Wikipedia

Pago: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasuna
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
tNo edit summary
Gorkaazk (eztabaida | ekarpenak)
24.268 edits
tNo edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
 
(18 erabiltzailek tartean egindako 33 berrikusketa ez dira erakusten)
1. lerroa:
{{argitzeko|zuhaitzari|Pagoa (argipena)}}
{{birzuzendua|Pagadi|Pagadi (argipena)}}
{{taxotaula automatikoa
| name = Pagoak
| taxon = Fagus
| authority = [[Lineo|LLineudb,uL.]]
| subdivision ranks = [[Espezie]]ak
| subdivision =
''Fagus crenata'' - [[pagoJaponiako japoniarpago]]raa<br />
''Fagus engleriana'' - [[pagoTxinako txinatarpago]]raa<br />
''Fagus grandifolia'' - [[pagoPago hostandi]]a<br />
''Fagus hayatae'' - [[Taiwango pago]]a<br />
''Fagus japonica'' - [[pagoJaponiako japoniarpago urdin]]a<br />
''Fagus longipetiolata'' - [[Hegotxinako pago]]a<br />
''Fagus lucida'' - [[pagoPago distiratsu]]a<br />
''Fagus mexicana'' - [[pagoMexikoko mexikarpago]]raa<br />
''Fagus moesiaca'' - [[Balkanetako pago]]a<ref name=BukvuSrbija>{{cite bookerreferentzia|title=Bukva u Srbiji : (Fagus moesiaca/Domin, Mally/ Czeczoott.)|year=2005|publisher=Udruženje šumarskih inženjera i tehničara Srbije : Šumarski fakultet Univerziteta|location=Beograd|isbn=86-906937-0-X}}</ref><br />
''Fagus orientalis'' - [[sortaldekoSortaldeko pago]]a<br />
''Fagus sylvatica'' - [[pagoPago arrunt]]a<ref>UZEI Biologia/1 Landare eta animalien izenak. Elkar, Donostia. 1984</ref><br />
}}
'''Pagoak''' [[Fagazeo]]en familiako hamar [[espezie]]z osatutako (''Fagus'') generoko [[zuhaitz]] [[hosto-erorkor|hosto erorkorrakhostoerorkor]]rak dira, [[Europa]], [[Asia]] eta [[Ipar Amerika]]koak. [[HostoEuskal Herria]]n osoakgenero edohonetako hortzespezie urridunakbakarra dituztedago, 5-15 cm luze eta 4-10 cm zabal. [[Lorepago arrunt]]aka txikiak(''Fagus etasylvatica''), sexu bakarrekoakedo, arrakbesterik [[gerba]]tan elkartuakgabe, [[udaberri]]an'''pago''' ateratzen dira hosto berriak agertu eta berehala eta [[haize]]aren bidez [[polendeitua.<ref>{{Erreferentzia|polinizatzen]] diraurl=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?sarrera=pago&antzekoak=ez&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&layout=aurreratua&Itemid=410&lang=eu-ES&bila=bai|argitaletxea=Euskaltzaindiaren [[Fruitu]]akHiztegia, pagatxak, binaka sortutako hur txiki (10-15 mm luze) eta ebakidura triangeluarrekoak diraeuskaltzaindia.eus|izenburua= Pagatxak jangarriak dira baina tanino kopuru handikoak eta mingotsak ([[Pago arrunt]]aren pagatxak ez dira mingotsak).}}</ref>
 
''Fagus'' generoko zuhaitzek [[hosto]] osoak edo hortz urridunak dituzte, 5-15 cm luze eta 4-10 cm zabal. [[Lore]]ak txikiak eta sexu bakarrekoak dira, arrak [[gerba|gerbetan]] elkartuak, [[udaberri]]an agertzen dira hosto berriak [[haize]]aren bidez berehala [[polen|polinizatzen]] dira.
Lorategietan gehien landatzen den pagoa [[pago arrunt]]a (''Fagus sylvatica'') da. Askotan erabiltzen da bai [[Ipar Amerika]]n, bai [[Europa]] bere jaioterrian.▼
[[Fitxategi:Fagus sylvatica MHNT.BOT.2004.0.312.jpg|thumb|ezkerrera|Pagatxa edo pagazia, pagoaren fruitu jangarria.]]
[[Fruitu]]ak, pagatxak edo pagaziak, binaka sortutako hur txiki (10-15 mm luze) eta ebakidura triangeluarrekoak dira: jangarriak dira baina tanino kopuru handikoak eta mingotsak ([[pago arrunt]]aren pagatxak ez dira mingotsak).
 
