Pandunia: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Kiel registrite je 11:44, 29 dec. 2014 redakti 81.175.158.56 (diskuto) Pli detalaj fonologio kaj gramatiko Etikedo: Vida redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Nuna versio ekde 09:44, 12 okt. 2024 redakti malfari Boivie (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj 2 159 redaktoj e Hierarkio de sekciaj titoloj
(41 mezaj versioj de 16 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1: {{Informkesto lingvo ~~'''Pandunia''' estas [[planlingvo]] farata de [[Risto Kupsala]] ekde [[2007]].~~ \|Propra nomo = pandunia \|Kreinto = [[Risto Kupsala]] \|Dato = [[2007]], [[2017]] \|Bildo = Flag of Pandunia.svg \|Klasifiko = [[Planlingvo]] \|Oficiala lingvo = Nenie \|Koloro = Konstruita }} '''Pandunia''' estas [[Internacia planlingvo\|internacia]] [[planlingvo]] komencita de [[Risto Kupsala]]. La originalaj kreantoj komencis plani projekton unue en 2005. De la komenco, la ideo estas krei internacian planlingvon, kiu samnivele reprezentas la plej parolatajn lingvojn de la mondo<ref name="salomono-amindas">{{eo}} {{citaĵo el la reto \| url=https://busy.org/@salomono/kial-pandunia-amindas \| titolo="Kial Pandunia amindas?" \| dato=8-a de novembro 2017 \| alirdato=2019-05-06 \| arkivurl=https://web.archive.org/web/20190506124745/https://busy.org/@salomono/kial-pandunia-amindas \| arkivdato=2019-05-06 }}</ref>. La nomo ''Pandunia'' aperis en 2007, sed la lingvo ricevis ĝian aktualan formon nur en 2017. De la fino de 2016, ĝi estas konstante provata per Telegram kun malgranda komunumo, ĉefe Esperantistoj<ref name=aktivaPanduniaEsperantoKomunumo>{{citaĵo el la reto \| url=https://www.facebook.com/groups/pandunia/permalink/560995344024957/ \| titolo="Aktiva Esperantista grupo en Telegram (Facebook)" \| dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. En marto de la jaro 2017, la lingvo iĝis tute [[Lingva tipologio#Analizaj lingvoj\|analiza]]<ref name=iĝisAnaliza>{{citaĵo el la reto \| url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/67b9cc34a94f65a39d0472630033a813663c5b86 \| titolo="Corrections and Esperanto update for isolating Pandunia (GitHub)" \| dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. La rolo de vortoj estis decidata per fraza pozicio. Sed, en aŭgusto de la jaro 2017, ĝi reprenis kelkajn [[Aglutina lingvo\|aglutinajn]] ecojn<ref name=aglutinaDenove>{{citaĵo el la reto \| url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/71b54445ec55103b15e14b8bf88060b2ff05150c \| titolo="Bring back PoS markers and agglutinating word derivation (GitHub)" \| dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>, kiel Esperantecajn finaĵojn por evidentigi rolon de vorto, kaj kelkajn sufiksojn<ref name=kelkajSufiksoj>{{citaĵo el la reto \| url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/abad2825d9f58e33296439ac34c1ed7cb5d18355 \| titolo="Derivational suffixes (GitHub)" \| dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. Post tio, la lingvo multe perfektiĝis kaj ne draste ŝanĝiĝis<ref name=oficialaDemandaroAngla>{{citaĵo el la reto \| url=http://pandunia.info/english/kia_i_dap.html \| titolo="Frequently Asked Questions (pandunia.info)" \| dato=11-a de oktobro 2017 \| alirdato=2017-10-11 \| arkivurl=https://web.archive.org/web/20181113194656/http://www.pandunia.info/english/kia_i_dap.html \| arkivdato=2018-11-13 }}</ref>. La gramatiko de Pandunia "fiksiĝis" la {{daton\|2\|majo\|2019}}<ref>[https://github.com/barumau/pandunia/commit/6be2c56a130f9ed16effc8869c869472bcbff7c4 Pandunia 1.0]</ref>, kvankam Pandunia 2.0 aperis la {{daton\|28\|septembro\|2021}}<ref>[https://github.com/barumau/pandunia/commit/efd1a631203525d380b63809023a790970eaa854 Pandunia 2.0]</ref>. ~~Ĝi estas [[izolanta lingvo]] kun tutmonda vortprovizo.