Vidi fonton por Ŝanhajo

{{Geokesto | urbo
<!-- *** Kapo *** -->
| nomo                  = Ŝanhajo
| devena_nomo           =
| alia_nomo             = {{Lang-zh|上海|p=''Shànghǎi''}}
| alia_nomo1            = 
| kategorio             = urbo
<!-- *** Nomo *** -->
| etimologio            =
| oficiala_nomo         = 上海
| moto                  =
| kromnomo              = Shen-申
| kromnomo_tipo         = Hu-沪
<!-- *** Dosiero *** -->
| dosiero               = 
{{Pluraj bildoj
 | pozicio     = centre
 | direkto     = vertikala
 | larĝeco = 300
 | dosiero1 = Shanghai montage.png
 | dosiero2 = Shanghai Pudong (montage).jpg
 | piedlinio = Fotomontaĵo
}}
| dosiero_grandeco           = 300px
| dosiero_priskribo     = 
<!-- *** Simboloj *** -->
| flago                 =
| blazono               =
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| lando                 = Ĉinio
| lando_tipo            =
| lando_flago           = 1
| ŝtato                 =
| ŝtato_tipo            =
| regiono               =
| regiono_tipo          = Provinco
| distrikto             =
| distrikto1            =
| distrikto2            =
| distrikto3            =
| distrikto_tipo        =
| municipo              =
| municipo_tipo         =
| histregiono_faldo     = 1
| histregiono           = Dinastio Song
| histregiono1          = Dinastio Yuan
| histregiono2          = Dinastio Qing
| histregiono3          = Respubliko Ĉinio
| histregiono_tipo          =
<!-- *** Familio *** -->
| parenco                   =
| parto_faldo               = 1
| parto_tipo                = Distriktoj de Ŝanhajo
| parto                     = Distrikto Huangpu
| parto_noto                = 黄浦区 Huángpǔ Qū
| parto1                    = Distrikto Luwan
| parto1_noto               = 卢湾区 Lúwān Qū
| parto2                    = Distrikto Xuhui
| parto2_noto               = 徐汇区 Xúhuì Qū
| parto3                    = Distrikto Changning
| parto3_noto               = 长宁区 Chángníng Qū
| parto4                    = Distrikto Jing'an
| parto4_noto               = 静安区 Jìng'ān Qū
| parto5                    = Distrikto Putuo
| parto5_noto               = 普陀区 Pǔtuó Qū
| parto6                    = Distrikto Zhabei
| parto6_noto               = 闸北区 Zháběi Qū
| parto7                    = Distrikto Hongkou
| parto7_noto               = 虹口区 Hóngkǒu Qū
| parto8                    = Distrikto Yangpu
| parto8_noto               = 杨浦区 Yángpǔ Qū
| parto9                    = Distrikto Baoshan
| parto9_noto               = 宝山区 Bǎoshān Qū
| parto10                   = Distrikto Minhang
| parto10_noto              = 闵行区 Mǐnháng Qū
| parto11                   = Distrikto Jiading
| parto11_noto              = 嘉定区 Jiādìng Qū
| parto12                   = Distrikto Jinshan
| parto12_noto              = 金山区 Jīnshān Qū
| parto13                   = Distrikto Songjiang
| parto13_noto              = 松江区 Sōngjiāng Qū
| parto14                   = Distrikto Qingpu
| parto14_noto              = 青浦区 Qīngpǔ Qū
| parto15                   = Distrikto Nanhui
| parto15_noto              = 南汇区 Nánhuì Qū
| parto16                   = Distrikto Fengxian
| parto16_noto              = 奉贤区 Fèngxián Qū
| rivero                    = Jangzio
| rivero1                   = Huangpu Jiang
| memorindaĵo              =
| memorindaĵo1             =
| memorindaĵo_tipo         =
| ŝoseo                    =
| ŝoseo1                   =
| ŝoseo1_tipo              =
<!-- *** Situo *** -->
| situo                 = Ŝanhajo
| koordinatoj_ne_en_titolo     = true
| leviĝo                  = 4
| lat_d                   = 31
| lat_m                   = 14
| lat_s                   = 04
| lat_NS                  = N
| long_d                  = 121
| long_m                  = 29
| long_s                  = 06
| long_EW                 = E
| plej_alta               =
| plej_alta_leviĝo        = 103.4
| plej_alta_lat_d         =
| plej_alta_long_d        =
| plej_malalta_leviĝo     =
| plej_malalta            =
| plej_malalta_lat_d      =
| plej_malalta_long_d     =
<!-- *** Dimensioj *** -->
| areo                    = 7037
| areo_rondumo            = 2
| areo_urbo               = 5299
| areo1                   = 679
| areo1_tipo              = de akvo
| areo2                   = 6340
| areo2_tipo              = de lando
<!-- *** Loĝantaro *** -->
| loĝantaro               = 19210000
| loĝantaro_dato          = 2009
| loĝantaro_denseco       = auto
| loĝantaro_metropolo     =
| loĝantaro_metropolo_denseco  =
| loĝantaro1              =
| loĝantaro1_tipo         =
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita              = 960
| establita_tipo         = Unua mencio
| establita1             =
| establita1_tipo        =
| dato                   =
| gvidantaro             = [[Yu Zhengsheng]] (俞正声)
| gvidantaro_tipo        = Ĉefsekretario
| urbestro =  {{#invoke:Wikidata|claim|P6}}
<small>(ekde {{#invoke:Wikidata|claim|P6|qualifier=P580}})</small>
<!--
| ĉefulo                 = [[Han Zheng]] (韩正)
| ĉefulo_tipo            = Urbestro
| ĉefulo_partio          =
-->
<!-- *** Kodoj *** -->
| horzono           = [[GMT]] | utc_offset =+8
| horzono_DST       =
| poŝtkodo              = '''2000'''00 – '''2021'''00
| areo_kodo                = +86 (0)21
| areo_kodo_tipo           = Telefona antaŭkodo
| kodo                     = 沪A,B, D, E, F,G ,H, J, K<br />沪C (eksteraj antaŭurboj)
| kodo_tipo               = [[Aŭtokodoj en Ĉinio|Aŭtokodoj]]
| kodo1                    = 0.908 — <span style="color:#090;">tre alta</span>
| kodo1_tipo               = [[Indekso de homa disvolviĝo|IHD]]
| kodo2                    = CN-SH
| kodo2_tipo               = ISO 3166-2:CN
<!-- *** UNESCO ktp. *** -->
<!-- *** Liberaj kampoj *** -->
| libera                    = [[Magnolio]]
| libera_tipo               = Floro de urbo
| libera1                   =
| libera1_tipo              =
| libera2                   =
| libera2_tipo              =
<!-- *** Mapoj *** -->
| mapo1                      =
| mapo1_fono           =
| mapo1_priskribo              = Situo de Ŝanhajo enkadre de Ĉinio
| mapo1_lokumilo              = Ĉinio
| mapo2                      =China Shanghai adm location map.svg
| mapo2_fono           =
| mapo2_priskribo              =Mapo de la distriktoj de Ŝanhajo
| mapo2_lokumilo              =
| mapo_lokumilo             = Azio
| mapo_priskribo            = Situo enkadre de Azio
<!-- *** Retpaĝoj *** -->
| retpaĝo                  = [http://www.Shanghai.gov.cn/ www.Shanghai.gov.cn]
| commons                  = Ŝanhajo
<!-- *** Notoj *** -->
| notoj                ={{mapligilo urbo|zomo=6}}
}}
[[Dosiero:Pudong Skyline, Shanghai, PRC.jpg|eta|Pejzaĝo de Ŝanhajo]]
'''Ŝanhajo''' ({{lang-zh|上海|p=Shànghǎi}} {{IFA|[ʂaŋ˥˩hai˩˧]}} {{aŭdigo|Zh-Shanghai.ogg}}) estas la plej multe loĝata urbo en [[Ĉinio]]. Kiel [[Mondurbo|monda urbo]], Ŝanhajo prenas influon sur komerco, financo, kulturo, arto, modo, esploro kaj distro. La urbo situas en orienta Ĉinio, je la meza parto de la ĉina marbordo kaj la [[Riverbuŝo|buŝo]] de la [[Jangzio]] Rivero.

Unue [[fiŝkaptado|fiŝista]] kaj [[teksaĵo|teksaĵa]] urbo, Ŝanhajo kreskis grave en la [[19-a jarcento]] pro sia favora havena loko kaj kiel unu el la urboj bonvenigantaj la fremdlandan komercon laŭ la [[Traktato de Nankino]] ([[1842]]). La urbo estas komerca centro inter la [[orienta Azio|orienta]] kaj la [[okcidenta Azio|okcidenta]] [[Azio]]. Ĝi fariĝis transnacia [[nabo]] de financo kaj komerco en la [[1930-aj jaroj]].<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.Ŝanhajo expat.com/Article139.phtml |titolo=Ekvido pri Ŝanhajo de 1930-aj jaroj}} {{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Post [[1990]], la ekonomia reformo enkondukita de [[Deng Xiaoping]] grave influis la urbon. En [[2005]], Ŝanhajo fariĝis plej granda [[Karga ŝipo|karga]] haveno en la mondo.<ref>{{citaĵo el la reto |url=http://www.stats-sh.gov.cn/english/shgl/zhsl/zhsl.htm |titolo=Retejo de la Registaro de Ŝanhajo |alirdato=2011-01-24 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20090502063521/http://www.stats-sh.gov.cn/english/shgl/zhsl/zhsl.htm |arkivdato=2009-05-02 }}</ref>

La urbo estas turisma celo fama pro siaj historiaj konstruaĵoj kiel La '''[[Bund (Ŝanhajo)|Bund]]''' ([[Kajo (ŝipado)|kajo]]) ({{lang-zh|外滩|t=Wàitān}}) kaj la '''Templo de la Urba Dio''' ({{lang-zh|城隍庙|t=Chénghuángmiào}}), sed ankaŭ pro sia moderna urbocentra silueto kun granda nombro de novaj [[nubskrapulo]]j, inkluzive de la '''[[Perlo de la oriento turo|Turo de Orienta Perlo]]''' ({{lang-zh|东方明珠|t=Dōngfāng Míngzhū}}). Nuntempe, Ŝanhajo estas la plej granda komerca urbo kaj centro de financo en [[Metropolo|metropoloj]] de Ĉinio kaj estis priskribita kiel la «modelo» de plej rapide kreskanta [[Ekonomio de Ĉinio|ekonomio en Ĉinio]].<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7373394.stm |titolo=Kapitalisma Modela Fenestro de Ĉinio}}</ref><ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.thehindubusinessline.com/life/2003/01/27/stories/2003012700170300.htm |titolo=Ŝanhajo kaj Suzhou el La Hinda Komerca Linio}}</ref>

Ŝanhajo sukcese okazigis la [[Monda Ekspozicio (2010)|Mondan Ekspozicion]] en [[2010]], kun 73&thinsp;000&thinsp;000 vizitantoj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://articles.cnn.com/2010-10-31/world/china.expo.ends_1_Ŝanhajo -world-expo-xinhua-news-agency-exhibits?_s=PM:WORLD|titolo=Finiĝo de la Monda Ekspozicio 2010}}{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

== Etimologio kaj Nomo ==
La du [[ĉina skribo|ĉinaj skribsignoj]] en la nomo de la urbo estas {{lang|zh|上}} (''shàng'') 'supra' kaj {{lang|zh|海}} (''hǎi'') 'maro', kiuj signifas 'Supra Maro'. La plej frua mencio de ĉi tiu nomo okazis dum regado de la [[Song-dinastio]] ([[11-a jarcento]]), ĉe kiu tempo estis jam rivera [[kunfluejo]] kaj urbo kun ĉi tiu nomo en la areo. Estas disputoj pri ĝusta interpreto de la nomo, sed oficiala loka historio konstante diris ke ĝi signifas 'La supra ''atingoj'' de la maro'. Pro la ŝanĝiĝanta marbordo, la ĉinaj historiistoj konkludis ke ĉe la [[Tang-dinastio]] Ŝanhajo estis laŭvorte sur la maro, kaj tio klarigas devenon de la nomo. ''Hǎishàng'' ({{lang-zh|海上}}), kun la mala ordo de la du skribsignoj, estas poezia nomo de Ŝanhajo, ofte uzata pri la Ŝanhaja arto kaj kulturo.

Ŝanhajo estas ofte mallongigita en la ĉina kiel ''Hù'' (simpligite: 沪-tradicie: 滬). Ĉi tiu skribsigno aperas sur ĉiu motorveturila licenco tege eldonita en la urbo hodiaŭ. Tio ĉi estas derivita de ''Hu Du'' (simpligite: 沪渎-tradicie: 滬瀆), la antikva nomo por la pli malalta sekcio de la ''Suzhou Rivereto'' kie ĝi eniras la maron, la sama sekcio kiu estas hodiaŭ rigardata kiel la pli malalta sekcio de la ''Huangpu Rivero''.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=zh|url=http://www.shanghai.gov.cn/Shanghai/node2314/node3766/node3767/node3768/index.html|titolo=Deveno de ''Shen'' kaj ''Hu'' 申沪的由来|alirdato=2019-12-29|arkivurl=https://web.archive.org/web/20180614072201/http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node2314/node3766/node3767/node3768/index.html|arkivdato=2018-06-14}}</ref> La skribsigno ''Hu'' estas ofte kombinita kun ''song'' por formi la nomon ''Songhu'' ({{lang-zh|松沪}}). ''Song'' venas de alia antikva nomo por la ''Suzhou Rivereto'', la Rivero Song (laŭ kiu la urbo ''Songjiang'' nomiĝas). Ekzemple, la [[Batalo de Ŝanhajo]] ([[1937]]) estas konata en Ĉinio kiel la Batalo de Songhu. Dua mallongigo por Ŝanhajo estas ''Shēn'' (申), derivita de la nomo de ''Chunshen Jun'' ({{lang-zh|春申君}}), nobelo kaj loke respektegita heroo de la '''Reĝlando Chu''' en la 3-a jarcento a.K., kies teritorio inkluzivis la Ŝanhajan areon. Sportaj teamoj kaj ĵurnaloj en Ŝanhajo ofte uzas la skribsignon ''Shēn'' (申) en siaj nomoj. Ŝanhajo estas ankaŭ ofte nomata ''Shēnchéng'' (申城, "urbo de Shēn").

