Longviva pino

Ŝablono:Taksonomio korektita Grandaĝa pino ( Pinus longaeva ) estas longvivanta arbospecio trovebla en la pli altaj montaroj de sudokcidenta Usono. La specio estas unu el la tri proksime parencaj arboj angle konataj kiel bristlecone pines kaj estas ankaŭ kelkfoje angle nomata intermountain aŭ western bristlecone pine . Unu individuo de tiu specio, konata kiel "Metuŝelaĥ-arbo", estas la plej maljuna neklona organismo en la mondo.

La scienca latina nomo longaeva signifas "grandaĝa".

Priskribo

Detalo de strobilo de grandaĝa pino, Snek-Montaro, Nevado.

Juna ŝoso, kun 5-pinglaj aroj, en Grandaĝ-pina Arbaro.

Tiu nearkta mezgranda arbo atingas alton de 5 al 15 metroj kaj trunkodiametron de 2,5 al 3,6 metroj. La ŝelo estas hele oranĝkolora-flava, maldika kaj skameca je la bazo de la trunko. La folioj ('pingloj') estas kvinope faske aranĝitaj, fortaj, 2,5 al 4 cm longaj, malhele verdaj al bluaj-verdaj je la ekstera surfaco, kun stomoj limigitaj al hele blanka strio je la internaj surfacoj. La folioj prezentas la plej longan persiston pri iu ajn planto, kun iuj restantaj verdaj dum 45 jaroj. Tiuj maljunaj arboj havas nodecan kaj kriplarban aspekton, speciale tiuj trovitaj je altaj altitudoj kaj havas ruĝ-brunan ŝelon kun profundaj sulkoj . Kiam la arbo pliaĝas, multo de ĝia kambiuma tavolo povas morti. En tre maljunaj specimenoj, ofte nur mallarĝa strio de vivanta histo ligas la radikojn al kelke da vivantaj branĉoj.

La strobiloj estas ovoidaj-cilindraj, longas de 5 al 10 cm kaj larĝas de 3 al 4 cm kiam fermitaj, komence verdaj aŭ purpuraj, maturiĝantaj oranĝkolore-brune kiam ili aĝas 16 monataj, kun multnombraj maldikaj, rompiĝemaj skvamoj, ĉiu skvamo kun speco de pikaĵo kiu longas de 2 al 5 mm. La strobiloj malfermiĝas al larĝo de 4 al 6 cm kiam maturaj, liberigantaj la semojn tuj post malfermiĝo. La semoj longas 5 mm, kun flugilo de 12 al 22 mm; ili plejofte estas vente dissemitaj, sed iuj ankaŭ estas disvastigitaj per la kolumbia nucifrago.

Grandaĝa pino diferencas de arista pino ( Pinus aristata ) pri la pingloj de P. longaeva kiuj ĉiam havas du rezinaj kanaletojn, kaj tiuj ĉi ne estas interrompitaj, do ne ĉeestas la karakterizaj blankaj rezino-makuletoj aperantaj sur la pingloj de arista pino. Grandaĝa pino diferencas de balfur-pino ( Pinus balfouriana ) ĉar la strobilaj pikaĵoj de grandaĝa pino longas pli ol 2 mm, kaj la konusoj havas pli rondan ( ne konusan ) bazon. La verdaj pinaj pingloj havas botelo-brosan aspekton. La angla nomo bristlecone pine referencas al malhele purpuraj femalaj strobiloj kiuj portas kurbigitajn pikaĵojn je ilia surfaco .

Arealo kaj ekologio

La specio troviĝas en Utaho, Nevado kaj orienta Kalifornio. En Kalifornio, ĝi estas limigita al Blanka Montaro, Injo-Montaro, kaj Panamint-Montaro, en Mono- kaj Injo-Kantonoj. En Nevado, ĝi troviĝas en plimulto de la pli altaj montaroj de Baseno kaj Montaro ( Basin and Range ) el la Akvofonto-Montaro apud Lasvegaso norde de Rubi-Montaro, kaj en Utaho, nordoriente de South Tent en Vasatĉ-Montaro.

Grandaĝaj pinoj estas protektitaj en nombro da areoj posedataj de la usona registaro, kiel Grandaĝ-pina Arbaro en Blankaj arbaroj ( Kalifornio ) kaj Grand-basena Nacia Parko ( Nevado ). Tie hakado aŭ kolektado de arboj ne estas permesita .

Vidu ankaŭ

• Grand-basenaj montarbaroj

Bibliografio

• angle (1981) “Longevity of needle fascicles of Pinus longaeva (Bristlecone Pine) and other North American pines”, Oecologia 51, p. 107–15. doi:10.1007/BF00344660. 

• angle Lewington, A.; Parker, E.. (1999) Ancient Trees: Trees that Live for a Thousand Years. London: Collins & Brown Ltd.. ISBN 1-85585-704-9.

• angle Conifer Specialist Group (1998). Pinus longaeva. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj, eldono de 2006. IUCN 2006. Elŝutita 11 May 2006. Listed as Vulnerable (VU B1+2e v2.3)

Eksteraj ligiloj

• angle La maljuna grandaĝa pino.
• angle Foto de strobilo (vidu suben).
• angle Grandaĝa pino je alta altitudo.