Okcidentaj iranaj lingvoj

La Okcidentaj iranaj lingvoj estas branĉo de la iranaj lingvoj, atestita de la tempo de la Malnova persa (6a jarcento aK) kaj Medoj.

Lingvoj

La tradicia nordokcidenta branĉo estas konvencio por ne-sudokcidentaj lingvoj, prefere ol genetika grupo. La lingvoj estas jenaj:

• malnovaj iranaj
  • sudokcidentaj malnovaj persaj †
  • nordokcidentaj: mezaj †
• meza irana
  • sudokcidenta: meza persa †
  • nordokcidenta: Divida †
• novaj iranaj
  • nordokcidentaj: mi (dialektoj de kurdoj) centra kurda, norda kurda, suda kurda, Laki
  • Zaza-Gorani
  • Zazaj (dialektoj: Kirmanjki, Dimli)
  • Gorani (dialektoj: Hawrami, Bajelan)
  • Shabak, Sarli
• nordokcidentaj
  • Balochi: Balochi,? Koroshi
  • Ĥuri (Kavir)
  • Tatic
  • Taliŝa
  • Tati / Azari Old Azeri †, Harzandi, Karingani, Kho'ini, Ĥalĥal, Supra Taromi, Rudbari, Suda Tati, Eshtehardi, dialektoj N / NE de Qazvin
  • (Talysh? Tati?): Gozarkhani, Kajali, Koresh-kaj Rostam, Maraghei, Razajerdi, Shahrudi
  • Tafresh (transira): Ashtiani (Amora'i, Kahaki), Vafsi, Alviri-Vidari (Alviri, Vidari),? Jud-Hamadani
  • Centra / Centra Altebenaĵo (Kermana)
  • Nordokcidenta: Khunsari, Mahallati, Vanishani, Jud-Golpaygani
  • Sudokcidenta: Gazi, Sedehi, Ardestani, Nohuji, Sajzi, Jarquya'i, Rudashti, Kafrudi, Kafruni, Judeo-Esfahani
  • Nordorientaj: Arani, Bidgoli, Delijani, Nashalji, Abuzaydabadi, Qohrudi, Badrudi, Kamu'i, Jowshaqani, Meyma'i, Abyana'i, Soi, Badi, Natanzi, Kasha'i, Tari, Tarqi, Judeo-Kashani
  • Sudorienta: Zoroastrian Dari, Nayini, Zefra'i, Varzenei, Tudeshki, Keyjani, Abchuya'i

• nordokcidentaj III
  • Semnani: Semnani, Sangisari, Lasgerdi-Sorkhei (inkl. Aftari)
  • Kaspia: Gilaki (inkl. Taleqani), Mazandarani, Gorgani †, ? Deilami

• Sudokcidenta (dialektoj de Fars)
  • Persa (dialektoj: Irana persa, Daria Persa (Madaglashti), Taĝik Persa, Hazaraga persa, Aimaq, Sistani, Pahlavani Persa †, Dzhidi persa (Jud-persa), Jud-Buĥara), islama / kristana Tat, Jud-Tat
  • Persida
  • Ĥuzestani / Dezfuli
  • Luri (dialektoj: Luri, Mamasani, Koĥilujeh, Baĥtiari)
  • Sivandi
  • nordokcidenta Farsia
  • Kuhmareyi (inkl. Davani)
• Aĉoma lingvo
  • Aĉomi (Larestani), Jud-Shirazi
  • Golfo: Baŝkardi, Kumzari, Bandari, Minabi

Iranaj ĥalaj lingvoj estis asertitaj sed ne ekzistas; la ĥaloj parolas tjurkan lingvon.

La dialektoj de Centra Irano estas geografia anstataŭ genetika grupiĝo. Ili estas parolitaj plejparte en Markazi kaj Isfahano provincoj. Multaj el ili falas al la persoj en la pli junaj generacioj.