Alia frua nomo por Ŝanhajo estis Huating ({{lang-zh|华亭|t=Huátíng}}). En 751 a.K. dum la meza parto de la [[Tang-dinastio]], [[Gubernio]] Huating estis establita ĉe moderna-tago ''Songjiang'', la unua gubernio-nivela administro ene de moderneca Ŝanhajo. Hodiaŭ, Huating estas plej ofte renkontita kiel la nomo de kvar-stela hotelo en la urbo.

== Historio ==
[[Dosiero:Shanghai walled city, Ming.jpeg|eta|180ra|La Ĉirkaŭmurigita urbo de Ŝanhajo dum la [[Ming-dinastio|Dinastio Ming]].]]

Dum la Song-dinastio ([[960]]–[[1279]] p.K.) Ŝanhajo plialtigis sian statuson — de vilaĝo (村) al merkata urbo (镇) en [[1074]] kaj en [[1172]] por stabiligi la oceanan marbordon estis konstruita dua mara muro, kompletiganta pli fruan digon. De la [[Yuan-dinastio]] en [[1292]] ĝis Ŝanhajo oficiale fariĝis urbo por la unua tempo en [[1297]], la areo estis nomita simple kiel gubernio (县) administrita de la Songjiang Prefektejo (Ĉinio).

Du gravaj eventoj helpis antaŭenigi evoluadon de Ŝanhajo en la [[Ming-dinastio]]. [[urbomuro|Urba muro]] estis konstruita por la unua tempo en [[1554]], por protekti la urbon de atakoj de Wokou ([[Japanio|japanaj]] piratoj). Ĝi mezuris je 10 metroj alta kaj 5 kilometroj longa. Dum la Wanli reĝado ([[1573]]–[[1620]]) Ŝanhajo ricevis gravan psikologian akcelon de la konstruo de la '''Templo de la Urba Dio'''(城隍庙) en [[1602]]. Ĉi tiu honoro estis kutime rezervita por lokoj kun la statuso de urbo, kiel prefekteja ĉefurbo (府) kaj ne estis ordinare donita al nura gubernieta urbo (镇) kiel Ŝanhajo. La honoro estis verŝajne konsidero de ekonomia graveco de la urbo, kiel oponita al ĝia malalta politika statuso.

Dum la [[Qing-dinastio]], Ŝanhajo fariĝis unu el la plej gravaj maraj havenoj en la '''Regiono de la [[Jangzia Riverdelto]]'''. Tio ĉi estis rezulto de la du gravaj politikaj ŝanĝoj de la centra registaro. Unue, [[Imperiestro Kanĝi]] ([[1662]]–1723) en [[1684]] retroirigis la antaŭan Ming-dinastian malpermeson sur oceano por irantaj ŝipoj, malpermeso kiu validis ekde [[1525]]. Due, en [[1732]] [[Imperiestro Yongzheng]] translokigis la doganan oficejon por [[Jiangsu-provinco]] (江海关, Ŝanhaja [[Dogana Domo]]) de la prefekteja ĉefurbo de Songjiang urbo al Ŝanhajo kaj donis al la urbo ekskluzivan regon super dogankolektado por fremda komerco de Jiangsu-provinco. Rezulte de ĉi tiuj du kritikaj decidoj, Profesoro Linda Cooke Johnson konkludis ke ekde [[1735]] Ŝanhajo fariĝis la grava komerca haveno por ĉiuj de la pli malalta Jangzia Rivera regiono, malgraŭ kvieta estado ĉe la plej malalta administracia nivelo en la politika hierarkio.
[[Dosiero:Shanghai 1928 Bund Cenotaph.jpeg|eta|maldekstra|180ra|Vido de [[La Kajo]] en 1928.]]
[[Dosiero:Shanghai Nanking Road 1930s.jpeg|eta|dekstra|180ra|[[Nankina Vojo]] (Ŝanhajo) en la 1930-aj.]]

Internacia atento al Ŝanhajo kreskis en la [[19-a jarcento]] pro ĝia ekonomia kaj komerca potencialo ĉe la rivero [[Jangzio]]. Dum la [[Unua Opia Milito]] ([[1839]]–[[1842]]), [[Britio|britaj]] fortoj intertempe okupis la urbon. La milito finiĝis per la [[Traktato de Nankino]] (1842), malfermanta la [[malferma haveno|traktatajn havenojn]], inkluzive de Ŝanhajo. La Traktato de la Bogue subskribita en [[1843]] kaj la [[Traktato de Wanghia|Sino-amerika Traktato de Wangsia]] subskribita en [[1844]] permesis al fremdaj nacioj viziti kaj komerci sur ĉina teritorio, kio estis la unuaj cedoj al alilandanoj.
[[Dosiero:BattleOfShanghaiBaby.gif|eta|180ra|maldekstra|Agresita de [[Japanio]] en 1937]]
[[Dosiero:Shanghai1937KMT preservation corps.jpg|eta|180ra|dekstra|Batalo en Ŝanhajo Kontraŭ [[Japanio]] en 1937]]

En [[1854]], la '' Urba Konsilio de Ŝanhajo '' estis kreita por administri la fremdajn koloniojn. En [[1860]]–[[1862]], dum [[interna milito|civila milito]] Ŝanhajo estis dufoje invadita en [[1861]]. En [[1863]], la brita kolonio, kiu estis al la sudo de Suzhou rivereto (Huangpu distrikto) kaj la [[Usono|usona]] kolonio, kiu etendiĝis al la nordo de Suzhou rivereto (Hongkou distrikto), formis la Internacian Kolonion. La franco elektis de la Ŝanhajo Urba Konsilio kaj daŭrigis ĝian propran [[Ŝanhaja Franca Koncesio|Ŝanhajan Francan Koncesion]], al la sudo de la Internacia Kolonio, kiu ankoraŭ ekzistas hodiaŭ kiel populara allogo. Civitanoj de multaj landoj kaj ĉiuj kontinentoj venis al Ŝanhajo por loĝi kaj labori tie dum postaj jardekoj. Tiuj kiuj restis por longe, foje dum kelkaj generacioj, nomis sin "Ŝanhajlandanoj".<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.cbc.ca/documentaries/sincities/Shanghai.html|titolo=Ŝanhajo — Paradizo por adventuranoj|alirdato=2021-08-24|arkivurl=https://web.archive.org/web/20050203005818/http://www.cbc.ca/documentaries/sincities/Shanghai.html|arkivdato=2005-02-03}}</ref> En la [[1920-aj jaroj]] kaj [[1930-aj jaroj]], preskaŭ 20,000 tiel nomataj «[[Blanka armeo|blankaj]]» [[rusoj]] kaj rusaj [[judoj]] fuĝis dum kaj post la [[Rusia enlanda milito]] kaj ekloĝis en Ŝanhajo. Ĉi tiuj Ŝanhajaj rusoj konsistigis la duan plej grandan fremdan komunumon. De [[1932]], Ŝanhajo fariĝis kvina plej granda urbo de la mondo kaj hejmo al 70,000 fremduloj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.talesofoldchina.com/library/allaboutShanghai/t-all04.htm|titolo=Rakontoj de Malnova Ŝanhajo|alirdato=2011-01-31|arkivurl=https://web.archive.org/web/20100520024207/http://www.talesofoldchina.com/library/allaboutshanghai/t-all04.htm|arkivdato=2010-05-20}}</ref> En la 1930-aj jaroj, 30,000 Judaj rifuĝintoj de [[Eŭropo]] alvenis en la urbo.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1828102,00.html|titolo=Ŝanhajo Rifuĝo|alirdato=2011-01-20|arkivurl=https://web.archive.org/web/20090814051154/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1828102,00.html|arkivdato=2009-08-14}}</ref>

La [[Unua japana-ĉina milito|Unua Ĉina-japana Milito]](1894-1895) konkludita kun la [[Traktato de Shimonoseki]], kiu levis [[Japanio]]n fariĝi alia fremda potenco en Ŝanhajo. Japanio konstruis la unuajn fabrikojn en Ŝanhajo, kiu estis baldaŭ kopiita de aliaj fremdaj potencoj. Ŝanhajo estis tiam la plej grava financa centro en la Orienta Azio. Ĉiuj ĉi tiu internacia aktiveco donis Ŝanhajon la kromnomo "la Granda Ateno de Ĉinio"<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.archive.org/stream/inventorofnumera00gordiala/inventorofnumera00gordiala_djvu.txt|titolo=La inventinto de la numeralo-tipo por Ĉinio de blinduloj kaj malfortvidulo povas legi kaj skribi flue}}</ref>

Sub la [[Respubliko Ĉinio|Respubliko de Ĉinio]] ([[1911]]–[[1949]]), la {{daton|14|julio|1927}} Ŝanhajo finfine akiris la urbostatuson. Kvankam la teritorio de la fremdaj cedoj estis ekskludita de ĝia rego, Ŝanhajo kovris areon de 828,8&nbsp;km², inkluzive de la modern-tagaj distriktoj de Baoshan, Yangpu, Zhabei, Nanshi kaj [[Pudong]]. La unua tasko de nova urba registaro, gvidita de ĉina urbestro kaj urba konsilio, estis krei novan urban centron en Jiangwan urbo de Yangpu distrikto, ekster la limoj de la fremdaj cedoj. Ĉi tiu nova urba centro devintus inkluzivi publikan muzeon, [[Ŝanhaja Biblioteko|bibliotekon]], sportan stadionon kaj urban halon.

En la {{dato|28|januaro|1932}}, [[Japanio|japana]] armeo agresis Ŝanhajon kaj la ĉinoj reziste batalis kontraŭ la invado ĝis majo. La ''Batalo en Ŝanhajo en 1937'' estis kaŭzita de la okupo de la ĉino administrita partojn de Ŝanhaja ekstero de la Internacia Kolonio kaj la franca Cedo. La Internacia Kolonio estis okupita de la japano je la 8-a decembro 1941 kaj restis okupita ĝis kapitulaco de Japanio en 1945, dum kiu tempa [[japanaj Militaj Krimoj|militaj krimoj]] estis faritaj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://news.xinhuanet.com/english/2005-06/16/content_3094613.htm|titolo=149 Komfortulinaj Domoj Eltrovitaj en Ŝanhajo}}</ref>

En la 27-a de majo, 1949, Liberiga Armeo de la [[Komunista Partio de Ĉinio|Komunista]] [[Popola Liberiga Armeo|Loĝantaro]] prenis regon de Ŝanhajo, kiu estis unu el nur tri eksaj [[Respubliko Ĉinio|Respubliko de Ĉinio]] (ROC) urboj ne kombinita en najbaraj provincoj super la sekvanta jardeko (la aliaj estanta [[Pekino]] kaj [[Tianjin]]). Ŝanhajo travivis serion da ŝanĝoj en la limoj de ĝiaj subdividoj, precipe en la sekvanta jardeko. Post 1949, multaj fremdaj firmaoj translokigis iliajn oficejojn de Ŝanhajo al [[Hongkongo]], kiel parto de elirado de fremda investo pro la Komunista venko.
[[Dosiero:Construction in Shanghai.jpg|eta|maldekstra|180ra|Ŝanhajo vidis masivan evoluadon ekde la mezo de la 1990-a.]]
[[Dosiero:Shanghai at night.jpg|eta|dekstra|180ra|La Pudong horizonto en 2009]]
Dum la 1950aj jaroj kaj 1960aj jaroj, Ŝanhajo fariĝis industria centro kaj centro por radikala [[Politika maldekstro|maldekstraism]]; la maldekstrulo [[Jiang Qing]] kaj ŝia tri kohortoj, kune la [[Bando de la Kvar|Bandaĉo de Kvar]], estis bazita en la urbo. Ankoraŭ, eĉ dum la plej tumultaj tempoj de la [[Kultura Revolucio]], Ŝanhajo estis kapabla daŭrigi altan ekonomian produktivon kaj relativan socian stabilecon. En plejparto de la historio de la Ĉina Popola Respubliko, por funela riĉeco al la kamparaj areoj, Ŝanhajo estis relative peza kontribuanto de imposta enspezo al la centra registaro. Tio ĉi venis ĉe la kosto de severe kripliganta substrukturo de Ŝanhajo kaj brava evoluado. Ĝia graveco al la fiska puto-estado de la centra registaro ankaŭ neita ĝin ekonomiaj liberaligoj komencite en 1978. Ŝanhajo estis fine permitite iniciati ekonomiajn reformojn en 1991, komencante la masivan evoluadon ankoraŭ vidita hodiaŭ kaj la naskiĝo de '''[[Lujiazui|Luĝjadzŭej (Lujiazui)]]''' en '''Pudong'''.

