Dolarsigno: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Dollar Sign.svg| |
[[Dosiero:Dollar Sign.svg|eta|Dolarsigno.]] |
||
'''Dolarsigno''' aŭ '''pesosigno''' ($) estas simbolo ĉefe uzita por indiki la diversajn peso- kaj dolar- unuojn de [[valuto]] ĉirkaŭ la mondo. Tiu simbolo povas interŝanĝe havi unu aŭ du vertikalajn strekojn. Notu ke dum la du-streka versio estas laŭvide identa al la nomita [[cifrão]], ne temas pri la sama simbolo. |
'''Dolarsigno''' aŭ '''pesosigno''' ($) estas simbolo ĉefe uzita por indiki la diversajn peso- kaj dolar- unuojn de [[valuto]] ĉirkaŭ la mondo. Tiu simbolo povas interŝanĝe havi unu aŭ du vertikalajn strekojn. Notu ke dum la du-streka versio estas laŭvide identa al la nomita [[cifrão]], ne temas pri la sama simbolo. |
||
==Origino== |
== Origino == |
||
[[ |
[[Dosiero:Dollar Symbol Evolution.svg|eta|maldekstra|150px|alt=Dollar symbol evolution|Evoluo de la dolarsigno laŭ la plej bone dokumentita teorio (pinto) kaj unu alternativa hipotezo (fundo)]] |
||
La signo unue estas atestita ĉe brita, usona, kanada, meksika kaj alia hispan-amerika komerca korespondado en la [[1770-aj jaroj]], rilatante al la [[Hispana koloniado de Ameriko|hispan-amerika]] [[peso (monunuo)|peso]],<ref>Lawrence Kinnaird (July 1976). [http://links.jstor.org/sici?sici=0043-3810%28197607%297%3A3%3C253%3ATWFOR%3E2.0.CO%3B2-4 "The Western Fringe of Revolution"], ''The Western Historical Quarterly'' '''7(3)''', 259.</ref><ref>{{citation | journal = Popular Science | title = Origin of Dollar Sign is Traced to Mexico | year = 1930 | volume = 116 | issue = 2 | issn = 0161-7370 | page = 59 | url = http://books.google.com/books?id=4ykDAAAAMBAJ&printsec=frontcover#PPA59,M1}}</ref> ankaŭ konata kiel "hispana dolaro" aŭ "peco de ok" en brita [[Nordameriko]], kiu disponigis la modelon por la valuto kiun Usono poste adoptis en 1785 kaj la pli grandaj moneroj de la novaj hispan-amerikaj respublikoj kiaj ekzemple la [[meksika peso]], peruaj ok-realaj kaj boliviaj ok-solaj moneroj. |
La signo unue estas atestita ĉe brita, usona, kanada, meksika kaj alia hispan-amerika komerca korespondado en la [[1770-aj jaroj]], rilatante al la [[Hispana koloniado de Ameriko|hispan-amerika]] [[peso (monunuo)|peso]],<ref>Lawrence Kinnaird (July 1976). [http://links.jstor.org/sici?sici=0043-3810%28197607%297%3A3%3C253%3ATWFOR%3E2.0.CO%3B2-4 "The Western Fringe of Revolution"], ''The Western Historical Quarterly'' '''7(3)''', 259.</ref><ref>{{citation | journal = Popular Science | title = Origin of Dollar Sign is Traced to Mexico | year = 1930 | volume = 116 | issue = 2 | issn = 0161-7370 | page = 59 | url = http://books.google.com/books?id=4ykDAAAAMBAJ&printsec=frontcover#PPA59,M1}}</ref> ankaŭ konata kiel "hispana dolaro" aŭ "peco de ok" en brita [[Nordameriko]], kiu disponigis la modelon por la valuto kiun Usono poste adoptis en 1785 kaj la pli grandaj moneroj de la novaj hispan-amerikaj respublikoj kiaj ekzemple la [[meksika peso]], peruaj ok-realaj kaj boliviaj ok-solaj moneroj. |
||
