przynieść
Old Polish
editEtymology
editFrom przy- + nieść. First attested in the second half of the 14th century. Compare Old Czech přinésti, Old Slovak priniesť and Old Church Slavonic принести (prinesti).
Pronunciation
editVerb
editprzynieść pf (imperfective przynosić)
- (attested in Lesser Poland, Greater Poland) to bring (to deliver by carrying) [with do (+ genitive) or ku (+ dative) ‘to what’; or with na (+ accusative) ‘for what (time period)’; or with w (+ accusative) ‘into what’; or with do (+ genitive) or k (+ dative) or dative ‘to whom’; or with przed (+ accusative) ‘(to) before whom’]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[1], Krakow, page 3a:
- A tako vøcz gescy on to bil prikasal, abycz fszeliky clouek... szobø (leg. z sobą) thø to dan przynosl bil
- [A tako więc jesci on to był przykazał, abyć wszeliki człowiek... z sobą tę to dań przyniosł był]
- 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[2], 9, 5:
- Przynyosøø (tulerunt) przeto wszytko... ku dzwyrzom stanowym
- [Przyniosą (tulerunt) przeto wszytko... ku dźwirzom stanowym]
- 1959 [1432], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1395, Poznań:
- Jacom... bilem nyemoczen... tedy, kedym mal listh crolewsky przinescz na poroczky
- [Jakom... byłem niemocen... tedy, kiedym miał list krolewski przynieść na poroczki]
- 1967 [1403], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 201, Kościan:
- Jaco Krczon ne vroczil gynich rzeczy liczem yedno krap, *sczo mu lawniczy w yego dom przinesly
- [Jako Krczon nie wrocił jinych rzeczy licem jedno krap, cso mu ławnicy w jego dom przynieśli]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[3], Krakow, page 182b:
- Do suøtego Gana gestcy bil geden mlodzenecz pryneszon vmarly
- [Do świętego Jana jestci był jeden młodzieniec przyniesion umarły]
- 1930 [c. 1455], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[4], 8, 2:
- Przeto Ezdras kaplan przinyozw (attulit) przed sebranye møzow zakon
- [Przeto Ezdrasz kapłan przyniosw (attulit) zakon przed sebranie mężow]
- 1959 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 996, Poznań:
- Mal (sc. Mikołaj) mu przynescz *myscrzow list na to poczwirdzene
- [Miał (sc. Mikołaj) mu przynieść mistrzow list na to poćwirdzenie]
- 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,[5], page 319:
- Gedna nyewyasta syna swego k nyemu przynyosla (attulit)
- [Jedna niewiasta syna swego k niemu przyniosła (attulit)]
- to bring (to lead someone somewhere)
- 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,[6], page 320:
- Gdysz w m[ia]sto przinyesyon (ingrediens) swyøti Blaszey, teda sødza... przikazaal gy w cyemnyczø... wsa[dz]ycz
- [Gdyż w m[ia]sto przyniesion (ingrediens) święty Błażej, teda sędzia... przykazał ji w ciemnicę... wsa[dz]ić]
- to bring property as a dowry
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 66, 1:
- Czokoly zona wolnych pyenyadzy przynyeszye (attulerit) k szwemv mazowy
- [Cokoli żona wolnych pieniędzy przyniesie (attulerit) k swemu mężowi]
- to reschedule; to postpone
- 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[7], 18, 22:
- Czsokoly bi bilo wyøczszego, przed czyø przynyoszøø (referant ad te), a ony gedno mnyeysze abi sødzyly
- [Csokoli by było więcszego, przed cię przyniosą (referant ad te), a oni jedno mniejsze aby sądzili]
- (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to bring (of plants, crops, to bear results)
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[8], Krakow, Brodnia, page 70a:
- Owocz nam zyemya nasza przynyeszye
- [Owoc nam ziemia nasza przyniesie]
- to give
- Synonym: dać
- 1908 [c. 1500], Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, volume V, page 11:
- Thysz szvyathu pokoy przynosla, kyedysz szyna porodzyla
- [Tyś światu pokoj przyniosła, kiedyś syna porodziła]
- (attested in Greater Poland) to bear, to take, to suffer, to withstand
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski[9], Greater Poland, pages 39, 21:
- Przynyeszczye (ferant) rychlo gaynbę swoyę
- [Przynieście (ferant) rychło gańbę swoję]
Derived terms
editRelated terms
editDescendants
editReferences
edit- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przynieść”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
editEtymology
editInherited from Old Polish przynieść. By surface analysis, przy- + nieść. Compare Czech přinést, Kashubian przëniesc, and Russian принести́ (prinestí).
