Ŝjiano

Ĝemelurboj
	Mariboro (2017–); Valencio (2016–); kantono Montgomery (2013–); Samarkando (2013–); Ĉinĝu (2011–); Pompei (2007–); Veliko Tarnovo (2006–); Veliko Tarnovo (en) (2006–); Kusko (1998–); Braziljo (1997–); Dnipro (1995–); Kjonĝu (1994–); Funabaŝi (1994–); Dortmundo (1991–); Edinburgo (1985–); Kioto (1974–); Katmanduo ; Kebekurbo ; Paŭo ; Ĝorĝtaŭno ; Kansasurbo ; Ateno ; Birmingham ; Nara ; Kalamata ; Esfahano ; Kairo ; Taupo ; Konya ; Lower Hutt ; Sankt-Peterburgo ; Ĝido ; Istanbulo ; Lahoro ; Iași vd

Ŝjiano
subprovincnivela dividaĵo de Ĉinio ; eksa ĉefurbo ; antikva urbo (–nekonata valoro); megaurbo ; urbego ; departemento-ranga urbo ; provincial capital (en) vd
Administrado
Ĝemelurboj
	Mariboro (2017–); Valencio (2016–); kantono Montgomery (2013–); Samarkando (2013–); Ĉinĝu (2011–); Pompei (2007–); Veliko Tarnovo (2006–); Veliko Tarnovo (en) (2006–); Kusko (1998–); Braziljo (1997–); Dnipro (1995–); Kjonĝu (1994–); Funabaŝi (1994–); Dortmundo (1991–); Edinburgo (1985–); Kioto (1974–); Katmanduo ; Kebekurbo ; Paŭo ; Ĝorĝtaŭno ; Kansasurbo ; Ateno ; Birmingham ; Nara ; Kalamata ; Esfahano ; Kairo ; Taupo ; Konya ; Lower Hutt ; Sankt-Peterburgo ; Ĝido ; Istanbulo ; Lahoro ; Iași vd
Poŝtkodo	710000
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	12 952 907 (2020) [+]
Loĝdenso	1 283 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	34° 16′ N, 108° 57′ O (mapo)34.261111111111108.94222222222Koordinatoj: 34° 16′ N, 108° 57′ O (mapo) [+]
Alto	405 m [+]
Areo	10096,81 km² (1 009 681 ha) [+]
Horzono	UTC+08:00 [+]
	Ŝjiano (Ĉinio)
	Situo de Ŝjiano
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Xi'an [+]
	v • d • r

Reviziita versio de ĉi tiu paĝo, aprobita je 15 aŭg. 2022, estis bazita sur ĉi tiu versio.

Siano (ĉine 西安 [si-an] aŭskulti) estas milionurbo en Ĉinio, kie estas provinca ĉefurbo de Ŝenŝjio.

Loĝantaro:+8 milionoj.
Areo: 94

Historio

Siano estis la ĉefurbo de Ĉinio dum la tempo de la dinastioj de Zhou, Qin, Han, Sui kaj Tang. Ĝi estis unu de la finaj punktoj de la silka vojo.

En la jaro 1046 a.K. dum la dinastio Okcidenta Zhou, kiu estis la unua tutlanda reĝimo en ĉina historio, Siano estis nomita Fenghao (ĉine 丰镐|豐鎬), kiu estis kunigita nomo de du ĉefurboj Fengjing (丰京|豐京) kaj Haojing (镐京|鎬京) fonditaj de Reĝo Wen kaj Reĝo Wu respektive. En la komenca jaro de la dinastio Okcidenta Han (la jaro 206 a.K.), Imperiestro Liu Bang elektis Sianon kiel ĉefurbon, kaj nomis ĝin Chang'an (长安|長安), kiu signifis "longan pacon". Ekde tiam ĝis la fina jaro de la dinastio Tang (la jaro 907), Siano sub la nomo Chang'an estis ĉefurbo de dektri dinastioj por pli ol 1100 jaroj. En la printempo de la jaro 1369, kiu estis la dua jaro post la fondiĝo de la dinastio Ming, generalo Xu Da de imperiestro Zhu Yuanzhang kaptis la urbon, kaj ŝanĝis ĝian nomon al Xi'an (西安, esperante Ŝjiano), kiu signifis "pacon en okcidento", kaj edke tiam, oni uzis la nomon ĝis nun.^[1]

Turismo

Siano havas la faman armeon el 7 000 terakotaj militistoj en natura grandeco, el la 3-a jarcento antaŭ Kristo.

Ankaŭ tie troviĝas aliaj ne famaj turismaj aferoj kiel urba murego, 14 km longa, kun superrigardo sur la urbo; eblas biciklado laŭ la muro kaj la budhisma granda ansero-pagodo (« Da Yan Ta »). Ekzistas sonorilo-turo kaj tamburo-turo.

Klimato

La klimato de Siano estas kontinenta, iomete musono influas. La someroj estas varmegaj, la vintroj estas malvarmaj kaj sekaj. Plej ofte de aŭgusto ĝis novembro pluvas (vintre malofte neĝas) resume 550 mm. Printempe polvo- kaj sablero ŝtormoj okazadas. La averaĝa temperaturo estas 14 °C, somere 27 °C, vintre proksimume frostopunkto.

Partneraj urboj

Inter la partnerurboj estas:

Dnipro en Ukrainio

Esperanto

Referencoj

↑ Historio de la nomo de Ŝjiano (ĉinlingva). Arkivita el la originalo je 2014-03-01. Alirita 2014-02-23 .

Ŝjiano en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Ŝjiano en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Ŝjiano en Vikinovaĵoj (Liberaj novaĵoj)

[1] Historio de la nomo de Ŝjiano (ĉinlingva). Arkivita el la originalo je 2014-03-01. Alirita 2014-02-23 .

[1]