La plej bone dokumentita klarigo rivelas ke la signo evoluis el la hispana kaj hispan-amerika skriba mallongigo- "pˢ" por pesoj. Studo antaŭ nelonge pri manuskriptoj de fino de la 18a jarcento kaj de komenco de la 19a jarcento montras ke la ''s'' iom post iom estis skribita super la ''p'' evoluigante proksime ekvivalente al la "$" marko.<ref> Florian Cajori ([1929]1993). ''[http://books.google.com/books?id=7juWmvQSTvwC&pg=RA1-PA22&dq=isbn:0486677664#PRA1-PA22,M1 A History of Mathematical Notations]'' (Vol. 2), 15–29.</ref><ref>Arthur S. Aiton and Benjamin W. Wheeler (Majo 1931). [http://links.jstor.org/sici?sici=0018-2168%28193105%2911%3A2%3C198%3ATFAM%3E2.0.CO%3B2-Q "The First American Mint"], ''The Hispanic American Historical Review'' '''11(2)''', 198 and note 2 on 198.</ref><ref>{{cite book | last = Nussbaum | first = Arthur | title = A History of the Dollar | publisher = Columbia University Press | year = 1957 | location = New York | page = 56 |quote= The foreign coins remained in circulation [in the United States], and the more important among them, especially the Spanish (including the Mexican) dollars, were declared by Congress on February 9, 1793, to be legal tender. The dollar sign, $, is connected with the peso, contrary to popular belief, which considers it to be an abbreviation of 'U.S.' The two parallel lines represented one of the many abbreviations of 'P,' and the 'S' indicated the plural. The abbreviation '$.' was also used for the peso, and is still used in Argentina.}}</ref><ref>Riesco Terrero, Ángel (1983). ''Diccionario de abreviaturas hispanas de los siglos XIII al XVIII: Con un apendice de expresiones y formulas juridico-diplomaticas de uso corriente''. Salamanca: Imprenta Varona, 350. ISBN 84-300-9090-8</ref><ref>{{cite web |url= http://www.moneyfactory.gov/faqlibrary.html |title= 'What is the origin of the $ sign?' in FAQ Library |author= Bureau of Engraving and Printing |accessdate= 14a de Decembro, 2010 |titolo= Arkivita kopio |alirdato= 2015-02-21 |arkivurl= https://web.archive.org/web/20150505025421/http://www.moneyfactory.gov/faqlibrary.html |arkivdato= 2015-05-05 }} {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150505025421/http://www.moneyfactory.gov/faqlibrary.html |date=2015-05-05 }}</ref> |
La plej bone dokumentita klarigo rivelas ke la signo evoluis el la hispana kaj hispan-amerika skriba mallongigo- "pˢ" por pesoj. Studo antaŭ nelonge pri manuskriptoj de fino de la 18a jarcento kaj de komenco de la 19a jarcento montras ke la ''s'' iom post iom estis skribita super la ''p'' evoluigante proksime ekvivalente al la "$" marko.<ref> Florian Cajori ([1929]1993). ''[http://books.google.com/books?id=7juWmvQSTvwC&pg=RA1-PA22&dq=isbn:0486677664#PRA1-PA22,M1 A History of Mathematical Notations]'' (Vol. 2), 15–29.</ref><ref>Arthur S. Aiton and Benjamin W. Wheeler (Majo 1931). [http://links.jstor.org/sici?sici=0018-2168%28193105%2911%3A2%3C198%3ATFAM%3E2.0.CO%3B2-Q "The First American Mint"], ''The Hispanic American Historical Review'' '''11(2)''', 198 and note 2 on 198.</ref><ref>{{cite book | last = Nussbaum | first = Arthur | title = A History of the Dollar | publisher = Columbia University Press | year = 1957 | location = New York | page = 56 |quote= The foreign coins remained in circulation [in the United States], and the more important among them, especially the Spanish (including the Mexican) dollars, were declared by Congress on February 9, 1793, to be legal tender. The dollar sign, $, is connected with the peso, contrary to popular belief, which considers it to be an abbreviation of 'U.S.' The two parallel lines represented one of the many abbreviations of 'P,' and the 'S' indicated the plural. The abbreviation '$.' was also used for the peso, and is still used in Argentina.