Vidi fonton por Libio

{{Informkesto lando
|nomoenlokalingvo ={{lang|ar|ليبيا}}
|transskribo = Lībijā
|eonomo = Libio
|flago =[[Dosiero:Flag of Libya.svg|120px]]
|blazono = [[Dosiero:Seal of the National Transitional Council (Libya).svg|120px|]]
|nacia himno =
|nacia devizo =
|lokigo-bildo = [[Dosiero:Libya in its region.svg|250px|situo de Libio]]
|oficiala lingvo = [[araba]]
|lingvoj = [[araba]]
|ĉefurbo = [[Tripolo (Libio)|Tripolo]] (709 mil).
|religio = [[islamo]]
|km2 = 1.760.000
|akvo = apenaŭ
|loĝantoj = libianoj
|loĝantaro = 5.407.000 (1995)
|loĝdenso =
|vivlongeco =
|valuto = [[Libia dinaro]]
|valuta kodo = LYD
|horzono = +2
|ttt =
|landkodo = LY
|tel =
|politika sistemo = decidota
|ŝtatestro = provizora konsilantaro
|ĉefministro =
|nacia tago =
|sendependeco = [[1951]]
|de kiu = [[Britio]], [[Francio]]
|esperanto-asocio =
|MEP =
|MEP jaro =
|MEP pokapa =
}}
[[Dosiero:Ly-map.png|dekstra|eta|<center>mapo de Libio</center>]]
'''Libio''' ({{lang-ar|ليبيا |t=''Lībijā''}}) estas lando en [[Norda Afriko]], nome en mondoregiono [[Magrebo]]. Ties ĉefurbo estas [[Tripolo]]. Limas kun la [[maro Mediteraneo]] norde, okcidente kun [[Tunizio]] kaj [[Alĝerio]], sudokcidente kun [[Niĝero]], sude kun [[Ĉado]], sudoriente kun [[Sudano]] kaj oriente kun [[Egiptio]].

Aktuale al tiu lando oni atribuas la [[vivdaŭro]]n plej altan de kontinenta Afriko (se enkalkuli dependaĵojn ĝi estas superata nur de la [[Britio|britia]] insulo de [[Sankta Heleno]]), kun 74 jaroj.<ref>[https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/rankorder/2102rank.html CIA - The World Factbook -- Rank Order - Life expectancy at birth] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20070214021902/https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/rankorder/2102rank.html |date=2007-02-14 }} (en angla)</ref> Ĝi havas ankaŭ la [[Listo de landoj laŭ MEP po kapo|pokapan MEP]] plej altan de la kontinento afrika, kaj la duan lokon laŭ la [[Malneta enlanda produkto]].

Inter la nordafrikaj landoj kiuj apudas la Mediteraneon, ĝi estas la ununura kiu estis kolonio de la najbara [[Italio]]. Same ĝi estas la malplej loĝata lando kaj tiu kun pli malalta loĝdenso nome 3,1 loĝ/km² dum aliaj saharaj landoj kiaj Alĝerio havas tiun de 14/km² aŭ Egiptio 74/km².

Dum la reĝimo de Muamar Kadafi, Libio estis la ununura lando en la mondo, kies flago havas nur unu koloron.

== Datumoj ==
* '''Landkodo:''' LY.
* '''Iama nomo dum la reĝimo:''' Libia Araba Granda Popola Socialisma Ĝamahirio.
* '''Nacilingva nomo dum la reĝimo:''' Al-Ĝamahirija al-Arabija al-Libija aŝ-Ŝaabija al-Istirakija al Uthma.
* '''Etimologio:''' "Ĝamahirio" el araba lingvo tradukeblas kiel "popola regado" (estas la sama, kiel greka "demokratio").
* '''Areo:''' 1.760.000 km².
* '''Politika sistemo:''' decidota
* '''Ŝtatestro:''' provizora konsilantaro.
* '''Ĉefurbo:''' [[Tripolo (Libio)|Tripolo]] (709 mil).
* '''Urboj:''' [[Bengazi]] (327 mil), [[Aĝdabija]] (140 mil), [[Misrata]] (63 mil).
* '''Loĝantaro:''' 5.407.000 (1995).
* '''Ŝtatlingvo:''' [[araba lingvo]].
* '''Kredantoj:''' [[islamo]].
* '''Eksporto:''' naftoproduktoj.
* '''Valuto:''' [[Libia dinaro]].
* '''Organizoj:''' [[UNO]] ([[1955]]), [[Afrika Unio]], [[Ligo de Arabaj Ŝtatoj]]
* '''Heredaĵo:''' malnova urbo ''[[Ghadames]]'', arkeologiaj lokoj en [[Cirenio]], ''[[Sabrata]]'' kaj ''[[Leptis Magna]]'' en [[Tripolio]]. [[Granda Homfarita Rivero]].

