Eskarlatina
Eskarlatina gaixotasun infekziosoa da, A taldeko estreptokokoen infekzioaren ondorioz sortua, Streptococcus pyogenes izenez ere ezaguna.[1] Sintomak eztarriko mina, sukarra, buruko mina, linfa-gongoilen hantura eta erupzio bereizgarria dituzte.[1] Erupzioa gorria da eta paper-latzaren gisa sentitzen da, eta mihia gorria eta pikorrekin ager daiteke.[1] Maizago eragiten die 5 eta 15 urte bitarteko haurrei.[1]
- Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.
Eskarlatina | |
---|---|
Deskribapena | |
Mota | upper respiratory tract disease (en) , estreptokozia eritasuna |
Espezialitatea | infektologia Pediatria |
Arrazoia(k) | Streptococcus pyogenes |
Sintoma(k) | Marrubi mihia, sukarra, tripako mina, oka, Negela, Amigdalitisa, adenopatia, eztarriko mina, ring of paleness around the mouth (en) , Pastia's lines (en) Takikardia |
Patogenoaren transmisioa | droplet transmission (en) |
Azterketa medikoa | miaketa fisiko |
Tratamendua | |
Erabil daitezkeen botikak | Penizilina, macrolides (en) , Zefalosporina, Bankomizina, klindamizina eta antihistaminiko |
Identifikatzaileak | |
GNS-10-MK | A38 eta A38.9 |
GNS-9-MK | 034 eta 034.1 |
OMIM | 012541 |
DiseasesDB | 29032 |
MedlinePlus | 000974 |
eMedicine | 000974 |
MeSH | D012541 |
Disease Ontology ID | DOID:8596 |
Eskarlatinak faringitis estreptokozikoa edo larruazaleko infekzio estreptokozikoak dituzten pertsonei eragiten die.[1] Bakterioak pertsonatik pertsonara hedatzen dira eztularen edo doministikuen bidez.[1] Pertsona batek bakterioa duen objektu bat ukitu eta haren ahoa edo sudurra ukitzen duenean ere heda daiteke.[1] Erupzio bereizgarria toxina eritrogenikoari zor zaio, bakterio-mota batzuek sortutako substantziari.[1] Diagnostikoa normalean eztarriko kultibo batekin berresten da.[1]
Ez dago txertorik eskarlatinarentzat.[2] Prebentzioa eskuak maiz garbitzea, norberaren gauzak ez partekatzea eta gaixorik daudenean beste pertsonengandik urrun egotea da.[1] Gaixotasuna antibiotikoekin trata daiteke, konplikazio gehienak prebenitzen baitituzte.[1] Eskarlatinaren ondorioak txikiak dira tratamendua hartuz gero.[3] Eskarlatinaren ondoriozko epe luzeko konplikazioek barne hartzen dituzte giltzurrun-eritasuna, kardiopatia erreumatikoa eta artritisa.[1] XX. mendearen hasieran, antibiotikoak aurkitu aurretik, haurren heriotza-eragile nagusietako bat zen. Zenbait suero antitoxiko antibiotikoen aurretik sortu ziren; hala ere, inoiz ez zen behar adina egin, eta ezin izan zen erabili beste edozein gaixotasun tratatzeko, antibiotikoek egin dezaketen bezala.[4][5]
Antibiotikoekiko erresistentzia-zantzuak izan dira, eta berriki agerraldiak izan dira Hong Kongen 2011n eta Erresuma Batuan, 2014. urtean. Erresuma Batuan, % 68 handitu zen eragina, lau urteetan, 2018ra arte. 2020ko urrian argitaratutako ikerketek erakutsi dutenez, bakterioa hiru birusek infektatu dutenez, bakterioaren andui indartsuagoak sortu dira.[2]
Infekzioa
aldatuEskarlatina kutsakorra da, kutsapena arnas bidetik ala aho-bidetik izanik. Bakterioa airetik transmititu daiteke, listu-tantaren bidez (eztula, doministikuak...) ala kontaktu zuzenaren bidez (gaixoaren listu hondarrak dituzten objektuen bidez -fomiteak-).
Gaitzak betiko inmunitatea eragiten du: behin pasatuta, eskarlatina ez da inoiz berriz harrapatzen.
Erasobidea
aldatuEstreptokokoa faringean ala amigdaletan kokatzen da, bere ahalmen patogenoa areagozten duten sustantziak ekoiztuz: hemolisinak, entzima hidrolitikoak eta toxina indartsu bat, toxina eritrogenikoa. Toxina honek antigeno moduan jarduten du, sintoma sistemikoak sortuz.
Sintoma klinikoak
aldatuEskarlatinaren inkubazio epea 2 eta 4 egun artekoa da. Lehenengo sintomak eztarriko mina eta sukar handia dira; faringea gorritzen da eta mingaina zuritu. Bi egun beranduago larruazaleko exantema agertzen da, orban gorri txikiak gorputz osoan azalduak. Toxina eritrogenikoa da exantema horren erruduna. Larruazaleko orbanak 7-10 egunetan desagertzen dira.
Tratamendua
aldatuPenizilinaren bitartez tratatzen da gaitza, bakterio eragilea oso sentikorra baita antibiotiko honekiko. Penizilinari alergia dutenei eritromizina ematen zaie.
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b c d e f g h i j k l «Scarlet Fever: A Group A Streptococcal Infection» Center for Disease Control and Prevention 19 January 2016.
- ↑ a b Richardson, Holly. (7 October 2020). «Scarlet fever is making a comeback after being infected with a toxic virus, researchers say» ABC News (Australian Broadcasting Corporation).
- ↑ Quinn, RW. (1989). «Comprehensive review of morbidity and mortality trends for rheumatic fever, streptococcal disease, and scarlet fever: the decline of rheumatic fever.» Reviews of Infectious Diseases 11 (6): 928–53. doi: . PMID 2690288..
- ↑ GORDON, E.. (5 February 1927). «Treatment of Scarlet Fever with Streptococcus Antitoxin» JAMA: The Journal of the American Medical Association (American Medical Association (AMA)) 88 (6): 382. doi: . ISSN 0098-7484..
- ↑ «A Scarlet Fever Serum» New York Times: 8. November 3, 1902.
Kanpo estekak
aldatu