~~ La ĉefaj celoj de Pandunia estas<ref name="RetejoPandunia2017">{{citaĵo el la reto \|url=http://www.pandunia.info/esperanto/index.html \|titolo="pandunia - simpla mondlingvo" \|dato=16‑a junio 2017 \|alirdato=2017-06-15 \|arkivurl=https://web.archive.org/web/20190426002805/http://www.pandunia.info/esperanto/index.html \|arkivdato=2019-04-26 }}</ref>: ~~=== [[Fonologio]] ===~~ * Vortoj de multaj lingvoj, ekzemple la angla, la araba, la ĉina, la hispana, la franca, la hinda, la japana, la persa, la rusa, la svahila kaj aliaj lingvoj. ~~La pandunia uzas 24 literojn de la latina alfabeto.~~ * Relative simpla fonemaro * Simple skribebla. * Facile lernebla kaj konciza gramatiko. == Fonemaro == ~~Literoj: a b c d e f g h i j k l m n o p r s t u v x y z~~ Pandunia uzas 25 literojn de la [[latina alfabeto]]. Ĉiu litero ĉiam faras la saman sonon. Neniu litero estas silenta.<ref name="FonemaroPandunia2017">{{citaĵo el la reto \|url=http://www.pandunia.info/esperanti/abc/ \|titolo="Prononco" \|dato=3‑a junio 2020 \|alirdato=2020-06-03 \|arkivurl=https://web.archive.org/web/20200811001052/http://pandunia.info/esperanti/abc/ \|arkivdato=2020-08-11 }}</ref> {\|class="wikitable" ~~Kelkaj literoj estas prononcata malsame al [[Esperanto]]:~~ \|-align=center ! ! \| Antaŭa ! \| Malantaŭa \|-align=center ! style="text-align: right;" \| Malvasta \| {{IPA\|/i/}}<br />'''i''' \| {{IPA\|/u/}}<br />'''u''' \|-align=center ! style="text-align: right;" \| Mezvasta \| {{IPA\|/e/}}<br />'''e''' \| {{IPA\|/o/}}<br />'''o''' \|-align=center ! style="text-align: right;" \| Vasta \| colspan=2 \| {{IPA\|/a/}}<br />'''a''' \|} {\|class=wikitable c = c aŭ ĉ \|-align=center h = h aŭ ĥ ! j = ĝ ![[Labialo]]j x = ŝ ![[Alveolaro]]j y = j ![[Palatalo\|Palataloj]] ![[Velaro (fonetiko)\|Velaroj]] \|-align=center ! rowspan="2"\| [[Plozivo\|Plozivaj]] \| p \|t \|/tʃ/ '''c''' ~~La antaŭlasta silabo estas ĉiam la forta.~~ \| k \|-align=center \| b \|d \|/dʒ/ j ~~=== Gramatiko ===~~ \| g \|-align=center ! rowspan="2"\| [[Frikativo\|Frikativaj]] \| f \| s \| /ʃ/ x \|/x~h/ h ~~==== [[Morfologio]] ====~~ \|-align=center ~~Derivaj vortoj konsistas el la radiko kaj gramatika finiĝo. Nederivaj vortoj (konjunkcioj, propraj kaj komunaj substantivoj) estas nedivideblaj.~~ \| adjektivo = .i : ''novi'' (nova), ''mini'' (malplia, eta) \| {{IPA\|/z~dz/}}<br />'''z''' * adverbo = .o : ''novo'' (nove), ''mino'' (malpli, ete) \| * transitiva verbo= .a : ''nova'' (novigi), ''loga'' (paroli) \| * netransitiva verbo = .u : ''novu'' (noviĝi), ''logu ''(paroliĝi, esti parolata) \|-align=center * derivita substantivo = .e: ''nove'' (novaĵo), ''loge'' (parolo) Substantivoj ne varias eĉ ne kaze, eĉ ne plurale. ! [[Naza konsonanto\|Nazalaj]] \| m \| n \| \| \|-align=center ! [[Alproksimanto\|Alproksimantaj]] \| {{IPA\|/w/}}<br />'''v''' \| l r \| {{IPA\|/j/}}<br />'''y''' \| \|} == Gramatiko == ~~Verboj ne ŝanĝas eĉ ne en tempoj aŭ modoj. Vortetoj estas uzata anstataŭ verba konjugacio.~~ === Sintakso === La baza vortordo de Pandunia estas: [[Subjekto Verbo Objekto\|subjekto - verbo - objekto]]. Priskribaj vortoj kiel adjektivoj kaj adverboj troviĝas tuj antaŭ la priskribita vorto. ==== ~~[[Sintakso]]~~Vortoj ==== La vortoj devenas de diversaj lingvoj de la tuta mondo<ref name="EtimologiaVortaro">{{citaĵo el la reto \|url=http://www.pandunia.info/pandunia/loge_asle.html \|titolo="loge asle (pandunia.info)" \|dato=11-a de oktobro 2017 \|alirdato=2017-10-11 \|arkivurl=https://web.archive.org/web/20190512030230/http://pandunia.info/pandunia/loge_asle.html \|arkivdato=2019-05-12 }}</ref>. Pro la internaciemo, multaj etimoj apartenas al pluraj lingvoj eĉ se la konkreta formo en la pandunia similas pli al tiu de unu lingvo. En majo 2019, ĉirkaŭ la duono de la vortoj estas proksimaj al vortoj de la angla, ĉirkaŭ triono proksimaj de la hispana, barata, franca kaj portugala, ĉ. kvarono de la rusa, turka, ĉina; sesono de la araba, indonezia, japana, sŭahila, germana.<ref>Risto Kupsala, 2019-05-12. [http://www.pandunia.info/pandunia/lekse_da_num.html ''lekse da num sa bax'']{{404\|date=August 2021 \|bot=InternetArchiveBot \|fix-attempted=yes }} («Kvanto da vortoj laŭ lingvoj»)</ref> ~~La pandunia havas neliberan sintakson. Ĝia baza vortordo estas: subjekto - verbo - objekto. Kvaligaj vortoj venas antaŭ al kvaligataj.~~ === ~~Ekzemploj~~Etimaj ekzemploj === * ''bote'' (boato) similas al angla ''boat'', germana ''Boot'', hispana ''bote'', hindia पोत (''pōt''), svahila ''boti'' ktp. baru vola kana medu. (Urso volas manĝi mielon.) ''cai'' (teo) similas al mandarena 茶 ''(chá)'', korea 차 ''(cha)'', rusa чай (''ĉaj''), hindia चाय (''cāy''), svahila ''chai'', portugala ''chà'' ktp. * ''nam'' (nomo) similas al hindia नाम (''nām''), indonezia ''nama'', japana 名前 (''namae''), angla ''name'', germana ''Name'' ktp. * ''rang'' (koloro) similas al persa رنگ (''rang''), hindia रंग (rāng), turka ''renk'', svahila ''rangi'', lingala ''langi'' ktp. * ''safar'' (vojaĝo) similas al araba kaj persa سفر (''safar''), turka ''sefer'', svahila ''safari'', angla ''safari'' ktp. La oficiala retejo de Pandunia enhavas [http://www.pandunia.info/esperanti/leksaslia/ etimologian Esperanto-Pandunian vortaron] {{Webarchiv\|url=https://web.archive.org/web/20200301051133/http://www.pandunia.info/esperanti/leksaslia/ \|date=2020-03-01 }}. ~~=== Eksteraj ligiloj ===~~ * [http://www.pandunia.info Pandunia - internacia lingvo] == Ekzemploj == ''sal!'' {{IPA\|[ˈsal]}} = ’Saluton!’ ~~{{ĝermo\|planlingvoj}}~~ ''sal lai to Barti!'' {{IPA\|[ˈsal ˈlaj ˈto ˈbar.ti]}} = ’Bonvenon al Barato!’ ''sal safar!'' {{IPA\|[ˈsal saˈfar]}} = ’Bonan vojon!’ ''xukur.'' {{IPA\|[ʃuˈkur]}} = ’Dankon.’ ''tu keci.'' {{IPA\|[ˈtu ˈkeː.tʃi]}} = ’Ne dankinde.’ ''cing...'' {{IPA\|[ˈtʃiŋ]}} = ’Bonvolu...’ ''mi luba tu.'' {{IPA\|[ˈmi ˈluː.ba ˈtu]}} = ’Mi amas vin.’ ''sual tu luba mi?'' {{IPA\|[ˈswal ˈtu ˈluː.ba ˈmi]}} = ’Ĉu vi amas min?’ ''tu nam ke?'' {{IPA\|[ˈtu ˈnaːm ˈke]}} = ’Kio estas via nomo?’ ''mi nam...'' {{IPA\|[ˈmi ˈnaːm]}} = ’Mia nomo estas...’ ''tu dom ke?'' {{IPA\|[ˈtu ˈdoːm ˈke]}} = ’Kie vi loĝas?’ ''mi dom...'' {{IPA\|[ˈmi ˈdoːm]}} = ’Mi loĝas en...’ ''tu de ke?'' {{IPA\|[ˈtu ˈde ˈke]}} = ’Kie vi venas?’ ''mi de suomi.'' {{IPA\|[ˈmi ˈde ˈsuo.mi]}} = ’Mi venas el Finnlando.’ ''mi no baxa bon pandunia.''' {{IPA\|[ˈmi ˈno ˈbaː.ʃa ˈbon panˈduː.ni.a]}} = ’Mi ne parolas bone pandunian.’ ''sual tu baxa esperanto / englix?'' {{IPA\|[ˈswal ˈtu ˈbaː.ʃa es.peˈran.to / ˈeŋ.ɡliʃ]}} = ’Ĉu vi parolas esperanton / la anglan?’ == Referencoj == ~~[[kategorio:planlingvoj]]~~ {{Referencoj}} == Eksteraj ligiloj == * {{eo}} [http://www.pandunia.info/esperanto/index.html Oficiala retejo de Pandunia] {{Webarchiv\|url=https://web.archive.org/web/20190426002805/http://www.pandunia.info/esperanto/index.html \|date=2019-04-26 }} * {{eo}} {{Tubaro \|video=ytb_oKZrX-KxXho \|nomo=« Pandunia - Multkultura Lingvo »}} (kanalo ''Language Stuff'') {{Planlingvoj}} {{Unua}} [[Kategorio:Planlingvoj]]