== Geografio ==
[[Dosiero:Yangtze River Delta.gif|eta|maldekstra|180ra|Jangzia Rivera Delto]]
[[Dosiero:Shanghai Landsat-7 2005-08-15.jpg|eta|dekstra|180ra|La urba areo de Ŝanhajo povas esti vidita en ĉi tiu natura-koloro de persatelita bildo 2005-08-15).]]
Ŝanhajo sidas sur la [[Jangzia Delto]] en la orienta marbordo de Ĉinio kaj estas malglate egaldistanca de [[Pekino]] kaj [[Hongkongo]]. La urbo ĝenerale konsistas de [[duoninsulo]] inter la [[Jangzio]] kaj Hangzhou Golfeto, dua plej granda insulo de la metropolo estas Chongming Gubernio kaj nombro da pli malgrandaj insuloj. Ĝi estas randirita sur la norda kaj okcidento de [[Jiangsu-provinco]], en la sudo de [[Zhejiang-provinco]] kaj en la oriento de la [[Orientĉina Maro|Orienta Ĉinio Maro]]. La urbo konvena estas bisekcita de la rivero [[Huangpu Rivero|Huangpu]], enflurivero de la [[Jangzio]]. La historia centro de la urbo, la Puxi areo, estas troviĝita sur la okcidenta flanko de la Huangpu, dum la lastatempe evoluigita Pudong, enhavas la centran financan distrikton [[Lujiazui]], estis evoluigita sur la orienta banko.

La vasto je Konvertate 6218 km2, landa areo estas plata, krom kelkaj montetoj en la sudokcidenta angulo, kun ordinara alteco de Konvertate 4m.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.stats-sh.gov.cn/2003shtj/tjnj/nje06.htm?d1=2006tjnje%2FE0100.htm|titolo=Statistika Jarlibro de Ŝanhaja Urba Registaro, 2006|alirdato=2011-01-20|arkivurl=https://web.archive.org/web/20080429004430/http://www.stats-sh.gov.cn/2003shtj/tjnj/nje06.htm?d1=2006tjnje%2FE0100.htm|arkivdato=2008-04-29}}</ref> La loko de la urbo sur la plata [[aluvia ebenaĵo]] signifis ke novaj [[nubskrapulo|konstruaĵegoj]] devas esti konstruitaj kun profundaj konkretaj stakoj por eviti, ke ili sinku en la mola tero. La plej alta punkto estas ĉe la pinto de Dajinshan Insulo ĉe Konvertate 103m.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.travelchinaguide.com/cityguides/Shanghai/geography.htm|titolo= Vojaĝa Gvidilo de Ŝanhajo|jaro=2008}}</ref> En la urbo troviĝas multaj riveroj, kanaloj, riveretoj kaj lagoj, kaj estas sciita por ĝia riĉa akvo rimedoj kiel parto de la [[Tai Lago]] drenada areo.

=== Klimato ===
Ŝanhajo havas humidan subtropikan klimaton kaj kun kvar klaraj sezonoj. Vintro tie estas frosta kaj malseketa,kaj malvarma nordokcidenta vento de [[Siberio]] povas kaŭzi noktotempan temperaturon fali sub minuso, kvankam plejpartoj de jaroj estas nur unu aŭ du tagoj de neĝado. Somero estas varma kaj humida, kun {{GdC|35}} de ĉ. 8.7 tagoj ĉiujare; foje torentas pluvo aŭ anomalias [[fulmotondro]]j,kiuj povas esti atenditaj. Somere kaj komence de la aŭtuno la urbon povas trafi [[tajfuno]]j. En la lastaj jaroj ili ne kaŭzis konsiderindan damaĝon.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2007%2F09%2F19%2Fwtyphoon119.xml|titolo=1.6m tajfuno fuĝas Ŝanhajon|jaro=2008|alirdato=2011-01-20|arkivurl=https://web.archive.org/web/20071013183032/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2007%2F09%2F19%2Fwtyphoon119.xml|arkivdato=2007-10-13}}</ref> La plej agrablaj sezonoj en Ŝanhajo estas la printempo, kvankam ĝi estas nekonstanta kaj alportas oftajn pluvojn, kaj la aŭtuno, kiu estas ĝenerale sunbrila kaj seka. La urbaj mezumoj {{GdC|4.2}} en januaro kaj {{GdC|27.9}} en julio, pro tio ke ĉiujara mezaĵo de {{GdC|16.1}}. Ŝanhaja sperto sur ordinara 1,878 horoj de sunbrilo por jaro, kun la plej varma temperaturo iam ajn registrita ĉe {{GdC|40.2}} kaj la plej malalta ĉe {{GdC|−12.1}}.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.mherrera.org/temp.htm|titolo=Ekstremaj Temperaturoj Ĉirkaŭ la Mondo}}</ref> La ordinara frosto ĝenerale estas 276 tagoj.

{|class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;border:0px;text-align:center;line-height:120%;"
! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" |Monato
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Jan
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Feb
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Mar
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Apr
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Maj
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Jun
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Jul
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Aŭg
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Sep
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Oct
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Nov
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Dec
! style="background: #99CCCC; color: #000080;" | Jaro
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" |Avĝ alta temperaturo [[Celsius|{{GdC|}}]] ([[Fahrenheit|{{GdF|}}]])
| style="background: #FAEBD7; color:#000000;" | 8,1 (46,6)
| style="background: #FFE4C4; color:#000000;" | 9,2 (48,6)
| style="background: #FFAE80; color:#000000;" | 12,8 (55)
| style="background: #FF8C00; color:#000000;" | 19,1(66,4)
| style="background: #FF7F50; color:#000000;" | 24,1 (75,4)
| style="background: #FF4500; color:#000000;" | 27,6 (81,7)
| style="background: #FF0000; color:#000000;" | 31,8 (89,2)
| style="background: #FF0000; color:#000000;" | 31,3 (88,3)
| style="background: #FF4500; color:#000000;" | 27,2 (81)
| style="background: #FF7F50; color:#000000;" | 22,6 (72,7)
| style="background: #FF8C00; color:#000000;" | 17,0 (62,6)
| style="background: #FFAE80; color:#000000;" | 11,1 (52)
| style="background: #FF8C00; color:#000000;" | 20,2 (68,4)
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" |Avĝ malalta temperaturo [[Celsius|{{GdC|}}]] ([[Fahrenheit|{{GdF|}}]])
| style="background: #E6E6FA; color: black;" | 1,1 (34)
| style="background: #F8F8FF; color: black;" | 2,2 (36)
| style="background: #FFFAF0; color: black;" | 5,5 (42,1)
| style="background: #FFE4C4; color: black;" | 10,9 (51,6)
| style="background: #F4A460; color: black;" | 16,1 (61)
| style="background: #FFA500; color: black;" | 20,8 (69,4)
| style="background: #FF8C00; color: black;" | 25,0 (77)
| style="background: #FF8C00; color: black;" | 24,9 (76,8)
| style="background: #FFA500; color: black;" | 20,6 (69,1)
| style="background: #F4A460; color: black;" | 15,1(59,2)
| style="background: #FFE4C4; color: black;" | 9,0 (48,2)
| style="background: #F8F8FF; color: black;" | 3,0 (37,4)
| style="background: #FFA07A; color: black;" | 12,9 (55,2)
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" |Precipitaĵo mm ([[colo]])
| style="background: #98FB98; color: black;" | 50,6 (1,992)
| style="background: #98FB98; color: black;" | 56,8 (2,236)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 98,8 (3,89)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 89,3 (3,516)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 102,3 (4,028)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 169,6 (6,677)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 156,3 (6,154)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 157,9 (6,217)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 137,3 (5,406)
| style="background: #80FF9F; color: black;" | 62,5 (2,461)
| style="background: #B2FFC6; color: black;" | 46,2 (1,819)
| style="background: #BDFFB2; color: black;" | 37,1 (1,461)
| style="background: #00FF00; color: black;" | 1146,7 (45,854)
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" |Sunbrilaj horoj
| style="background: #B0B000; color: black;" | 123,0
| style="background: #B0B000; color: black;" | 115,7
| style="background: #B0B000; color: black;" | 126,0
| style="background: #C0C000; color: black;" | 156,1
| style="background: #C0C000; color: black;" | 173,5
| style="background: #B0B000; color: black;" | 147,6
| style="background: #D0D000; color: black;" | 217,8
| style="background: #D0D000; color: black;" | 220,8
| style="background: #C0C000; color: black;" | 158,9
| style="background: #C0C000; color: black;" | 160,8
| style="background: #B0B000; color: black;" | 146,6
| style="background: #B0B000; color: black;" | 147,7
| style="background: #B0B000; color: black;" | 1894,5
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" | % Humideco
| style="background: #0000FF; color: white;" | 75
| style="background: #0000FF; color: white;" | 74
| style="background: #0000FF; color: white;" | 76
| style="background: #0000FF; color: white;" | 76
| style="background: #0000FF; color: white;" | 76
| style="background: #0000FF; color: white;" | 82
| style="background: #0000FF; color: white;" | 82
| style="background: #0000FF; color: white;" | 81
| style="background: #0000FF; color: white;" | 78
| style="background: #0000FF; color: white;" | 75
| style="background: #0000FF; color: white;" | 74
| style="background: #0000FF; color: white;" | 73
| style="background: #0000FF; color: white;" | 76,8
|-
| colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|''Fonto: {{citaĵo el la reto|url=http://cdc.cma.gov.cn/shuju/index3.jsp?tpcat=SURF&dsid=SURF_CLI_CHN_MUL_MMON_19611990_CES|titolo=Nacia Meteocentro de Ĉinio|alirdato=2011-01-24|arkivurl=https://web.archive.org/web/20110902195708/http://cdc.cma.gov.cn/shuju/index3.jsp?tpcat=SURF&dsid=SURF_CLI_CHN_MUL_MMON_19611990_CES|arkivdato=2011-09-02}}''
|}

== Politiko ==
La politiko de Ŝanhajo estas strukturita en duobla partio-registara sistemo kiel ĉiuj aliaj regantaj institucioj en Ĉinio. La Urbestro de Ŝanhajo estas la plej alta ranga oficialulo en la Popola Registaro de Ŝanhajo .

{{Navigilo2
|bildo = [[Dosiero:Flag of the Republic of China.svg|100ra|Esperantoflago]]
|titolo = Estroj de Ŝanhajo de [[Respubliko de Ĉinio]] Periodo (kun okupita de Japanio)<!-- Diversaj periodoj -->
|navbar = plain
|state = collapsed
|grupo1 = Estro de Ŝanhaja Speciala Urbo
|listo1 = Huang Fu (黄郛)→Wu Zhenxiu (吴震修)(provizora)→Zhang Dingfan (张定璠)→Zhang Qun (张群)
|grupo2 = Estro de Ŝanhaja Urbo
|listo2 = Zhang Qun (张群)→Wu Tiecheng (吴铁城)→Yu Hongjun (俞鸿钧)
|grupo3 = Okupita periodo de Japanio
|listo3 = Su Xiwen (苏锡文)→Fu Xiao'an (傅筱庵)→ Su Xiwen (苏锡文)(provizora)→Chen Gongbo (陈公博)→Wu Songgao (吴颂皋)(provizora)→Zhou Fohai (周佛海)
|grupo4= Estro de Ŝanhaja Urbo
|listo4= Qian Dajun (钱大钧)→Wu Guozhen (吴国桢)→Chen Liang (陈良)(provizora)→Zhao Zhukang (赵祖康)(provizora)
}}

{{Navigilo2
|bildo = [[Dosiero:Flago-de-Ĉinio.svg|100ra|Esperantoflago]]
|titolo = Estroj de Ŝanhajo de [[Popola Respubliko de Ĉinio]] Periodo <!-- Diversaj periodoj -->
|navbar = plain
|state = collapsed
|grupo1 = Estro de Ŝanhaja Popola Registaro
|listo1 = [[Chen Yi]] (陈毅)
|grupo2 = Estro de Ŝanhaja Popola Komisiono
|listo2 = Chen Yi (陈毅)→Ke Qingshi (柯庆施)→Cao Diqiu (曹荻秋)
|grupo3 = Estro de Ŝanhaja Revolucia Komisiono
|listo3 = Zhang Chunqiao (张春桥)→Su Zhenhua (苏振华)→Peng Chong (彭冲)
|grupo4= Estro de Ŝanhaja Popola Registaro
|listo4= Peng Chong (彭冲)→Wang Daohan (汪道涵)→[[Jiang Zemin]] (江泽民)→[[Zhu Rongji]] (朱镕基)→Huang Ju (黄菊)→Xu Kuangdi (徐匡迪)→Chen Liangyu (陈良宇)→Han Zheng (韩正)
}}

== Administraj dividoj ==
[[Dosiero:Garden Bridge Shanghai.JPG|eta|dekstra|La Waibaidu Ponto.]]
[[Dosiero:塔塔+霧@申.JPG|eta|dekstra|Modernaj turdomegoj en la ŝanhaja fumnebulo.]]
Ŝanhajo estas administrate egalula al provinco kaj estas disigita en 18 gubernio-nivelaj dividoj: 17 distriktoj kaj unu gubernio. Eĉ kvankam ĉiu distrikto havas ĝian propran urban kernon, la vera urba centro estas inter Bordo al la oriento, Nankino Rd al la nordo, Malnova Urbo Templo kaj Huaihai Vojo al la sudo. Eminentaj centraj komercaj areoj inkluzivas Lujiazui sur la orienta banko de la Huangpu Rivero kaj La [[Bund (Ŝanhajo)|Bund]] kaj Hongqiao Lu areoj en la okcidenta banko de la Huangpu Rivero. La urba halo kaj grava administro unuoj estas troviĝitaj en Huangpu Distrikto, kiu ankaŭ servas kiel komerca areo, inkluzive de la fama [[Nankino Vojo]]. Aliaj gravaj komercaj areoj inkluzivas Xintiandi kaj la ŝikan Huaihai Vojon (antaŭe ''Avenuo Joffre'') en Luwan distrikto kaj Xujiahui (kiu estis tradukita en angla kiel ''Zikawei'', reflektanta la Ŝanhaj-dialekta prononco) en [[Xuhui (Ŝanhajo)|Xuhui]] Distrikto. Multaj universitatoj kaj kolegioj en Ŝanhajo estas troviĝitaj en loĝdomaj areoj de Yangpu Distrikto kaj Putuo Distrikto.

