Coca-Cola: berrikuspenen arteko aldeak

Coca-Cola
	Be Open Like Never Before
Datuak
Izen laburra	Coca, Cola, Coke, كوكا eta cola
Mota	drink brand (en)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Agintea
Jabea	The Coca-Cola Company
Historia
Sorrera	1886ko maiatzaren 8a
	webgune ofiziala;

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 05:58, 26 uztaila 2024 data duena

Coca-Cola edari freskagarri baten izena da, munduko 200 herrialdetan baino gehiagotan hedatua: haietako guztietan, hirutan izan ezik, freskagarririk salduena da.

Enpresa ekoizlea The Coca-Cola Company da eta egoitza nagusia Atlantan du, Estatu Batuetako Georgia estatuan. Haren aurkari nagusia Pepsi da.

Munduko leku askotan Coke izenaz ezagutzen da, beste askotan Kola esaten zaio, eta Hego Amerikako hainbatetan, Coca. Kola izena mandingako k´olatik dator, teina eta teobromina ugari dituen Afrikar hazia.

Historia

John Pemberton AEBetako guda zibilean zauritu eta morfinazale bihurtu zen. Beraz, substantzia kaltegarri horren ordezko bat bilatzen saiatu zen. Koka ardoa sortu zuen lehenbizi Columbus-en, Atlantan, baina hasierako produktu hori debekatu zen, une hartako legediagatik. Horren ondorioz, 1886an, harrn erantzuna alkoholik gabe plazaratzea izan zen, Coca-Cola. Osagai nagusiak koka hostoak eta kola intxaurra (kafeinaduna) ziren: hortxetik datorkio izena. Hasieran, botikatzat saldu zen, bost zentimoren truke.

1888an, Asa Chandler-rek John Pembertoni eta beste zenbait akzioduni edariaren formula erosi zien. Harren arrakasta Chandler eta produktuaren marketing oldakorrari zor zaio batik bat. Dena den, urte hartan, Coca-Cola izenaren eskubideak Pembertonen seme Charlery-k zituen. Harentzat arazoa zen hori, nahiz eta Chandler-rek formula eduki, beste izen batzuk erabili behar izan zituen produktua saltzeko. Hainbat saiakera egin zituen izena bereganatzeko. Azkenik, 1891an, Coca-Cola produktuaren kontrola erdietsi zuen.

Hortik aurrera, hazkundea izugarria izan zen. 1904an, milioi bat galoi saldu ziren, 3,79 milioi litro gutxi gorabehera. Bi urte geroago, Kanadan, Kuban eta Panaman ontziratze-prozesuak hasi ziren. 1912an, Filipinasen. 1919an, lantegiak ireki zituzten Europan. 1919ko irailaren 12an, inbertitzaile talde batek konpainia erosi zuen 25 milioi dolar-en truke, Ernest Woodruff buru zela.

Hala eta guztiz ere, ontziratzearen kontu honek isats luzea dauka. Hasieratik, soda iturrietan saltzen zen, edalontzika. 1899an, bi abokatuk Coca-Cola presidentearekin bisita bat ordaindu zuten. Freskagarriaren ontziratze eskubideak nahi zituzten. Chandlerrek horixe egin zuen, ez zuelako uste ideia horrek etorkizunik izan zezakeenik. Beraz, abokatuek edaria prezio finko batean eros zezaketen. Kontratu hori esker, abokatuek prezioa igo nahi bazuten, irabaziak haientzat izango ziren eta konpainiak ez zuen ezer eskuratuko. Gainera, kontratu horrek ez zuen epe amaierarik.

Ontziratzeak arrakasta izan zuen. Horren aurrean, zuzendaritzaren aukera bakarra zen, nonahi Coca-Cola botilak bost zentimo balio zuela. Jende guztiak sinestuko zuen bost zentimo balio behar zuela eta saltzaileek zailago izango zuten prezioa igotzea. Kontratu birnegoziatu zen.

