Argentina: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
150.241.162.249 (eztabaida) wikilariaren 9539320 berrikuspena desegin da
Etiketa: Desegin
(4 erabiltzailek tartean egindako 4 berrikusketa ez dira erakusten)
6. lerroa:
| nongo = Argentinako
| lema_nazional = En Unión y Libertad<br />(''Batasunean eta Askatasunean'')
| mapa_irudi = {{Switcher|[[FileFitxategi:ARG_orthographic.svg|285px]]|Kokapena munduan|[[FileFitxategi:Argentina-CIA 2011.png|285px]]|Mapa politikoa|[[FileFitxategi:Argentina topo blank.jpg|285px]]|Mapa topografikoa|default=1}}
| eremu_km2 = 2.780.400 kilometro koadro<ref group="oh">Eremu honetan ez dira sartzen Argentinak beretzat eskatzen dituen [[Argentinar Lurralde Antartikoa|Antartikako lurraldea]] (965.597 km², [[Hego Orkadak]] barne), [[Malvinak]] (11.410 km²), [[Hegoaldeko Georgiak eta Hegoaldeko Sandwichak|Hegoaldeko Georgiak]] (3.560 km²) eta [[Hegoaldeko Georgiak eta Hegoaldeko Sandwichak|Hegoaldeko Sandwichak]] (307 km²)</ref>
}}
{{Artikulu ona}}
'''Argentina'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-12-29}}</ref>, ofizialki '''Argentinako Errepublika''' ({{lang-es|República Argentina}}<nowiki/>i par), [[Hego Amerika|Amerika]]ko estatu federala da, [[Amerika]]ko [[Hego Konoa]]ren hego-ekialdean, [[Andeak]] eta [[Ozeano Atlantikoa]]ren artean, dagoena. 2.780.400 kilometro koadroko eremua du eta 2010ean 40.117.096 biztanle zituen.<ref name="totalpop">{{erreferentzia|url=http://www.indec.mecon.ar/nuevaweb/cuadros/2/f020202.xls||izenburua= Población por sexo e índice de masculinidad. Superficie censada y densidad, según provincia. Total del país. Año 2010| bilduma= Censo Nacional de Población, Hogares y Viviendas 2010| argitaletxea= INDEC – Instituto Nacional de Estadística y Censos|sartze-data = 2015-08-06}}</ref> [[Buenos Aires]] du hiriburu eta hiri nagusi.
 
Azalerari dagokionez, estatu hispanofonorik handiena, [[Latinoamerika]]ko bigarrena eta munduko zortzigarrena da. Halaber, Latinoamerikako hirugarren ekonomiarik handiena du. [[Nazio Batuen Erakundea]], [[Mercosur]] eta [[Munduko Merkataritza Erakundea|Merkataritzaren Mundu Erakundearen]] kide sortzaileen artean dago. Hizkuntza ofiziala [[gaztelania]] da (bertako hizkuntza indigena batzuk ere hitz egiten dira).
 
[[1816]]an [[Espainiar Inperio]]tik askatu eta independentzia eskuratu zuenetik, kontserbadoreen eta liberalen arteko eta aginpide militar eta zibilen arteko barne gatazka gogorrak bizi izan ditu. Aberastasun natural eta baliabide ugariko herrialdea denez, eta atzerriko inbertsio handiak jaso izanari esker, nekazaritza modernoa eta industria askotarikoa dauzka. [[Bigarren Mundu Gerra]]z gero militarren diktadurapean egon zen, harik eta [[1983]]an hauteskunde demokratikoak egin ziren arte.
261. lerroa:
 
=== Banaketa etnikoa ===
Argentinako biztanleen % 8565 inguru europarren ondorengoak dira. Hego Ameriketako gainerako herrialdeetan ez bezala, oso biztanle mestizo gutxi dago; bertako biztanleek eta mestizoek biztanleriaren % 330 bakarrik hartzen dute<ref name="cia" />. Europarren artean, [[italiar]]rak eta [[espainiar]]rak izan dira [[XIX. mendea|XIX. mendetik]] kopuru aldetik garrantzitsuenak, bai eta herrialdeko kulturan eragin handiena izan dutenak ere. Argentinako gobernuak Europako immigrazioa bultzatzen du ofizialki, eta etorkin herrialdetzat hartua da; [[Euskal argentinarrak|euskal jatorriko biztanle]] kolonia handia bizi da han, eta [[Euskal etxeak|Euskal Etxe]] ugari dago. <ref>https://www.clarin.com/ediciones-anteriores/56-argentinos-antepasados-indigenas_0_HyKg3I5y0Fx.html</ref>
 
Italiar agentinarrei dagokienez, gaur egun 20-25 milioi lagun direla kalkulatzen da<ref>[http://www.asteriscos.tv/dossier-3.html ''Unos 20 millones de personas que viven en la Argentina tienen algún grado de descendencia italiana''], asteriscos.tv</ref>; populazio guztiaren % 60 izanik, multzo etniko nagusia da. Italiarrak talde handitan bertaratzen [[1857]]tik [[1940]]ra hasi ziren; garai hartan, etorkinen % 45 ziren (espainiar jatorrizkoak, % 31,5). [[1960ko hamarkada]]n migrazio jario horrek aurrera segitu zuen, eta 1980ko eta 2000ko hamarkaden artean Italiatik abiatutako gehienak Argentinara joan ziren.