Juana de Ibarbourou
Juana de Ibarbourou | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Juana Fernández Morales |
Jaiotza | Melo (en) , 1892ko martxoaren 8a |
Herrialdea | Uruguai |
Heriotza | Montevideo, 1979ko uztailaren 15a (87 urte) |
Hobiratze lekua | cementerio de alcublas (en) |
Heriotza modua | berezko heriotza: miokardio infartu akutua |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | gaztelania |
Jarduerak | |
Jarduerak | idazlea eta poeta |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | Real Academia Galega |
Genero artistikoa | olerkigintza lirika |
Juana Ibarbourou (ezkondu aurretik Juana Fernández Morales; Melo, CerroLargo, 1892ko martxoaren 8a, Montevideo, 1979ko uztailaren 15a) uruguaitar idazlea izan zen. Abizen euskalduna bere senarrarena, Lucas Ibarbourourena, zen. Juana hogei urterekin ezkondu zen.
Literatura-ren sari nazionala jaso zuen 1959an. Amerikako Juana ezizena bere lanagatik jaso zuen. Uruguaiko Akademiako partaide hautatu zuten 1947an.
Juana Ibarbourou-ren liburuak hizkuntza ugaritan agertu izan diren, bere zenbait olerki Sabin Muniategik eta Santi Onaindiak euskaratuta daude. Amodioa du gairik behinena bere lanetan. Obra nagusiak hauek dira: Las lenguas del diamante (1919, Diamantearen mihiak), berehala ospea eman zion liburua; Cántaro fresco (1920, Suil freskoa), hitz lauz idatzitako olerkiak; Raíz salvaje (1922, Erro basa), izadiaren amodioa azaltzen duena; La rosa de los vientos (1930, Haizeen orratza), mina eta misterioaren azterketa zorrotza; Chico Carlo (1944) bere haurtzaroa kontatzen duen lana; Los sueños de Natacha (1944, Natacharen ametsak), umeentzako antzerkia. 1968an bere olerki lanen bilduma bat argitaratu zuen, Los mejores poemas (Poema onenak) izenburupean.
Obra
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Poesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Las lenguas de diamante, (1919).
- Raíz salvaje, (1922).
- La rosa de los vientos, (1930).
- Perdida, (1950).
- Azor, (1953).
- Mensaje del escriba, (1953).
- Romances del Destino, (1955).
- Angor Dei, (1967).
- Elegía, (1968).
- Obra completa (Acervo del Estado). Jorge Arbelechek zuzendutako lana bost liburukietan, (1992).
- Obras escogidas. Sylvia Puentes de Oyenard prestatutako antologia, Andrés Bello argitaletxea, Santiago (Txile), (1999).
- Rapsodia de Juana de Ibarbourou. Jorge Arbeleche eta Andrés Echevarría paratutako antologia. Rumbo argitaletxea, (2009).
- Perdida, La Pasajera y otras páginas. Jorge Arbeleche eta Andrés Echevarríaren aukeraketa. UTU argitaletxea eta Uruguaiko legebiltzarra, (2011).
Prosa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- El cántaro fresco, (1920).
- Ejemplario, haurrentzat, (1928).
- Loores de Nuestra Señora, (1934),
- Estampas de la Biblia, (1934).
- Chico Carlo, haren haurtzaroari buruzko ipuina, (1944),
- Los sueños de Natacha, haurrentzako antzerkia, (1945).
- Canto Rodado, (1958).
- Juan Soldado, hemezortzi narrazio, (1971).
Euskaraz
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hainbat olerki daude euskaratuta.[1]
- Naikunde itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1982
- Emakume itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1982
- Seaska itzul.: Sabin MuniategiOlerti, 1982
- Ogei urteko semearen aldezko otoitza itzul.: Sabin Muniategi Karmel, 1972
- Estutasuna itzul.: Sabin Muniategi Karmel, 1972
- Alatz pozgarria itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
- Igali usaia itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
- Itundasun itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
- Aberatsak itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
- Pikondoa itzul.: Sabin Muniategi Karmel, 1968
- Irel-suzko itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
- Galdua itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
- Eriotza itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
- Itxas-ontzia itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
- Jareipena itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
- Bidea itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
- Aldia itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ «euskarari ekarriak» ekarriak.armiarma.eus (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).