RFI|تاریخ=2023-06-19|بازبینی=2024-05-15|کد زبان=fa}}</ref> وی پس از بازداشت تحویل مقامات جمهوری اسلامی شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حال‌وش تصویر و مشخصات فرد متهم به تلاش برای ترور مولوی عبدالحمید را منتشر کرد|نشانی=https://www.iranintl.com/202306207495|وبگاه=ایران اینترنشنال|تاریخ=2024-05-15|بازبینی=2024-05-15|کد زبان=fa}}</ref> رسانه‌های نزدیک به مسجد مکی اعلام کردند این شخص از طرف اطلاعات سپاه پاسداران ماموریتمأموریت داشته‌استداشته است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=طرح نافرجام ترور مولوی عبدالحمید؛ مأمور اطلاعات سپاه «در پوشش طلبه» بازداشت شد|نشانی=https://ir.voanews.com/a/assassination-plan-abdolhamid-iran-sunni-leader/7143400.html|وبگاه=صدای آمریکا|تاریخ=2023-06-19|بازبینی=2024-05-15|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=ایران وایر|نشانی=https://iranwire.com/fa/features/117725-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D8%AAجزییات-%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87تازه-%D8%A7%D8%B2از-%D8%B7%D8%B1%D8%ADطرح-%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1ترور-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8Cمولوی-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AFعبدالحمید/|عنوان=جزییات تازه از طرح ترور مولوی عبدالحمید}}</ref>

البته این دیدگاه از طرف مردم وعلما محکوم شده‌استشده است.

نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iranian-former-politician-javad-larijani-criticizes-molana-abdolhamid/32212771.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2023-01-10|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=لاریجانی: مسجد مکی زاهدان تبدیل به مسجد ضرار شده است/ خاتمی و روحانی مسؤول تحرکات امروز مولوی عبدالحمید هستند|نشانی=https://www.didbaniran.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4بخش-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8Cسیاسی-3/147068-%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8Cلاریجانی-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AFمسجد-%D9%85%DA%A9%DB%8Cمکی-%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86زاهدان-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84تبدیل-%D8%A8%D9%87به-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AFمسجد-%D8%B6%D8%B1%D8%A7%D8%B1ضرار-%D8%B4%D8%AF%D9%87شده-%D8%A7%D8%B3%D8%AAاست-%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8Cخاتمی-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8Cروحانی-%D9%85%D8%B3%D8%A4%D9%88%D9%84مسؤول-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AAتحرکات-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2امروز-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8Cمولوی-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AFعبدالحمید-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AFهستند|وبگاه=دیدبان ایران|تاریخ=2023-09-13|بازبینی=2023-09-13|کد زبان=fa}}</ref> و گفت که از آنجا حرف‌های متعفن بیرون می‌آید. مسجد ضرار به عنوان «نماد نفاق» در اسلام شهرت دارد که [[محمد|پیامبر اسلام]] دستور ویران کردنش را داد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=امامان جمعه سیستان و بلوچستان اظهارات محمدجواد لاریجانی را به‌شدت محکوم کردند|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32217108.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2023-01-10|کد زبان=fa}}</ref>

<blockquote>مسجد مکی زاهدان که سال هاست در دست ساخت است تمای هزینه هایهزینه‌های توسط مردم بومی و اهل تسنن تامین میتأمین شودمی‌شود و اگر شخصی توان کمک را ندارد سعی می کندمی‌کند در ساخت بنای مسجد همکاری بعمل اوردآورد طوری که گفته می شودمی‌شود که افرادی از اقصا نقاط استان برای بنایی و گچ کاری و.....و… به مسجد می ایند و بدون دریافت هیچ گونه دستمزد و حقوقی در انآن جا کار می کنندمی‌کنند طبق عقاید خودشان برای دنیا بعد از مرگشان حسنه و توشه جمع می کنندمی‌کنند و اعتقاد دارند این عمل موجب رستگاری انانآنان میمی‌شود. شود.شایعاتی مبنی بر اینکه هزینه ساخت مسجد توسط حکام و تاجرین کشور هایکشورهای حوضه خلیج فارس تامینتأمین می وشد اما مولوی عبدالحمید در مصاحبه خود با حسین دهباشی این مطلب را کذب خواند و افزود که تمامی هزینه هاهزینه‌ها توسط افراد بومی پرداخت می شودمی‌شود.{25}</blockquote>

پرونده:010231-MakkiMosque-Zahedan-IMG 0793-2.jpg|محراب موقت مسجد مکی

{{پانویس|۲}}25۲۵. مصاحبه حسن دهباشی در 43نوبت۴۳نوبت برنامه خشت خام با مولوی عبد الحمید <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=حسین دهباشی|نشانی=dehbashi.com|عنوان=}}</ref>{{مسجدهای ایران}}