▲Lorategietan gehien landatzen den pagoa [[pago arrunt]]a (''Fagus sylvatica'') da, Euskal Herriko pago mota bera. Askotan erabiltzen da bai [[Ipar Amerika]]n, bai [[Europa]] bereharen jaioterrian.
Lepidoptero batzuk janari legez erabiltzen dituzte pagoak, beste batzuen artean ''Drepana binaria, Geometra papilionaria, Epirrita christyi, Campaea margaritata'' eta ''Euproctis chrysorrhoea'' espezieetakoek.▼
 
▲Lepidoptero batzukbatzuek janaripagoak legezjanaritzat erabiltzen dituzte pagoak, besteak beste batzuen artean, ''Drepana binaria, Geometra papilionaria, Epirrita christyi, Campaea margaritata'' eta ''Euproctis chrysorrhoea'' espezieetakoek.
'''Hego-pago'''ak benetako pagoen nahiko antzekoa den beste genero ('''''[[Nothofagus]]''''') batekoak dira. [[Australia]], [[Zeelanda Berria]], [[Ginea Berria]], [[Kaledonia Berria]] eta [[Hego Amerika]]n aurkitu ahal dira.▼
 
▲'''Hego-Hegoaldeko pago'''ak benetako pagoen nahiko antzekoa den beste genero ('''''[[Nothofagus]]''''') batekoak dira. [[Australia]], [[Zeelanda Berria]], [[Ginea Berria]], [[Kaledonia Berria]] eta [[Hego Amerika]]n aurkitu ahal dira.
 
[[Fitxategi:Buchenwald 1.jpg|thumb|left|180px|Pago arrunten pagadia]]<br />▼
 
▲[[Fitxategi:Buchenwald 1.jpg|thumb|leftezkerrera|180px|Pago arrunten pagadia]]<br />
[[Fitxategi:Entzia - Hayas Txumarregi 03.jpg|thumb|ezkerrera|180px|[[Entzia mendilerroa|Entziako]] pagoak. Txumarregi.]]
[[Fitxategi:00 5171 Fagus sylvatica (fruit) - Rotbuche.jpg|thumb|ezkerrera|180px|''Fagus sylvatica''. Pagoaren hostoak eta fruituak, [[Pagatxa (argipena)|pagatxa]]k.]]
== Izena ==
Zuhaitz honenZuhaitzaren [[euskal]] izena [[latin]]ezko ''{{lang|la|fagum}}'' izenetik dator. Bestalde, [[euskalki]]etan, [[euskara batu]]rako hartu den ''pago'' forma orokorrenaz gainera, baditu ''bago'', ''fago'' eta ''phago'' formak ere daude.<ref>[http://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oeh&view=frontpage&Itemid=340&lang=eu&sarrera=pago «pago»], in Koldo {{maiuskula_txiki|Mitxelena}}: ''Orotariko Euskal Hiztegia'', Euskaltzaindia.</ref>
 
== Pagadiak ==
''Pagadiak'' dira zuhaitz hauenzuhaitzon [[baso]]ak. [[Euskal Herria]]n, pagadirik zabalena [[Irati|Iratiko oihana]] da.
 
== Erreferentziak ==
39 ⟶ 45 lerroa:
{{erreferentzia zerrenda}}
 
== Kanpo loturakestekak ==
{{commonskat}}
 
* {{en}} [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=112623 Txinako flora]
* {{en}} [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=112623 Ipar Amerikako flora]
 
{{TaxoiDatubaseak}}
{{autoritate kontrola}}
 
[[Kategoria:Fagus]]
[[Kategoria:Oskoldun fruitu eta hazi jangarriak]]
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Pago"(e)tik eskuratuta