Jen la administraj dividoj de Ŝanhajo; la nomoj transliterumiĝas laŭ la [[Esperantigo de vortoj el ĉina fonto#Sistemo de El Popola Ĉinio|Sistemo de ''El Popola Ĉinio'']]. Naŭ el la distriktoj regas Puxi (laŭvorte ''Huangpu Rivera okcidento'') aŭ la pli malnova parto de urba Ŝanhajo sur la okcidenta banko de la Huangpu Rivero. Ĉi tiuj naŭ distriktoj estas kolektive plu-gviditaj al kiel Ŝanhajo Konvena (上海市区) aŭ la kerna urbo (市中心):
* '''Distrikto Hŭangpu''' ({{lang-zh|黄浦区|t=Huángpǔ Qū}})
* '''Distrikto Luŭan''' ({{lang-zh|卢湾区|t=Lúwān Qū}})
* '''Distrikto [[Xuhui (Ŝanhajo)|Ŝjuhŭej]]''' ({{lang-zh|徐汇区|t=Xúhuì Qū}})
* '''Distrikto Ĉangning''' ({{lang-zh|长宁区|t=Chángníng Qū}})
* '''Distrikto Ĝjing'an''' ({{lang-zh|静安区|t=Jìng'ān Qū}})
* '''Distrikto Putu''' ({{lang-zh|普陀区|t=Pǔtuó Qū}})
* '''Distrikto Ĝabej''' ({{lang-zh|闸北区|t=Zháběi Qū}})
* '''Distrikto Hongkoŭ''' ({{lang-zh|虹口区|t=Hóngkǒu Qū}})
* '''Distrikto Jangpu''' ({{lang-zh|杨浦区|t=Yángpǔ Qū}})
[[Dosiero:Shanghai administrative.png|eta|dekstra|260ra|Administrado de Ŝanhajo]]super Suzhou Rivereto, kun la Broadway Domegoj maldekstre.
Pudong (laŭvorte ''Huangpu Rivero oriento'') aŭ la pli nova parto de urba kaj antaŭurba Ŝanhajo sur la orienta banko de la Huangpu Rivero, estas regita de:
* '''Distrikto Nova Pudong''' ({{lang-zh|浦东新区|t=Pǔdōng Xīn Qū}}) — Chuansha Gubernio ĝis 1992, kombinita kun Distrikto Nanhuj en 2009
Sep el la distriktoj regas antaŭurbojn, persatelitajn urbojn kaj kamparajn areojn cetere for de la urba kerno:
* '''Distrikto Baŭŝan''' ({{lang-zh|宝山区|t=Bǎoshān Qū}}) — Gubernio Baŭŝan ĝis 1988
* '''Distrikto Minhang''' ({{lang-zh|闵行区|t=Mǐnháng Qū}}) — Gubernio Ŝanhajo ĝis 1992
* '''Distrikto Ĝjading''' ({{lang-zh|嘉定区|t=Jiādìng Qū}}) — Gubernio Ĝjiading ĝis 1992
* '''Distrikto Ĝjinŝan''' ({{lang-zh|金山区|t=Jīnshān Qū}}) — Gubernio Ĝjinŝan ĝis 1997
* '''Distrikto Songĝjang''' ({{lang-zh|松江区|t=Sōngjiāng Qū}}) — Gubernio Songĝjang ĝis 1998
* '''Distrikto Ĉjingpu''' ({{lang-zh|青浦区|t=Qīngpǔ Qū}}) — Gubernio Ĉjingpu ĝis 1999
* '''Distrikto Fengŝjan''' ({{lang-zh|奉贤区|t=Fèngxián Qū}}) — Gubernio Fengŝjan ĝis 2001
[[Chongming Insulo]], insulo ĉe la buŝo de la [[Jangzio]], estas regita de:
* '''Gubernio Ĉongming''' ({{lang-zh|崇明县|t=Chóngmíng Xiàn}})
De 2003, ĉi tiu gubernio-nivelaj dividoj estas cetere disigitaj en la 220 sekvantaj politikaj dividoj de Ĉinio#Vilaĝeta nivelo|urbeto-nivelaj dividoj: 114 urboj, 3 vilaĝetoj de urbeto, 103 subdistriktoj. Tiuj estas en ĝirado disigita en la sekvanta politikaj dividoj de Ĉinio#vilaĝo-nivelaj dividoj: 3393 kvartalaj komitatoj kaj 2037 vilaĝaj komitatoj.

== Servoj ==
[[Universitato Jiaotong]] ĉe Ŝanhajo (simpligita ĉine :上海交通大学, tradicia ĉine :上海交通大學, pinjine: Shànghǎi Jiāotōng Dàxué; angle Shanghai Jiao Tong University, mallongigita SJTU) situanta en Ŝanhajo, estas unu el la plej grandaj kaj plej influaj universitatoj de la Ĉina Popola Respubliko.

La [[Universitato de Ŝanhajo por Scienco kaj Teknologio]] (angle ''University of Shanghai for Science and Technology'', akronime USST; ĉine 上海理工大学, Shànghǎi Lǐgōng Dàxué) estas publika universitato en Ŝanhajo, fondita en 1906.

[[Ŝanhaja Universitato]] (ĉine 上海大学; pinjine: Shàngdà Dàxué; angle ''Shanghai University'', akronime SHU) estas urba publika universitato en Ŝanhajo,. La ĉefa kampuso Baoŝan troviĝas en la nordo de Ŝanhajo kaj estas du aliaj kampusoj en Jiading kaj Jing'.

[[Ŝanhaja Instruista Universitato]] ({{Lang-zh|上海师范大学}}; [[Pinjino|pinjine]]: shànghǎishīfàndàxué; {{Lang-en|Shanghai Normal University}}, akronime '''SHNU''') estas [[Publika universitato|publika]] [[esplora universitato]] en Ŝanhajo. SHNU estas unu el la tri kernaj universitatoj (上海市重点大学) (Kune kun [[Ŝanhaja Universitato]] kaj [[Universitato de Ŝanhajo por Scienco kaj Teknologio]]) en Ŝanhajo, kiu estas forte subtenita de ŝanhaja urba registaro.

[[Universitato Tongji]] ({{Lang-zh|同济大学}}; {{Lang-en|Tongji University}}, foje nomita Tongji-Universitato) estas nacia [[Publika universitato|publika]] [[esplora universitato]] en Ŝanhajo. Establita en 1907 en la areo de Wusong de la germana registaro kune kun germanaj kuracistoj en Ŝanhajo, Tongji estas unu el la plej longe staranta, plej elektema kaj plej prestiĝaj universitatoj en Ĉinio <ref>{{Cite web|title=2019版中国大学录取分数总排名（完整数据）|url=https://www.cingta.com/detail/12288|accessdate=2023-08-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211202224558/https://www.cingta.com/detail/12288|archivedate=2021-12-02}}</ref>.

[[Ŝanhaja Fremdlingva Universitato]] (ĉine 上海外国语大学) estas publika universitato, kiu, se temas pri fremdaj lingvoj, estas konsiderata la plej fama universitato en la lando, kune kun la Pekina Fremdlingva Universitato kaj la Pekina Universitato de Lingvo kaj Kulturo.

== Ekonomio ==
[[Dosiero:上海农业总产值1990-2009.jpg|eta|maldekstra|220ra|Malneta Agrikultura Produkto de Ŝanhajo (1990‒2009)]]

Ŝanhajon oni ofte rigardas kiel la centron de la financa kaj komerca vivo de la kontinenta Ĉinio. Ĝian moderna evoluon iniciatis la ekonomiaj reformoj de la jaro 1992. Tio okazis jardekon post similaj evoluoj en multaj sudaj provincoj de Ĉinio. Sed post kompare malfrua starto de la modernigo Ŝanhajo progresis kaj progresas ege rapide. En Ŝanhajo funkcias la plej granda [[borso]] en la kontinenta Ĉinio.

Laŭ oficiala statistiko de 2005, la ne-ŝtata sektoro kreskis produkti 42.5% da [[malneta enlanda produkto]] (MEP-GDP) de Ŝanhajo, dum la reformita staton-sektoro produktas 57.5% da MEP.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.shanghai.gov.cn/Shanghai/node17256/node17432/node17437/index.html|titolo=Ŝanhajo – Ŝanhajo|alirdato=2011-01-31|arkivurl=https://web.archive.org/web/20091230110819/http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node17256/node17432/node17437/index.html|arkivdato=2009-12-30}}</ref> Ekde 2005, Ŝanhajo rangis unue de plej okupata kargo de la mondo havenoj dum, pritraktanta totalo da 560 milionaj tunoj de kargo en 2007. Ŝanhajo vara trafiko superpasis Hongkongon fariĝi la dua plej okupata haveno en la mondo, malantaŭ [[Singapuro]].<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://transport.tdctrade.com/content.aspx?data=Logistics_content_en&contentid=1004574|titolo=Kontenera Enpreno de Ŝanhaja Haveno estas la plej granda en la mondo}}{{404|date=November 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
Ŝanhajo kaj Hongkongo estas rivalantaj por esti la ekonomia centro de la Ĉina regiono. Hongkongo havas la avantaĝon de pli forta laŭleĝa sistemo, pli granda internacia merkata integrigo, supera ekonomia libereco, pli granda banko kaj serva kompetenteco, pli malaltaj impostoj kaj plene konvertebla valuto. Ŝanhajo havas pli fortajn ligojn al ambaŭ la ĉina interno kaj la centra registaro, kaj pli forta bazo en fabrikado kaj teknologio.

Ŝanhajo pliigis ĝian rolon en financo, enbankiganta kaj kiel grava celloko por kompania sidejo, stimulantan postulon por tre edukita kaj modernigita laborantaro. Ŝanhajo registris duoblan-ciferan kreskon por 15 sinsekvaj jaroj ekde 1992. En 2008, nominala MEP de Sanhajo poŝtis 9.7% kreskiga al 1.37 triliona juanoj. La Ŝanhaja Borsa Interŝanĝo estas plej rapida kresko en la mondo , 130% en 2006.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://hongkong.hktdc.com/content.aspx?data=Banking_content_en&contentid=802974|titolo=Ŝanhaja Borsa Interŝanĝo anoncas pri Strategio 2007}}</ref>

[[Dosiero:Shanghaistockexchange.jpg|eta|180ra|La Ŝanhaja Borsa Interŝanĝo en la Lujiazui financa distrikto.]]
Kiel en multaj aliaj areoj en Ĉinio, Ŝanhajo estas travivanta konstruaĵa ekprosperiĝo. En Ŝanhajo la moderna arkitekturo estas rimarkinda por ĝia unika stilo, precipe en la plej altaj etaĝoj, kun pluraj pintaj etaĝoj da restoracioj, kiu similas flugantajn subtasojn.

La grandeco de Ŝanhajaj konstruaĵoj estas konstruita je tura apartamento de diversaj alto, koloro kaj desegno. Estas nun forta fokuso de urbaj planistoj evoluigi pli "verdaj areoj"-n (publikaj parkoj) inter la apartamentaj kompleksoj por plibonigi la kvaliton de vivo por loĝantoj de Ŝanhajo, en akordiĝo al la "Pli Bona Urbo – Pli Bona Vivo" temo de Ekspozicio de [[Expo 2010]].

Industriaj zonoj en Ŝanhajo inkluzivde de Hongqiao Ekonomia kaj Teknologia Evoluada Zono, Jinqiao Eksporta Ekonomia Pretiga Zono, Minhang Ekonomia kaj Teknologia Evoluada Zono kaj Ŝanhaja Caohejing Alta kaj Nova Teknologia Evoluada Zono.