== Geografio ==
[[Dosiero:Libyan Desert - 2006.jpg|eta|220px|La dezerto de Libio konsistigas la ĉefan ekosistemon de la lando, kaj unu de la lokoj plej malallogaj de la Tero.]]
La lando karakterizas pro siaj grandaj etendoj de dezerto [[Saharo|sahara]] kiu kovras la tuton de la lando krom mallarĝa strio ĉe marbordo, kie situas la ĉefaj kernoj de loĝantaro de la lando, kiel [[Tripolo]] kaj [[Bengazi]]. En la regiono, ĉi tiu dezerto prenas la nomon de dezerto Libia.

Libio posedas 1.770 [[kilometro|km]] de marbordo ĉe la Mediteranea maro, sed je la interno de la lando ne estas ĉeesto de malprofundaj akvoj. La teritorio estas plene seka, sed la subgrundo havas enormajn rezervojn de akvo en la sudo de la lando, ĉe la limo kun [[Ĉado]]. Ĉi tiuj rezervoj formas subteran tavolon de [[fosilia akvo]] kiu kovras ekvivalentan areon al la tuta surfaco de [[Germanio]].

=== Administra divido ===
{{Div col|cols = 4}}
* [[Distrikto Tripolo]]
* [[Distrikto Nalut]]
* [[An Nukat Al Ĥams]]
* [[Al Ĝabal Al Garbi]]
* [[Uedo Aŝ Ŝati]]
* [[Al Ŭahat]]
* [[Distrikto Bengazi]]
* [[Al Butnan]]
* [[Distrikto Darna]]
* [[Distrikto Gat]]
* [[Al Kufra]]
* [[Distrikto Misrata]]
* [[Distrikto Al Marĝ]]
* [[Al Murgub]]
* [[Distrikto Murzuk]]
* [[Distrikto Sabha]]
* [[Distrikto Sirto]]
* [[Uedo Al Haja]]
* [[Al Ĝabal Al Aĥdar]]
* [[Al Ĝifara]]
* [[Al Ĝufra]]
* [[Distrikto Az Zaŭija]]
{{Div col end}}

== Historio de Libio ==
Ekde la [[antikva epoko]], Libio konsistis el la tri historiaj regionoj [[Tripolio]] en la nordokcidento, [[Cirenio]] en la nordoriento kaj [[Fezano]] en la dezerta sudo. Ekde la mezo de la 16-a jarcento la [[Otomana Imperio]] kontrolis la teritorion. [[Karamanli]] estis dinastio de [[paŝao]]j, kiu reĝis inter la jaroj 1711 kaj 1835 en Libio. En 1835 la mararmeo de la Otomana Imperio albordiĝis en Libio kaj reokupis la landon. La dinastiaj regantoj estis fortransportitaj al [[Istanbulo]], kaj en la sekva periodo la regiono de la nuntempa Libio ree estis rekte administrataj de la Otomana Imperio.

{{Ĉefartikolo|Itala Libio}}
En [[1911]] [[Italio]] konkeris Libion per milito kontraŭ la Otomana Imperio, kaj Italio ĝin tenis ĝis [[1943]] en la [[Dua Mondmilito]].

== Politiko ==
Poste, ĝi estis regata de la militaj gajnintoj [[Britio]] kaj [[Francio]], kiuj en [[1951]] instalis [[monarkio]]n kiel sendependa [[reĝlando Libio]] sub reĝo [[Idris (Libio)|Idris]]. En [[1969]] post milita renverso la povon prenis kolonelo [[Muamar Kadafi]], kiu gvidis la landon ĝis [[2011]]. Li famiĝis pro lia memelpensita teorio de "islama socialismo" kaj "verda revolucio", kun virinaj soldatoj, afiŝita egalismo, grandaj projektoj, baza demokratio, sed ankaŭ multe da ŝtata kaj partia ordonemo, kaj terorismaj agoj kontraŭ ties opozicio, ĝis murdado en eksteraj landoj fare de sekretservaj agentoj. Li estas ankaŭ suspektita kiel financanto kaj subtenanto de internaciaj terorismaj organizoj.

La [[Dua Libia Enlanda Milito]] okazis inter [[2014]] kaj [[2020]] kadre de la violento okazinta en Libio inter la diversaj armitaj grupoj kiuj okazigis la elpostenigon kaj murdon de [[Muamar Kadafi]] en la [[Libia enlanda milito|Unua Libia Enlanda Milito]] de 2011 kaj kiuj ekde tiam konfliktis por la kontrolo de la lando.

=== Kronologio ===
* [[1969]], Kadafi kaj aliaj maldekstraj oficiroj elpostenigas la reĝon Idris kaj starigas la Supreman Konsilion de la Revolucio.
* [[1973]], Kadafi proklamas Kulturan Revolucion por krei novan socion surbaze de lokaj komitatoj en lernejoj, malsanulejoj kaj en la Administrado.
* [[1975]], Kadafi prezentas la Verdan Libron, inspirite de la Ruĝa Libro de Mao, pri iom laikeca islamo.
{{Ĉefartikolo|Socialisma Popola Libia Araba Ĵamahirija}}
* [[1977]], li proklamis la "Ĝamahirion", amasrespublikon, kun lokaj kaj revoluciaj komitatoj.
* [[1981]], Usono faligas du libiajn aviadilojn sur la [[golfo de Sirto]], reklamita de Libio.
* [[1985]], terorismaj atencoj en flughavenoj de Romo kaj Vieno (19 mortoj); Usono akuzas libian registaron.
* [[1986]], atenco kontraŭ berlina dancejo kie oftas usonaj soldatoj (3 mortoj kaj 300 vunditoj); Usono bombardas [[Tripolo]]n kaj [[Bengazi|Bengazon]] (44 mortoj, inklude filinon de Kadafi).
* [[1988]], atenco kontraŭ aviadilo de [[Pan Am]] super Lockerbie ([[Skotio]]) kaj mortas 270 personoj. Du libianoj estis akuzataj de britia justico, sed Libio ne denas ilin.
* [[1992]], [[Unuiĝintaj Nacioj]] punas ekonomie kaj diplomatie Libion ĝis dono de la akuzitoj.
* [[1999]], Libio donas la akuzitojn kaj Libio restarigas diplomation kun Britio.
* [[2006]], Libio restarigas diplomation kun Usono. De tiam Libio jam ne estas konsiderata terorisma reĝimo fare de Usono kaj de ties aliancanoj.
* [[2010]], traktato de Libio kun [[EU]] por bremsi kontraŭleĝan enmigradon al EU.
* Februare de [[2011]] okazis la [[Libia enlanda milito]], kun forta subteno de la ribeluloj fare de la usona armeo.

=== La Nacia Transira Konsilio kaj la Afrika Unio ===
La AU kllopodis peri en la komencaj etapoj de la [[Libia enlanda milito|enlandan militon]] de 2011, formante ''[[ad hoc]]'' komitaton de kvin prezidentojn ([[Respubliko Kongo|konga]] Prezidento [[Denis Sassou Nguesso]], [[Malio|malia]] Prezidento [[Amadou Toumani Touré]], [[Maŭritanio|maŭritania]] Prezidento [[Mohamed Ould Abdel Aziz]], [[Sudafriko|sudafrika]] Prezidento [[Jacob Zuma]], kaj [[Ugando|uganda]] Prezidento Yoweri Museveni) por negocadi batalpaŭzon.<ref>"African Union urges restraint on both sides". The Star. 21a de Marto 2011. [http://www.thestar.com.my/news/story.asp?sec=nation&file=/2011/3/21/nation/8313696] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20200201124711/https://www.thestar.com.my/news/story.asp?sec=nation&file=%2F2011%2F3%2F21%2Fnation%2F8313696|date=2020-02-01}} Alirita la 5an de Julio 2011.</ref> Tamen, la komenco de la milita interveno fare de [[NATO]] en Marto 2011 malebligis ke la komitato veturu al Libio por kunsidi kun la estro de Libio kaj iama estro de AU ĝis 2010 nome [[Muamar Kadafi]].<ref>Mulondo, Emmanuel (21a de Marto 2011). "Kutesa, AU blocked from entering Libya". Daily Monitor. [http://www.monitor.co.ug/News/National/-/688334/1129850/-/c3uoa3z/-/] Alirita la 21an de Marto 2011.</ref> Kiel institucio, la AU akre malkonsentis el la decido de la [[Konsilio de Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj]] krei sen-flugan zonon super Libio kiel antaŭiro al milito,<ref>"African Union demands end to military strikes on Libya, skips Paris meeting". Sudan Tribune. 19a de Marto 2011. Arkivita el la originalo la 21an de Marto 2011. [https://web.archive.org/web/20110321212338/http://www.sudantribune.com/NAfrican-Union-demands-end-to,38339] 21a de Marto 2011.</ref> kvankam kelkaj membraj ŝtatoj, kiaj [[Bocvano]],<ref>Kayawe, Baboki (23a de Marto 2011). "Khama supports no-fly zone on Libya". Mmegi. [http://www.mmegi.bw/index.php?sid=1&aid=1909&dir=2011/March/Wednesday23] Alirita la 13an de Septembro 2016.</ref> [[Gabono]],<ref>"UN authorises no-fly zone over Libya". Al Jazeera. 18a de Marto 2011. Arkivita el la originalo la 18an de Marto 2011. [http://www.aljazeera.com/news/africa/2011/03/201131720311168561.html] Alirita la 13an de Septembro 2016.</ref> [[Zambio]],<ref>"Rupiah backs action against Libya". The Post. 27a de Marto 2011. [http://www.postzambia.com/post-read_article.php?articleId=19332] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20120911072915/http://www.postzambia.com/post-read_article.php?articleId=19332|date=2012-09-11}} Alirita la 5an de Aprilo 2011.</ref> kaj ankaŭ aliaj esprimis subtenon por la [[rezolucio]].

Kiel rezulto de la malvenko de Kadafi ĉe la Batalo de Tripoli (2011), nome la decidiga batalo de la milito, en Aŭgusto 2011, la [[Araba Ligo]] voĉdonis por agnoski la kontraŭ-kadafia [[Nacia Transira Konsilio|Nacian Transiran Konsilion]] kiel leĝa registaro de la lando antaŭ elektoj,<ref>"Arab League Recognizes Libyan Rebel Council". RTTNews. [[25a de aŭgusto]] [[2011]]. [http://www.rttnews.com/list/general-news.aspx?Id=1700187&SM=1] Alirita la 25an de Aŭgusto 2011.</ref> kvankam la Konsilio jam estis agnoskita de kelkaj AU membraj ŝtatoj, inklude du landojn kiuj estas ankaŭ membroj de la Araba Ligo,<ref>"Tunis recognizes Libyan rebels as country's rep". Seattle Post-Intelligencer. [[20a de aŭgusto]] 2011. [http://www.seattlepi.com/news/article/Tunis-recognizes-Libyan-rebels-as-country-s-rep-2134144.php] {{Webarchiv|url=http://web.archive.bibalex.org/web/20111208121407/http://www.seattlepi.com/news/article/Tunis-recognizes-Libyan-rebels-as-country-s-rep-2134144.php|date=2011-12-08}} Alirita la 25an de Aŭgusto 2011.</ref><ref>"Egypt recognises Libya rebel government". The New Age. South Africa. 22a de Aŭgusto 2011. Arkivita el la originalo la 8an de Marto 2012. [https://web.archive.org/web/20120308203558/http://www.thenewage.co.za/26532-1019-53-Egypt_recognises_Libya_rebel_government] Alirita la 22an de Aŭgusto 2011.</ref> la Konsilio de AU por Paco kaj Sekureco voĉdonis la 26an de Aŭgusto 2011 ne agnoski ĝin, insiste ke batalpaŭzo estu interkonsentita kaj estu formita registaro de nacia unueco fare de ambaŭ flankoj de la enlanda milito.<ref>Malone, Barry (26a de Aŭgusto 2011). "AU won't recognise Libyan rebel council: diplomats". The Daily Star. [http://www.dailystar.com.lb//News/Middle-East/2011/Aug-26/147286-au-wont-recognise-libyan-rebel-council-diplomats.ashx#axzz1W9KDcooQ] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20160202091037/http://www.dailystar.com.lb//News/Middle-East/2011/Aug-26/147286-au-wont-recognise-libyan-rebel-council-diplomats.ashx#axzz1W9KDcooQ|date=2016-02-02}} Alirita la 26an de Aŭgusto 2011.</ref> Nombraj membroj ŝtatoj de AU estritaj de Etiopio, Niĝerio, kaj Ruando postulis ke AU agnosku la NTJ kiel provizora rego-aŭtoritato de Libio,<ref>"Ethiopia recognizes Libyan rebels". NOW Lebanon. 24a de Aŭgusto 2011. [https://now.mmedia.me/lb/en/archive/ethiopia_recognizes_libyan_rebels] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20180805083311/https://now.mmedia.me/lb/en/archive/ethiopia_recognizes_libyan_rebels|date=2018-08-05}} Alirita la 26an de Aŭgusto 2011.</ref><ref>"Libya-NTC: National Transitional Council in Libya". Afrique en ligne. 27a de Aŭgusto 2011. [http://www.afriquejet.com/] Alirita la 27an de Aŭgusto 2011.</ref> kaj kelkaj aliaj ŝtatoj membroj de AU agnoskis la NTK sendepende de la decido de la Konsilio de Paco kaj Sekureco.<ref>"Chad recognises rebel council as only legitimate authority in neighbouring Libya". [[Al Jazeera]]. [[24a de aŭgusto]] [[2011]]. [http://blogs.aljazeera.com/blog/libya-aug-24-2011-2025/www.aljazeera.com]{{404|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} Alirita la [[24an de aŭgusto]] 2011.</ref><ref>"Benin recognize Libyan rebels". [[Reuters]]. 27a de Aŭgusto 2011. [http://www.reuters.com/article/us-libya-rebels-recognition-idUSTRE77Q1ME20110827] Alirita la 27-an de aŭgusto 2011.</ref> Tamen, la ŝtatoj membroj de AU nome Alĝerio<ref>"Algeria declines to recognize Libyan rebels". NOW Lebanon. La 26-a de aŭgusto 2011. [https://now.mmedia.me/lb/en/archive/algeria_declines_to_recognize_libyan_rebels] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20180805083308/https://now.mmedia.me/lb/en/archive/algeria_declines_to_recognize_libyan_rebels|date=2018-08-05}} Alirita la 26an de Aŭgusto 2011.</ref> kaj Zimbabvo<ref>"Libyan envoy to Zimbabwe expelled for burning flag". The Zimbabwean. 26a de Aŭgusto 2011. [http://www.thezimbabwean.co/news/africa/52122/libyan-envoy-to-zimbabwe-expelled.html] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20140116060034/http://www.thezimbabwean.co/news/africa/52122/libyan-envoy-to-zimbabwe-expelled.html|date=2014-01-16}} Alirita la 26an de Aŭgusto 2011.</ref> indikis ke ili ne volas agnoski la NTK, kaj Sudafriko esprimis ankaŭ rezervojn.<ref>"Libya: How SA stood firm on money for rebels". Mail & Globe Online. 26a de Aŭgusto 2011. [http://mg.co.za/article/2011-08-26-libya-how-sa-stood-firm-on-money-for-rebels/] Alirita la 27an de Aŭgusto 2011.</ref>

La 20-an de septembro 2011, la Afrika Unio oficiale agnoskis la [[Nacia Transira Konsilio|Nacian Transiran Konsilion]] kiel leĝa reprezentanto de Libio.<ref> "African Union officially recognises Libya's new leadership". [https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5h2NflCTWlrw96Cs-Ts7A7Xcem2dA?docId=CNG.a8a1185f4a08d2928999ea8643dc5bd9.501]</ref>

La [[Dua Libia Enlanda Milito]] okazis inter 2014 kaj 2020 kadre de la violento okazinta inter la diversaj armitaj grupoj kiuj okazigis la elpostenigon kaj murdon de Muamar Kadafi en la Unua [[Libia Enlanda Milito]] de 2011 kaj kiuj ekde tiam konfliktis por la kontrolo de la lando.

== Ekstera politiko ==
Libio ludas gravan rolon en la [[Eŭropa migra krizo]], kiu fortiĝis danke al disfalo de la ŝtata sistemo de la lando. Tra Libio sekvas plejparto de la itineroj de kontraŭleĝaj migrantoj, kiuj klopodas transiri Mediteraneon por atingi Eŭropon. En [[2017]] [[Italio]] subskribis kun Libio interkonsenton, laŭ kiu ĝi financos servojn ebligantajn kapti enmare kaj revenigi al Libio tiajn migrantojn. En [[februaro 2020]] la interkonsento estis daŭrigita por tri pliaj jaroj kiel montrinta sian efikecon — la nombro de alvenintaj migrantoj falis ĝis la plej malalta nivelo depost [[2013]]. Tamen humanitaraj kaj homrajtaj organizaĵoj atentigas ke revenigataj migrantoj [[:n:Amnestio Internacia kritikas la malbonan traktadon de migrantoj en Libio|trafas detencentrojn]] en Libio, kie ili trafas malbonajn vivkondiĉojn, alfrontas mistraktadon, torturadon kaj seksatencojn.

== Ekonomio ==
[[Dosiero:Libya_Product_Exports_(2019).svg|eta|Proporcia reprezento de eksportataj produktoj de Libio, 2019]]
[[Dosiero:Bouri_NC_41_DP4_platform.jpg|eta|Mara petrolborado ''Bouri DP4'' de la itala kompanio ''ENI''.]]
La libia ekonomio baziĝas ĉefe sur pluraj areoj: industrio, petrolo kaj agrikulturo. La industrio en Libio dependas ĉefe de la tekstilaj, vestaĵoj kaj nutraĵoj. Estas ankaŭ evoluanta industrio de [[Petrokemiaĵo|petrolkemiaj]] plantoj.

La relativa parto de la diversaj branĉoj de la ekonomio en la [[Malneta Nacia Produkto|malneta nacia produkto]]:

* [[Naftindustrio|Naftoindustrioj]] - la dezerta regiono de Libio estas riĉa je naftorezervoj kaj situas inter la kvin landoj kun la plej grandaj naftorezervoj en la mondo. La naftoindustrioj laborigas inter 3-5 procentojn de la laborforto en la libia ekonomio, sed ĉi tiu relative malgranda parto estas kompensita per la malneta nacia produkto, el kiu la naftoindustrioj en Libio konsistigas ĉirkaŭ 30%.
* Agrikulturo - La geografia loko de Libio, en la centro de la [[Sahara dezerto]], malebligas agrikulturon kaj malfaciligas la kreskon de agrikulturaj kultivaĵoj en la ĉirkaŭa regiono, tial la "[[Granda Homfarita Rivero]]" estis establita en Libio, sistemo kiu pumpas [[Fosilia akvo|fosilian akvon]] el profundo ĉe la centro de la dezerto kaj kondukas ĝin tra tubegoj al la loĝataj marbordaj regionoj. Malgraŭ tio, Libio ankoraŭ estas devigita importi manĝaĵojn. Agrikulturo konsistigas proksimume 5% de la malneta nacia produkto de Libio, kaj dungas proksimume 20% de la laborforto en la libia ekonomio.
* Industrio - laborigas proksimume 30% de la laborantaro en la ekonomio kaj respondecas pri proksimume 20% de la malneta nacia produkto.

La centra ekonomia korpo en Libio estas la [[Centra Banko]] de Libio, kiu centras kaj reguligas la plej grandan parton de la ekonomia agado en la lando.

== Vidu ankaŭ ==
* [[Flago de Libio]]
* [[Mediteraneaj nordafrikaj arbaroj kaj duonarbaroj]]
* [[Prizono Abu Salim]]
* [[Libia revolucio de 2011]]
* [[Bazaj Popolaj Kongresoj de Libio]]
* [[Ĝenerala Popola Kongreso de Libio]]
* [[Allahu Akbar]]
* [[Alianco de Naciaj Fortoj]]
{{Projektoj
|commons=Libya
|commonscat=Libya
<!--|wiktionary=Libio-->
|wikinewscat=Libio
|ReVo=libi
}}

== Eksteraj ligiloj ==
* {{eo}} {{ueavikio|{{paĝonomo}}|{{paĝonomo}}}}
* {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20050421002708/http://www.photos-libye.com/ |date=2005-04-21 }} [http://www.photos-libye.com Fotoj de Libio]
* {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20160514081433/http://www.libyen-news.de/ |date=2016-05-14 }} [http://www.libyen-news.de Novaĵoj pri Libio kaj ampleksa kroniko]
* {{ citaĵo el la reto 
 | url            = http://www.mofa.go.jp:80/mofaj/area/libya/
 | titolo         = 外務省: リビア
 | alirdato       = 2024-03-24
 | jaro           = 2012
 | verko          = Japana Ministerio de Eksterlandaj Aferoj
 | lingvo         = ja
 | arkivurl       = https://web.archive.org/web/20120905100621/http://www.mofa.go.jp:80/mofaj/area/libya/
 | arkivdato      = 2012-09-05
 | citaĵo         = 
}}

== Referencoj ==
{{Referencoj}}


{{Afrika Unio}}
{{Ligo de Arabaj Ŝtatoj}}
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Afrika Unio]]
[[Kategorio:Libio| ]]
[[Kategorio:Mediteraneaj landoj]]
[[Kategorio:Membroj de la Ligo de Arabaj Ŝtatoj]]
[[Kategorio:Membroj de OPEL]]
[[Kategorio:Administraj unuoj fonditaj en 1951]]