Formoso: berrikuspenen arteko aldeak

Formoso
	; Irudi gehiago
; 111. Aita santu	; 891ko urriaren 10a - 896ko apirilaren 4a ; ← Eztebe V.a - Bonifazio VI.a →
; 111. Aita santu
Bizitza
Jaiotza	Erroma, c. 816
Herrialdea	Aita Santuen Lurraldea
Heriotza	Erroma, 896ko apirilaren 4a (79/80 urte)
Hobiratze lekua	San Petri basilika
Heriotza modua	: pozoitzea
Hezkuntza
Hizkuntzak	latina
Jarduerak
Jarduerak	diplomazialaria, apaiz katolikoa eta idazlea
Lantokia(k)	Erroma eta Aita Santuen Lurraldea
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 20:31, 3 uztaila 2024 data duena

Formoso^[1] (Ostia, c. 816 - † Erroma, 896ko apirilaren 4a) Eliza Katolikoaren 111. Aita Santua izan zen 891 eta 896 urteen bitartean.

Bere agintaldia istilutsua izan zen oso. Ageltrude enperatrizarekin etsaitu zen, haren seme Lamberto ez zuelako nahi izan Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadore izendatu, eta Ageltruderen etsaiekin, karolingioekin, lerratu zen Arnulfo Karintiakoa enperadore izendatuz. Ondorioz, Ageltrudek eta Lambertok Erromatik ihes egin behar izan zuten. Baina Arnulfo perlesiak jota geratu zen izendapenetik gutxira, eta aita santua bera ere garai bertsuan hil zen.

Orduan, Ageltrude Erromako politika kontrolatzera itzuli zen, eta aita santu berriaren izendapena inposatzeaz gain, Formosoren gorpua hilobitik ateratzeko agindu zuen, eta epaitzeko. Halaxe egin zen, Gorpuaren sinodoa esan izan zaion espektakulu bitxian.

Formosoren aurkako akusazioak egin ziren: lege kanonikoak zionearen aurka egoitzak transmigratzea, zin egite faltsua, eta apezpiku izatea benetan laikoa zenean. Epaiak Formoso erruduna zela ebatzi zuten. Gorpuari arropak kendu zizkioten eta eskubiko eskuko hiru hatz moztu zizkioten, bizirik zegoenean horiek erabili baitzituen bedeinkazioak emateko. Formalki, gainera, bere agintaldiko ordenazio eta agindu guztiak bertan behera geratu ziren.

Ikus, gainera

Gorpuaren Sinodoa

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Formoso

↑ Euskaltzaindia. 129. araua: Aita santuen izenak. .

Artikulu hau Italiako biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Datuak: Q170499
Multimedia: Formosus / Q170499

[1] Euskaltzaindia. 129. araua: Aita santuen izenak. .

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+{{Biografia_infotaula_automatikoa
-{{Agintari infotaula
+|jaiotza data= [[circa|c.]] [[816]]
-| izena = Formoso<br />''Formosus PP. I''
+|heriotza data= {{data|896|4|4}}
-| irudia = PopeFormosusBW.jpg
-| armarria =
-| kargua = [[Aita Santuen zerrenda|Aita Santua]]
-| hasiera = [[891]]
-| bukaera = [[896]]
-| aurrekoa = [[Eztebe V.a]]
-| ondorengoa =[[Bonifazio VI.a]]
-| 1data1 = Jaiotzezko izena
-| 1data2 =
-| jaiodata = [[816]] inguru
-| jaiolekua = [[Ostia]], [[Italiako Erresuma]]
-| hildata = [[896]]ko [[apirilaren 4]]a
-| hillekua = [[Erroma]], [[Italiako Erresuma]]
-| erlijioa = [[Eliza Katoliko Erromatarra]]
-| sinadura =
-| oharrak =
 }}
-'''Formoso'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0129.pdf |izenburua= 129. araua: Aita santuen izenak|egilea=[[Euskaltzaindia]]}}</ref> ([[Ostia]], [[816]] - † [[Erroma]], [[896]]ko [[apirilaren 4]]a) [[Eliza Katoliko]]aren 112. [[Aita Santu]]a izan zen [[891]] eta [[896]] urteen bitartean.
+'''Formoso'''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0129.pdf |izenburua= 129. araua: Aita santuen izenak|egilea=[[Euskaltzaindia]]}}</ref> ([[Ostia]], [[circa|c.]] [[816]] - † [[Erroma]], [[896]]ko [[apirilaren 4]]a) [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza Katolikoaren]] 111. [[Aita santu|Aita Santua]] izan zen [[891]] eta [[896]] urteen bitartean.
-Bere agintaldia istilutsua zen oso eta hil ondoren epaitua izan zen.
+Bere agintaldia istilutsua izan zen oso. [[Ageltrude]] enperatrizarekin etsaitu zen, haren seme [[Lambert II.a Spoletokoa|Lamberto]] ez zuelako nahi izan [[Germaniako Erromatar Inperio Santua|Germaniako Erromatar Inperio Santuko]] enperadore izendatu, eta Ageltruderen etsaiekin, [[Karolingioak|karolingioekin]], lerratu zen [[Arnulfo Karintiakoa]] enperadore izendatuz. Ondorioz, Ageltrudek eta Lambertok [[Erroma]]tik ihes egin behar izan zuten. Baina Arnulfo perlesiak jota geratu zen izendapenetik gutxira, eta aita santua bera ere garai bertsuan hil zen.
+Orduan, Ageltrude Erromako politika kontrolatzera itzuli zen, eta aita santu berriaren izendapena inposatzeaz gain, Formosoren gorpua hilobitik ateratzeko agindu zuen, eta epaitzeko. Halaxe egin zen, [[Gorpuaren Sinodoa|Gorpuaren sinodoa]] esan izan zaion espektakulu bitxian.
+Formosoren aurkako akusazioak egin ziren: lege kanonikoak zionearen aurka egoitzak transmigratzea, zin egite faltsua, eta apezpiku izatea benetan laikoa zenean. Epaiak Formoso erruduna zela ebatzi zuten. Gorpuari arropak kendu zizkioten eta eskubiko eskuko hiru hatz moztu zizkioten, bizirik zegoenean horiek erabili baitzituen bedeinkazioak emateko. Formalki, gainera, bere agintaldiko ordenazio eta agindu guztiak bertan behera geratu ziren.
+== Ikus, gainera ==
+[[Fitxategi:Jean Paul Laurens Le Pape Formose et Etienne VI 1870.jpg|thumb|250px|[[Jean Paul Laurens]]en ''Formoso aita santua eta Eztebe VI.a'' margolana, 1870an egina. Formosoren hilotza epaitu zuteneko sinodoa da gaia.]]
+* [[Gorpuaren Sinodoa]]
 == Erreferentziak ==
+{{commonskat}}
 {{Erreferentzia zerrenda}}
 {{Aita santu aurkibidea}}
-{{Biografia zirriborroa|ITA}}
+{{Biografia zirriborroa|Italia}}
+{{bizialdia|816ko|896ko|Formoso}}
-[[Kategoria:Aita santuak]]
-[[Kategoria:816ko jaiotzak]]
-[[Kategoria:896ko heriotzak]]
-[[af:Pous Formosus]]
+[[Kategoria:Aita santuak]]
+[[Kategoria:Erroman hildakoak]]
-[[be:Фармоз, Папа Рымскі]]
-[[bg:Формоза (папа)]]
-[[br:Formosus]]
-[[ca:Formós I]]
-[[ceb:Formoso]]
-[[cs:Formosus]]
-[[cy:Pab Fformosws]]
-[[de:Formosus]]
-[[el:Πάπας Φορμόζος]]
-[[en:Pope Formosus]]
-[[eo:Formoso la 1-a]]
-[[es:Formoso]]
-[[et:Formosus]]
-[[fa:فورموزوس]]
-[[fi:Formosus]]
-[[fr:Formose (pape)]]
-[[gl:Formoso, papa]]
-[[he:פורמוסוס]]
-[[hr:Formoz]]
-[[hu:Formózusz pápa]]
-[[id:Paus Formosus]]
-[[it:Papa Formoso]]
-[[ja:フォルモスス (ローマ教皇)]]
-[[jv:Paus Formosus]]
-[[ka:ფორმოზუსი]]
-[[ko:교황 포르모소]]
-[[la:Formosus]]
-[[mk:Папа Формоз]]
-[[nl:Paus Formosus]]
-[[no:Formosus]]
-[[pl:Formozus]]
-[[pt:Papa Formoso]]
-[[ro:Papa Formosus]]
-[[ru:Формоз]]
-[[sh:Formoz]]
-[[sk:Formozus]]
-[[sv:Formosus]]
-[[sw:Papa Formosus]]
-[[th:สมเด็จพระสันตะปาปาฟอร์โมซุส]]
-[[tl:Formoso]]
-[[uk:Формоз]]
-[[vi:Giáo hoàng Formôsô]]
-[[war:Papa Formoso]]
-[[yo:Pope Formosus]]
-[[zh:教宗福慕]]