Loĝistika Parko en Ŝanhajo inkluzivas BLOGIS Parkon (Ŝanhajo)<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://rightsite.asia/en/industrial-zone/blogis-park-Shanghai/|titolo=Loĝistika Parko en Ŝanhajo}}</ref> kaj GLP Parkon Lingang.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://rightsite.asia/en/industrial-zone/glp-park-lingang/|titolo=Loĝistika Parko en Ŝanhajo}}</ref>

== Demografio ==
[[Dosiero:1990--2009 Shanghai Population.png|eta|220ra|maldekstra|Loĝantaro de Ŝanhajo(1990-2009),bluo-registritaj familioj,ruĝo-konstantaj loĝantoj,verdo-registritaj loĝantoj jarfine]]

La loĝantaro de Ŝanhajo estas 19&thinsp;213&thinsp;200. Laŭ totala administracia areo de loĝantaro, Ŝanhajo estas la tria plej granda el la kvar rekte regataj urboj de la [[Ĉina Popola Respubliko]], post [[Chongqing]]<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://english.cq.gov.cn/ChongqingGuide/MountainCity/1918.htm|titolo=Chongqing Urba Registaro – Demografiko}}</ref> kaj Pekino.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.npfpc.gov.cn/en/detail.aspx?articleid=100302125224937535|titolo=Loĝantaro de Pekino atingas 22 milionojn|alirdato=2011-01-21|arkivurl=https://web.archive.org/web/20110707050030/http://www.npfpc.gov.cn/en/detail.aspx?articleid=100302125224937535|arkivdato=2011-07-07}}</ref> En la ĈPR, rekte regata urbo ({{lang-zh|直辖市}}) estas granda urbo kun egala statuso al [[provinco]]. Laŭ la censo de 2000, la loĝantaro de Ŝanhajo Urbo nombris 16.738 milionojn, inkluzive de la migra loĝantaro de 3.871 milionoj.{{Mankas fonto|_dato_=Majo 2010}} Laŭ la censo de 1990, la totala loĝantaro pliigis je 3,396 milionoj aŭ 25,5%.

De la fino de 2004, loĝantaro de Ŝanhajo estas ĉ. 16,7022 milionoj, laŭ Ĉinia Statistiko 2005. De tiuj, 1,469 milionoj (8.8%) estis en la aĝa grupo de 0–14; 12,661 milionoj (75,8%) inter 15 kaj 64; 2,572 milionoj (15,4%) estis pli malnova ol 65.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.allcountries.org/china_statistics/4_9_age_composition_and_dependency_ratio.html|titolo=Aĝa Kunmetaĵo kaj Dependeca Raporto de Loĝantaro de Regiono (2004) en Ĉinia Statistiko 2005}}</ref>

En 2008, la loĝantaro de longatempaj loĝantoj atingis 18,88 milionojn, inkluzive de oficiale registrita loĝantaro de 13.71 milionoj kaj 4.79 milionoj da registritaj longatempaj migrantoj de aliaj provincoj, multaj de [[Anhui-provinco]], Jiangsu kaj Zhejiang Provincoj. Laŭ la Urba Statistika Buroo de Ŝanhajo, estis 133&thinsp;340 fremduloj en Ŝanhajo en 2007.<ref>{{citaĵo el la reto|url=http://www.cityweekend.com.cn/Shanghai/articles/blogs-Shanghai/cw-radar/expat-evolution/|titolo=Urba Semajnfino Gvidilo|lingvo=en|alirdato=2011-01-31|arkivurl=https://web.archive.org/web/20110614051550/http://www.cityweekend.com.cn/shanghai/articles/blogs-shanghai/cw-radar/expat-evolution/|arkivdato=2011-06-14}}</ref> Kelkaj eksterlandanoj loĝas en Ŝanhajo kiel longtempaj loĝantoj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=zh|url=http://news.xinhuanet.com/overseas/2009-10/08/content_12193602.htm|titolo=Novaj Ŝanhajanoj el Suda Koreio }}</ref> La atendata vivdaŭro en 2006 estis 80,97 jaroj por ĉiuj homoj, 78,67 por viroj kaj 82,29 por virinoj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.stats-sh.gov.cn/english/shgl/rkjy/rkjy.htm|titolo=Ŝanhaja Baza Fakto – Ŝanhajo Urba Statistiko Buroo|alirdato=2011-01-21|arkivurl=https://web.archive.org/web/20090523030503/http://www.stats-sh.gov.cn/english/shgl/rkjy/rkjy.htm|arkivdato=2009-05-23}}</ref> La averaĝa disponebla enspezo de Ŝanhajano, en la unua trimestro de 2009, estas 21&thinsp;871 [[juano]]j.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.Shanghaidaily.com/sp/article/2009/200911/20091102/article_418171.htm|titolo=Averaĝa enspez trafo: 21&thinsp;871 juanoj}}</ref>

=== Religio ===
[[Dosiero:Jingansi340x256.jpg|eta|180ra|Jing'an Templo]]
[[Dosiero:20130918-嘉定孔庙-2.jpg|eta|200ra|''Kongmiao'' de [[Jiading]], Ŝanhajo.]]
Pro ĝia kosmopolita historio, Ŝanhajo havas riĉan miksaĵon de religia heredaĵo kiel montrita de la religiaj konstruaĵoj kaj institucioj ankoraŭ disigita ĉirkaŭ la urbo. [[Taoismo]] havas ĉeeston en Ŝanhajo en la formo de pluraj temploj, inkluzive de la Templo de la Urba Dio, ĉe la koro de la malnova urbo kaj templo dediĉita al la [[Tri reĝlandoj]] generalo [[Guan Yu]]. La Wenmiao estas templo dediĉita al [[Konfuceo]]. [[Budhismo]] havis ĉeeston en Ŝanhajo ekde antikvaj tempoj. Templo Longhua, la plej granda templo en Ŝanhajo kaj Templo Jing'an, estis unue fondita en la periodo de la [[Tri Reĝlandoj]]. Aliaj gravaj temploj estas la Jada Buddha Templo, kiu estas nomita post granda statuo de Sidarto Gotamo Budhao eldistranĉis de [[jado]] en la templo. En lastatempaj jardekoj, dekduoj de modernaj temploj estis konstruitaj en la urbo. superrega religio en Ŝanhajo estas [[Mahayana budhismo]] kaj [[Taoismo]] estas ankaŭ sekvita de multaj loĝantoj en Ŝanhajo . Islamo venis en Ŝanhajo je 700 jaroj antaŭe kaj moskeo estis konstruita en 1295 en Songjiang. En 1843, la altlernejo de instruistoj estis ankaŭ instalita. La Moskeo Xiaotaoyuan estas troviĝita ĉe 52 Xiaotaoyuan Strateto, Orienta Fŭing Vojo, Suda Distrikto. Tio ĉi estas ke la Ŝanhajo islama Asocio estas ankaŭ troviĝita, kiu havas reputacion sciitan en la mondo.

Ŝanhajo havas la plej altan katolikan procenton en Metropoloj de Ĉinio (2003). Inter [[katolikismo|katolikaj]] preĝejoj, Sankt. Ignatius Catedralo de Ŝanhajo en Xujiahui estas unu el la plej grandaj, dum Ŝi Shan Baziliko estas la nura aktiva pilgrimejo en Ĉinio. La urbo estas ankaŭ hejmo al [[Judo]]j en Ĉinio kaj [[Ortodoksismo|Ortodoksa]]-komunumoj.

=== Eduko ===
[[Dosiero:Songjiang ecupl.jpg|eta|180ra|dekstra|Songjiang Universitata Urba Distrikto]]
Ŝanhajo estas hejmo al kelkaj plejpartoj de prestiĝaj universitatoj en Ĉinio, inkluzive de
* [[Fudan Universitato]]
* [[Ŝanhajo Jiao Tong Universitato]]
* [[Orient-Ĉina Normala Universitato]] (ECNU)
* [[Ŝanhaja Universitato]] (SHU)
* [[Ŝanhaja Instruista Universitato]] (SHNU)
* [[Universitato de Ŝanhajo por Scienco kaj Teknologio]] (USST)
* [[Universitato Tongji]]
* Ŝanhaja Universitato de Financo kaj Ekonomio
* Ŝanhaja Teatra Akademio

'''Ŝanhaja Teatra Akademio''' estas fama en la bona arta industrio. En 2010. Programo por Internacia Studenta Takso rezulte rivelis ke Ŝanhajaj studentoj trafis la plej altan en la mondo en ĉiuj aspektoj (Matematiko, Legado kaj Scienco).<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.nytimes.com/2010/12/07/education/07education.html?hpw|titolo=Eduko}}</ref>

== Transportado ==
=== Publika transportado ===
[[Dosiero:Shanghai Metro 2010 v2 en.png|eta|maldekstra|[[Metroo de Ŝanhajo|Ŝanhaja Metroo]] estas la plej longa metroa reto en la mondo.|220ra]]
[[Dosiero:A maglev train coming out, Pudong International Airport, Shanghai.jpg|eta|dekstra|180ra|La Ŝanhaja Magleva Trajno kun pinta rapido de 431km./h,estas eliranta de la ''Ŝanhajo Pudong Internacia Flughaveno'']]
[[Dosiero:Shanghai Pudong International Airport 1.jpg|eta|dekstra|180ra|Ŝanhaja Pudong Internacia Flughaveno]]

Ŝanhajo havas vastan publikan transportadan sistemon, plejparte bazita sur metrooj, aŭtobusoj kaj taksioj. Pago de ĉiuj ĉi tiu publikaj transportadaj iloj povas esti farita de la uzanta Ŝanhaja Publika Transportada Karto.

Rapida transito de Ŝanhaja sistemo, [[Metroo de Ŝanhajo|Ŝanhaja Metroo]], inkluzivas ambaŭ metroon kaj malpezan fervojon linioj kaj etendas al ĉiu kerna urba distrikto tiel kiel najbaraj antaŭurbaj distriktoj.
Kiel de 2010, estas dek du metroaj linioj (inkluzive de la [[Ŝanhaja Magleva Trajno]]), 273 stacioj kaj super 420&nbsp;km. de vojetoj en operacio, farante ĝin la plej longa reto en la mondo.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.nytimes.com/2010/04/30/world/asia/30Ŝanhajo .html|titolo=Nova Ĝirado en la Spoto por Ekspozicio de Ŝanhajo}}{{404|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> En 22-a de oktobro, 2010, ĝi fiksis rekordon de ĉiutaga veturantaro da 7.548 milionoj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=zh|url=http://www.shmetro.com/node49/201010/con105960.htm|titolo=Ŝanhaja metroo re-atingas tutrete je 7.548 da milionoj da person-fojoj|dato=22-a de Oktobro 2010|alirdato=2011-01-31|arkivurl=https://web.archive.org/web/20110920055533/http://www.shmetro.com/node49/201010/con105960.htm|arkivdato=2011-09-20}}</ref> La veturoprezo dependas de la longeco de vojaĝada distanco kaj ĝenerale varias de 3 al 4 [[juano]]j.

Ŝanhajo ankaŭ havas plejparton de vastan [[aŭtobuso]]n de la mondon kun preskaŭ unu mil aŭtobusaj linioj, funkciitaj de multenombraj transportadaj firmaoj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://darwin.nap.edu/books/030908492X/html/223.html|titolo= Propraj Aŭtoj kaj Ĉinio (2003)}}{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Aŭtobusa veturoprezo kostas normale 2 juanoj.

Estas ankaŭ multe de [[taksio]]j en Ŝanhajo kaj la taksia veturoprezo havas malaltekostan indicon: 12 juanoj por la unuaj tri kilometroj (16 juanoj post 23:00) kaj po 2,4 juanoj por ĉiu kilometro poste. Tiuj, kiuj ne povas paroli la ĉinan, povas skribi iliajn cellokojn en la ĉina aŭ simple montri mapojn al la taksiistoj; multaj taksiistoj ne povas paroli fremdajn lingvojn.

=== Vojoj ===
[[Dosiero:Traffic circle with pedestrian overcrossing, China, 1987.jpg|eta|Ponto por piedirantoj super Ŝoseo Nanjing, Ŝanhajo, 1987.]]
Ŝanhajo estas integra parto de la superŝosea reto de orienta Ĉinio. Superŝoseo de [[Nankino]] (Ŝanhajo -Nanjing Superŝoseo) kaj [[Hangzhou]] (Ŝanhajo -Hangzhou Superŝoseo) finas ĉe Ŝanhajo , ebla rekta aliro al malsamaj direktoj de Ĉinio. En la urba centro, estas multenombraj malkavaj superŝoseoj (ĉielvojoj), kiu malpliigas la trafikan premon de normalaj vojoj. Tamen, trafiko en kaj ĉirkaŭ Ŝanhajo estas ofte peza kaj trafikaj blokoj estas ofta dum pelada horo. Sur normalaj vojoj, estas ankaŭ biciklaj irejoj. Sed sur ĉefaj vojoj de multaj urboj, inkluzive de malkava superŝoseoj, bicikloj kaj motorcikloj ne estas permesitaj.

Privata aŭta proprieto en Ŝanhajo ankaŭ estis rapide pliiganta en lastatempaj jaroj. Tamen, nova privata aŭta posedanto devas partopreni en ĉiumonata privata aŭto licenca plata aŭkcio. Ĉirkaŭ 8,000 privataj aŭtaj licencaj platoj estas provizitaj ĉiu-monate kaj nur tiuj "pli riĉaj" proponantoj povas veturi iliajn novajn aŭtojn tuj. Ordinara prezo de ĉi tiu licenca plato estas pri 45,291 juanoj (5,201 Eŭroj) kaj eble fariĝas la plej altekosta peco da ŝtalo en la mondo. La efektivigo de ĉi tiu unika politiko de Ŝanhaja registaro estas subpremi la kreskon de privata aŭta proprieto en la urbo kaj solvi la trafikan obstrukciĝan problemon.<ref>{{citaĵo el novaĵo|url=http://europe.chinadaily.com.cn/china/2011-01/07/content_11810034.htm|lingvo=en|titolo=Shanghai number plates worth more than a car }}</ref>

=== Fervojo ===
Ŝanhajo havas tri gravajn fervojajn staciojn: ''Stacidomo Ŝanhajo'', ''Stacidomo Suda Ŝanhajo'' kaj ''Stacidomo Ŝanhajo Hongqiao''. Ĉiuj tri estas konektitaj al la publikaj transportadaj sistemoj kaj servitaj kiel transportadaj naboj en la fervoja reto de Ĉinio.Du ĉefaj fervojoj intersekcas en Ŝanhajo : ''Jinghu Fervojo'' trapasas tra [[Nankino]] kaj ''Huhang Fervojo'' (Ŝanhajo –Hangzhou). En la proksima estonteco, la ''Pekino–Ŝanhaja Alta-Rapida Fervojo'' linio, kiu estas nuntempe sub konstruado,kaj kiu estos aldonita por la servo kaj fariĝos la plej grava alta rapido da rela linio en Ĉinio.

