Herri hezkuntza

Paulo Freire gogoratzeko horma irudia.

Herri pedagogia ikasketa dialogikoan oinarritzen da, (inork ez du guztiaren ezjakintasuna, inork ez daki dena). Pedagogia honek laguntzen die pertsonei haien burua eraikitzen eta inguruko munduaren kontzientzia hartzen.

Herri psikologia herri pedagogiako nozioekin dago; haur baten adimenak nola ikasten duen eta zerk eragiten dion adimen hori hazteari buruz. Edozein ama ikusiz, edozein andereño, harrituko gaitu egiten dutenaren artean, nozioek gidatzen duten zenbat dagoen, hala nola ''nolakoak diren umeen adimena eta ikastesteari nola lagundu, nahiz eta agian bere printzipio pedagogikoak berbalizatzeko gai ez izan.

Herriko pedagogiak, adibidez, aurrekontu-sail bat islatzen dute umeen gainean: zuzendu behar dietela behartuta ikus daiteke; errugabe bezala eta gizarte arruntetik babes daiteleza behar izanez; praktikaren bitartez soilik garatuko diren trebetasunak behar bezala izanez; helduek soilik eman dezaketen ezagueraz bete behar duten ontzi huts bezala; egozentriko bezala eta sozializazioa behar izanez. Halaber, tipo honen herriko sinesteak, jada kaleko jendeagatik edo  adituengatik adieraziak, deskontrukzio pixka baten behartsuak daude, bere aplikazioak estimatuko direla bada. Iritzi hauek egokiak izan ala ez, bere irakaskuntza-jardueren gaineko inpaktua itzela izan daiteke.

Lau pedagogia popular ikuspuntu mota daude. Bakoitzak, heziketa-helburu desberdinak nabarmentzen ditu. Modelo hauek ez dira nola erakusten dugun eta nola hezten dugun zehazten duten adimenaren ikuskerak, baizik eta, adimenaren eta kulturaren erlazioen arteko ikuskerak ere.

1. Umeak imitaziozo ikastunen moduan ikustea: jakin-nola eskuartzea. Imitazioagatik ikasteko, haur batek aitortu behar ditu helduak lortu nahi izandako helburuak, helburu horiek erabilitako baliabideak eta modelatutako akzioak, arrakastaz helburura eramango duela. Helduek, imitaziorako umeen joera aitortuz, normalean bere modelatze akzioak irudikapenentan bihurtzen dituzte.
2. Umeak erakusketa didaktikotik ikasten ikustea: Ezaguera proposizionaleko eskuratzea. Irakaskuntza-agertoki honetan, ezaguera berria buruko ahalmen batzuekiko laguntzarekin lortzeko ahalmenarekin (ahozkoa, espaziala, zenbakizkoa, interpersonala..) bezala ulertzen da ahalmena. Beharbada, herri pedagogiaren lerro honek, gaur egun errealitatean zabalago harpidetuta dagoena da; historian, gizarte zientzietan, literaturan...
3. Pentsalari moduan umeei ikustea: Truke inter subjektiboko garapena. Irakasleek umeak zer pentsatzen duen eta nola iristen da sinisten duenera ulertzea nahi du. Pedagogiak haur bati hobeto ulertzera laguntzeko balio du, era boteresuagoan. Eztabaidaren eta kolaborazioaren bidez ulermena estimulatzen da, haurra topaketaren bat izan behar dubeste iritzi batzuekin, bere iritziak hobeto adieraztera animatuz. Ume batek eta heldu batek, ikuspuntuak dituzte, eta bakoitza, nahiz eta ados ez egon, beste ikuspuntua ezagutzera animatzen da. Aitortzera heldu behar dutu iritzi desberdinak zeintzuk arrazoi ezaguterrazetan oinarrituta egon daitezen eta arrazoi horiek oinarria ematen dutela sineste lehiakideak esleitzeko. 
4. Umeak ezagutzaile bezala: Ezaguera objetiboaren kudeaketa. Laugarren perspektiba honek mantentzen du  irakaskuntzak lagundu behar liekelela ulertzera umeei ezaguera pertsonalaren arteko bereizketa, alde batetik, eta beste alde batetik, ezagutuz ematen dena kultura batean. Baina ez dute ulertu behar bereizketa hau soilik, baizik eta bere oinarria ere ulertzea, ezagueraren historioan.

Laburpena: buruak birpentsatzea, kulturak eta heziketa.

Lau perspektiba hauek bi dimentsioetan uler ditzakegu. Lehena, barru-kanpoan dimentsioa da, barnealdeko eta kanpoaldeko dimentsioa, hain zuzen. Kanpoaldeko teoriek, helduek, umeen ikasketa nahia estimulatzeko egin dezaketena nabarmentzen dute; heziketa-psikologia tradizionala gehiena osatzen dute. Barnealdeko teoriek, haurra egin dezakeenean zentratzen dira, egiten ari duena uste duela  eta nola egon daitekeen ikasketa egoera horietan oinarrituta.

Bigarren dimentsioak inter subjektibotasun-maila deskribatzen du. Honi dei diezaiogun dimentsio inter subjektibo-objektibista. Teoria objektibistek, banakoaren existentzia baino lehen, balio existentzian eta beraz, edozein antolamendu sozialean oinarritzen dira. Teoria intersubjektibistak, bi teorien nahastea da (subjektibista eta objektibista). Humanitateak balio unibertsal batzuk partekatzen ditu bere kideetako bakoitzak subjektiboki onartzen dituen neurrian.

Kanpo estekak

• Datuak: Q538925
• Multimedia: Popular education / Q538925