կենդանի

Armenian

Etymology

From Old Armenian կենդանի (kendani).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /kentʰɑˈni/, [kentʰɑní]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɡentɑˈni/, [ɡentʰɑní]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Adjective

կենդանի • (kendani) (superlative ամենակենդանի)

1. alive, living, not dead

   նա դեռ կենդանի է ― na deṙ kendani ē ― he is still alive

2. lively, brisk
3. (attributive) animal, of or pertaining to animals

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	կենդանի (kendani)	կենդանիներ (kendaniner)
dative	կենդանիի (kendanii)	կենդանիների (kendanineri)
ablative	կենդանիից (kendaniicʻ)	կենդանիներից (kendaninericʻ)
instrumental	կենդանիով (kendaniov)	կենդանիներով (kendaninerov)
locative	կենդանիում (kendanium)	կենդանիներում (kendaninerum)
	definite forms
nominative	կենդանին (kendanin)	կենդանիները/կենդանիներն (kendaninerə/kendaninern)
dative	կենդանիին (kendaniin)	կենդանիներին (kendaninerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	կենդանիս (kendanis)	կենդանիներս (kendaniners)
dative	կենդանիիս (kendaniis)	կենդանիներիս (kendanineris)
ablative	կենդանիիցս (kendaniicʻs)	կենդանիներիցս (kendaninericʻs)
instrumental	կենդանիովս (kendaniovs)	կենդանիներովս (kendaninerovs)
locative	կենդանիումս (kendaniums)	կենդանիներումս (kendaninerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	կենդանիդ (kendanid)	կենդանիներդ (kendaninerd)
dative	կենդանիիդ (kendaniid)	կենդանիներիդ (kendaninerid)
ablative	կենդանիիցդ (kendaniicʻd)	կենդանիներիցդ (kendaninericʻd)
instrumental	կենդանիովդ (kendaniovd)	կենդանիներովդ (kendaninerovd)
locative	կենդանիումդ (kendaniumd)	կենդանիներումդ (kendaninerumd)

Synonyms

• (alive): ողջ (oġǰ), սաղ (saġ)

Noun

կենդանի • (kendani)

1. animal

   շունը կենդանի է ― šunə kendani ē ― dog is an animal

Declension

u-type, animate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	կենդանի (kendani)	կենդանիներ (kendaniner)
dative	կենդանու (kendanu)	կենդանիների (kendanineri)
ablative	կենդանուց (kendanucʻ)	կենդանիներից (kendaninericʻ)
instrumental	կենդանով, կենդանիով (kendanov, kendaniov)	կենդանիներով (kendaninerov)
locative	—	—
	definite forms
nominative	կենդանին (kendanin)	կենդանիները/կենդանիներն (kendaninerə/kendaninern)
dative	կենդանուն (kendanun)	կենդանիներին (kendaninerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	կենդանիս (kendanis)	կենդանիներս (kendaniners)
dative	կենդանուս (kendanus)	կենդանիներիս (kendanineris)
ablative	կենդանուցս (kendanucʻs)	կենդանիներիցս (kendaninericʻs)
instrumental	կենդանովս, կենդանիովս (kendanovs, kendaniovs)	կենդանիներովս (kendaninerovs)
locative	—	—
	2nd person possessive forms (your)
nominative	կենդանիդ (kendanid)	կենդանիներդ (kendaninerd)
dative	կենդանուդ (kendanud)	կենդանիներիդ (kendaninerid)
ablative	կենդանուցդ (kendanucʻd)	կենդանիներիցդ (kendaninericʻd)
instrumental	կենդանովդ, կենդանիովդ (kendanovd, kendaniovd)	կենդանիներովդ (kendaninerovd)
locative	—	—

Old Armenian

Alternative forms

• կենդան (kendan)

Etymology

From կենդ- (kend-), grown from կեն- (ken-), unstressed combining form of կեան- (kean-), itself another combining form of կեանք (keankʻ, “life”), +‎ -ան (-an) +‎ -ի (-i).

Adjective

կենդանի • (kendani)

1. living, alive

   կենդանեաւ, կենդանեօք ― kendaneaw, kendaneōkʻ ― in one's lifetime, during one's life

   կենդանի լինել ― kendani linel ― to be alive, to live

   կենդանի առնել ― kendani aṙnel ― to give new life to, to reanimate, to vivify

   կենդանի պահել զոք ― kendani pahel zokʻ ― to save another's live

   երդուաւ ի Կենդանին Յաւիտենից ― erduaw i Kendanin Yawitenicʻ ― he swore by the living God, by the Eternal

   կենդանի է Տէր եւ կենդանի է անձն քո... ― kendani ē Tēr ew kendani ē anjn kʻo... ― as the Lord lives, and as thy soul lives...

   կենդանի է անձն քո, արքայ, թէ գիտիցեմ ― kendani ē anjn kʻo, arkʻay, tʻē giticʻem ― as thy soul lives, o king, I cannot tell

   կենդանի է Տէր եթէ մեռանիցի ― kendani ē Tēr etʻē meṙanicʻi ― I swear by the Lord he shall not die

2. animated, lively, vivid, vivacious, sprightly
3. vital, vivifying, life-giving, refreshing

Declension

o-a-type

	singular		plural
nominative	կենդանի (kendani)		կենդանիք (kendanikʻ)
genitive	կենդանւոյ (kendanwoy)		կենդանեաց (kendaneacʻ)
dative	կենդանւոյ (kendanwoy)		կենդանեաց (kendaneacʻ)
accusative	կենդանի (kendani)		կենդանիս (kendanis)
ablative	կենդանւոյ (kendanwoy)		կենդանեաց (kendaneacʻ)
instrumental	կենդանեաւ (kendaneaw)		կենդանեաւք = կենդանեօք (kendaneawkʻ = kendaneōkʻ)
locative	կենդանի (kendani)		կենդանիս (kendanis)

Noun

կենդանի • (kendani)

1. animal, beast

Declension

o-a-type

	singular		plural
nominative	կենդանի (kendani)		կենդանիք (kendanikʻ)
genitive	կենդանւոյ (kendanwoy)		կենդանեաց (kendaneacʻ)
dative	կենդանւոյ (kendanwoy)		կենդանեաց (kendaneacʻ)
accusative	կենդանի (kendani)		կենդանիս (kendanis)
ablative	կենդանւոյ (kendanwoy)		կենդանեաց (kendaneacʻ)
instrumental	կենդանեաւ (kendaneaw)		կենդանեաւք = կենդանեօք (kendaneawkʻ = kendaneōkʻ)
locative	կենդանի (kendani)		կենդանիս (kendanis)

Descendants

• Armenian: կենդանի (kendani)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “կենդանի”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կենդանի”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “կեամ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press