=== Aero ===
Ŝanhajo estas unu el la eminentaj aera transportadaj enirejoj en Azio. La urbo havas du komercajn internaciajn flughavenojn: ''Ŝanhaja Pudong Internacia Flughaveno'' kaj ''Ŝanhajo Hongqiao Internacia Flughaveno''<ref>{{citaĵo el la reto|url=http://www.Shanghai focus.com/guide/Shanghai /transportation-index.html|titolo= Transporto}}{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Ambaŭ flughavenojn proponas enlandan kaj internacian flugojn, servanta pli da ol 71 milionaj pasaĝeroj (Pudong 40.4 milionoj, Hongqiao 31.3 milionoj ) kaj pritraktanta 3.7 milionaj tunoj da kargo (Pudong 3.22 milionaj tunoj, Hongqiao 480 mil tunoj) en 2010.<ref>{{Citaĵo el la reto |url=http://english.pudong.gov.cn/html/pden/pden_ap_news_en/2011-01-10/Detail_73139.htm |titolo='''(en)''' |alirdato=2011-01-31 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20110707041320/http://english.pudong.gov.cn/html/pden/pden_ap_news_en/2011-01-10/Detail_73139.htm |arkivdato=2011-07-07 }}</ref>

== Arkitekturo ==
{{Granda dosiero|The Bund of Shanghai.jpg|3000ra|Bordo ĉe nokto.}}
Ŝanhajo havas riĉan kolekton de konstruaĵoj kaj strukturoj de diversaj arkitekturaj stiloj. La Kajo, troviĝante ĉe la bordo de la Huangpu Rivero, enhavas riĉan kolekton de frua 20a jarcenta arkitekturo, varianta en stilo de Novklasika arkitektura Konstruaĵo [[HSBC]] (Hongkonga Ŝanhaja Banka Kompanio) al la [[1925-stilo]] Paca Hotelo. Nombro de areoj en la eksaj fremdaj cedoj estas ankaŭ bone konservita, plej precipe la Ŝanhaja Franca Koncesio.

Ŝanhajo havas unu el la mondaj plej granda nombro de 1925-stilaj konstruaĵoj rezulte de la konstrua ekprosperiĝo dum la 1920aj jaroj kaj 30aj jaroj. Unu el la plej famaj arkitektoj laborinta en Ŝanhajo estis [[László Hudec]], hungara arkitekto kiu vivis en la urbo inter 1918–1947. Kelkaj de liaj plej rimarkindaj 1925-stilaj konstruaĵoj inkluzivas la Parkan Hotelon kaj la Grandan Teatron. Aliaj eminentaj arkitektoj kiu kontribuis al la 1925-stilo estas Parker & Palmer kiu desegnis la Pacan Hotelon, Metropola Hotelo kaj la Broadway Domegoj kaj aŭstra arkitekto GH Gonda kiu desegnis la Bravan Teatron. La Kajo unua revigligo komencita en 1986 kun nova promenado de la Arkitekto Snoeren, la kompletiĝo estis en la meza 90-a.

Malgraŭ senbrida renovigo, la malnova urbo ankoraŭ retenas kelkajn konstruaĵojn de tradicia stilo, kiel la [[Yu Ĝardeno]], komplika tradicia ĝardeno en la [[Jiangnano|Jiangnan]]-stilo (stilo de la sudo de Janzio).
[[Dosiero:Shanghai night bund skyscrapers.jpg|eta|180ra|dekstra|La lumoj de [[La Kajo]] kaj [[Puxi]] ĉielskrapantoj ĉe nokto.]]
[[Dosiero:City God Temple.jpg|eta|180ra|maldekstra|Pordo de Urba Dia Templo]]
En lastatempaj jaroj, granda nombro de arkitekturoj apartaj kaj strangaj, saltis supre en Ŝanhajo. Rimarkindaj ekzemploj de nuntempa arkitekturo inkluzivas la Ŝanhajan Muzeon, Ŝanhajan Grandan Teatron en Popola Placo kaj Ŝanhajan Orientan Artan Centron.

Unu unike Ŝanhajeca kultura elemento estas la Shikumen(石库门) loĝejo, kiu estas du aŭ tri-etaĝa vilaĝdomo, kun la fronta jardo protektita de alta briko muro. Ĉiu loĝejo estas konektita kaj aranĝita en rektaj vojetoj, sciita kiel ''lòngtang'' (弄堂), prononcita ''longdang'' en Ŝanhaj-dialekto. La enirejo al ĉiu vojeto estas kutime blokita de stila ŝtono arkaĵo. La tutaĵo similas terasajn domojn aŭ urbdomo ofte vidita en Anglo-amerikaj landoj, sed distingita de la alta, peza brika muro antaŭ ĉiu domo. La nomo "shikumen" laŭvorte signifas "ŝtonan tenada pordo", plu-gvidanta al la forta enirejo al ĉiu domo.

La shikumen estas kultura miksaĵo de elementoj trovitaj en Okcidenta arkitekturo kun tradicia sub-jangzio ([[Jiangnano|Jiangnan]]) ĉina arkitekturo kaj socia konduto. Ĉiuj tradiciaj ĉinaj loĝejoj havis kortojn kaj la shikumen estis neniu escepto. Ankoraŭ, kompromiso kun ĝia urba naturo, ĝi estis multe da pli malgranda kaj provizis "internan rifuĝejon" al la tumulto en la stratoj, permesanta por pluva falo kaj vegetaĵaro kreski libere ene de loĝejo. La korto ankaŭ estas permesita je sunbrilo kaj adekvata ventolado en la ĉambrojn.

La urbo ankaŭ havas kelkajn belajn ekzemplojn de [[Sovetunio]] Novklasika arkitekturo. Ĉi tiuj konstruaĵoj estis plejparte starigitaj dum la periodo de la fondiĝo de la Ĉina Popola Respubliko en 1949 ĝis la '''Ĉinio-Sovetunia Fendo''' en la lasta 1960aj jaroj. Dum ĉi tiu jardeko, grandaj nombroj de sovetuniaj fakuloj verŝita en Ĉinio por helpi la landon en la konstruo de [[komunismo]] stato, kelkaj de ili estis arkitektoj. Ekzemploj de sovetunia arkitekturo en Ŝanhajo inkluzivas kion estas hodiaŭ la Ŝanhajo Internacia Ekspozicio Centro.
[[Dosiero:Shanghai10.JPG|eta|dekstra|180ra|La Ŝanhajo Internacia Ekspozicio Centro, ekzemplo de sovetunia neoclassical arkitekturo en Ŝanhajo.]]

[[Dosiero:The First National Congress of CPC.jpg|eta|180ra|maldekstra|La Unua Kongresejo de Ĉina Komunisma Pario]]
La Pudong distrikto de Ŝanhajo montras larĝan gamon de superaltaj [[ĉielskrapanto]]j. La plej eminentaj ekzemploj inkluzive de la [[Jin Mao]] Domego kaj la pli alta [[Ŝanhaja Monda Financa Centro]], kiu ĉe 492 metroj altaj estas la plej alta ĉielskrapanto en Ĉinio kaj en la mondo. La aparta Orienta Perlo Turo, ĉe 468 metroj, estas troviĝita proksime al urbocentro de Ŝanhajo. Ĝia pli malalta sfero estas nun havebla por vivanta kvaronojn, ĉe tre altaj prezoj. Alia alta leviĝo en la Pudong areo de Ŝanhajo estas la lastatempe finita Evolua Turo. Ĝi staras ĉe 269 metroj.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=developmenttower-Shanghai-china |titolo=Lujiazui de Ŝanhajo }}</ref>

Ankaŭ en Pudong, la alia Ŝanhaja konstruaĵo vokis la Ŝanhajon Turon,kiu estas konstruanta. Kun alto de 632 metroj (2074 piedoj), la konstruaĵo havos 127 etaĝojn kaj totala etaĝo areo de 380,000 sqm. La [[Ŝanhaja Turo]] komencis konstruon en 2008 kaj al kompletiĝo en 2014, ĝi estos la plej alta konstruaĵo en Ĉinio.

{{Bildgalerio
|reĝimo=pakita-surmeto
|alto=180
|vicigo=centre
|Dosiero:Longhuata1200x1600.jpg|Pagodo Longhua
|Dosiero:Shaghai Jin Mao.JPG| Domego Jinmao
|Dosiero:ShanghaiPeaceHotel.jpg| Paca Hotelo
|Dosiero:Cathedral in Xujiahui.jpg|Katedralo Xujiahui
}}

== Medio ==
=== Ekologia protekto ===
[[Dosiero:Shanghai Park.jpg|eta|maldekstra|180ra|Parko en la centro de Ŝanhajo]]
Publika konscio de la [[mediprotekto|medio]] estas kreskanta kaj la urbo estas investanta en nombro da ekologia protekto. En 2010-jaro, [[Usono]]$1 miliarda postpurigo de Suzhou Rivereto, kiu fluas tra la urba centro, estis atendita esti finita en 2008,<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://english.people.com.cn/200612/07/eng20061207_329528.html |titolo=Suzhou Rivereto pura-supre sur Ĉiutaga vojeto}}</ref>
kaj la registaro ankaŭ provizas instigojn por transportadaj firmaoj investi en [[LPG]]aj ( likva naftogaso ) [[aŭtobuso]]j kaj [[taksio]]j. Aera polucio en Ŝanhajo estas malalte komparita al aliaj ĉinaj urboj, sed la rapida evoluado super la pasintaj jardekoj signifas ke ĝi estas kvieta alto sur tutmondaj normoj, komparebla al [[Los-Anĝeleso]](Kalifornio). La registaro translokigis preskaŭ ĉiuj fabrikoj ene de urbocentro al urbrando de Ŝanhajo aŭ la najbaraj Jiangsu kaj Zhejiang Provincoj en la lastaj du jardekoj. Krome, pluraj parkoj estis konstruitaj en la urbo. Rezulte, aera kvalito de Ŝanhajo estis konstante pliboniganta ekde 1990aj jaroj.<ref>{{citaĵo el la reto|url=http://www.usembassy-china.org.cn/sandt/Shanghai4web.htm|titolo=Ekologia Protekto en Plej Riĉa Urbo de Ĉinio|alirdato=2011-01-20|arkivurl=https://web.archive.org/web/20071030165307/http://www.usembassy-china.org.cn/sandt/Shanghai4web.htm|arkivdato=2007-10-30}}</ref>

[[Dosiero:Yuyuan Gardens - water reflection.JPG|eta|dekstra|180ra|Yu Ĝardeno (豫园)]]

=== Parko ===
Parkoj de Ŝanhajo aldonas kelkan ripozejon de la urba ĝangalo. Pro la malabundeco de ludada spaco por infanoj, preskaŭ ĉiuj parkoj havas la sekcion de infanoj. Zhongshan Parko en Urbcentro en Ŝanhajo estas fama por ĝia monumento de [[Chopin]], la plej alta statuo dediĉita al la komponisto en la mondo. Konstruita en 1914 kiel Jessfield Parko, ĝi unufoje enhavas la universitatejon de '' Universitato de Sankta John'', unua internacia altlernejo de Ŝanhajo; hodiaŭ, ĝi estas sciita por ĝia vasta rozo kaj peona ĝardeno, ludada areo de grandaj infanoj kaj kiel la loko de grava translokiga stacio sur la Ŝanhaja metroa sistemo. Unu el la plej nova estas en la Xujiahui Distrikto, Xujiahui Parko, konstruita en 1999, sur la enirejo de la Granda Ĉina Kaŭĉuko Fabriko kaj la EMI Surbendiga Studio (hodiaŭa ĉarma La Villo Rouge restoracio), kun enirejoj ĉe Zhaojiabang Lu kaj en la okcidento ĉe la interkruciĝo de Hengshang Lu kaj Yuqin Lu. La parko havas homfaritan lagon kun ĉiela ponta kurado trans la parko kaj aldonas agrablan senpremiĝon por Xujiahui butikumantoj.

== Kulturo ==
[[Dosiero:Bridge at Nanxi Street over Puhuitang River, Qibao.jpg|eta|maldekstra|180ra|Kvankam ofte vidita kiel moderna metropolo, Ŝanhajo ankoraŭ enhavas kelkajn pitoreskajn kamparajn antaŭurbajn areojn.]]
Pro statuso de Ŝanhajo kiel la kultura kaj ekonomia centro de Orienta Azio por la unua duono de la dudeka jarcento, ĝi estas populare vidita kiel la naskiĝloko de ĉio konsiderinte modernon en Ĉinio. Ekzemple, la unua motora aŭto estis veturita kaj la unua trajna vojetoj kaj moderna kloaka kanalo estis aperiĝaj. Ĝi estis ankaŭ la intelekta batalejo inter socialismaj verkistoj, kiu koncentris sur kritika realismo, kiu estis iniciatita de [[Lu Xun]] (鲁迅), Mao Dun (茅盾), Nien Cheng kaj la fama franca romano de André Malraŭ, ''Sorto de Viro'' kaj la pli "burĝo", pli romantika kaj aesthetically klinita verkistojn, kiel Shi Zhecun (施蛰存), Shao Xunmei (邵洵美), Ye Lingfeng (葉靈鳳) kaj Eileen Chang (张爱玲).

