Publika sano

Publika sano referencas al "la scienco kaj arto preventi malsanon, plilongiganta vivon kaj helpante sanon pere de organizitaj klopodoj kaj informitaj elektoj de socio, organizoj, kaj publikaj kaj privataj, komunumoj kaj individuoj." Ĝi rilatas al minacoj kontraŭ la sano bazitaj sur loĝantarsanaj analizoj. La koncerna loĝantaro povas esti tiom malgranda kiel grupeto de personoj, or tiom granda kiel la tuto de loĝantoj de kelkaj kontinentoj (por ekzemplo, ĉe la kazo de pandemio). La dimensioj de sano povas enhavi "staton de kompleta fizika, mensa kaj socia bonfarto kaj ne sole la foresto de malsano aŭ malsaneco", kiel difinita de la Monda Organizaĵo pri Sano de Unuiĝintaj Nacioj. Publika sano aligas interfakajn alproksimiĝojn de epidemiologio, biostatistiko kaj sanservoj. Media sano, komunuma sano, kondutosano, sanekonomiko, publika politiko, asekurmedicino kaj laborprotekto estas aliaj gravaj subfakoj.

Tutmondaj ĵurnaloj pri vakcino kontraŭ poliomjelito (13-a de aprilo 1955)

La fokuso de la interveno de la publika sano estas plibonigi sanon kaj kvaliton de vivo pere de preventado kaj traktado de malsanoj kaj de aliaj fizikaj kaj mensaj sankondiĉoj. Tio faratas pere de priatentado de kazoj kaj de sanindikiloj, kaj pere de helpado al sanigaj kondutoj. Ekzemploj de oftaj publiksanaj politikoj estas stimulado de manlavado, mamnutrado, vakcinado, kaj liverado de kondomoj por kontroli la disvastigon de venereaj malsanoj.

Moderna publiksana praktikado postulas interfakajn teamojn de publikaj sanlaboristoj kaj profesiuloj kiaj kuracistoj specializitaj en publika sano/komunuma medicino/infekta malsano, psikologoj, epidemiologoj, biostatistikistoj, helpaj kuracistoj, flegistoj, akuŝistoj, medicinaj mikrobiologoj, primediaj sanlaboristoj / publiksanaj inspektistoj, farmaciistoj, apotekistoj, denthigienistoj, dietistoj kaj nutristoj, bestokuracistoj, publiksanaj inĝenieroj, publiksanaj advokatoj, sociologoj, komunumdisvolvigaj laboristoj, komunikfakuloj, bioetikistoj, kaj aliaj.

Literaturo

• Garrett, Laurie. (2000) Betrayal of Trust: the Collapse of Global Public Health. Nov-Jorko: Hyperion. ISBN 0-7868-6522-9.
• (2002) Breslow, Lester: Encyclopedia of Public Health. Nov-Jorko: Macmillan Reference USA. ISBN 978-0-02-865354-9.
• (2008) Heymann, David L.: Control of Communicable Diseases Manual. Washington, D.C.: American Public Health Association. ISBN 978-0-87553-189-2.
• (2008) International Encyclopedia of Public Health. Amsterdam Boston: Elsevier/Academic Press. ISBN 978-0-12-227225-7.

• Novick, Lloyd F; Cynthia B Morrow; Glen P Mays. (2008) Public Health Administration: Principles for Population-Based Management, 2‑a eldono, Sudbury, MA: Jones and Bartlett Pub. ISBN 978-0-7637-3842-6.
• Schneider, Dona; David E Lilienfeld. (2008) Public Health: the Development of a Discipline. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-4231-7.
• (2013) Transdisciplinary public health: Research, methods, and practice. San Francisco: Jossey-Bass, p. 3–30.

Arkivigite je 2021-02-20 per la retarkivo Wayback Machine

• Turnock, Bernard. (2009) Public Health: What It Is and How It Works, 4‑a eldono, Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publishers. ISBN 978-0-7637-5444-0.
• (2009) Oxford Textbook of Public Health, 5‑a eldono, Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-921870-7.
• White, Franklin. (2013) Global Public Health: Ecological Foundations. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-975190-7.

Vidu ankaŭ

• Higieno

Eksteraj ligiloj

• Health-EU, oficiala portalo pri publika sano de la Eŭropa Unio
• The Healthy Village Arkivigite je 2013-11-12 per la retarkivo Wayback Machine, Public Health Awareness and Advocacy
• Healthy Stories, kolekto de historioj pri publika sano de la Sanservo de la Kantono Miami-Dade, Florido
• What Is Public Health? Arkivigite je 2002-09-30 per la retarkivo Wayback Machine de Association of Schools and Programs of Public Health
• "From Flies and Filth to Food and Fever" campaign