Nazulo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Nuna versio ekde 14:35, 18 okt. 2023

Proboscis Monkey area.png — Proboscis Monkey area

La Nazulo (Nasalis larvatus) aŭ long-naza simio, konata kiel bekantan en malaja, estas ruĝec-bruna arborema malnovmonda simio kiu estas endemia sur la insulo Borneo en Sudorienta Azio, kie tiu specio kunvivas kun la Bornea orangutano. Ĝi apartenas al la monotipa genro Nasalis, kvankam ankaŭ la simakobu estis tradicie inkludita en tiun genron.^[1]

Tiu simio estas konata ankaŭ laŭ la malaja nomo monjet belanda ("nederlanda simio"), aŭ eĉ orang belanda (simple "nederlandano"), ĉar indonezianoj rimarkis, ke la nederlandaj koloniistoj ofte havis simile grandajn ventrojn kaj eĉ nazojn.

Tiu specio de simio estas facile identigebla pro sia rara granda nazo.

Taksonomio

La Nazulo (Nasalis larvatus) aŭ long-naza simio apartenas al la subfamilio de Kolobenoj de malnovmondaj simioj. La du agnoskitaj subspecioj estas la jenaj:^[2]

N. l. larvatus (Wurmb, 1787), kiu okupas latutan teritorion de la specio
N. l. orientalis (Chasen, 1940), limigita al nordorienta Kalimantan

Tamen, la diferencoj inter la subspecioj estas malgranda, kaj ne ĉiuj fakuloj agnoskas N. l. orientalis.^[2]

Bildaro

Referencoj

↑ Bradon-Jones D, Eudey AA, Geissmann T, Groves CP, Melnick DJ, Morales JC, Shekelle M, and Stewart CB (2004). “Asian primate classification”, International Journal of Primatology 25, p. 97–164. doi:10.1023/B:IJOP.0000014647.18720.32.
↑ ^2,0 ^2,1 iucn

Eksteraj ligiloj

Nazulo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Nazulo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Nazulo en Vikispecioj (Kolekto pri ĉiuj vivantaj estuloj)

John C.M. Sha, Ikki Matsuda & Henry Bernard (2011) The Natural History of the Proboscis Monkey Arkivigite je 2012-03-18 per la retarkivo Wayback Machine
ARKive – images and movies of the Proboscis monkey (Nasalis larvatus) Arkivigite je 2006-05-07 per la retarkivo Wayback Machine
Primate Info Net Nasalis Factsheets
Save the Proboscis Monkeys Arkivigite je 2021-05-01 per la retarkivo Wayback Machine Petition and weblog with info on the rare, endangered species.
National Geographic video Arkivigite je 2008-09-17 per la retarkivo Wayback Machine

[1] Bradon-Jones D, Eudey AA, Geissmann T, Groves CP, Melnick DJ, Morales JC, Shekelle M, and Stewart CB (2004). “Asian primate classification”, International Journal of Primatology 25, p. 97–164. doi:10.1023/B:IJOP.0000014647.18720.32.

[iucn-2] 2,0 ^2,1 iucn

[1]

