Artikulu (gramatika): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 14:45, 25 martxoa 2023 data duena

Artikulu tipologiak Europako hizkuntza nagusietan. More argia: artikulu mugatu atzizki gisa itsatsiak (euskara barne). More iluna: artikulu mugatu eta mugagabe atzizki gisa itsatsiak. Urdin iluna: artikulu mugatu eta mugagabe libreak. Urdin argia: artikulu mugatu libreak.

Artikulua, hainbat hizkuntzatan, aurretik edo atzetik izena mugatzen duen hitza edo atzizkia da. Morfologikoki, artikuluak determinatzaile mota bat dira. Gramatika sortzailean, oro har, sintagma determinatzailearen nukleo sintaktikoa dela kontsideratzen da.

Artikuluak, zenbait hizkuntzatan

Indoeuropar hizkuntza zaharrenetan, ez zegoen artikulurik, antzinako grezieran salbu. Hala ere, hainbat adarretan garatu izan dira, eta hizkuntza erromantze guztietan daude, bai eta germaniar eta zeltetan ere. Aldiz, eslaviarretan arraroagoak dira.
Hizkuntza semitikoetan, oro har, ez dago artikulurik, baina egungo hizkuntza ezagunenetan, ordea, hebreeraz eta arabieraz, bai.
Euskaraz, artikulu mugatuak bakarrik daude, atzizki gisa itsasten direnak: -a singularra eta -ak plurala.

Kanpo estekak

Datuak: Q103184

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-[[Fitxategi:EuropeArticleLanguages.png|thumb|334x334px|Artículos en las [[Europako hizkuntzak|lenguas europeas]] &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;artículo definido e indefinido
+[[Fitxategi:EuropeArticleLanguages.png|thumb|334x334px|Artikulu tipologiak Europako hizkuntza nagusietan. More argia: artikulu mugatu atzizki gisa itsatsiak ([[euskara]] barne). More iluna: artikulu mugatu eta mugagabe atzizki gisa itsatsiak. Urdin iluna: artikulu mugatu eta mugagabe libreak. Urdin argia: artikulu mugatu libreak.
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;solo artículos definidos
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;artículo definido postpuesto e indefinido
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;solo artículos definidos postpuestos
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;sin artículos
 ]]
-El '''artículo''' es un tipo de [[Determinatzaile (gramatika)|determinante]] actualizador, una categoría de la [[Morfologia (hizkuntzalaritza)|morfología]] que emplean algunas lenguas para actualizar o precisar la referencia de un sustantivo, transformándolo de desconocido y abstracto («'''un''' libro») a conocido y concreto («'''el''' libro»). Dicho de una forma más clara, es un implemento o indicador que sitúa lo que se dice en el campo en que se dice, común al que lo dice y al que lo oye, o sea, en el mutuo acuerdo de los interlocutores.
+'''Artikulu'''a, hainbat hizkuntzatan, aurretik edo atzetik izena mugatzen duen hitza edo atzizkia da. [[Morfologia (hizkuntzalaritza)|Morfologikoki]], artikuluak [[Determinatzaile (gramatika)|determinatzaile]] mota bat dira. [[Gramatika sortzaile]]an, oro har, sintagma determinatzailearen nukleo sintaktikoa dela kontsideratzen da.
-En gramática tradicional, se llama artículo tanto a los determinantes definidos como al determinante indefinido relacionado con el significado de '1'. En [[Gramatika sortzaile|gramática generativa]] en general se considera que el artículo es el núcleo sintáctico del sintagma determinante.
+== Artikuluak, zenbait hizkuntzatan ==
-== Artikuluekin mihiak ==
-* The [[Indoeuropar hizkuntzak|indo-europar hizkuntza]] zaharra falta artikuluak, salbu [[Antzinako greziera|greziar klasikoa]]. Hala ere, hainbat adar familia garatu dute, batetik, elementu deícticos, beraz, guztiak [[Hizkuntza erromantzeak|erromantzeak]] izan artikuluak, eta, gainera, [[germaniar hizkuntzak]] garrantzitsuagoa, [[Zelta hizkuntzak|zelta hizkuntza]] moderno batzuk [[Eslaviar hizkuntzak|eslaviar hizkuntza]].
+* [[Indoeuropar hizkuntzak|Indoeuropar hizkuntza]] zaharrenetan, ez zegoen artikulurik, [[antzinako greziera]]n salbu. Hala ere, hainbat adarretan garatu izan dira, eta [[Hizkuntza erromantzeak|hizkuntza erromantze]] guztietan daude, bai eta [[germaniar hizkuntzak|germaniar]] eta [[Zelta hizkuntzak|zeltetan]] ere. Aldiz, [[Eslaviar hizkuntzak|eslaviarretan]] arraroagoak dira.
-* The [[hizkuntza semitikoak]] , oro har, falta artikulu arren, bi ezagun gehiago, [[hebreera]] eta [[arabiera]], artikuluak.
+* [[hizkuntza semitikoak|Hizkuntza semitikoetan]], oro har, ez dago artikulurik, baina egungo hizkuntza ezagunenetan, ordea, [[hebreera]]z eta [[arabiera]]z, bai.
+* [[Euskara]]z, artikulu mugatuak bakarrik daude, atzizki gisa itsasten direnak: -''a'' singularra eta -''ak'' plurala.
+== Kanpo estekak ==
+{{autoritate kontrola}}
+[[Kategoria:Gramatika]]