}}</ref><ref>Riesco Terrero, Ángel (1983). ''Diccionario de abreviaturas hispanas de los siglos XIII al XVIII: Con un apendice de expresiones y formulas juridico-diplomaticas de uso corriente''. Salamanca: Imprenta Varona, 350. ISBN 84-300-9090-8</ref><ref>{{cite web |url= http://www.moneyfactory.gov/faqlibrary.html |title= 'What is the origin of the $ sign?' in FAQ Library |author= Bureau of Engraving and Printing |accessdate= 14a de Decembro, 2010 |titolo= Arkivita kopio |alirdato= 2015-02-21 |arkivurl= https://web.archive.org/web/20150505025421/http://www.moneyfactory.gov/faqlibrary.html |arkivdato= 2015-05-05 }} {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150505025421/http://www.moneyfactory.gov/faqlibrary.html |date=2015-05-05 }}</ref> |
||
==Alternativaj hipotezoj== |
== Alternativaj hipotezoj == |
||
==== Hispanaj pecoj de ok ==== |
==== Hispanaj pecoj de ok ==== |
||
[[ |
[[Dosiero:Potosi Real.jpg|eta|maldekstra|Bildo de hispana kolonia reĝa arĝenta monero (1768), montranta la PTSI-stamposignon malsupre dekstre kaj maldekstre kvadrantojn kaj bildon de la [[Heraklaj Kolonoj]] ĉirkaŭantaj mondbildon.]] |
||
Alia teorio estas ke la dolarsigno estis derivita aŭ inspirita el la stampomarko en la hispanaj pecoj de ok, kiuj estis monfaritaj en [[Potosí]] (en nuntempa [[Bolivio]]). La stampomarko, kunmetita de la literoj "PTSI" supermetitaj, montras fortan similecon al la unu-streka dolarsigno (vidu foton). La marko, kiu aperis sur arĝentaj moneroj monfaritaj de 1573 ĝis 1825 en Potosí, la plej granda stampejo dum la kolonia periodo, estintus vaste rekonita ĉie en la nordamerikaj kolonioj. |
Alia teorio estas ke la dolarsigno estis derivita aŭ inspirita el la stampomarko en la hispanaj pecoj de ok, kiuj estis monfaritaj en [[Potosí]] (en nuntempa [[Bolivio]]). La stampomarko, kunmetita de la literoj "PTSI" supermetitaj, montras fortan similecon al la unu-streka dolarsigno (vidu foton). La marko, kiu aperis sur arĝentaj moneroj monfaritaj de 1573 ĝis 1825 en Potosí, la plej granda stampejo dum la kolonia periodo, estintus vaste rekonita ĉie en la nordamerikaj kolonioj. |
||
===Kun du vertikalaj strekoj=== |
=== Kun du vertikalaj strekoj === |
||
{{Ĉefartikolo|Cifrão}} |
{{Ĉefartikolo|Cifrão}} |
||
Pluraj alternativaj teorioj rilatigas specife al la dolarsigno skribita kun du vertikalaj strekoj. |
Pluraj alternativaj teorioj rilatigas specife al la dolarsigno skribita kun du vertikalaj strekoj. |
||
====Hispana blazono==== |
==== Hispana blazono ==== |
||
[[Dosiero:Escudo de España (mazonado).svg| |
[[Dosiero:Escudo de España (mazonado).svg|eta|La [[Heraklaj Kolonoj]] ambaŭflanke en la [[blazono de Hispanio]].]] |
||
Ofta teorio diras ke la signo venas de la [[hispana blazono]], kiuj montras la [[Heraklaj Kolonoj|Heraklajn Kolonojn]] kun banderolo flirtanta inter ili. En 1492, [[Ferdinando la 2-a (Aragono)|Ferdinando la 2-a]] adoptis la simbolon de la Heraklaj Kolonoj kaj aldonis la latinan averton ''non plus ultra'' - elvokiva kun la signifo "nenio plia pretere", indikante "ke tio estas la fino de la (konata) mondo". Sed kiam [[Kristoforo Kolumbo]] venis al Ameriko, la legendo estis ŝanĝita al ''plus ultra'' - signifante "plia pretere". |
Ofta teorio diras ke la signo venas de la [[hispana blazono]], kiuj montras la [[Heraklaj Kolonoj|Heraklajn Kolonojn]] kun banderolo flirtanta inter ili. En 1492, [[Ferdinando la 2-a (Aragono)|Ferdinando la 2-a]] adoptis la simbolon de la Heraklaj Kolonoj kaj aldonis la latinan averton ''non plus ultra'' - elvokiva kun la signifo "nenio plia pretere", indikante "ke tio estas la fino de la (konata) mondo". Sed kiam [[Kristoforo Kolumbo]] venis al Ameriko, la legendo estis ŝanĝita al ''plus ultra'' - signifante "plia pretere". |
