Vidi fonton por Sanktaj Johano kaj Paŭlo (Venecio)

[[Dosiero:Exterior of Santi Giovanni e Paolo (Venice).jpg|eta|altdekstre 1.8|Sanktaj Johano kaj Paŭlo]]
[[Dosiero:Exterior of Santi Giovanni e Paolo (Venice) from Campo San Zanipolo.jpg|eta|Fasado de Sanktaj Johano kaj Paŭlo]]
'''Sanktaj Johano kaj Paŭlo''' ({{Lang-it|Santi Giovanni e Paolo}}, [[Venecia lingvo|venecie]]: '''San Zanipolo''' aŭ nur '''Zanipolo''') estas preĝejo en [[Venecio]], en la [[kvartalo]] Kastelo.

''Sanktaj Johano kaj Paŭlo'' estas monaĥopreĝejo de la [[Dominikanoj]]. Ĝi estas la plej granda preĝejo de [[gotika arĥitekturo]] en Venecioj de la 14-a kaj 15-a jarcentoj. Ĝi estis preferata tombopreĝejo de la veneciaj ŝtatestroj same kiel de multaj nobelaj familioj. [[Patrona sanktulo|Patronaj sanktuloj]] ne estas la samnomaj apostoloj, sed [[Johano kaj Paŭlo]] de Romo, du martiroj el la epoko de [[Juliano la Apostato]].

== Arĥitekturo ==
Sanktaj Johano kaj Paŭlo estas trinava [[baziliko|pilastrobaziliko]] kun transversa domo, al kiu aliĝas mezgranda kaj po du [[absidokapelaro|ĥorkapeloj]]. Ĉiuj ĥorkapeloj havas plurlateran finaĵon. Escepte la [[navokruciĝo]]n, kiu tenas [[kupolo]]n, ĉiuj konstrupartoj havas [[krucripovolbo]]jn.

La preĝeja interno longas 96 metrojn, en la laŭlonga domo ĝi larĝas 28 metrojn, la transversa navo larĝas 43 metrojn, kaj la volboj altas proksimume 35 metrojn.

La preĝejo estas brikodomo. Ornamelementoj ĉe la ekstera konstruaĵo, ekzemple la rondfenestroj, la [[friso]]j, la koroneca kornicofinaĵo kaj la altaj [[tabernaklo]]j sur la fasado same kiel la portalo, estas el [[kalkoŝtono]] devena de [[Istrio]]. La ŝtonaj volboj estas el stukita kanplektaĵo, kio reduktas la pezon pro la problema konstrutereno. Kiel ankaŭ en aliaj preĝejoj de Venecio tiun ĉi konstruaĵo stabiligas lignaj [[ankro (konstruado)|tirankroj]].

== Konstruhistorio ==
[[Dosiero:Interior of Santi Giovanni e Paolo (Venice).jpg|eta|Interno]]
En 1245 ŝtatestro Jacopo Tiepolo donacis al la ordeno de la Dominikanoj terpecon por la konstruo de preĝejo, tiam rande de la urbo kaj granddistance al [[Sankta Maria Glorplena de la Fratoj]] de la [[almozanta ordeno]] de la [[Franciskanoj]], kiu estis akirinta sian konstruterenon en 1234. Kiam komenciĝis la konstruo de Sanktaj Johano kaj Paŭlo, ne estas konata, la unuan fiksan konstrudaton dokumentas enskribo el 1369 en la transversa navo. En 1430 la preĝejo estis konsekrata. En 1437 la monhava [[frataro]] de la oraĵistoj kaj silkokomercistoj ''Scuola San Marco'' aĉetis najbaran terpecon por la konstruo de fratarodomo kaj faris malavarajn donacojn al la Dominikanoj por la plukonstruo de la preĝejo. Proksimume meze de la 15-a jarcento oni starigis la ĥorejon kaj finkonstruis fine de la 15-a jarcento la kupolon.

En 1458 mondonacoj ebligis komisii arĥitekton Bartolomeo Bon per konstruo de portalo, por kiuj uziĝis antikvaj kolonoj el Torcello.