Hala eta guztiz ere, beste arazo bat zen. Makina saltzaileek soilik nikelak (bost zentimoko txanponak, alegia) onartzen zituzten. Hamar zentimoko prezioa jartzea gehiegi zen; beraz, AEBetako ogasunari 7,5 zentimoko txanpon ekoiztea. Ez zuen onartu. Hori dela eta, 70 urtez, Coca-Colak nikel bat (5 ¢) balio zuen. Dena den, ona izan zen konpainiarentzat: prezio horri esker, edaria edonon dago, haien aukera bakarra ahalik eta edari gehien saltzea delako.

Frank Robisonek Coca-Cola izena eman zion, eta logoa haren kaligrafiaz egin zuten. Oso ospetsua egin zen edaria, eta 1886an sortzaileari Ameriketako Estatu Batuen lurralde osoan saltzea eskaini zioten. Pembertonek eskaintza onartu eta formula eta enpresa hogeita hiru mila dolarren truke saldu zituen. Jabe berriek hainbat fabrika ireki zituzten. Geroago, abokatu talde batek berriro erosi zuen. Mundu osoan edaririk kontsumituena izan zen XX. mendean.

Formula

Sakontzeko, irakurri: «Coca-Colaren formula»

Coca-Colaren formula oso ondo gordetako industria-sekretu bat da. Hala ere, gehiena ura, azukrea, banilla, limoia eta laranja dira. Beste osagaiek zaporean aldaketa batzuk baino ez dakartzate.

Herrialdez herrialde formulak bere aldaketak ditu. Adibidez, AEBetan arto-jarabea erabiltzen da eta Europan sakarosa zapore gozoa emateko.

Coca-Colak ez du kokainarik, nahiz eta kafeina kopuru handia duen (kafe batek baino gutxiago, hala ere, kopuru bererako).

Munta

Coca-Cola 200 herrialdetan saltzen da, eta horietako 197tan freskagarririk salduena da. Ameriketako Estatu Batuen nortasunari lotuta agertu izan da, eta horregatik arabiar herrialde batzuetan gutxiago saltzen da.

Munduan Coca-Cola gehien edaten duen herrialdea Mexiko da, eta gehien saltzen den hiria Monterrey (Mexiko) da.

Coca-Cola da munduan bainila gehien kontsumitzen duen enpresa; horregatik, 1985ean, aldi batez Coca-Colak bainila beharrean bainilina sustantzia kimikoa erabiltzen hasi zenean (gerora bainilina baztertu zuten, salmentak urritu zirelako), Madagaskarko ekonomiaren gainbehera etorri zen.

Ikus gainera

Roberto Goizueta, Coca-Cola companyko euskal jatorriko enpresaburua.
Breizh Cola
Coca-cola: The Ideal Brain Tonic publizitate kanpaina.

