Amenofis III.a

Amenofis III.a
Irudi gehiago
Faraoi ← Tutmosis IV.a - Akenaton →
Bizitza
Jaiotza	Egipto, ?
Herrialdea	Antzinako Egipto
Heriotza	Malkata, ? (48/49 urte)
Hobiratze lekua	Erregeen harana
Familia
Aita	Tutmosis IV.a
Ama	Mutemuia
Ezkontidea(k)	Tiy Iset (en) Tadukhipa (en) Gilukhipa (en) Sitamun (en) Q110256318
Seme-alabak	ikusi The Younger Lady (en) Sitamun (en) Iset (en) Thutmose (en) Henuttaneb (en) Nebetah (en) Akenaton Beketaten (en) Kiya (en) Smenkhkare (en)
Leinua	Egiptoko XVIII. dinastia
Jarduerak
Jarduerak	subiranoa eta arkitektoa
Lantokia(k)	Antzinako Egipto

Nebmaatra Amenhotep, Amenhotep III.a edo Amenofis III.a Egiptoko XVIII. dinastiako faraoi garrantzitsu bat izan zen, K.a. 1391 edo K.a. 1390etik K.a. 1353 edo K.a. 1352 arte gobernatu zuena. Imenhotep III.a, Amenophis III.a, Memnon edo greziartutako beste izen batzuekin ere ezagutzen da. Bere tituluen hieroglifoen transkribapena Neb-Maat-Ra Amen-Hotep da, bere tronu eta jaiotza izenak.

Biografia

Amenofis III.a bere aita Tutmosis IV.aren oinordekoa izan zen Egiptoko tronuan. Tiy erreginarekin batera bere seme Akhenaton izan zuen, tronuan bere oinordekoa izan zena. Dirudienez, Amenofis oraindik haur bat zela koroatua izan zen, ziuraski sei eta hamabi urte bitartean zituenean. Bere ama zen Mutemuia erreginak eta erregeordetzako aholkulari batek egoki zuzendu zuten bere haurtzaroan.

Garai honetan garrantzi handia hartu zuten bere aita-amaginarrebak ziren Yuya eta Tuyuk, nortzuk ziuraski bere osaba-izebak izan ziren. Hain botere eta eragin handia zuen bikote hark ezen Erregeen Haranean lurperatuak izateko ohorea izan zutela.

Erregealdi luze bat

Amenofis III.aren erregealdia Egiptoren historiako oparoena bezala har daiteke, Tutmosis III.a eta Amenofis II.aren Asiako kanpaina loriatsuen ondoren eta Amarnako krisiaren aurretik izan baitzen, krisi honen protagonista bere seme Akhenaton izan zelarik.

Ohi Amenofis III.a errege izateko gai ez zela pentsatu da, hilobiak eta tenpluak eraikitzeko lanean zentratua zegoena, ehizaldi handiak egiten eta Egipton bertan zein atzerrian bere harenak hornitzeko emakume ederren bilatzen. Teoria honen arabera, bere emaztea zen Tiy erreginak zuzendutako gobernu taldetxo batek maneiatuta egongo litzateke. Oroitzapenezko eskarabeoek lehoi ehizaldiak, Malkatako laku artifizialetik eginiko ibilaldiak eta harenera iristen diren emakume gazteak aipatzen dituzte: oparitutako bizitza bat, baina ez errege batena.

Amenofis III.a bere erregealdiko 39. urtean hil zen, eta Erregeen Haraneko KV22 hilobian lurperatua izan zen. Bere momia (kontserbazio egoera kaxkarrean), bere aitona Amenofis II.aren hilobitik gertu aurkitu zen, Egiptoko XX. dinastiako apaizek hara eraman baitzuten arpilaketa eta bandalismotik babesteko. 2010eko irailean National Geographicek momia hau eta beste batzuen identifikazioa Tutankamonen momiari eginiko DNA analisi bati esker posible izan zela argitaratu zuen. Horri esker, gainera Tiy erregina, Akhenaton, Tutankamonen ama eta honen emaztea identifikatu ahal izan ziren. Tiyren momia ere Yuya eta Tuyuren hondakinekin berretsi zen.

Beti hitz egin izan da Amenofis III.a eta bere seme Akhenatonen arteko elkargobernaritza bati buruz, eta bi, bederatzi edo baita hamabi urteko epeak ere eman izan dira, halako egoerarik noizbait gertatu izan bazen behintzat. Amarnako gutunei esker, bereziki Shubiluliuma I.a errege hititak jasotako bat, Akhenaton abegitsu zoriontzen duena tronuratzeagatik, dirudienez Amenofis III.a eta bere seme Akhenatonen arteko elkargobernaritza gehienez ere bi urtekoa izan behar izan zuen.

Aurrekoa Tutmosis IV.a

Egiptoko faraoia Egiptoko XVIII. dinastia

Ondorengoa Akhenaton

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Amenofis III.a