պիղծ

Armenian

Etymology

From Old Armenian պիղծ (piłc).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /piχt͡s/, [piχt͡s]
• (Western Armenian) IPA^(key): /biʁd͡z/, [biʁd͡z]

Adjective

պիղծ • (piġc) (superlative ամենապիղծ)

1. impure, unclean, profane
2. filthy, dirty, abominable

   Synonym: մունդառ (mundaṙ)

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	պիղծ (piġc)	պիղծեր (piġcer)
dative	պիղծի (piġci)	պիղծերի (piġceri)
ablative	պիղծից (piġcicʻ)	պիղծերից (piġcericʻ)
instrumental	պիղծով (piġcov)	պիղծերով (piġcerov)
locative	պիղծում (piġcum)	պիղծերում (piġcerum)
	definite forms
nominative	պիղծը/պիղծն (piġcə/piġcn)	պիղծերը/պիղծերն (piġcerə/piġcern)
dative	պիղծին (piġcin)	պիղծերին (piġcerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	պիղծս (piġcs)	պիղծերս (piġcers)
dative	պիղծիս (piġcis)	պիղծերիս (piġceris)
ablative	պիղծիցս (piġcicʻs)	պիղծերիցս (piġcericʻs)
instrumental	պիղծովս (piġcovs)	պիղծերովս (piġcerovs)
locative	պիղծումս (piġcums)	պիղծերումս (piġcerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	պիղծդ (piġcd)	պիղծերդ (piġcerd)
dative	պիղծիդ (piġcid)	պիղծերիդ (piġcerid)
ablative	պիղծիցդ (piġcicʻd)	պիղծերիցդ (piġcericʻd)
instrumental	պիղծովդ (piġcovd)	պիղծերովդ (piġcerovd)
locative	պիղծումդ (piġcumd)	պիղծերումդ (piġcerumd)

Old Armenian

Alternative forms

• պեղծ (pełc), պիւղծ (piwłc), պիւծ (piwc)

Etymology

The origin is unknown. Perhaps related to պղտոր (płtor).

Adjective

պիղծ • (piłc)

1. impure, unclean, profane
   • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Shorter recension C based on a manuscript written in 1400:

     Զի թէ այնպիսի անարգ եւ պեղծ սողունն նորոգի այնպիսի ապաշխարութեամբ […]

     Zi tʻē aynpisi anarg ew pełc sołunn norogi aynpisi apašxarutʻeamb […]

2. filthy, dirty, abominable

   պիղծ առնեմ ― piłc aṙnem ― to abominate, abhor, detest, loathe

3. (of money) counterfeit

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	պիղծ (piłc)		պիղծք (piłckʻ)
genitive	պղծոյ (płcoy)		պղծոց (płcocʻ)
dative	պղծոյ (płcoy)		պղծոց (płcocʻ)
accusative	պիղծ (piłc)		պիղծս (piłcs)
ablative	պղծոյ (płcoy)		պղծոց (płcocʻ)
instrumental	պղծով (płcov)		պղծովք (płcovkʻ)
locative	պիղծ (piłc)		պիղծս (piłcs)

Derived terms

• ազգապիղծ (azgapiłc)
• ազգապղծութիւն (azgapłcutʻiwn)
• աղծապիղծ (ałcapiłc)
• աղծապղծութիւն (ałcapłcutʻiwn)
• ամենապիղծ (amenapiłc)
• անասնապիղծ (anasnapiłc)
• անասնապղծութիւն (anasnapłcutʻiwn)
• անպիղծ (anpiłc)
• անպղծելի (anpłceli)
• արուապղծութիւն (aruapłcutʻiwn)
• եղծապիղծ (ełcapiłc)
• մկնապիղծ (mknapiłc)
• չարապիղծ (čʻarapiłc)
• պղծաբան (płcaban)
• պղծաբանութիւն (płcabanutʻiwn)
• պղծաբարբառ (płcabarbaṙ)
• պղծագոյն (płcagoyn)
• պղծագործ (płcagorc)
• պղծագործախօս (płcagorcaxōs)
• պղծագործութիւն (płcagorcutʻiwn)
• պղծադաւան (płcadawan)
• պղծազոհ (płcazoh)
• պղծալեզու (płcalezu)
• պղծալից (płcalicʻ)
• պղծալուր (płcalur)
• պղծախառն (płcaxaṙn)
• պղծախօս (płcaxōs)
• պղծակացեալ (płcakacʻeal)
• պղծահաւատութիւն (płcahawatutʻiwn)
• պղծամատոյց (płcamatoycʻ)
• պղծանոց (płcanocʻ)
• պղծանուն (płcanun)
• պղծանք (płcankʻ)
• պղծաշուրթն (płcašurtʻn)
• պղծասէր (płcasēr)
• պղծեմ (płcem)
• պղծիչ (płcičʻ)
• պղծութիւն (płcutʻiwn)

 

Descendants

• Armenian: պիղծ (piġc)
• → Old Georgian: პილწი (ṗilc̣i), ბილწი (bilc̣i)

Further reading

• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “պիղծ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ġazarean, Ṙubēn (2000) “պիղծ”, in G. B. Tʻosunean, editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), Yerevan: University Press
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “պիղծ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy