Vidi fonton por Patrino Naturo

{{Informkesto rolulo}}
[[Dosiero:Joseph_Werner_-_Diana_of_Ephesus_as_allegory_of_Nature_-_ca._1680.jpg|eta|Joseph Werner: ''[[Diana]] de [[Efezo|Efeso]] kiel [[alegorio]] de [[Naturo]]'', ĉ. [[1680]]]]
[[Dosiero:Atalanta_Fugiens_-_Emblem_2d.jpg|eta|Bildo de Patrina Tero, 17a jarcento alkemia teksto, ''[[Atalanta Fugiens]]'']]
[[Dosiero:Aion_mosaic_Glyptothek_Munich_W504.jpg|eta|[[Gaja]] kun la Dio de la tempo [[Aion]] (staranta) kaj ŝiaj kvar infanoj, kiuj enkorpigas la [[Sezono|sezonojn]], inter nuda kaj verdanta arbo. Romia [[mozaiko]], unua duono de la [[3-a jarcento]].]]
[[Dosiero:Mother_Earth_figurine.jpg|eta|[[Novpaganismo|Nov-pagana]] [[altaro]] kun statueto de  Patrino-Tero]]
[[Dosiero:Mother_Earth-_The_Legend_of_Aataentsic.jpg|eta|La interpreto de Ĝardenartisto de la Irokeza Patrino-Tero en Jacques Cartier Park en [[Gatineau]], [[Kebekio]]. Laŭ la kreadrakonto de la [[Haudenosaunee|Haudenossaunee]]-triboj, ĝi estis kreita el la restaĵoj de la "Ĉiela Virino", kiun la Bona Spirito enterigis en la tero por ke vivestaĵoj neniam devus suferi de [[malsato]].]]
'''Patrino Naturo''' (foje konata kiel '''Patrino Tero''' aŭ la '''Tera Patrino''') estas metafore [[personigo]] de [[naturo]] ke fokusas sur la vivo-donanta kaj nutranta flankojn de [[naturo]] reprezentante ĝin en la formo de [[patrino]] aŭ patrina [[diino]].

Tra la figuro de la patrino, al ŝi estas asignita ina rolo. Bildoj, en kiuj la naturo estas enkorpigita kiel [[virino]], estas konataj kaj sentempaj, ĉar patrineco estas la baza principo de ĉio fekunda kaj krea, de tuteco kaj unueco, originaleco, protekto kaj nutrado. Ĉi tio estas esprimita en esprimoj kiel "ĉe la [[sino]] de Patrino Naturo" aŭ "en la [[utero]] de Patrino Tero". El tiu ĉi baza ideo disvolviĝis tre malsamaj – foje tute kontraŭdiraj – konceptoj dum la [[historio]] <ref>Irmgard Roebling u. Wolfram Mauser (Hrsg.): ''Mutter und Mütterlichkeit: Wandel und Wirksamkeit einer Phantasie in der deutschen Literatur : Festschrift für Verena Ehrich-Haefeli.'' Königshausen & Neumann, Würzburg 1996, <nowiki>ISBN 3-8260-1212-7</nowiki>. S. 13, 187–192, 255.</ref>. La termino ofte rilatas al [[vivo]].

La esprimo foje estas uzita por kompletigi [[Patro Tempo]], aŭ pli moderne Patro Ŝtato <ref>siehe z.&nbsp;B. Eva Lang (Hrsg.): ''[http://www.voeoe.de/wp-content/uploads/2014/07/voeoe-4-2003-mutter-natur-und-vater-staat.pdf „Mutter Natur und Vater Staat“ – Zukunftsperspektiven und Gestaltungsansätze einer schwierigen Beziehung im Zeichen der Nachhaltigkeit.]'', Vereinigung für Ökologische Ökonomie, Beiträge und Berichte 4/2003, <nowiki>ISBN 3-00-011297-9</nowiki>; Gerhard Wolf: ''Im deutschen Dichtergarten. Lyrik zwischen Mutter Natur und Vater Staat. Ansichten und Portraits.'' Verlag Luchterhand, 1985; Hans-Jürgen Quadbeck-Seeger: ''Aphorismen und Zitate über Natur und Wissenschaft.'' John Wiley & Sons, 2013, <nowiki>ISBN 978-3-52-733613-5</nowiki>.</ref>. 

== Historio ==
La frazo "Patrino Tero" jam estas atestita en la [[Mikena civilizo|mikena]] greka <ref>{{cite web|title=ma-ka|publisher=Open Publishing|date=|work=Palexicon|url=http://www.palaeolexicon.com/default.aspx?static=12&wid=346416|accessdate=25. August 2013}}</ref><ref>{{Cite web|title=Palaeolexicon – The Linear B word ma-ka|url=http://www.palaeolexicon.com/Word/Show/17016|access-date=2023-11-07|website=www.palaeolexicon.com}}</ref>. 

[[Antaŭsokrataj filozofoj]] inventis naturon kiam ili abstraktis la fenomenan tuton de la mondo en ununuran nomon kaj traktis ĝin kiel ununuran objekton: ''physis'' <ref>[http://www.palaeolexicon.com/default.aspx?static=12&wid=346416 ''Palaeolexicon;  Word Study Tool of Ancient Languages''];</ref>. 

La romia [[Epikurismo|epicursta]] poeto [[Lukrecio]] malfermis lian didaktan poemon ''[[De Rerum Natura|De rerum natura]]'' traktante [[Venuso (diino)|Venuson]] kiel vera patrino de naturo <ref>{{cite web|last1=Leonard|first1=William Ellery|title=Proem Lucr. 1.1|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0131|website=[[Perseus Project]]|publisher=[[Tufts University]]|date=1916}}</ref>. Lukrecio uzis Venuson kiel " personigita simbolon por la genera flanko de naturo" <ref name="venusjournal22">{{Cite journal|last=Catto|first=Bonnie A.|date=1988|title=Venus and Natura in Lucretius: "De Rerum Natura" 1.1–23 and 2.167–174|journal=The Classical Journal|volume=84|issue=2|pages=97–104|issn=0009-8353|jstor=3297566}}</ref>. Tio ĉi plejparte venas de la naturo lia verkado, kiu prezentas nediaĵa kompreno de la mondo ke evitas [[Superstiĉo|superstiĉon]].

Tamen, la [[metaforo]] nur venis en ĝeneraligitan uzon ĉirkaŭ [[1770]], en la fruaj tagoj de [[industriiĝo]] <ref>Literaturwissenschaftliches Jahrbuch, Band 37, Theodor Berchem Duncker & Humblot, 1996</ref>. Ĝi daŭre estas uzata nuntempe - tradukita en la respektivan lingvon - en multaj lingvoj, inkluzive de ''Patrino Naturo <ref>Mutter Natur und die Dampfmaschine, Gerhard Kaiser, Freiburg im Breisgau : Rombach, 1991, 1. Aufl.</ref>''. 

''En la 19-a jarcento, Patrino Naturo'' estis bonkonata [[kliŝo]] en la [[okcidenta mondo]], kiu estis prenita kaj formita fare de poetoj kiel ekzemple [[Hölderlin]] kaj [[Theodor Fontane|Fontane]] <ref>Irmgard Roebling u. Wolfram Mauser (Hrsg.): ''Mutter und Mütterlichkeit: Wandel und Wirksamkeit einer Phantasie in der deutschen Literatur: Festschrift für Verena Ehrich-Haefeli.'' Königshausen & Neumann, Würzburg 1996, <nowiki>ISBN 3-8260-1212-7</nowiki>. S. 13, 187–192, 255.</ref>. 

=== Greka mito ===
En [[greka mitologio]], [[Persefono]], filino de [[Demetra]] (diino de la [[rikolto]]), estis kidnapita fare de [[Hadeso]] (dio de la mortintoj) kaj prenita al la [[submondo]] kiel ĝia reĝino. Demetra estis tiel ĝenita ke kultivaĵoj ne kreskus kaj "la tuta homa raso [perintus] pro kruela kaj morda malsato se [[Zeŭso]] ne estus koncerna" (Larousse 152). Zeŭso devigis Hadeson resendi Persefonon al ŝia patrino, sed dum en la submondo, Persefono manĝis [[Granato|granaton]]. La semoj, la manĝaĵo de la mortintoj, kaj tial ŝi devas pasigi parton de ĉiu jaro kun Hadeso en la submondo. La funebro de Demetra por ŝia filino estas reflektita en la aridaj vintromonatoj, kaj ŝia ĝojo kiam Persefono revenas estas reflektita en la abundaj somermonatoj.

=== Indiĝenaj mitoj ===
La legendoj de la [[Algonkenaj etnoj|algonkena popolo]] diras, ke "sub la nuboj vivas la Tero-Patrino de kiu venis la Akvo de Vivo, kaj kiu ĉe ŝia brusto nutras plantojn, bestojn kaj homojn" <ref>[http://www.scribd.com/doc/2176365/New-Larousse-Encyclopedia-of-Mythology ''New Larousse Encyclopedia of Mythology''], 428.</ref>.  Ŝi ankaŭ estas konata kiel ''Nokomis'', la avino.

En inkaa mitologio, ''Mama Pacha'' aŭ ''Pachamama'' estas fekundeca diino, kiu zorgas pri semado kaj rikolto. Pachamama estas kutime tradukita kiel "Patrino Tero", sed pli laŭvorta traduko estas "Patrino [[Universo]]" (en [[Ajmara lingvo|Ajmara]] kaj la [[Keĉua lingvaro|keĉua]], ''mama'' = patrino kaj ''paĉa'' = mondo, spactempo aŭ la universo) <ref>Lira, Jorge A. (1944): ''Diccionario Kkechuwa - Español''. Tucumán, Argentina</ref>. Pachamama kaj ŝia partnero [[Inti]] estas la plej hom-amaj diaĵoj. Ili estis kultivitaj en partoj de la montaro de [[Andoj]], de [[Ekvadoro]] ĝis [[Ĉilio]] kaj [[Argentino]].

=== Sudorienta Azio ===
En la sudorient-aziaj hindoĉinaj landoj de [[Kamboĝo]], [[Laoso]], kaj [[Tajlando]], la tero (kontinento) estas personigita kiel Phra Mae Thorani, sed ĝia rolo en budhana mitologio devias konsiderinde de tiu de Patrino Naturo. En la [[Malaja insularo|Malaja Insularo]], tiun rolon ludas Dewi Sri, la patrino de [[rizo]] en la [[Orienthindio|Orienthindaj Insuloj]].

== Religie ==
En prahistoriaj tempoj, diinoj estis adoritaj pro sia asocio kun fekundeco, fekundeco kaj malavareco. Pastrinoj dominis certajn aspektojn de la [[Inkaa Imperio]], [[Asirio]], [[Babilono]], [[Romio]], [[Antikva Grekio|Grekio]], [[Hinda subkontinento|Hindio]], kaj religiojn antaŭ patriarkaj religioj.

En religia signifo, Patrino Tero rilatas al diversaj ideoj pri la [[tero]] (en la signifo de [[medio]], tero, naturo aŭ [[planedo]]) kiel sankta tutaĵo kun diversaj supernaturaj kaj transcendaj atributoj. En multaj lingvoj tra la mondo, la tero estas interpretita kiel ina kaj la [[ĉielo]] kiel vira. Tamen, el tio ne sekvas, ke la ideo de "Patrino Tero" estas religia [[Universalaĵoj homaj|universalaĵo]].

Mondkonceptoj, kiuj fokusiĝas al terkultado, foje estas nomataj ''ĥtonaj'' aŭ Ktonismo. Tio ankaŭ validas por modernaj teorioj kiel ekzemple la evolua ''[[Gaja hipotezo]]''. (vidu [[:de:Mutter_Erde|Mutter Erde]])

== La nova “Patrino Tero” ==
<blockquote>“La amo al [[Posedaĵo|posedaĵoj]] estas kiel [[malsano]] ĉe ili (la [[blankuloj]]). […] Ili postulas nian patrinon, la teron, kiel sian posedaĵon kaj distancigas sin de siaj najbaroj. Ili ruinigas la teron per siaj konstruaĵoj kaj siaj detruoj. "Tiu popolo estas kiel [[rivero]] en [[printempo]], kiu superfluas siajn bordojn kaj detruas ĉiujn, kiuj malhelpas ĝian vojon."</blockquote>– Tatanka Yotanka ( [[Sidanta Taŭro]] ) 

Rilate al la (supoze) Patrino-Tero filozofio de la [[Indianoj|nordamerikaj indianoj]], la [[Medioprotekta movado|media movado]] en la lasta triono de la 20-a jarcento etendis la esprimon al aliaj [[indiĝenaj popoloj]] kaj faris Patrinan Teron "iel sankta" (en la senco de la tuta [[biosfero]]), mistika, romantike transfigurita simbolo por daŭrigebla aliro al la mondo.

Tamen, por la plimulto de nordamerikaj indianaj popoloj, la bildigo de Patrino Tero estis origine pli de profana metaforo; aŭ pli ĝuste kolektiva termino por pravigi iliajn malsamajn religiajn rilatojn kaj tiel ilian postulon je la tero kontraŭ la blankulaj konkerintoj. 

== Literaturo ==

* Sarah Blaffer Hrdy : ''Patrino Naturo, la ina flanko de evolucio'' (origina titolo: ''A History of Mother, Infants, and Natural Selection'')

== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}

== Vidu ankaŭ ==

* [[Monda animo]]
* [[Ekofeminismo]]
* [[Gaja hipotezo]]
* Matriarka religio
* [[Panteismo]]
* Amalur
* Atabey (diino)
* Jörð
* Patrina diino
* Prakṛti
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Simboloj]]
[[Kategorio:Kompara mitologio]]
[[Kategorio:Alegorio]]
[[Kategorio:Naturo]]