1876

1876. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa
Urteak	1873 • 1874 • 1875 • 1876 • 1877 • 1878 • 1879
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1876 ; MDCCCLXXVI
Ab urbe condita	2629
Armeniar egutegia	1325 ; ԹՎ ՌՅԻԵ
Bahá'í egutegia	32 – 33
Bengaliar egutegia	1283
Berber egutegia	2826
Egutegi budista	2420
Myanmarko egutegia	1238
Bizantziar egutegia	7384 – 7385
Koptoen egutegia	1592 – 1593
Etiopiar egutegia	1868 – 1869
Hebrear egutegia	5636 – 5637
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1932 – 1933
Shaka Samvat	1798 – 1799
Kali Yuga	4977 – 4978
Iraniar egutegia	1254 – 1255
Islamiar egutegia	1292 – 1293
Japoniar egutegia	Meiji 9; (明治9年)
Korear egutegia	4209
Thailandiar eguzki egutegia	2419
Holozeniar egutegia	11876

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak

Otsailaren 18a – Fernando Primo de Riverak zuzenduriko ejerzito liberalak karlistak garaitu zituen Lizarran.
Urtarrilaren 31 – Estatu Batuek jatorrizko biztanleak erreserbetara mugitzeko agindua.
Uztailaren 21a – Bizkaia, Gipuzkoa eta Arabak foruak galdu zituzten, Hirugarren Gerra Karlista amaitu ondoren. Hortik aurrera hiru probintziek kontzertu ekonomikoak hitzartu ditu Espainiako gobernu zentralarekin.

Arte eta kultura

Abuztuaren 13a-17a: Nibelungoen eraztuna, Richard Wagnerrek sortutako lau opera epikoz osatutako zikloa antzeztu zen Bayreutheko Festspielhausen, lehen aldiz lau zatien emankizun osoa izanik.
- Abuztuaren 16a – Sigfrido (alemanez: Siegfried), opera saileko hirugarren opera estreinatu zen.
- Abuztuaren 17a – Jainkoen Gainbehera (alemanez: Götterdämmerung), opera saileko laugarren eta azken opera estreinatu zen.

Zientzia eta teknologia

Martxoaren 7a – Alexander Graham Bellek telefonoa patentatu zuen.

Kirolak

Jaiotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 3a – Wilhelm Pieck, alemaniar politikari komunista, Ekialdeko Alemaniako presidentea (h. 1960).
Urtarrilaren 5a – Konrad Adenauer, Alemaniako kantzilerra (h. 1967).
Urtarrilaren 5a – Flora de la Torre, 110 urte eta 276 egun bizi izandako euskal herritarra (h. 1986).
Urtarrilaren 6a – Léon Bérard, frantziar abokatu eta politikaria, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorreko presidentea (h. 1960).
Urtarrilaren 7a – Rafael Barrett, espainiar idazlea eta pentsalaria (h. 1910).
Urtarrilaren 9a – Robert Michels, alemaniar jatorriko italiar soziologoa (h. 1936).
Urtarrilaren 11 – Higinio Basterra, bizkaitar eskultorea (h. 1957).
Urtarrilaren 12a – Jack London, estatubatuar idazlea, kazetaria eta gizarte ekintzailea (h. 1916).
Urtarrilaren 15a – Abdulaziz ibn Saud, Saudi Arabiako erresumako lehen erregea (h. 1953).
Urtarrilaren 21a – James Larkin, irlandar sindikalista eta politikaria (h. 1947).
Urtarrilaren 22a – Flora Sandes, I. Mundu Gerran soldadu gisa ofizialki aritu zen emakume britainiar bakarra (h. 1956).
Urtarrilaren 23a – Otto Diels, alemaniar biokimikaria, 1950eko Kimikako Nobel Saria (h. 1954).
Urtarrilaren 28a – Rudolf Trebitsh, austriar antrolopologoa (h. 1918).

Otsaila

Otsailaren 2a – Maurice Tourneur, frantziar zinemagilea, zinemaren aitzindarietako bat (h. 1961).
Otsailaren 8a – Paula Modersohn-Becker, alemaniar margolaria (h. 1907).
Otsailaren 12a – Thubten Gyatso, hamairugarren Dalai Lama (h. 1933).
Otsailaren 19a – Constantin Brâncuși, Frantzian lan egin zuen errumaniar eskultorea (h. 1957).
Otsailaren 21a – Joseph Meister, amorruaren txertoa lehenengoz hartu zuen gizakia eta infekzio horri arrakastaz aurre egin zion lehena (h. 1940).
Otsailaren 22a – Zitkala-Ša, siux herriko emakume idazle, argitaratzaile, biolinista eta ekintzailea (h. 1938).

Martxoa

Martxoaren 1a – Henri de Baillet-Latour, belgikar aristokrata, Nazioarteko Batzorde Olinpikoko hirugarren presidentea (h. 1942).
Martxoaren 2a – Pio XII.a, Aita santua (h. 1958).
Martxoaren 3a – Pierre Dop, euskal historialari eta saiakeragilea (h. 1948).
Martxoaren 4a – Léon-Paul Fargue, frantziar olerkaria (h. 1947).
Martxoaren 4a – Ásgrímur Jónsson, islandiar margolaria, profesional bezala aritu zen lehendabizikoa (h. 1958).
Martxoaren 4a – Lita de Ranitz, herbeheretar arte bildumagilea (h. 1960).
Martxoaren 6a – Bitor Garitaonandia, euskal idazlea eta jesuita (h. 1929).
Martxoaren 7a – Edgar Evans, Robert Falcon Scotten laguntzailetako bat 1911-1912an Hegobururako zoritxarrez amaitu zen espedizioan (h. 1912).
Martxoaren 11 – Kenneth Hayes Miller, estatubatuar margolaria, grabatzailea eta irakaslea (h. 1952).
Martxoaren 26a – Gilen Wiedekoa, Albaniako Printzerriko monarka (h. 1945).

Apirila

Apirilaren 4a – Maurice de Vlaminck, frantziar margolari eta idazlea (h. 1958).
Apirilaren 12a – Viktor Bernedo Zubiaurre, gipuzkoar enpresari eta politikari sozialista (h. 1944).
Apirilaren 13a – Pilar Montaner Maturana, espainiar margolaria (h. 1961).
Apirilaren 22a – Robert Barany, austriar medikua, 1914ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1936).
Apirilaren 22a – Ole Edvart Rølvaag, norvegiar eleberrigilea (h. 1931).
Apirilaren 24a – Erich Raeder, alemaniar almirantea (h. 1960).
Apirilaren 27a – Claude Farrère, frantziar idazlea (h. 1957).
Apirilaren 29a – Zewditu, Etiopiako Inperioko enperatriza (h. 1930).

Maiatza

Maiatzaren 7a – Paul Rivet, frantziar sendagile, antropologo eta etnologoa (h. 1958).
Maiatzaren 10a – Ivan Cankar, esloveniar eleberrigile eta dramagilea (h. 1918).
Maiatzaren 18a – Hermann Müller, Alemaniako kantzilerra (h. 1931).
Maiatzaren 22a – Leonor Acevedo Suárez, argentinar itzultzailea (h. 1975).
Maiatzaren 30a – Vladimir Nazor, kroaziar gerrillaria, olerkaria eta politikaria (h. 1949).

Ekaina

Ekainaren 1a – Vidyagauri Nilkanth, indiar gizarte-erreformatzailea, hezitzailea eta idazlea, Gujarateko lehen bi emakume lizentziadunetako bat (h. 1958).
Ekainaren 6a – Fiodor Majnov, errusiar erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen errusiar gizasemea (h. 1913).
Ekainaren 8a – Ferdynand Antoni Ossendowski, poloniar idazle, esploratzaile, unibertsitateko irakasle eta politikari antikomunista (h. 1945).
Ekainaren 11 – Alfred Louis Kroeber, estatubatuar antropologoa (h. 1960).
Ekainaren 12a – María Gay, kataluniar mezzosopranoa (h. 1943).
Ekainaren 13a – William Sealy Gosset, Student , ingeles estatistikaria (h. 1937).
Ekainaren 16a - Juan Francisco Arancibia, bizkaitar arkitekto eta politikaria, Bilboko alkatea.
Ekainaren 21a – Battista Ugo, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen alpetar erraldoi anaietako bat (h. 1916).
Ekainaren 22a – Gwen John, galestar margolaria (h. 1939).
Ekainaren 22a – Madeleine Vionnet, frantziar moda diseinatzailea, modaren historian eraginkorrenetakoa (h. 1975).