||
La simbolo estis adoptita fare de [[Karolo la 5-a]] kaj estis parto de lia blazono reprezentanta la amerikajn havaĵojn de Hispanio. La simbolo poste estis stampita sur moneroj monfaritaj el [[oro]] kaj [[arĝento]]. Tiuj moneroj, prezentantaj la kolonojn ĉe du hemisferoj kaj ia "S" formanta rubandon ĉirkaŭ ĉiu, estis disvastigitaj ĉie en Ameriko, Eŭropo kaj Azio. Laŭ tiu teorio, borsistoj skribis signojn ke, anstataŭe dirado de dolaro aŭ peso, havis tiun simbolon farita permane, kaj tion en victurno evoluis en simpla S kun du vertikalaj strekoj. |
La simbolo estis adoptita fare de [[Karolo la 5-a]] kaj estis parto de lia blazono reprezentanta la amerikajn havaĵojn de Hispanio. La simbolo poste estis stampita sur moneroj monfaritaj el [[oro]] kaj [[arĝento]]. Tiuj moneroj, prezentantaj la kolonojn ĉe du hemisferoj kaj ia "S" formanta rubandon ĉirkaŭ ĉiu, estis disvastigitaj ĉie en Ameriko, Eŭropo kaj Azio. Laŭ tiu teorio, borsistoj skribis signojn ke, anstataŭe dirado de dolaro aŭ peso, havis tiun simbolon farita permane, kaj tion en victurno evoluis en simpla S kun du vertikalaj strekoj. |
||
==Notoj== |
== Notoj == |
||
{{Referencoj}} |
|||
<references/> |
|||
==Bibliografio== |
== Bibliografio == |
||
* Cajori, Florian (1993). A History of Mathematical Notations. New York: Dover (reprint). ISBN 0-486-67766-4. – contains section on the history of the dollar sign, with much documentary evidence supporting the "pesos" theory. |
* Cajori, Florian (1993). A History of Mathematical Notations. New York: Dover (reprint). ISBN 0-486-67766-4. – contains section on the history of the dollar sign, with much documentary evidence supporting the "pesos" theory. |
||
* Cuhaj, George (2009). Standard Catalog of United States Paper Money. Krause Publications, 28th Ed. ISBN 0-89689-939-X. |
* Cuhaj, George (2009). Standard Catalog of United States Paper Money. Krause Publications, 28th Ed. ISBN 0-89689-939-X. |
||
* Ovason, David (2004-11-30). The Secret Symbols of the Dollar Bill. Harper Paperbacks (reprint). ISBN 0-06-053045-6. [http://books.google.com/books?id=SGICN1DT1gsC&printsec=frontcover&dq=The+Secret+Symbols+of+the+Dollar+Bill] |
* Ovason, David (2004-11-30). The Secret Symbols of the Dollar Bill. Harper Paperbacks (reprint). ISBN 0-06-053045-6. [http://books.google.com/books?id=SGICN1DT1gsC&printsec=frontcover&dq=The+Secret+Symbols+of+the+Dollar+Bill] |
||
{{Projektoj}} |
|||
[[Kategorio:Signoj]] |
[[Kategorio:Signoj]] |
||
Kiel registrite je 12:21, 28 feb. 2023
Dolarsigno aŭ pesosigno ($) estas simbolo ĉefe uzita por indiki la diversajn peso- kaj dolar- unuojn de valuto ĉirkaŭ la mondo. Tiu simbolo povas interŝanĝe havi unu aŭ du vertikalajn strekojn. Notu ke dum la du-streka versio estas laŭvide identa al la nomita cifrão, ne temas pri la sama simbolo.
Origino
La signo unue estas atestita ĉe brita, usona, kanada, meksika kaj alia hispan-amerika komerca korespondado en la 1770-aj jaroj, rilatante al la hispan-amerika peso,[1][2] ankaŭ konata kiel "hispana dolaro" aŭ "peco de ok" en brita Nordameriko, kiu disponigis la modelon por la valuto kiun Usono poste adoptis en 1785 kaj la pli grandaj moneroj de la novaj hispan-amerikaj respublikoj kiaj ekzemple la meksika peso, peruaj ok-realaj kaj boliviaj ok-solaj moneroj.
