Mendigorriko gudua: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
| 4. lerroa: | 4. lerroa: | ||
| guda = [[Lehen Karlistaldia]] |
| guda = [[Lehen Karlistaldia]] |
||
| irudia = [[Fitxategi:En Mendigorría.jpg|300px]] |
| irudia = [[Fitxategi:En Mendigorría.jpg|300px]] |
||
| oina = Mendigorriko gudua, [[Marcelino de Unceta]]ren irudia |
|||
| oina = Guduaren margolana |
|||
| data =[[1835]]eko [[uztailaren 15]]a |
| data =[[1835]]eko [[uztailaren 15]]a |
||
| lekua =[[Mendigorria]]<br />{{bandera|Nafarroa}} {{koord|42|37|14|N|1|50|38|W|type:event}} |
| lekua =[[Mendigorria]]<br />{{bandera|Nafarroa}} {{koord|42|37|14|N|1|50|38|W|type:event}} |
||
| emaitza =[[ |
| emaitza =[[Kristinatar|Kristinatarren]] garaipena |
||
| gudulari1 =[[Fitxategi:Flag of New Spain.svg|21px]] [[Karlismo|Karlistak]] |
| gudulari1 =[[Fitxategi:Flag of New Spain.svg|21px]] [[Karlismo|Karlistak]] |
||
| gudulari2 =[[Fitxategi:Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg|21px]] [[Elisabet II.a Espainiakoa|Isabelinoak]] |
| gudulari2 =[[Fitxategi:Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg|21px]] [[Elisabet II.a Espainiakoa|Isabelinoak]] |
||
| 17. lerroa: | 17. lerroa: | ||
| galera2 =1.000 |
| galera2 =1.000 |
||
}} |
}} |
||
'''Mendigorriko gudua''' [[Lehen Karlistaldia|Lehen Karlistaldiko]] [[gudu]]a izan zen, [[1835]]eko [[uztailaren 15]]ean [[Mendigorria]]ren hegoaldean gertatu zena. Lehen Gerra Karlistako batailarik handiena izan zen. Espainiako gobernuaren tropak, liberalak, atera ziren garaile. |
'''Mendigorriko gudua''' [[Lehen Karlistaldia|Lehen Karlistaldiko]] [[gudu]]a izan zen, [[1835]]eko [[uztailaren 15]]ean [[Mendigorria]]ren hegoaldean gertatu zena. Lehen Gerra Karlistako batailarik handiena izan zen. Espainiako gobernuaren tropak, [[kristinatar|liberalak]], atera ziren garaile. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
[[Fitxategi:Plano batalla Mendigorria-galeria.jpg|thumb|150px|ezkerrera| |
[[Fitxategi:Plano batalla Mendigorria-galeria.jpg|thumb|150px|ezkerrera|Mendigorriko guduaren planoa]] |
||
[[Tomas Zumalakarregi |
[[Tomas Zumalakarregi]]ren heriotzaren eta [[Bilboko lehendabiziko setioa]]ren ondoren, [[kristinatar|liberalek]] eta [[karlismo|karlistek]] [[Nafarroa Garaia|Nafarroa]] izan zuten berriro borroka gune. Buruzagi berriak zituzten. [[Vicente González Moreno]] karlistek, [[Luis Fernández de Córdova|Luis Fernandez de Córdova]] liberalek. Aurrez aurre 24.000 karlista —ia [[Karlos Maria Isidro Borboikoa|Don Karlosen]] armada osoa— eta 36.000 liberal. Ez zen Karlistaldian tamaina horretako beste borrokarik izan. |
||
Morenoren soldaduak [[Mendigorria]] inguruan |
González Morenoren soldaduak [[Mendigorria]] inguruan kokaturik zeuden, Córdovarenek [[Larraga]]ko eta [[Artaxoa]]ko bideetatik eraso egin zutenean. [[1835]]eko uztailaren 15a zen. Soldatu karlisten artean zen [[Jose Maria Iparragirre|Jose Mari Iparragirre]], artean 14-15 urte zituela.<ref>{{Erreferentzia|izena=Amagoia Gurrutxaga|abizena=Uranga|izenburua=Konbentzioen kontra |hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/serieak/konbentzioen-kontra_1277432_102.html |argitaletxea=Berria, 2020ko abuztuak 12, berria.eus |sartze-data=2020-08-16}}</ref> |
||
Don Carlos bera Mendigorrian zegoen eta larri ibili zen ihes egiterakoan, karlistek [[Arga|Arga ibaia]] bizkarrean baitzuten eta erretiratzeko |
Don Carlos bera Mendigorrian zegoen eta larri ibili zen ihes egiterakoan, karlistek [[Arga|Arga ibaia]] bizkarrean baitzuten eta erretiratzeko Larragako zubia besterik ez. |
||
Liberalen erasoa ezkerretik hasi zen [[Baldomero Espartero|Esparteroren]] agindupean. |
Liberalen erasoa ezkerretik hasi zen [[Baldomero Espartero|Esparteroren]] agindupean. Erdikoa Fernandez de Córdovak berak zuzendu zuen. Karlisten defentsa oso gogorra izan zen, baina amore eman behar izan zuten, eta atzera-egitea nahiko nahasia izan zen. |
||
[[Bruno |