=== Lingvo ===
Plej Ŝanhajaj loĝantoj estas la posteuloj de enmigrintoj de la du apudaj provincoj de Jiangsu kaj Zhejiang kiu translokigis al Ŝanhajo en la lasta deknaŭa kaj frua dudeka jarcentoj, regionoj kiuj ĝenerale ankaŭ parolis en Wu dialekto. En la pasintaj jardekoj, multaj migrantoj de aliaj areoj de Ĉinio ne-menciitaj venis al Ŝanhajo por laboro. Ili ofte ne povas paroli la [[Ŝanhaja lingvo|lokan lingvon]] kaj sekve uzas [[norma ĉina lingvo|norman ĉinan lingvon]].

La vulgara lingvo, nome [[Ŝanhaja lingvo]] estas fakte Ŝanhaja dialekto, nome Wu dialekto, la oficiala lingvo tutlanda estas norma ĉina lingvo. La loka lingvo estas reciproke nekomprenebla kun mandareno kaj estas tiel nedisigebla parto de la Ŝanhaja identeco. La moderna Ŝanhaja dialekto estas bazita sur la [[Suzhou]] dialekto de Wu, la prestiĝa dialekto de Wu parolita ene de la ĉina urbo de Ŝanhajo antaŭ la moderna vastigo de la urbo, la Ningbo dialekto de Wu kaj la dialekto de tradiciaj areoj de Ŝanhajo nun ene de la Hongkou, Baoshan kaj Pudong distriktoj, kiu estas simple nomita "本地话" aŭ "la loka dialekto". Ĝi estas influita al malplia etendo de la lingvoj de aliaj apudaj regionoj de kiu grandaj nombroj de loĝantaroj migris al Ŝanhajo pro tio en la 20a jarcento. La populareco de mandareno estas ĝenerale pli alta por tiuj post Liberigo.

=== Kinarto ===
[[Dosiero:Shanghai Museum Night.jpg|eta|180ra|dekstra|La Ŝanhaja Muzeo]]
Cetere literaturo, Ŝanhajo estis ankaŭ la naskiĝloko de kinejo de Ĉinio kaj teatro. unua mallonga filmo de Ĉinio, ''La Malfacila Paro'' ({{lang-zh|難夫難妻|t=Nanfu Nanqi}}, 1913) kaj la landa unua fikcia filmo, ''Orfoj Savi Sian Avon'' ({{lang-zh|孤兒救祖記|t=Gu’er jiu zuji}}, 1923) estis ambaŭ produktita en Ŝanhajo . Ĉi tiuj du filmoj estis tre influaj kaj solidaj. Ŝanhajo kiel la centro de ĉina film-produkto. Filma industrio de Ŝanhajo daŭrigis flore dum la frua 1930aj jaroj, [[Marilyn Monroe]]-kiel stelo kiel Zhou Xuan. Alia filma stelo, [[Jiang Qing]], daŭrigis fariĝi edzino de [[Mao Zedong]]. La talento kaj pasio de Ŝanhajaj filmproduktantoj sekvis [[Dua mondmilito|Mondan Militon IIn]] kaj la Komunistan revolucion en Ĉinio, kaj kontribuis grandege al la evoluado de la [[Honkongo|Honkonga]] filma industrio. La filmo ''En la Humoro por Amo'', kiu estis direktita de [[Wong Kar-wai]] ( indiĝena Ŝanhajano), prezentas unu tranĉaĵon de la delokigita Ŝanhajana komunumo en Hongkongo kaj la nostalgio por tiu epoko, prezentanta [[1940aj jaroj]] muziko de Zhou Xuan.

==== Vidu ankaŭ ====
* ''[[Shanghai Express]]''
* [[Ŝanhaja Biblioteko]]

=== Muzeo ===
En Ŝanhajo troviĝas pluraj muzeoj de regiona kaj nacia graveco. La Ŝanhaja Muzeo de arto kaj historio havas unu el la plej bonaj kolektoj de ĉinaj historiaj artefaktoj en la mondo, inkluzive de grava arkeologio ekde 1949. La [[Ŝanhaja Arta Muzeo]], estas proksima al Popola Placo, estas grava arta muzeo tenante ambaŭ konstantajn kaj intertempajn ekspoziciojn. La Ŝanhaja Naturhistoria Muzeo estas granda skalo natura historia muzeo. Krome, estas varioj da pli malgrandaj, specialistaj muzeoj, kelkaj domoj en gravaj historiaj ejoj kiel la ejo de la Provizora Registaro de la Respubliko de Koreio kaj la ejo de la Unua Nacia Kongreso de la [[Komunista Partio de Ĉinio]].

=== Arto ===
[[Dosiero:Qipao1.jpg|dekstra|eta|altdekstre|180ra|Du virinoj portas Ŝanhajeca ''[[ĉipoo]]'' ludante [[golfo]]n en ĉi tiu 1930aj jaroj Ŝanhajo reklamo.]]
La Ŝanhaja Lernejo (海上画派, Haishang Huapai, kiu estas mallongigita al 海派, Haipai) estas tre grava ĉina lernejo de tradiciaj artoj dum la [[Qing-dinastio]] kaj la tutaĵo de la dudeka jarcento. Sub penoj de mastroj de ĉi tiu lernejo, tradicia ĉina arto atingis alian kulminon kaj daŭrita al la donaco en formoj de la [[ĉina pentrarto]] (中国画) aŭ ''guohua'' (国画) por mallongigo. La Ŝanhaja Lernejo defiita kaj rompis la tradicion de ĉina arto, dum ankaŭ paganta teknikan omaĝon al la antikvaj mastroj kaj pliboniganta sur ekzistaj tradiciaj teknikoj. Membroj de ĉi tiu lernejo estis memedukita, kiu venis pridemandi ilin tre statusa kaj la celo de arto kaj anticipis la baldaŭa modernigo de ĉina socio. En epoko de rapida socia ŝanĝo, laboroj de la Ŝanhaja Lernejo estis ĝenerale ennoviga, diversa kaj ofte enhavita pripensema, sed tamen subtila socia raportado. La plejbone-sciitaj artistoj de ĉi tiu lernejo estas '''[[Qi Baishi]]''' (齊白石), '''Ren Xiong''' (任熊), '''Ren Yi''' (任伯年), '''Zhao Zhiqian''' (赵之谦), '''Wu Changshuo''' (吴昌硕), '''Sha Menghai''' (沙孟海), '''Pan Tianshou''' (潘天寿), '''Fu Baoshi''' (傅抱石) kaj '''Wang Zhen'''(Wang Yiting) (王震). En literaturo, la termino estis uzita en la 1930aj jaroj de kelka [[movado de 4-a de majo|Majo Kvara Movado]] intelektuloj, precipe Zhou Zuoren kaj Shen Congwen, kiel insulta etikedo por la literaturo produktita en Ŝanhajo ĉe la tempo. Ili argumentis ke laŭdire Ŝanhaja Lerneja literaturo estis simple komerca kaj sekve ne antaŭeniris socian progreson. Tio ĉi fariĝis sciita kiel la ''Jingpai'' (Beijing Lernejo) kontraŭ ''Haipai'' (Ŝanhaja Lerneja) debato.

Songjiang Lernejo (淞江派) estas malgranda pentraĵo lernejo dum la [[Ming-dinastio]]. Ĝi estas ofte konsiderita kiel pli fora evoluado de la Wu Lernejo aŭ Wumen Lernejo (吴门画派), en la tiama kultura centro de la regiono, [[Suzhou]]. Huating Lernejo (华亭派) estis alia grava arta lernejo dum la meza al lasta Ming-dinastio. Ĝiaj ĉefaj atingoj estis en tradicia ĉina pentraĵo, kaligrafio kaj poezio kaj precipe fama por ĝia Renwen pentraĵo (人文画). '''Dong Qichang''' (董其昌) estas unu el la majstroj de ĉi tiu lernejo.

=== Modo ===
Alia Ŝanhajaj kulturaj artefaktoj inkluzivas la cheongsam (Ŝanhaj-dialekto: ''zansae''), modernigo de la tradicia ĉino/Manchurian [[ĉipoo]] [[pinjino]]:(旗袍); garnitura. Tio ĉi kontrastas akre kun la tradicia ĉipao kiu estis desegnita kaŝi la figuron kaj esti portita ĉiaokaze de aĝo. La cheongsam estas en bona ordo kun la okcidenta palto kaj la koltuko, kaj portretis unikan Orientan azian modernon, karakterizante la Ŝanhajan loĝantaron en ĝeneralo. Kiel Okcidentaj modaj ŝanĝoj, la baza cheongsam desegno estas ŝanĝita, ankaŭ, enkondukante altan-koluman kaj senmanikajn vestojn. La moda industrio estis rapide revigliganta en la pasinta jardeko. Kiel arkitekturo de Ŝanhajo, lokaj modaj designantoj strebis krei fuzion de okcidenta kaj tradiciaj desegnoj, ofte kun ennovigaj, se sendisputigaj rezultoj.

=== Tutmonda evento ===
[[Dosiero:Expo Axis nighttime.jpg|eta|maldekstra|380ra|Nokto de la Monda Ekspozicio 2010 (Ŝanhajo)]]
Ŝanhajo gastigis nombron de mondaj eventoj, inkluzivde de la ''2007 Somera Speciala Olimpiko'' kaj [[Live Earth|Viva Tero]] koncerto.<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2007/07/08/MNG9FQSVE61.DTL|titolo=Varmiĝo frapas noton en Ĉinio}}</ref>
''La Ŝanhaja Internacia Filma Festivalo'' estas okazigita ĉiujare en la urbo. La urbo estis la gastiganto de la Ekspozicio 2010 '''Foiro de Mondo''' inter la 1-a majo kaj la 31-a oktobro 2010. La '''Ekspozicio 2010''' estis okazigita sur ambaŭ bordoj de la [[Huangpu /Rivero)|rivero Huangpuo]]. Ĝi estis grava [[Internacia ekspozicio|Monda Ekspozicio]] en la tradicio de internaciaj foiroj kaj ekspozicioj, la unua ekde 1992. La temo de la ekspozicio estis ''"Pli Bona Urbo – Pli Bona Vivo"'' kaj signifas nova statuso de Ŝanhajo en la 21a jarcento kiel la "sekvanta granda monda urbo".<ref>{{citaĵo el la reto|lingvo=en|url=http://www.theatlantic.com/international/archive/2010/04/china-rules-the-world-at-expo-2010/39566/|titolo=Ĉinio Regas la Mondon ĉe Ekspozicio 2010}}</ref>. Ĝi havis la plej grandan nombron de landoj partoprenantaj kaj estis la plej altekosta Ekspozicio en la historio de la foiroj de la mondo. La Ŝanhaja Monda Ekspozicio estis ankaŭ Justa ejo de la plej granda Mondo iam ajn ĉe 5.28 kvadrata km.<ref>{{citaĵo el novaĵo|lingvo=en|url=http://abcnews.go.com/International/wireStory?id=10469579&page=2|titolo=Ŝanhaja Monda Ekspozicio - mola potenco de ekspozicieja Ĉinio}}</ref>

== Sporto ==
[[Dosiero:YaoMingonoffense2.jpg|eta|dekstra|180ra|Yao Ming - korbopilka ludanto]]
Ŝanhajo estas sanktejo de la ĉina monderna sperto.Diversaj sportaj lernejo estis establitaj de 1920,kaj diversaj libroj estis eldonitaj tiam.

Ŝanhajo estas ankaŭ hejmo al nombro de profesiaj sportaj teamoj, inkluzive de
* '''Ŝanhajo Shenhua''' de la ''Ĉina Supera Ligo'',
* '''La Ŝanhajaj Ŝarkoj''' de la ''Ĉina Korbopilko Asocio''.
Yao Ming estas fama ludanto de korbopilko ne nur en Ŝanhajo, ankaŭ en la mondo.
* '''Ĉinia Drako''' de ''Azia Ligo Glacia Hokeo''
* '''La Ŝanhajaj Oraj Agloj''' de la ''Ĉinia Basbalo Ligo''.

Liu Xiang estas alia fama sportisto por 110 metra hurdo.

La urbo ankaŭ gastigis la [[Formulo 1|Formulon Unu]] '''Ĉina Granda Premio''' ĉe la '''Ŝanhaja Internacia Cirkvito''' je ĉiu jaro ekde 2004.

