El mayorazgo de Basterretxe

El mayorazgo de Basterretxe
Jatorria
Argitaratze-data	1929
Izenburua	El mayorazgo de Basterretxe
Jatorrizko hizkuntza	baliorik ez
Jatorrizko herrialdea	Espainia
Ezaugarriak
Genero artistikoa	film mutua eta melodrama (en)
Iraupena	53 minutu
Kolorea	zuri-beltzekoa
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	Mauro Azkona
Gidoigilea(k)	Mauro Azkona; Víctor Azkona
Antzezlea(k)
	Víctor Barguilla
Ekoizpena
Ekoizlea	Víctor Azkona; Mauro Azkona
Konpainia ekoizlea	Estudios Azcona
Bestelako lanak
Musikagilea	Jesus Guridi
Argazki-zuzendaria	Víctor Azkona

El mayorazgo de Basterretxe euskaraz, "Basterretxeren maiorazkoa" 1929 urtean eginiko Euskal Herriko filma da. Mauro eta Victor Azkona anaiek egin zuten film mutu hau, beren produkzio-etxe Producciones Azkonari esker.

Euskal Herriko lehendabiziko filmetako bat izateaz gain, honetan ikurrina irudietan agertu zen lehendabizikoz. Baserri-melodrama Pierre Lhande iparraldeko jesuitaren Mirentxu eleberrian oinarrituta zegoen.

Film hartako zenbait irudi agertu ziren 2003ko Euskal Pilota. Larrua harriaren kontra filmean.

Helburua

Donostiako Principe antzokian proiekzioa iragartzen zuen publizitateak honela zioen: "Eskualdeko gertaera zinematografikorik handiena da. Bertako film honetan euskal giroa, euskal artistak, euskal paisaiak eta euskal ekoizpena daude. Dena da euskal jatorrikoa film honetan, pasa den mendeko ohiturak erakusten baititu, eta errealismo handiz agertzen dira pantailan, inolako gasturik baztertu gabe". Esku programak azalpen hau ematen zuen filmari buruz: "Film honetan ederto ikus daitezke nolakoak ziren pasa den mendeko euskal ohitura xume eta patriarkalak. Baserria maitatzea, itsasoaren grina sentitzea, amodio xamurrak izatea. Zekenkeriaren eta lukurreriaren aurka egotea. "Euskal Herriko antzina-antzinako ohiturak eta bizimodua goraipatzea (lurra landu eta itsasoa bizitu) melodrama honen ezaugarri nagusia da. Horren irudiak hurbilago daude garai hartan goraka zihoan euskal abertzaletasunetik Edurne, modista bilbaína (1924) "proletario" film aurrekaria baino

Arazoak

Besteak beste, filmazioan zehar diru arazoak izan zituzten. Prostitutarena egiteko benetako profesionalengana jo behar izan zuten, benetako aktoreek ez baitzeuden horrelakorik antzezteko prest. Eta ez hori bakarrik, oztopo horietaz gain, Gobernadore Zibilaren jazarpen politikoa jasan behar izan zuen, izan ere, hasiera batean, gidoia irakurritakoan, dantza folkloriko batean ikurrina agertzea debekatu zuen. Beste egun batean, filmeko aktoreek eta estrek garaiko arropak jantzita joan behar izan zuten Bilbon zehar filmatzeko lekuraino, eta Azkona anaiek Gobernadorearen ohar bat topatu zuten hurrengo egunean egunkarian, baimenik gabeko agerraldi folklorikoak debekatzen zituena.

Estreinaldia

El mayorazgo de Basterretxe 1928ko abenduaren 19an eman zuten lehen aldiz Donostiako Principe Antzokian. Jendaurrean eta kritikarien artean arrakasta izan zuen, egindako diru gastua amortizatu ez zuten arren. Zoritxarrez, estreinaldia film soinudunak agertzearekin batera egin zen, eta horrek alde batean baztertu zuen Azkona anaien filma Madrilen edo Bartzelonan erakusteko aukera.

Argumentua

Oharra: Atal honek istorio osoa edo amaiera argitzen du.

XIX. mende erdialdean kokatzen da akzioa. Basterretxetarren baserria, Aizkorrin, Bizkaiko kostaldeko herri batean, dago. Arrantza eta nekazaritza dira herri horretako jarduera nagusiak. Josetxu, baserriko maiorazkoak nekazaritza-lanak utzi eta itsasora jo nahi du inondik ere. Haren arreba Mirentxu Txominekin, herriko dantzari nagusiarekin, maitemindu da.

Hiruren zoriona arriskuan jarri nahian dabil Don Timoteo, kosta ahala kosta Basterretxetarren ondasunez jabetu nahi duen indianoa. Lagarto herritar gaiztoak kezka zabaldu du Basterretxetarren artean, Don Timoteoren eta Pakitoren, Mirentxuren atzetik dabilen jauntxoaren diru-laguntzaz.

Don Timoteok traineru eta arrantza-apareju batzuk saldu dizkio Josetxuri eta haien balioa, hiru mila erreal, ordaintzeko konpromisoa hartu du honek. Paquitok edatera gonbidatu du Txomin, mozkortu arte, eta hiriburuko putetxe batera joateko konbentzitu du. Bitartean, Tasio, Basterretxetarren nagusia, hil du Lagartok.

Txomin da susmagarri handiena eta baserria galduko du Josetxuk Don Timoteori zorra ordaintzen ez badio.

Aktoreak

Margarita Arregi
Víctor Barguilla
Lucia Basterretxea
Martina Basterretxe
Faustino Bilbao
Juan Bilbao
Elvira Castro
José María Cerezo
Vicente Cerezo
José Frías
Eduardo Morata
Rosario Nogués
Josetxu Salamanca
Julián Salamanca
Ester Souto
Francisco Veintemillas
Orlando Villafranca
Jesús Yoldi

Ezaugarri teknikoak

Zuzendaritza	Mauro Azkona
Gidoia	Mauro Azkona, Victor Azkona eta Esteban Muñoz
Ekoizlea	Producciones Azkona
Musika	Jesus Guridik egina eta Jose Maria Franco birmoldatuta
Argazki Zuzendaria	Victor Azkona
Apainketa	Jesus Larrea eta Victor Azkona

Kanpo estekak

Datuak: Q12256656