Uztaila

Uztailaren 2a – Wilhelm Cuno, Alemaniako kantzilerra (h. 1933).
Uztailaren 6a – Henry Caro-Delvaille, lapurtar margolari eta dekoratzailea (h. 1928).
Uztailaren 12a – Max Jacob, frantziar margolari eta idazlea (h. 1944).
Uztailaren 17a – Maksim Litvinov, sobietar iraultzaile, politikari eta diplomazialaria (h. 1951).
Uztailaren 19a – Ignaz Seipel, austriar estatu-gizona eta apaiza (h. 1932).
Uztailaren 25a – Elixabete Bavariakoa, Belgikako erregina ezkontidea (h. 1965).

Abuztua

Abuztuaren 7a – Mata Hari, herbeheretar jatorriko striptease dantzari ospetsua, espioitzagatik hiltzera zigortua (h. 1917).
Abuztuaren 12a – Mary Roberts Rinehart, estatubatuar idazlea (h. 1958).
Abuztuaren 13a – Michael O'Flanagan, irlandar apaiz eta irakaslea, Sinn Féineko buruzagietako bat (h. 1942).
Abuztuaren 14a – Alexandro I.a Serbiakoa, Serbiako erregea (h. 1903).
Abuztuaren 16a – Ivan Bilibin, errusiar ilustratzaile eta antzeztokien diseinatzailea (h. 1942).
Abuztuaren 19a – Manuel Irurita, nafar apaiz eta gotzaina (h. 1936).
Abuztuaren 25a – Eglantyne Jebb, britainiar gizarte-ekintzailea, Save the Childrenen sortzailea (h. 1928).

Iraila

Irailaren 1a – Harriet Shaw Weaver, ingeles feminista, sufragista, ekintzaile politiko eta The Egoist aldizkariko editorea (h. 1961).
Irailaren 2a – Francesc Cambó, kataluniar politikari kontserbadorea, abokatua eta finantzaria (h. 1947).
Irailaren 3a – Federiko Belaustegigoitia, euskal idazlea (h. 1947).
Irailaren 3a - Federiko Eskauriaza, Begoñako Errepublikako azken alkatea (h. 1950).
Irailaren 5a – Wilhelm Ritter von Leeb, Bigarren Mundu Gerran alemaniar mariskal eta gerra kriminala (h. 1956).
Irailaren 6a – John James Richard Macleod, ingeles sendagilea, 1923ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1935).
Irailaren 13a – Sherwood Anderson, estatubatuar idazlea (h. 1941).
Irailaren 15a – Bruno Walter, alemaniar orkestra-zuzendaria (h. 1962).
Irailaren 18a – James Scullin, Australiako 9. lehen ministroa (h. 1953).
Irailaren 21a – Julio González, espainiar eskultore eta margolaria (h. 1942).
Irailaren 22a – André Tardieu, Frantziako Lehen Ministroa (h. 1945).
Irailaren 26a – Edith Abbott, estatubatuar ekonomista, gizarte-langilea, hezitzailea eta idazlea (h. 1957).
Irailaren 28a – Guillermo Torrijos Goyarzu, bilbotar militante sozialista (h. 1942).
Irailaren 28a – José Antonio Ubierna, espainiar legelari eta politikaria, Bizkaiko gobernadore zibila (h. 1964).

Urria

Urriaren 11 – Gertrud von Le Fort, alemaniar idazlea (h. 1971).
Urriaren 16a – Pedro Chastang, euskal sozialista aitzindaria (h. 1946).
Urriaren 16a – César Figuerido, gipuzkoar musikagile eta biolin-jotzailea (h. 1956).
Urriaren 31 – Natalie Clifford Barney, estatubatuar idazle, poeta eta eleberrigilea (h. 1972).

