Alisio: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Map prevailing winds on earth.png| |
[[Fitxategi:Map prevailing winds on earth.png|eskuinera|thumb|300px|Mendebaldeko haizeak <font color="blue">(urdinez)</font> eta ekialdekoak <font color="yellow">(horiz)</font>]] |
||
'''Alisioa'''<ref>''Alisio'' agertzen da [http://www.euskara.euskadi.net/r59-15172x/eu/hizt_el/index.asp Elhuyar]] hiztegian, baina ''Haize aliseo'' [[Ibon Sarasola]]ren [http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref> edo '''ekialdeko haizeak'''<ref>[http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref> [[haize]] iraunkorra da, bereziki behe-atmosferakoa, antizikloi subtropikal batetik eskualde ekuatorialetara jotzen duena. Airea [[ibar ekuatorial]]era desplazatzen da gora igotako aire beroak utzitako hutsunea bete asmoz. Lurraren errotazioa dela eta, ordea, ekialde-mendebalde norabidean desbideratuak dira ([[Gaspard-Gustave Coriolis|Coriolis]] efektua). Norantza nagusiak honakoak dira: ipar-ekialdekoa [[Ipar hemisferio|Ipar Hemisferioan]], eta hego-ekialdekoa [[Hego hemisferio|Hego Hemisferioan]]. Fenomeno hau Lurraren errotazioaren eraginez sortzen da. Iparralderuntz eta hegoalderuntz, 5°-tik 20°-ra bitartean kokatzen dira. |
'''Alisioa'''<ref>''Alisio'' agertzen da [http://www.euskara.euskadi.net/r59-15172x/eu/hizt_el/index.asp Elhuyar]] hiztegian, baina ''Haize aliseo'' [[Ibon Sarasola]]ren [http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref> edo '''ekialdeko haizeak'''<ref>[http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref> [[haize]] iraunkorra da, bereziki behe-atmosferakoa, antizikloi subtropikal batetik eskualde ekuatorialetara jotzen duena. Airea [[ibar ekuatorial]]era desplazatzen da gora igotako aire beroak utzitako hutsunea bete asmoz. Lurraren errotazioa dela eta, ordea, ekialde-mendebalde norabidean desbideratuak dira ([[Gaspard-Gustave Coriolis|Coriolis]] efektua). Norantza nagusiak honakoak dira: ipar-ekialdekoa [[Ipar hemisferio|Ipar Hemisferioan]], eta hego-ekialdekoa [[Hego hemisferio|Hego Hemisferioan]]. Fenomeno hau Lurraren errotazioaren eraginez sortzen da. Iparralderuntz eta hegoalderuntz, 5°-tik 20°-ra bitartean kokatzen dira. |
||
Haize korronte hauek oso erregularrak dira. Altuera handian, zirkulazioak kontrako norabidea hartzen du ''kontralisio'' izena hartuz. Egoera honek [[Hadley zelula]]k deitzen diren konbekzio-zelulak sortzen ditu: hau da, haizeen "zirkuitu itxi" antzeko bat. |
Haize korronte hauek oso erregularrak dira. Altuera handian, zirkulazioak kontrako norabidea hartzen du ''kontralisio'' izena hartuz. Egoera honek [[Hadley zelula]]k deitzen diren konbekzio-zelulak sortzen ditu: hau da, haizeen "zirkuitu itxi" antzeko bat. |
||
| 6. lerroa: | 6. lerroa: | ||
Sasoiaren arabera, zenbait latitude-gradu mugitu litezke iparralde/hegoaldera, sistema hauek sortzen dituzten presio-gerrikoak bezala. |
Sasoiaren arabera, zenbait latitude-gradu mugitu litezke iparralde/hegoaldera, sistema hauek sortzen dituzten presio-gerrikoak bezala. |
||
Alisioak gehienbat ozeano Atlantikoan eta Barean daude garatuta. Indiako ozeanoan aldiz nahasirik aurkitzen dira Asiar kontinentearen gertutasunaren ondorioz. |
Alisioak gehienbat ozeano Atlantikoan eta Barean daude garatuta. Indiako ozeanoan aldiz nahasirik aurkitzen dira Asiar kontinentearen gertutasunaren ondorioz. |
||
Alisioen haize-gerrikoen alde batzuetan, sasoi zehatzetan, ekaitz tropikal handiak gerta daitezke: [[zikloi tropikal|urakanak]] edo [[zikloi tropikal|tifoiak]] deitzen dira. |
Alisioen haize-gerrikoen alde batzuetan, sasoi zehatzetan, ekaitz tropikal handiak gerta daitezke: [[zikloi tropikal|urakanak]] edo [[zikloi tropikal|tifoiak]] deitzen dira. |
||
16:47, 28 urtarrila 2019ko berrikusketa
Alisioa[1] edo ekialdeko haizeak[2] haize iraunkorra da, bereziki behe-atmosferakoa, antizikloi subtropikal batetik eskualde ekuatorialetara jotzen duena. Airea ibar ekuatorialera desplazatzen da gora igotako aire beroak utzitako hutsunea bete asmoz. Lurraren errotazioa dela eta, ordea, ekialde-mendebalde norabidean desbideratuak dira (Coriolis efektua). Norantza nagusiak honakoak dira: ipar-ekialdekoa Ipar Hemisferioan, eta hego-ekialdekoa Hego Hemisferioan. Fenomeno hau Lurraren errotazioaren eraginez sortzen da. Iparralderuntz eta hegoalderuntz, 5°-tik 20°-ra bitartean kokatzen dira.
Haize korronte hauek oso erregularrak dira. Altuera handian, zirkulazioak kontrako norabidea hartzen du kontralisio izena hartuz. Egoera honek Hadley zelulak deitzen diren konbekzio-zelulak sortzen ditu: hau da, haizeen "zirkuitu itxi" antzeko bat.
Sasoiaren arabera, zenbait latitude-gradu mugitu litezke iparralde/hegoaldera, sistema hauek sortzen dituzten presio-gerrikoak bezala.
Alisioak gehienbat ozeano Atlantikoan eta Barean daude garatuta. Indiako ozeanoan aldiz nahasirik aurkitzen dira Asiar kontinentearen gertutasunaren ondorioz.
Alisioen haize-gerrikoen alde batzuetan, sasoi zehatzetan, ekaitz tropikal handiak gerta daitezke: urakanak edo tifoiak deitzen dira.
Erreferentziak
IKus, gainera
|
Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |