Aknohaŭto

Aknohaŭto
	fiziologia stato • sana problemo • malsano
	Portalo pri Medicino
	v • d • r

Aknohaŭto (laŭ PIV, ankaŭ »akneo«) estas haŭtomalsano de homoj, ĉefe tiu de junuloj inter 15 kaj 25 jaroj dum la duoninfana aĝo. Estas ruĝaj ĝibetoj (ŝvelaĵetoj), kiuj plejofte okazas ĉar la homo manĝis ion kiun la korpo ne povas digesti. Plejofte ĉi manĝo estas tro-fabrikita kvazaŭmanĝaĵo: blanka sukero, blanka faruno, ekhejtita lakto, densitaj oleoj kaj tiel plu.

Akno vere estas kiel hepato- kaj digestomalsano. La hepato ne povas purigi, kaj la stomako ne povas digesti, ĉi tiajn fabrikitojn kaj kvazaŭmanĝaĵojn — do la korpo elpuŝas la ne-digesteblojn el la korpo per la haŭto, igante ĝibetojn, oleecon kaj ruĝecon. Malofte la vizaĝoĝibetoj venas el nur hormonoj, tamen treege plejofte ili okazas de la manĝaĉoj. Tial fabrikitoj agas samkiele ol veneno en onia korpo.

Kelkaj jaroj antaŭnune, oni diris ke akno estas tute natura okazo kiu nur naskiĝas en duoninfanoj (junuloj). Ĉi opinio okazis nur danke al la grandaj manĝ- kaj beligokompanioj, kiuj deziris ke la popolo daŭre aĉetus la aknigajn vendatojn. Estas nur nevera informo (fiinformo) por gajni pli monon. Nuntempe, en landoj kie grandegaj sumoj de fabrikitoj manĝiĝas (ekzemple en Usono), eĉ la freŝnaskitaj infanetoj kaj la maljunuloj havas aknon.

Homoj ofte diras ke akno estas nur laŭgepatra okazo. Tamen ĉi opinio ne pravas: Infanoj plejparte manĝas samkiele ol la gepatroj, kaj landanoj manĝas plejparte samkiele ol unu la alia. Kompreneble, se la tuta lando aŭ familio manĝas malbonaĵojn, naskiĝus akno en ĉiu homo de la familio aŭ lando.

Kuracokielo

Por kuraci kaj ne iam renaskigi aknon, la homo bezonas manĝĉesi venonojn (fabrikitojn), kaj sanigi la hepaton kaj korpon per manĝi plejnutrajn manĝojn. Do manĝu:

— Hepatojn, cerbojn, okulojn, stomakojn, fermentitojn, duonfermentitojn (ekzemple, akvobanitaj faboj, akvobanita faruno), ktp. Facila metodo estas manĝi inkfiŝojn (ĉion krom la ostojn manĝeblas oni), fermentitan brasikon, krei hepataĵon sensukeran por surpani ktp.

— Neniam peru radifornon (rapidfornon); la radiado tute mortigas ĉiujn nutraĵojn en la manĝo.

— Fritu per graso, butero aŭ kokosoleo. Aliaj oleoj ŝanĝas sin kiam varmiĝas, ĝis veneniĝas.

— Se ne eblas aĉeti hepatojn ktp, manĝu buteron samtempe fiŝhepatan oleon, kaj manĝu kokosojn aŭ kokosoleon. Ĉi manĝaĵoj estas fortaj nutrodonoj kiel la internaĵoj, kaj freŝa kokoso estas ankaŭ purigo kiu treege laboras kontraŭ la blankfarunovenenon.

Sendube ĉesu manĝi:

— Sukeron kaj sukeroanstataŭojn (se ne estas tute natura. Natura sukero estas, ekzemple, ne-densigita frukto, kaj ne-densigita arbosango). Ekzemple, folioj bonas sed fabrikitaj, pulvrigitaj folioj ne bonas. Frukto bonas sed fruktosuko (kiam la devena fruktohaŭto, fruktoviando ne restas en la trinko) ne bonas. Kakao bonas sed ĉokolado (=kakao, sed ankaŭ sukero, oleo kaj aliaj redaktitoj) ne bonas.

— Ne manĝu blankan farunon, blankan rizon, redaktitan avenon ktp. La ŝelo (haŭto) de ĉi manĝaĵoj forpreniĝas, kaj ofte la resto blankiĝas (plejofte Usone, per veneno; Eŭrope, per radifornoj ktp). Tutfaruno (bruna faruno) kaj tutrizo (bruna, ruĝa, nigra rizo) bonas, tamen ĉiam akvobanigu la manĝaĵojn antaŭ ol kuiri.

— Redaktita (ekvarmegita) laktaĵoj. La ekhejto mortigas la nutraĵojn, eĉ tiujn kiuj helpas bestojn digesti la lakton mem (tial multaj homoj ne povas digesti nuntempan lakton; ne estas la lakto mem, sed estas la fabrikometodo).

En multaj landoj, tutpuran (freŝan) laktonnur aĉeteblas oni ĉe farmisto, ĉar oni ne rajtas vendi freŝlakto ĉe aĉetejoj. (Oni ne rajtas, ĉare elusona ideo pri ke la lakto ne bonas, kiu naskiĝis por vendigi laktaĉon kiuj kostas malpli monon krei; spite ke pli homoj malsaniĝas de redaktita lakto ol freŝa, la ideo disvastiĝis ĝis preskaŭ ĉiuj landoj nun laŭas Usonon).