Inter 1575 kaj 1582 la [[rozaria]] frataro donacis la rozarian kapelon (''Cappella del Rosario'') por la memoro al la [[batalo de Lepanto]]. Oni konstruis ĝin laŭ plano de Alessandro Vittoria. Tiun ĉi kapelon en 1867 brulo detruis. Ĝian nunan aspekton ĝi dankas al riparado en la jaro 1913. Inter 1638 kaj 1663 oni konstruis la ĉefaltaron laŭ planoj de [[Baldassare Longhena]] kaj Francesco Cavrioli. En 1682 oni forigis la [[ĥorseĝaro]]n, tiel ke la granda preĝejohalo plenvalore vidiĝas. Komence de la 18-a jarcento oni alkonstruis la Kapelon de Sankta Dominiko.
La konstruon financis plejparte mondonacoj. Ekzemple la starigo de familiokapeloj kaj tombomonumentoj en preĝejoj ĉiam estis ligita kun regule venantaj mondonacoj pro mesoj, kiujn ankaŭ daŭrigis la familioj kaj heredintoj, por certigi la memoron pri la mortintoj.

== Ekipaĵo ==
[[Dosiero:Pinacoteca Querini Stampalia - I funerali del doge ai Santi Giovanni e Paolo - Gabriele Bella.jpg|eta|maldekstre|Bella: Entombigo de ŝtatestro en Sanktaj Johano kaj Paŭlo]]
[[Dosiero:Interior of Santi Giovanni e Paolo (Venice) - Monumento del doge Tommaso Mocenigo - Pietro Lamberti e Giovanni di Martino da Fiesole.jpg|eta|Tombomonumento de ŝtatestro Tomaso Mocenigo]]

Sanktaj Johano kaj Paŭlo estis la preferata tombopreĝejo de la veneciaj ŝtatestroj. En la preĝejo troviĝas krom multaj aliaj tombomonumentoj de veneciaj nobeloj nur el la tempospaco inter [[gotiko]] ĝis [[baroko]] 26 ŝtatestraj tombomonumentoj. Kiel unu staestro entombiĝis en 1249 la [[mecenato]] de la Dominikanoj, Jacopo Tiepolo. Lia simpla tombomonumento el marmoro troviĝas ĉe la ekstera fasadomuro.

La haŭto de Marcantonio Bragadin, guberniestro de [[Kipro]], kiun en 1571 mortigis la turkoj, troviĝas en la dekstra flanknavo de la preĝejo en tombomonumento starigita en 1596.

Ekde la mezo de la 15-a jarcento ĉi tie entombiĝis la ŝatestroj de la [[venecia respubliko]]. Ankaŭ kelkaj artistoj, Gentile Bellini, [[Giovanni Bellini]], Lorenzo Lotto kaj Jacopo Palma la pli juna ĉi tie havas siajn lastajn ripozejojn. La murtombejoj prezentis komence de la renesanco novajn eblecojn interligi plastikon kaj arĥitekturon. La ‚homa’ plastiko estis disvolviĝinta el la enligo en la fasadofasonaĵo de la granda katedraloj de la alta mezepoko, aparte en la portalozono, al pli kaj pli liberstara figuro. Tiuj ĉi tombomonumentoj ĉe la internaj preĝejaj muroj jen estas nova komponaĵo, kiu ebligis al la plastiko esence pli vastan memstarecon ol al la [[embrazuro (arĥitekturo)|embrazuraj figuroj]] de la pasinta alta mezepoko.

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.basilicasantigiovanniepaolo.it/en/basilic/history.html Retpaĝo de la preĝejo] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20130615055903/http://www.basilicasantigiovanniepaolo.it/en/basilic/history.html |date=2013-06-15 }}
* http://www.museumplanet.com/tour.php/venice/gp/0 {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20111230094920/http://www.museumplanet.com/tour.php/venice/gp/0 |date=2011-12-30 }}
* [http://maps.google.com/maps?q=venice,+italy&ll=45.439214,12.341681&spn=0.003004,0.010274&t=k&hl=en Satelita bildo]
{{Koordinato|NS=45/26/20.60/N |EW=12/20/31.43/E |type=landmark |region=IT}}

[[Kategorio:Gotikaj preĝejoj en Italio]]
[[Kategorio:Bazilikoj en Italio]]
[[Kategorio:Preĝejoj sub patroneco de Sanktaj Johano kaj Paŭlo]]