== Manĝaĵo ==
Ŝanhaja manĝaĵo estas nomita本帮菜([[pinjino]]=běn bāng cài),kun gustumo sukero. Ĝenerale Ŝanhajano emas meti sukeron en manĝaĵojn. La plej famaj manĝaĵoj estas ''Fritita Mantoo (生煎馒头) Vaporumileta Baŭzio (小笼包) Songgao(松糕) Fritita Novjara Kuko(炒年糕)''.Kaj pro tio,ke multe da enmigrintoj alvenis, ili ankaŭ kunportas siajn hejmlokajn manĝaoĵojn enlandajn kaj eksterlandajn.
{{Bildgalerio
|vicigo=centre
|reĝimo=pakita-surmeto
|alto=150
|Dosiero:Xiao long bao by VirtualErn in Taipei.jpg| Vaporumileta Baŭzio
|Dosiero:Sheng Jian Bao on a pan.jpg| Fritita Mantoo
|Dosiero:Song gao.jpg| Songgao
|Dosiero:Shanghai Nian cake.jpg | Fritita Novjara Kuko
}}

== Ĝeneralaj konsulejoj ==
{{Navigilo kun kolumnoj
|navbar = plain
|titolo= Ĝeneralaj Konsulejoj En Ŝanhajo
|kolumnolarĝo = 18em

|kolumno1 = <span style="white-space:nowrap">

* {{PAK}}
* {{PHI}}
* {{KAZ}}
* {{KOR}}
* {{CAM}}
* {{MAS}}
* {{JPN}}
* {{THA}}
* {{TUR}}
* {{UZB}}
* {{SIN}}
* {{IRI}}
* {{ISR}}
* {{IND}}
* {{EGY}}
* {{RSA}}
* {{NGR}}

* {{IRL}}
* {{AUT}}
</span>
|kolumno2 = <span style="white-space:nowrap">
* {{BLR}}
* {{BUL}}
* {{BEL}}
* {{POL}}
* {{DEN}}
* {{GER}}
* {{RUS}}
* {{FRA}}
* {{FIN}}
* {{NED}}
* {{CZE}}
* {{LUX}}
* {{ROU}}
* {{NOR}}
* {{POR}}
* {{SWE}}
* {{SUI}}
* {{SRB}}
* {{SVK}}
</span>
|kolumno3larĝo=17em
|kolumno3 = <span style="white-space:nowrap">
* {{UKR}}
* {{ESP}}
* {{GRE}}
* {{HUN}}
* {{ITA}}
* {{GBR}}
* {{CUB}}
* {{CAN}}
* {{USA}}
* {{MEX}}
* {{ARG}}
* {{BRA}}
* {{PER}}
* {{VEN}}
* {{URU}}
* {{CHI}}
* {{AUS}}
* {{VAN}}
* {{NZL}}
</span>
}}

== Ĝemelaj urboj ==
{{Navigilo kun kolumnoj
|navbar = plain
|titolo=Ĝemelaj urboj de Ŝanhajo
|kolumnolarĝo = 18em

|kolumno1 = <span style="white-space:nowrap">

; Afriko
* {{MAR}} [[Casablanca]], [[Moroko]] – ''since 1988''
* {{EGY}} [[Alexandria]], [[Egiptujo]] – ''1992''
* {{NAM}} [[Windhoek]], [[Namibio]] – ''1995''
* {{MOZ}} [[Maputo]], [[Mozambiko]] – ''1999''

; Azio
* {{JPN}} [[Jokohamo]], [[Japanio]] – ''1973''<ref>{{Cite web|language=en|url=http://www.welcome.city.yokohama.jp/eng/tourism/mame/a3000.html|title=Ok Urboj/Ses Jokohamaj Ĝemelaj Urboj|publisher=[http://www.welcome.city.yokohama.jp/eng/ycvb/index.html Jokohama Convention & Visitiors Bureau]|4=|titolo=Arkivita kopio|alirdato=2011-01-21|arkivurl=https://web.archive.org/web/20090505110044/http://www.welcome.city.yokohama.jp/eng/tourism/mame/a3000.html|arkivdato=2009-05-05|accessdate=2011-01-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090505110044/http://www.welcome.city.yokohama.jp/eng/tourism/mame/a3000.html|archivedate=2009-05-05}}</ref>
* {{JPN}} [[Osako]], [[Japanio]] – ''1974''
* {{JPN}} [[Gubernio Osaka]], [[Japanio]] – ''1980''
* {{PRK}} [[Hamhung]], [[Norda Koreio]] – ''1982''
* {{PHI}} [[Manila]], [[Filipinio]] – ''1983''
* {{PAK}} [[Karachi]], [[Pakistano]] – ''1984''
* {{JPN}} [[Gubernio Nagasaki]], [[Japanio]] – ''1986''
* {{VIE}} [[Ho-Ĉi-Min-urbo]], [[Vjetnamio]] – ''1990''
* {{KOR}} [[Busan]], [[Suda Koreio]] – ''1993''
* {{ISR}} [[Haifa]], [[Izraelo]] – ''1994''
* {{UZB}} [[Taŝkento]], [[Uzbekio]] – ''1994''
* {{YEM}} [[Adeno]], [[Jemeno]] – ''1995''
* {{THA}} [[Chiang Mai Province|Chiang Mai]], [[Tajlando]] – ''2000''
* {{UAE}} [[Dubai]], [[Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]] – ''2000''
* {{LKA}} [[Colombo]], [[Srilanko]] – ''2003''
* {{CAM}} [[Phnom Penh]], [[Kamboĝo]] – ''2005'' <ref>{{Cite web |language=en |url=http://www.phnompenh.gov.kh/sister-cities.php |title=Ĝemelaj Urboj de Phnom Penh |3= |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2011-01-21 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20130823113543/http://www.phnompenh.gov.kh/sister-cities.php |arkivdato=2013-08-23 |accessdate=2011-01-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130823113543/http://www.phnompenh.gov.kh/sister-cities.php |archivedate=2013-08-23 }}</ref>
* {{RUS}} [[Niĵnevartovsk]], [[Rusio]] – ''2007''
* {{AFG}} [[Herat]], [[Afganujo]] – ''2008''
</span>
|kolumno2 = <span style="white-space:nowrap">

; Eŭropo
* {{ITA}} [[Milano]], [[Italio]] – ''1979''
* {{NLD}} [[Rotterdam]], [[Nederlando]] – ''1979''
* {{CRO}} [[Zagreb]], [[Kroatio]] – ''1980''
* {{BEL}} [[Antwerp]], [[Belgio]] – ''1984''
* {{POL}} [[Gdansk]], [[Pollando]] – ''1985''
* {{GRE}} [[Pireo]], [[Greko]] – ''1985''
* {{SWE}} [[Gothenburg]], [[Svedio]] – ''1986''
* {{DEU}} [[Hamburg]], [[Germanio]] – ''1986''<ref>{{cite web |language=de|url=http://www.hamburg.de/partnerstaedte/ |title=Hamburgaj Ĝemelaj Urboj |publisher=[http://www.hamburg.de/ Hamburga Oficiala Retejo ]|postscript=<!--None-->}}</ref>
* {{FRA}} [[Marseille]], [[Francio]] – ''1987''
* {{RUS}} [[Sankt-Peterburgo]], [[Rusio]] – ''1988''
* {{TUR}} [[Istanbul]], [[Turkio]] – ''1989''
* {{PRT}} [[Porto]], [[Portugalo]] – ''1995''<ref name="Porto International">{{Cite web|language=en|url=http://www.cm-porto.pt/document/449218/481584.pdf|title=Internacia Rilato de la Urbo de Porto|3=|titolo=Arkivita kopio|alirdato=2011-01-21|arkivurl=https://web.archive.org/web/20120113054303/http://www.cm-porto.pt/document/449218/481584.pdf|arkivdato=2012-01-13|accessdate=2011-01-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120113054303/http://www.cm-porto.pt/document/449218/481584.pdf|archivedate=2012-01-13}}</ref>
* {{GBR}} [[London]], [[Britujo]] – ''1996''
* {{FIN}} [[Espoo]], [[Finnlando]] – ''1998''
* {{GBR}} [[Liverpool]], [[Britujo]] – ''1999''
* {{ESP}} [[Barcelona]], [[Hispano]] – ''2001''<ref name="Barcelona">{{Cite web|language=es|url=http://w3.bcn.es/XMLServeis/XMLHomeLinkPl/0,4022,229724149_257215678_1,00.html|title=Barcelono internacia|3=|titolo=Arkivita kopio|alirdato=2011-01-21|arkivurl=https://web.archive.org/web/20121127043638/http://w3.bcn.es/XMLServeis/XMLHomeLinkPl/0,4022,229724149_257215678_1,00.html|arkivdato=2012-11-27|accessdate=2011-01-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110816053334/http://w3.bcn.es/XMLServeis/XMLHomeLinkPl/0,4022,229724149_257215678_1,00.html|archivedate=2011-08-16}}</ref>
* {{NOR}} [[Oslo]], [[Norvegio]] – ''2001''
* {{ROM}} [[Constanţa]], [[Rumanio]] – ''2002''
* {{DNK}} [[Aarhus County]], [[Danio]] – ''2003''
* {{SVK}} [[Regiono Bratislavo]], [[Slovakio]] – ''2003''
* {{CYP}} [[Nikozio]], [[Kipro]] – ''2004''
* {{AUT}} [[Salzburg]], [[Austrio]] – ''2004''
* {{IRL}} [[Cork]], [[Irlando]] – ''2005''
* {{SUI}} [[Basel]], [[Svisio]] – ''2007''
* {{SWE}} [[Borås]], [[Svedio]] – ''2007''
* {{BIH}} [[Sarajevo]], [[Bosnio kaj Hercegovino]] – ''2008''
* {{CZE}} [[Most]], [[Ĉeĥio]]
</span>
|kolumno3 = <span style="white-space:nowrap">

; Norda Ameriko
* {{USA}} [[San Francisco]], [[Usono]] – ''1979''
* {{USA}} [[Chicago]], [[Usono]] – ''1985''
* {{CAN}} [[Montreal]], [[Kanado]] – ''1985''
* {{CUB}} [[Santiago de Cuba]], [[Kubo]] – ''1996''
* {{MEX}} [[Jalisco|Jalisco State]], [[Meksiko]] – ''1998''
* {{USA}} [[Winston-Salem, North Carolina|Winston-Salem]], [[Usono]] – ''2006''

; Oceanio
* {{NZL}} [[Dunedin]], [[Nov-Zelando]] – ''1994''
* {{VUT}} [[Port Vila]], [[Vanuatuo]] – ''1994''
* {{NZL}} [[Hauraki District]], [[Nov-Zelando]] – ''2003''

; Suda Ameriko
* {{BRA}} [[São Paulo]], [[Brazilo]] – ''1988''
* {{COL}} [[Bogotá]], [[Kolombio]] – ''1992''
* {{ARG}} [[Rosario]], [[Arĝentino]] – ''1997''
* {{ECU}} [[Guayaquil]], [[Ekvadoro]] – ''2001''
* {{CHL}} [[Valparaiso]], [[Ĉilio]] – ''2001''
* {{BRA}} [[Manaus]], [[Brazilo]] – ''2009''
* {{PER}} [[Lima]], [[Pero]] – ''2010''
</span>
}}

== Esperanto en Ŝanhajo ==
La urba esperantista organizaĵo [[Ŝanhaja Esperanto-Asocio]] aktivas ekde la 1910-aj jaroj.

{{Navigilo kun kolumnoj
|navbar = plain
|titolo= Esperantistoj en Ŝanhajo
|kolumnolarĝo = 18em

|kolumno1 = <span style="white-space:nowrap">
'''A'''

'''B'''

'''C'''

'''D'''

'''E'''

'''F'''

'''G'''

'''H'''

'''I'''

</span>
|kolumno2 = <span style="white-space:nowrap">
'''J'''

'''K'''

'''L'''
* [[Liu Huo-Zi]]

'''M'''

'''N'''
* [[Naŭu Ĉanĝia Fu]]

'''O'''

'''P'''
*Pan Dishu

'''Q'''

</span>
|kolumno3larĝo=17em
|kolumno3 = <span style="white-space:nowrap">
'''R'''

'''S'''
*Shen Xiaoxi

'''T'''
*Tang Yong

'''U'''

'''V'''

'''W'''
* Wang Minhao
* Wei Yuanshu

'''X'''

'''Y'''

'''Z'''

</span>
}}

== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}

== Vidu ankaŭ ==
* [[Metroo de Ŝanhajo]]
* [[Tramvojo de Songjiang]]
* [[Trolebusa transporto en Ŝanhajo]]
* [[Plej grandaj urboj]] (laŭ enloĝantaro)
* [[Listo de milionurboj]]
* Hispana filmo ''[[El embrujo de Shanghai]]''

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj|n=Kategorio:Ŝanhajo}}
* {{citaĵo el la reto|url=http://www.webjournal.unior.it/|titolo=S. Diglio, Urban Development and Historic Heritage Protection in Shanghai, ''Web Journal on Cultural Patrimony'', (Fabio Maniscalco ed.), vol. 1, 2006|lingvo=en|alirdato=2006-04-14|arkivurl=https://web.archive.org/web/20160130223426/http://www.webjournal.unior.it/|arkivdato=2016-01-30}}
* {{citaĵo el la reto|url=http://www.china.org.cn/esperanto/2429.htm|titolo=Informo pri e-lingva antaŭkongreso en Ŝanhajo okaze de la UK 2004 en Pekino|lingvo=eo|alirdato=2014-02-10|arkivurl=https://web.archive.org/web/20060626144417/http://www.china.org.cn/esperanto/2429.htm|arkivdato=2006-06-26}}

{{-}}
{{Granda dosiero|Pudong Pano.jpg|1000ra|Panoramo de [[Pudong]] en Ŝanhajo, je majo 2007}}
{{Metropoloj}}

{{Havenda artikolo|Ŝanhajo}}
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Ŝanhajo| ]]
[[Kategorio:Milionurboj]]