Horatio Nelson

Horatio Nelson
	; Irudi gehiago
Lorden Ganberako kidea	; ezezaguna
Lorden Ganberako kidea
Bizitza
Jaiotza	Burnham Thorpe, 1758ko irailaren 29a
Herrialdea	Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
Heriotza	Trafalgar, 1805eko urriaren 21a (47 urte)
Hobiratze lekua	San Paulo katedrala
Heriotza modua	borrokan hilda: Trafalgarko gudua
Familia
Aita	Edmund Nelson
Ama	Catherine Suckling
Ezkontidea(k)	Frances Nelson (1787ko martxoaren 22a -
Bikotekidea(k)	ikusi Emma, Lady Hamilton (en) ;
Seme-alabak	ikusi Horatia Nelson;
Haurrideak	ikusi Susannah Nelson (en) ; William Nelson, 1st Earl Nelson (en) ; Suckling Nelson (en) ; Maurice Nelson (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Norwich School (en) ; Paston College (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	itsas ofiziala eta politikaria
Jasotako sariak	ikusi Knight Commander of the Order of the Bath ; Order of the Crescent ; Knight Grand Cross of the Order of Saint Ferdinand and of Merit ; Chelengk ; Knight Grand Cross of the Order of Saint Joachim ;
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Royal Navy
Gradua	vice admiral (en) ; rear admiral (en) ; kapitain
Parte hartutako gatazkak	Ameriketako Estatu Batuen Independentzia Gerra; Napoleondar Gerrak; San Juan Expedition (en) ; Battle of Grand Turk (en) ; Frantziako Iraultzako Gerrak; Battle of Cape St. Vincent (en) ; Assault on Cadiz (en) ; Battle of Santa Cruz de Tenerife (en) ; Battle of the Nile (en) ; Battle of Copenhagen (en) ; Trafalgarko gudua

Horatio Nelson, 1go Nelson Bizkondea, 1go Brontéko Dukea (Burnham Thorpe, Norfolk, Ingalaterra 1758ko irailaren 29a – Trafalgar, Espainia, 1805eko urriaren 21a) Erresuma Batuko Itsas Armadako ofiziala izan zen. Napoleondar Gerretan eta batez ere 1805eko Trafalgarko guduan lortutako garaipen bikainengatik entzute handia lortu zuen, eta gudu hartan hil zen.

Bizitza

Hamabi urte zituela Britainia Handiko Itsas Armadan (Royan Navy) sartu zen. Amerika, Europan eta Mendebaleko Indietan ibili ondoren, 1777an ontzi tenientearen kargua eskuratu zuen, eta 1779an kapitainarena. Ameriketako Estatu Batuen Independentzia Gerran esku hartu zuen eta ondoren, Frantziaren aurkako gerran Toulon (1793ko uztaila), Bastia eta Calvi-ko (1794) setioetan nabarmendu zen. Azken gudu horretan eskuineko begiaren ikusmena galdu zuen. Gero, Genovako setioan (1796) parte hartu ondoren, sir John Jervis komandantearen agindupean espainiarren armada garaitu zuen Portugalgo San Bizente lurmuturreko guduan (1797ko otsaila). Urte bereko uztailean, Santa Cruz Tenerifekoaren aurkako erasoan eskuineko besoa galdu zuen. Osatu ondoren, 1798ko hasieran, Napoleon Egiptorako prestatzen ari zen espedizioari erasotzeko ordena jaso zuen; Mediterraneo osoan zehar frantses itsas-armadaren bila ibili ondoren Abukirreko badian, Niloren deltatik gertu, aurkitu eta suntsitu zuen (1798ko abuztuaren lehena).

Gerra ekintza horren ondorioz Napoleonen gudarostea Egiptotik mugitzerik ez zuela gelditu zen. Gero Napoliko Fernando erregearen alde eta frantsesen eta italiar jakobinoen aurka egin zuen; etsaiak garaiturik (1799ko uztailean) zapalkuntza gogor bati ekin zion. 1800ean sir Hyde Parker-en agindupean Baltikoan daniarrek eta errusiarrek osaturiko ontziteriari nagusitu zitzaion Kopenhage aurrean. 1805ean Mediterraneoko itsas armadako buru zela, Espainiako eta Frantziako armadei garaitu zitzaien Trafalgarko guduan (urriaren 21a), baina hil egin zuten gudu hartan.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Horatio Nelson

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q83235
Multimedia: Horatio Nelson / Q83235