Azaroa

Azaroaren 5a – Raymond Duchamp-Villon, frantziar eskultorea (h. 1918).
Azaroaren 8a – Louis Bernacchi, belgikar-tasmaniar fisikaria eta astronomoa (h. 1942).
Azaroaren 12a – Maurice Delay, euskal kirurgialari eta politikaria, Baionako alkatea (h. 1960).
Azaroaren 15a – Anna de Noailles, frantziar idazlea (h. 1933).
Azaroaren 19a – Tatiana Afanasieva, ukrainar-herbeheretar matematikari eta fisikaria (h. 1964).
Azaroaren 21a – Olav Duun, norvegiar eleberrigilea (h. 1939).
Azaroaren 23a – Manuel de Falla, espainiar musikagilea (h. 1946).
Azaroaren 26a – Javier Ibarra Murillo, nafar historialaria (h. 1955).
Azaroaren 26a – Bart van der Leck, herbeheretar margolari, diseinatzaile eta zeramikaria, De Stijl taldeko sortzaileetako bat (h. 1958).

Abendua

Abenduaren 3a – Francisco Carrascón, nafar musikagilea (h. 1936).
Abenduaren 20a – Castor Jauregibeitia, Cocherito de Bilbao, euskal toreatzailea (h. 1928).
Abenduaren 22a – Filippo Tommaso Marinetti, Egipton jaiotako italiar idazlea (h. 1944).
Abenduaren 24a – Thomas Madsen-Mygdal, Danimarkako lehen ministroa (h. 1943).
Abenduaren 25a – Muhammad Ali Jinnah, Pakistango buruzagi musulmana eta lehendabiziko lehen gobernaria (h. 1948).
Abenduaren 25a – Adolf Windaus, alemaniar kimikaria, 1928ko Kimikako Nobel Saria (h. 1959).
Abenduaren 26a – Virginia Bolten, argentinar aktibista anarkista, sindikalista eta feminista (h. 1960).
Abenduaren 27a – Valentin Larrea, gipuzkoar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1970).
Abenduaren 29a – Pau Casals, kataluniar txelojole, pedagogo, musika zuzendari eta konposatzailea (h. 1973).
Abenduaren 31 – Sabino Izeta, gipuzkoar margolaria (h. 1918).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Abdón González de Alaitza, euskal herritar kazetaria eta Txistu, gorde den euskarazko lehen komiki-aldizkariaren egile ezagun bakarra (h. 1926).
Inozentzio Munita Arizmendi, gipuzkoar idazlea (h. 1958).
Juan Astorkia, bizkaitar futbolaria eta Athleticeko presidentea (h. 1905).
Julian Apraiz Arias, arabar arkitektoa (h. 1962).
Luis Márquez Marmolejo, Athletic Clubeko futbolari eta presidentea (h. 1930).
Manuel Arriandiaga, euskal idazlea, euskara garbiaren aldeko sutsuenetarikoa (h. 1947).
Prudencio San Sebastian, Soinu, 8 hilabetez modu basatian bizi izan zen gipuzkoarra (h. 1959).
Quintin Altolagirre, gipuzkoar mediku eta politikaria.
Teófilo Guiard Larrauri, bizkaitar historialaria (h. 1946).
Nicolás Esandi Nicolao, euskal jatorriko argentinar elizgizona, Buenos Airesko Eusko Ikaskuntzako lehenengo lehendakaria (h. 1948).
Catalina Flaquer, espainiar aktibista politikoa (h. 1937).
Emma Bataillard, Lady Aama, akromegalia ren ondorioz 2,04 metro garai izatera heldu zen frantziar gizasemea (h. 1893).
Konkordia Samoilova, errusiar militante boltxebikea (h. 1921).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