Kanpo estekak

(Ingelesez) Coca-Colaren webgune ofiziala

Datuak: Q2813
Multimedia: Coca-Cola / Q2813

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+{{Erakunde infotaula}}
-[[Fitxategi:Coca-Cola logo.svg|thumb|250px|Coca-cola freskagarriaren logotipoa.]]
-[[Fitxategi:Coca-Cola Glas mit Eis.jpg|thumb|250px|Coca-cola edaria edalontzi batean, bere logotipoa ageri delarik.]]
 [[Fitxategi:Flasche Coca-Cola 0,2 Liter.jpg|thumb|upright|Coca-Cola]]
 [[Fitxategi:Commercial. At the Coca Cola Plant BAnQ P48S1P06539.jpg|thumb|Coca-Cola Kanada SL fabrika botilaratzea Urtarrila 8, 1941 [[Montreal]], [[Kanada]].]]
-'''Coca-cola''' edari freskagarri baten izena da, zeina munduko 200 herrialde baino gehiagotan eros daitekeen. Herrialde horietako guztietan 3tan ezik freskagarririk salduena da.
+'''Coca-Cola''' edari freskagarri baten izena da, munduko 200 herrialdetan baino gehiagotan hedatua: haietako guztietan, hirutan izan ezik, freskagarririk salduena da.
-Coca-cola ekoizten duen enpresa ''[[The Coca-Cola Company]]'' da eta bere egoitza nagusia [[Atlanta]]n dago, [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] [[Georgia (AEB)|Georgia]] estatuan. Coca-cola enpresaren aurkari nagusia [[Pepsi]] da.
+Enpresa ekoizlea ''[[The Coca-Cola Company]]'' da eta egoitza nagusia [[Atlanta]]n du, [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] [[Georgia (AEB)|Georgia]] estatuan. Haren aurkari nagusia [[Pepsi]] da.
-Munduko leku askotan ''Coke'' izenarekin ezagutzen da, beste askotan kola eta [[Hego Amerika]]ko hainbatetan ''Coca'' izenarekin. Kola izena [[mandinkera|mandingako]] ''k´ola''tik dator, [[teina]] eta [[teobromina]] ugari dituen [[Afrika]]r hazia.
+Munduko leku askotan ''Coke'' izenaz ezagutzen da, beste askotan ''Kola'' esaten zaio, eta [[Hego Amerika]]ko hainbatetan, ''Coca''. ''Kola'' izena [[mandinkera|mandingako]] ''k´ola''tik dator, [[teina]] eta [[teobromina]] ugari dituen [[Afrika]]r hazia.
 == Historia ==
-[[John Pemberton]] AEBetako guda zibilean zauritu eta morfinazale bihurtu zen. Beraz, substantzia kaltegarri horren ordezko bat bilatzen saiatu zen. Coca ardoa sortu zuen lehenbizi Columbus-en, Atlantan. Baina hasierako produktu hau debekatu zen, une hartako legediagatik. Ondorioz, 1886an, John-en erantzuna alkoholik gabe plazaratzea izan zen, Coca-cola. Osagai nagusiak [[koka (landarea)|koka]] hostoak eta [[kola intxaurra]] (kafeinaduna) ziren, beraz hortik datorkio izena. Hasieran, botika bezala saldu zen, bost zentimoren truke.
+[[John Pemberton]] AEBetako guda zibilean zauritu eta morfinazale bihurtu zen. Beraz, substantzia kaltegarri horren ordezko bat bilatzen saiatu zen. Koka ardoa sortu zuen lehenbizi Columbus-en, Atlantan, baina hasierako produktu hori debekatu zen, une hartako legediagatik. Horren ondorioz, 1886an, harrn erantzuna alkoholik gabe plazaratzea izan zen, Coca-Cola. Osagai nagusiak [[koka (landarea)|koka]] hostoak eta [[kola intxaurra]] (kafeinaduna) ziren: hortxetik datorkio izena. Hasieran, botikatzat saldu zen, bost zentimoren truke.
-an, Asa Chandler-rek John Pemberton-i eta beste zenbait akziodunei Coca cola-ren formula erosi zien. Coca cola-ren arrakasta Chandler eta produktuaren marketing oldakorrari esker da, batik bat. Dena den, urte hartan, Coca cola izenaren eskubideak John Pemberton-en semeak zituen, Charley Pemberton-ek. Chandler-rentzat arazoa zen hori, nahiz eta Chandler-rek formula eduki, beste izen batzuk erabili behar izan zituen produktua saltzeko. Hainbat saiakera egin zituen izena bereganatzeko. Azkenik, 1891an, Coca cola produktuaren kontrola erdietsi zuen.