La plej bone dokumentita klarigo rivelas ke la signo evoluis el la hispana kaj hispan-amerika skriba mallongigo- "pˢ" por pesoj. Studo antaŭ nelonge pri manuskriptoj de fino de la 18a jarcento kaj de komenco de la 19a jarcento montras ke la s iom post iom estis skribita super la p evoluigante proksime ekvivalente al la "$" marko.[3][4][5][6][7]
Alternativaj hipotezoj
Hispanaj pecoj de ok
Alia teorio estas ke la dolarsigno estis derivita aŭ inspirita el la stampomarko en la hispanaj pecoj de ok, kiuj estis monfaritaj en Potosí (en nuntempa Bolivio). La stampomarko, kunmetita de la literoj "PTSI" supermetitaj, montras fortan similecon al la unu-streka dolarsigno (vidu foton). La marko, kiu aperis sur arĝentaj moneroj monfaritaj de 1573 ĝis 1825 en Potosí, la plej granda stampejo dum la kolonia periodo, estintus vaste rekonita ĉie en la nordamerikaj kolonioj.
Kun du vertikalaj strekoj
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Cifrão.Pluraj alternativaj teorioj rilatigas specife al la dolarsigno skribita kun du vertikalaj strekoj.
Hispana blazono
.svg)
Ofta teorio diras ke la signo venas de la hispana blazono, kiuj montras la Heraklajn Kolonojn kun banderolo flirtanta inter ili. En 1492, Ferdinando la 2-a adoptis la simbolon de la Heraklaj Kolonoj kaj aldonis la latinan averton non plus ultra - elvokiva kun la signifo "nenio plia pretere", indikante "ke tio estas la fino de la (konata) mondo". Sed kiam Kristoforo Kolumbo venis al Ameriko, la legendo estis ŝanĝita al plus ultra - signifante "plia pretere".
La simbolo estis adoptita fare de Karolo la 5-a kaj estis parto de lia blazono reprezentanta la amerikajn havaĵojn de Hispanio. La simbolo poste estis stampita sur moneroj monfaritaj el oro kaj arĝento. Tiuj moneroj, prezentantaj la kolonojn ĉe du hemisferoj kaj ia "S" formanta rubandon ĉirkaŭ ĉiu, estis disvastigitaj ĉie en Ameriko, Eŭropo kaj Azio. Laŭ tiu teorio, borsistoj skribis signojn ke, anstataŭe dirado de dolaro aŭ peso, havis tiun simbolon farita permane, kaj tion en victurno evoluis en simpla S kun du vertikalaj strekoj.
Notoj
- ↑ Lawrence Kinnaird (July 1976). "The Western Fringe of Revolution", The Western Historical Quarterly 7(3), 259.
- ↑ "Origin of Dollar Sign is Traced to Mexico", Popular Science 116 (2): 59, 1930, ISSN 0161-7370, http://books.google.com/books?id=4ykDAAAAMBAJ&printsec=frontcover#PPA59,M1
- ↑ Florian Cajori ([1929]1993). A History of Mathematical Notations (Vol. 2), 15–29.
- ↑ Arthur S. Aiton and Benjamin W. Wheeler (Majo 1931). "The First American Mint", The Hispanic American Historical Review 11(2), 198 and note 2 on 198.
- ↑ Nussbaum, Arthur. (1957) A History of the Dollar. New York: Columbia University Press. “The foreign coins remained in circulation [in the United States], and the more important among them, especially the Spanish (including the Mexican) dollars, were declared by Congress on February 9, 1793, to be legal tender. The dollar sign, $, is connected with the peso, contrary to popular belief, which considers it to be an abbreviation of 'U.S.' The two parallel lines represented one of the many abbreviations of 'P,' and the 'S' indicated the plural. The abbreviation '$.' was also used for the peso, and is still used in Argentina.”.
- ↑ Riesco Terrero, Ángel (1983). Diccionario de abreviaturas hispanas de los siglos XIII al XVIII: Con un apendice de expresiones y formulas juridico-diplomaticas de uso corriente. Salamanca: Imprenta Varona, 350. ISBN 84-300-9090-8
- ↑ Bureau of Engraving and Printing 'What is the origin of the $ sign?' in FAQ Library. Alirita 14a de Decembro, 2010. Arkivigite je 2015-05-05 per la retarkivo Wayback Machine
Bibliografio
- Cajori, Florian (1993). A History of Mathematical Notations. New York: Dover (reprint). ISBN 0-486-67766-4. – contains section on the history of the dollar sign, with much documentary evidence supporting the "pesos" theory.
- Cuhaj, George (2009). Standard Catalog of United States Paper Money. Krause Publications, 28th Ed. ISBN 0-89689-939-X.
- Ovason, David (2004-11-30). The Secret Symbols of the Dollar Bill. Harper Paperbacks (reprint). ISBN 0-06-053045-6. [1]