Urtarrilaren 15a – Eliza McCardle Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (j. 1810).
Urtarrilaren 24a – Joaquín Elio, nafar militarra (j. 1806).
Otsailaren 18a – Adolphe Brongniart, frantziar botanikoa, paleobotanikaren aitatzat hartua (j. 1801).
Otsailaren 18a – Charlotte Saunders Cushman, estatubatuar antzerki-aktorea (j. 1816).
Otsailaren 24a – Joseph Jenkins Roberts, Liberiako lehendabiziko presidentea (j. 1809).
Otsailaren 25a – Domingo Egaña, gipuzkoar buruzagi karlista (j. 1815).
Martxoaren 5a – Marie d'Agoult, frantziar idazlea (j. 1805).
Martxoaren 5a – Francesco Maria Piave, italiar libreto egileak (j. 1810).
Martxoaren 8a – Louise Colet, frantziar olerkaria eta femme de lettres (j. 1810).
Apirilaren 21a – Otto Grashof, alemaniar margolari, marrazkilari eta erretratugilea, Txileko pinturaren atzerriko aitzindaritzat hartua (j. 1812).
Maiatzaren 8a – Truganini, Tasmaniako aborigena, Tasmaniako hizkuntzen azken hiztuna (j. c. 1812).
Maiatzaren 26a – František Palacký, txekiar historialaria eta politikaria (j. 1798).
Ekainaren 1a – Khristo Botev, bulgariar idazlea (j. 1848).
Ekainaren 4a – Abdulaziz I.a, Otomandar Inperioko sultana (j. 1830).
Ekainaren 8a – George Sand, frantziarra, feminismoaren aitzindaria (j. 1804).
Ekainaren 12a – Teodosio Vesteiro, galiziar kazetari, idazle eta musika irakaslea (j. 1847).
Ekainaren 21a – Antonio López de Santa Anna, mexikar militarra eta politikaria (j. 1794).
Ekainaren 25a – George Armstrong Custer, estatubatuar jenerala (j. 1839).
Ekainaren 27a – Christian Gottfried Ehrenberg, alemaniar naturalista (j. 1795).
Ekainaren 27a – Harriet Martineau, ingeles idazlea, ekonomilaria, soziologoa, filosofoa eta gizarte-ekintzailea (j. 1802).
Ekainaren 29a – Xoan Manuel Pintos Villar, galiziar idazlea (j. 1811).

Uztailetik abendura

Uztailaren 1a – Mikhail Bakunin, errusiar idazle anarkista (j. 1814).
Uztailaren 15a – Alexander Fredro, polonierazko antzerkigilea (j. 1793).
Uztailaren 15a – Juan Pablo Duarte, Dominikar Errepublikaren askatzailea (j. 1813).
Uztailaren 21a – Bilintx, euskal bertsolari eta poeta erromantikoa (j. 1831)
Abuztuaren 2a – Wild Bill Hickok, esploratzailea, abenturazalea, jokalaria, ehiztaria, pistolaria eta Ameriketako Estatu Batuetako marshalla (j. 1837).
Abuztuaren 21a – Ildefons Cerda, kataluniar hirigilea (j. 1815).
Abuztuaren 24a – Paulina Kellogg Wright Davis, estatubatuar abolizionista, sufragista, emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea eta hezitzailea (j. 1813).
Abuztuaren 27a – Eugène Fromentin, frantziar margolari eta idazlea (j. 1820).
Irailaren 5a – Manuel Blanco Encalada, Txileko presidentea (j. 1790).
Urriaren 4a – Johannes Rebmann, alemaniar misiolaria (j. 1820).
Azaroa – João Oliveira e Daun (Saldanhako dukea), portugaldar politikaria eta militarra (j. 1790).
Azaroaren 8a – Maria Vittoria dal Pozzo, Espainiako erregina ezkontidea (j. 1847).
Azaroaren 10a – Karl Eichwald, Errusiar Inperioko geologo, zoologo eta psikologoa (j. 1795).
Azaroaren 18a – Narcisse Virgilio Díaz, frantziar Barbizongo eskolako margolaria (j. 1807).
Azaroaren 28a – Karl von Baer, estoniar sendagilea eta biologoa (j. 1792).
Abenduaren 1a – Jose Maria Murga, el moro vizcaíno, euskal militar, esploratzaile, politiko eta idazlea (j. 1827).
Abenduaren 27a – Frederik Paludan-Müller, daniar poeta (j. 1809).
Abenduaren 31 – Katalina Labouré, frantziar moja (j. 1806).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Joan Bautista Esain, nafar gerrillari karlista.
Joaquina Lopez de Madariaga, arabar poeta eta antzerkigilea (j. 1813).
Miguel Antonio Otamendi Olaskoaga, gipuzkoar bertsolaria (j. 1829).
Antoine Jérôme Balard, frantziar kimikaria (j. 1802).

Kanpo estekak

Datuak: Q7766
Multimedia: 1876 / Q7766