Pronunciation
edit- IPA(key): /ˈpʂɘ.ɲɛɕt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈpʂɨ.ɲeɕt͡ɕ/, /ˈpr̝ɨ.ɲeɕt͡ɕ/
Audio 1: (file) Audio 2: (file) - Rhymes: -ɘɲɛɕt͡ɕ
- Syllabification: przy‧nieść
Verb
editprzynieść pf (imperfective przynosić)
- (transitive) to bring (to delivery by carrying)
- (transitive) to bring (to arrive and say something unknown previously to the listener)
- (transitive) to bring (i.e. of a newspaper, to pass along information of some sort) [with dative ‘to whom’]
- (transitive) to bring (to cause the existence of something)
- (transitive) to bring (to cause something to happen by arriving)
- (transitive) to bring (of emotions, phenomena, etc. to force someone to go somewhere)
- (transitive) to bring (to give benefits, materials goods, loss, etc.)
- (transitive) to bring (to cause something to arrive somewhere)
- (transitive, obsolete) to bring (to lead someone somewhere)
- Synonym: przyprowadzić
- (intransitive, Middle Polish) to arrive in a country having acquired characteristics, views, etc. elsewhere, or by introducing something previously unknown to it
- (transitive, Middle Polish) to lift a part of the body
- Synonym: unieść
- (transitive, Middle Polish, of God) to bring (to decide of someone's fate)
- (transitive, Middle Polish, of a measuring device) to show, to indicate
- (transitive, Middle Polish, mathematics) to give (to result in as a result of a mathematical operation)
- (reflexive with się, Middle Polish) to move (to come somewhere in order to settle down)
- Synonyms: przenieść się, przeprowadzić się
- (reflexive with się, Middle Polish) to be brought (to be said)
Conjugation
editVerb
editprzynieść pf
- (impersonal) to drag in (to cause someone to appear somewhere for no particular reason)
Conjugation
editConjugation of przynieść | |
---|---|
infinitive | przynieść |
future indicative | przyniesie |
past indicative | przyniosło |
conditional | przyniosłoby by przyniosło |
imperative | niech przyniesie |
Derived terms
edit- licho przyniosło pf, licho przynosi impf
- przynieść w zębach pf, przynosić w zębach impf
Trivia
editAccording to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), przynieść is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 21 times in news, 12 times in essays, 21 times in fiction, and 29 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 96 times, making it the 657th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
editFurther reading
edit- przynieść in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- przynieść in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przynieść”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przynieść się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “PRZYNIEŚĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.12.2020
- Paweł Kupiszewski (03.12.2020) “PRZYNIEŚĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przynieść”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “przynieść”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przynieść”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 331
- Old Polish terms prefixed with przy-
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish perfective verbs
- Lesser Poland Old Polish
- Greater Poland Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Sieradz-Łęczyca Old Polish
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms prefixed with przy-
- Polish 2-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio links
- Rhymes:Polish/ɘɲɛɕt͡ɕ
- Rhymes:Polish/ɘɲɛɕt͡ɕ/2 syllables
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish perfective verbs
- Polish transitive verbs
- Polish terms with obsolete senses
- Polish intransitive verbs
- Middle Polish
- pl:Mathematics
- Polish reflexive verbs
- Polish impersonal verbs