+an, Asa Chandler-rek John Pembertoni eta beste zenbait akzioduni edariaren formula erosi zien. Harren arrakasta Chandler eta produktuaren marketing oldakorrari zor zaio batik bat. Dena den, urte hartan, ''Coca-Cola'' izenaren eskubideak Pembertonen seme Charlery-k zituen. Harentzat arazoa zen hori, nahiz eta Chandler-rek formula eduki, beste izen batzuk erabili behar izan zituen produktua saltzeko. Hainbat saiakera egin zituen izena bereganatzeko. Azkenik, 1891an, Coca-Cola produktuaren kontrola erdietsi zuen.
 Hortik aurrera, hazkundea izugarria izan zen. 1904an, milioi bat galoi saldu ziren, 3,79 milioi litro gutxi gorabehera. Bi urte geroago, Kanadan, Kuban eta Panaman ontziratze-prozesuak hasi ziren. 1912an, Filipinasen. 1919an, lantegiak ireki zituzten Europan. 1919ko irailaren 12an, inbertitzaile talde batek konpainia erosi zuen 25 milioi dolar-en truke, Ernest Woodruff buru zela.
-Hala eta guztiz ere, ontziratzearen kontu honek isats luzea dauka. Hasieratik, Coca cola soda iturrietan saltzen zen, edalontzika. 1899an, bi abokatuk Coca cola presidentearekin bisita bat ordaindu zuten. Hauek Coca cola-ren ontziratze eskubideak nahi zituzten. Chandler-rek horixe egin zuen, ez zuelako uste ideia horrek etorkizunik izan zezakeenik. Beraz, abokatuek edaria prezio finko batean eros zezaketen. Kontratu hori esker, abokatuek prezioa igo nahi bazuten, irabaziak haientzat izango ziren eta konpainiak ez zuen ezer eskuratuko. Gainera, kontratu horrek ez zuen epe amaierarik.
+Hala eta guztiz ere, ontziratzearen kontu honek isats luzea dauka. Hasieratik, soda iturrietan saltzen zen, edalontzika. 1899an, bi abokatuk Coca-Cola presidentearekin bisita bat ordaindu zuten. Freskagarriaren ontziratze eskubideak nahi zituzten. Chandlerrek horixe egin zuen, ez zuelako uste ideia horrek etorkizunik izan zezakeenik. Beraz, abokatuek edaria prezio finko batean eros zezaketen. Kontratu hori esker, abokatuek prezioa igo nahi bazuten, irabaziak haientzat izango ziren eta konpainiak ez zuen ezer eskuratuko. Gainera, kontratu horrek ez zuen epe amaierarik.
-Ontziratzeak arrakasta izan zuen. Horren aurrean, zuzendaritzaren aukera bakarra zen, herrialde guztiari esan Coca cola botilak bost zentimo balio zuela. Jende guztiak sinestuko zuen bost zentimo balio behar zuela eta saltzaileek zailago izango zuten prezioa igotzea. Kontratu bernegoziatu zen.
+Ontziratzeak arrakasta izan zuen. Horren aurrean, zuzendaritzaren aukera bakarra zen, nonahi Coca-Cola botilak bost zentimo balio zuela. Jende guztiak sinestuko zuen bost zentimo balio behar zuela eta saltzaileek zailago izango zuten prezioa igotzea. Kontratu birnegoziatu zen.
-Hala eta guztiz ere, beste arazo bat zen. Makina saltzaileek nikelak, hots, bost zentimoko txanponak soilik onartzen zituzten. Hamar zentimoko prezioa jartzea gehiegi zen, beraz, AEBetako ogasunari 7,5 zentimoko txanpona ekoiztea. Ez zuen onartu. Hori dela eta, 70 urtez, Coca cola nikel bat, hau da, 5 zentimo balio zuen. Dena den, ona izan zen konpainiarentzat, prezio horri esker, Coca cola toki guztietan dago. Haien aukera bakarra ahalik eta edari gehien saltzea zelako.
+Hala eta guztiz ere, beste arazo bat zen. Makina saltzaileek soilik nikelak (bost zentimoko txanponak, alegia) onartzen zituzten. Hamar zentimoko prezioa jartzea gehiegi zen; beraz, AEBetako ogasunari 7,5 zentimoko txanpon ekoiztea. Ez zuen onartu. Hori dela eta, 70 urtez, Coca-Colak nikel bat (5 ¢) balio zuen. Dena den, ona izan zen konpainiarentzat: prezio horri esker, edaria edonon dago, haien aukera bakarra ahalik eta edari gehien saltzea delako.
-[[Frank Robison]]ek Coca-Cola izena eman zion, eta bere kaligrafiarekin logoa egin zuten. Oso ospetsua egin zen edaria, eta 1886an sortzaileari [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuen]] lurralde osoan saltzea eskaini zioten. Pembertonek eskaintza onartu eta formula eta enpresa hogeita hiru mila dolarren truke saldu zituen. Jabe berriek hainbat fabrika ireki zituzten. Geroago, abokatu talde batek berriro erosi zuen. Mundu osoan edaririk kontsumituena izan zen XX. mendean.