[[Bruno Villarreal]] brigadier karlistaren arabarrek zubiaren defentsa itzela egin zuten, erregegaiaren ihesa eta karlisten gehiengoarena bermatuz. Guzti horren ondorioz, karlistek 1.500 bat gizon galdu zituzten, hildako, zauritu eta preso eroritakoen artean. Liberalek, berriz, 1.000 inguru. Dena den, liberalek aukera galdutzat hartu zuten batailaren emaitza, karlista armada ia osorik txikitzeko eta Don Karlos bera atxilotzeko paradari ez baitzioten probetxurik atera. |
||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
| 36. lerroa: | 36. lerroa: | ||
== Kanpo estekak == |
== Kanpo estekak == |
||
* [http://zm. |
* [http://zm.gipuzkoakultura.net/19mendekohistoriamilitarra/batalla-mendigorria.php?titulo=MENDIGORRIA.%201835-VII-16&negrita=men XIX. mendeko historia militarra Euskal Herrian. Mendigorria] Gipuzkoakultura, CC-BY-SA lizentziapean eginiko lana. |
||
{{autoritate kontrola}} |
{{autoritate kontrola}} |
||
Hauxe da oraingo bertsioa, 08:34, 9 azaroa 2024 data duena
| Mendigorriko gudua | |||
|---|---|---|---|
| Lehen Karlistaldia | |||
| Iparraldeko frontea | |||
 Mendigorriko gudua, Marcelino de Uncetaren irudia | |||
| Data | 1835eko uztailaren 15a | ||
| Lekua | Mendigorria Nafarroa 42°37′14″N 1°50′38″W / 42.62056°N 1.84389°W | ||
| Koordenatuak | 42°36′N 1°48′W / 42.6°N 1.8°W | ||
| Emaitza | Kristinatarren garaipena | ||
| Gudulariak | |||
| |||
| Buruzagiak | |||
| |||
| Indarra | |||
| |||
| Galerak | |||
| |||
.svg){kind=small}
Mendigorriko gudua Lehen Karlistaldiko gudua izan zen, 1835eko uztailaren 15ean Mendigorriaren hegoaldean gertatu zena. Lehen Gerra Karlistako batailarik handiena izan zen. Espainiako gobernuaren tropak, liberalak, atera ziren garaile.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Tomas Zumalakarregiren heriotzaren eta Bilboko lehendabiziko setioaren ondoren, liberalek eta karlistek Nafarroa izan zuten berriro borroka gune. Buruzagi berriak zituzten. Vicente González Moreno karlistek, Luis Fernandez de Córdova liberalek. Aurrez aurre 24.000 karlista —ia Don Karlosen armada osoa— eta 36.000 liberal. Ez zen Karlistaldian tamaina horretako beste borrokarik izan.
González Morenoren soldaduak Mendigorria inguruan kokaturik zeuden, Córdovarenek Larragako eta Artaxoako bideetatik eraso egin zutenean. 1835eko uztailaren 15a zen. Soldatu karlisten artean zen Jose Mari Iparragirre, artean 14-15 urte zituela.[1]
Don Carlos bera Mendigorrian zegoen eta larri ibili zen ihes egiterakoan, karlistek Arga ibaia bizkarrean baitzuten eta erretiratzeko Larragako zubia besterik ez.
Liberalen erasoa ezkerretik hasi zen Esparteroren agindupean. Erdikoa Fernandez de Córdovak berak zuzendu zuen. Karlisten defentsa oso gogorra izan zen, baina amore eman behar izan zuten, eta atzera-egitea nahiko nahasia izan zen.
Bruno Villarreal brigadier karlistaren arabarrek zubiaren defentsa itzela egin zuten, erregegaiaren ihesa eta karlisten gehiengoarena bermatuz. Guzti horren ondorioz, karlistek 1.500 bat gizon galdu zituzten, hildako, zauritu eta preso eroritakoen artean. Liberalek, berriz, 1.000 inguru. Dena den, liberalek aukera galdutzat hartu zuten batailaren emaitza, karlista armada ia osorik txikitzeko eta Don Karlos bera atxilotzeko paradari ez baitzioten probetxurik atera.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Edukiaren zati bat Gipuzkoa Kultura webgunetik hartu da, webgune haren egile eskubideen jabe den Gipuzkoako Foru Aldundiak Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 (CC-BY-SA 3.0) lizentziarekin argitaratu baitu (ikus webguneko oharra).
- ↑ Uranga, Amagoia Gurrutxaga. Konbentzioen kontra. Berria, 2020ko abuztuak 12, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-08-16).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- XIX. mendeko historia militarra Euskal Herrian. Mendigorria Gipuzkoakultura, CC-BY-SA lizentziapean eginiko lana.
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q3312369
Multimedia: Battle of Mendigorría / Q3312369