[2]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
+[[Dosiero:Portrait of a Proboscis Monkey.jpg|eta|Detalo de vizaĝo de Nazulo]]
+[[Dosiero:Proboscis_Monkey_area.png|alternative=Proboscis Monkey area.png|eta|Proboscis Monkey area]]
+La '''Nazulo''' (''Nasalis larvatus'') aŭ '''long-naza simio''', konata kiel '''''bekantan''''' en [[Malaja lingvo|malaja]], estas ruĝec-bruna [[arborema]] [[Cerkopitekedoj|malnovmonda simio]] kiu estas [[Endemio|endemia]] sur la insulo [[Borneo]] en [[Sudorienta Azio]], kie tiu specio kunvivas kun la Bornea [[orangutano]]. Ĝi apartenas al la [[monotipa]] genro '''''Nasalis''''', kvankam ankaŭ la [[simakobu]] estis tradicie inkludita en tiun genron.<ref>{{Citaĵo el gazeto|titolo=Asian primate classification|aŭtoro=Bradon-Jones D, Eudey AA, Geissmann T, Groves CP, Melnick DJ, Morales JC, Shekelle M, and Stewart CB|jaro=2004|gazeto=International Journal of Primatology|volumo=25|COI=10.1023/B:IJOP.0000014647.18720.32|paĝoj=97–164}}</ref>
-[[File:Portrait of a Proboscis Monkey.jpg|thumb|Detalo de vizaĝo de Nazulo]]
-La '''Nazulo''' (''Nasalis larvatus'') aŭ '''long-naza simio''', konata kiel '''''bekantan''''' en [[Malaja lingvo|malaja]], estas ruĝec-bruna [[arborema]] [[Cerkopitekedoj|malnovmonda simio]] kiu estas [[Endemio|endemia]] sur la insulo [[Borneo]] en [[Sudorienta Azio]], kie tiu specio kunvivas kun la Bornea [[orangutano]]. Ĝi apartenas al la [[monotipa]] genro '''''Nasalis''''', kvankam ankaŭ la [[simakobu]] estis tradicie inkludita en tiun genron.<ref>{{cite journal | author = Bradon-Jones D, Eudey AA, Geissmann T, Groves CP, Melnick DJ, Morales JC, Shekelle M, and Stewart CB | year = 2004 | title = Asian primate classification | journal = International Journal of Primatology | volume = 25 | pages = 97–164 | doi=10.1023/B:IJOP.0000014647.18720.32}}</ref>
 Tiu simio estas konata ankaŭ laŭ la malaja nomo ''monjet belanda'' ("nederlanda simio"), aŭ eĉ ''orang belanda'' (simple "nederlandano"), ĉar indonezianoj rimarkis, ke la [[nederlandanoj|nederlandaj]] [[koloniismo|koloniistoj]] ofte havis simile grandajn ventrojn kaj eĉ nazojn.
@@ Linio 9: / Linio 8: @@
 Tiu [[specio]] de simio estas facile identigebla pro sia rara granda nazo.
-==Taksonomio==
+== Taksonomio ==
-La '''Nazulo''' (''Nasalis larvatus'') aŭ '''long-naza simio''' apartenas al la subfamilio de [[Kolobenoj]] de [[Cerkopitekedoj|malnovmondaj simioj]]. La du agnoskitaj subspecioj estas la jenaj:<ref>iucn</ref>
+La '''Nazulo''' (''Nasalis larvatus'') aŭ '''long-naza simio''' apartenas al la subfamilio de [[Kolobenoj]] de [[Cerkopitekedoj|malnovmondaj simioj]]. La du agnoskitaj subspecioj estas la jenaj:<ref name="iucn">iucn</ref>
+* ''N. l. larvatus'' (Wurmb, 1787), kiu okupas latutan teritorion de la specio
+* ''N. l. orientalis'' (Chasen, 1940), limigita al nordorienta [[Kalimantan]]
+Tamen, la diferencoj inter la subspecioj estas malgranda, kaj ne ĉiuj fakuloj agnoskas ''N. l. orientalis''.<ref name="iucn"/>
-*''N. l. larvatus'' (Wurmb, 1787), kiu okupas latutan teritorion de la specio
-*''N. l. orientalis'' (Chasen, 1940), limigita al nordorienta [[Kalimantan]]
+== Bildaro ==
-Tamen, la diferencoj inter la subspecioj estas malgranda, kaj ne ĉiuj fakuloj agnoskas ''N. l. orientalis''.<ref>iucn</ref>
+<gallery mode="packed">
+Proboscis Monkey (Nasalis larvatus) female (8216778051).jpg
+Proboscis Monkey in Borneo 2.jpg
+Proboscis Monkey (Nasalis larvatus) male (8445244146).jpg
+Proboscis Monkey (Nasalis larvatus) male (8445244780).jpg
+Proboscis monkey (Nasalis larvatus) jumping.jpg
+Proboscis Monkey (Nasalis larvatus) male (15642909710).jpg
+</gallery>
-==Referencoj==
+== Referencoj ==
-{{reflist|35em}}
+{{Referencoj}}
-==Eksteraj ligiloj==
+== Eksteraj ligiloj ==
+{{Projektoj}}
-{{Wikispecies|Nasalis larvatus|Proboscis Monkey}}
-*John C.M. Sha, Ikki Matsuda & Henry Bernard (2011) ''[http://www.nhpborneo.com/book/n025 The Natural History of the Proboscis Monkey]''
+* John C.M. Sha, Ikki Matsuda & Henry Bernard (2011) ''[http://www.nhpborneo.com/book/n025 The Natural History of the Proboscis Monkey] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20120318021743/http://www.nhpborneo.com/book/n025 |date=2012-03-18 }}''
-*ARKive – [http://www.arkive.org/species/GES/mammals/Nasalis_larvatus/ images and movies of the Proboscis monkey ''(Nasalis larvatus)''] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20060507100133/http://www.arkive.org/species/GES/mammals/Nasalis_larvatus/ |date=2006-05-07 }}
+* ARKive – [http://www.arkive.org/species/GES/mammals/Nasalis_larvatus/ images and movies of the Proboscis monkey ''(Nasalis larvatus)''] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20060507100133/http://www.arkive.org/species/GES/mammals/Nasalis_larvatus/ |date=2006-05-07 }}
-*[http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/links/nasalis Primate Info Net ''Nasalis'' Factsheets]
+* [http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/links/nasalis Primate Info Net ''Nasalis'' Factsheets]
-*[http://www.proboscismonkey.org/ Save the Proboscis Monkeys] Petition and weblog with info on the rare, endangered species.
+* [http://www.proboscismonkey.org/ Save the Proboscis Monkeys] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20210501100258/https://proboscismonkey.org/ |date=2021-05-01 }} Petition and weblog with info on the rare, endangered species.
-*[http://video.nationalgeographic.com/video/player/animals/mammals-animals/monkeys-and-lemurs/monkey_proboscis_captivity.html National Geographic video] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20080917023855/http://video.nationalgeographic.com/video/player/animals/mammals-animals/monkeys-and-lemurs/monkey_proboscis_captivity.html |date=2008-09-17 }}
+* [http://video.nationalgeographic.com/video/player/animals/mammals-animals/monkeys-and-lemurs/monkey_proboscis_captivity.html National Geographic video] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20080917023855/http://video.nationalgeographic.com/video/player/animals/mammals-animals/monkeys-and-lemurs/monkey_proboscis_captivity.html |date=2008-09-17 }}
 [[Kategorio:Orientaj simiuloj]]