+[[Frank Robison]]ek Coca-Cola izena eman zion, eta logoa haren kaligrafiaz egin zuten. Oso ospetsua egin zen edaria, eta 1886an sortzaileari [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuen]] lurralde osoan saltzea eskaini zioten. Pembertonek eskaintza onartu eta formula eta enpresa hogeita hiru mila dolarren truke saldu zituen. Jabe berriek hainbat fabrika ireki zituzten. Geroago, abokatu talde batek berriro erosi zuen. Mundu osoan edaririk kontsumituena izan zen XX. mendean.
-== Coca-Colaren formula ==
+== Formula ==
 {{sakontzeko|Coca-Colaren formula}}
-[[Coca-Colaren formula]] oso ondo gordetako industria-sekretu bat da. Hala ere gehiena [[ur]]a, [[azukre]]a, [[banilla]], [[limoiondo|limoia]] eta [[laranja]] dira. Beste osagaiek zaporean aldaketa batzuk baino ez dakartzate.
+[[Coca-Colaren formula]] oso ondo gordetako industria-sekretu bat da. Hala ere, gehiena [[ur]]a, [[azukre]]a, [[banilla]], [[limoiondo|limoia]] eta [[laranja]] dira. Beste osagaiek zaporean aldaketa batzuk baino ez dakartzate.
-Herrialdez-herrialde formulak bere aldaketak ditu. Adibidez [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBetan]] arto-jarabea erabiltzen da eta [[Europa]]n [[sakarosa]] zapore gozoa emateko.
+Herrialdez herrialde formulak bere aldaketak ditu. Adibidez, [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBetan]] arto-jarabea erabiltzen da eta [[Europa]]n [[sakarosa]] zapore gozoa emateko.
-Coca-Colak ez du [[kokaina]]rik, nahiz eta [[kafeina]] kopuru handia duen ([[kafe]] batek baino gutxiago hala ere kantitate bererako).
+Coca-Colak ez du [[kokaina]]rik, nahiz eta [[kafeina]] kopuru handia duen ([[kafe]] batek baino gutxiago, hala ere, kopuru bererako).
-== Coca-Colaren garrantzia ==
+== Munta ==
-Gorago aipatu denez, Coca-Cola 200 herrialdetan saltzen da, eta horietako 197tan freskagarririk salduena da. Coca-Cola [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuen]] nortasunari lotuta agertu izan da, eta horregatik arabiar herrialde batzuetan gutxiago saltzen da.
+Coca-Cola 200 herrialdetan saltzen da, eta horietako 197tan freskagarririk salduena da. [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuen]] nortasunari lotuta agertu izan da, eta horregatik arabiar herrialde batzuetan gutxiago saltzen da.
-Munduan Coca-Cola gehien edaten duen herrialdea [[Mexiko]] da, eta gehien saltzen den hiria [[Monterrey]] (Mexiko).
+Munduan Coca-Cola gehien edaten duen herrialdea [[Mexiko]] da, eta gehien saltzen den hiria [[Monterrey]] (Mexiko) da.
-Coca-Cola da munduan [[banilla|bainila]] gehien kontsumitzen duen enpresa, eta horregatik [[1985]]ean, aldi batez Coca-Colak [[banilla|bainila]] beharrean [[bainilina]] sustantzia kimikoa erabiltzen hasi zenean (gerora bainilina baztertu zuten, salmentak urritu zirelako), [[Madagaskar]]ko ekonomiaren gainbehera etorri zen.
+Coca-Cola da munduan [[banilla|bainila]] gehien kontsumitzen duen enpresa; horregatik, [[1985]]ean, aldi batez Coca-Colak [[banilla|bainila]] beharrean [[bainilina]] sustantzia kimikoa erabiltzen hasi zenean (gerora bainilina baztertu zuten, salmentak urritu zirelako), [[Madagaskar]]ko ekonomiaren gainbehera etorri zen.
 == Ikus gainera ==
-* [[Roberto Goizueta]], Coca Cola companyko euskal jatorriko enpresaburua.
+* [[Roberto Goizueta]], Coca-Cola companyko euskal jatorriko enpresaburua.
 * [[Breizh Cola]]
+*[[Coca-cola: The Ideal Brain Tonic|''Coca-cola: The Ideal Brain Tonic'']] publizitate kanpaina.
 == Kanpo estekak ==