хар

See also: xap and Appendix:Variations of "har"

Kalmyk

Etymology

From Written Oirat ᡍᠠᠷᠠ (xara), from Proto-Mongolic *kara, ultimately of Turkic origin; see Proto-Turkic *kara.

Pronunciation

• IPA^(key): /χaˈrə/

Adjective

хар • (xar) (Clear script spelling ᡍᠠᠷᠠ (xara))

1. black

Khakas

Etymology

From Old Turkic qar (“snow”), from Proto-Turkic *kār (“snow”).

Pronunciation

• IPA^(key): /χar/, [χɑr]

Noun

хар • (xar)

1. (meteorology) snow

Declension

Inflection of хар (xar)

	singular	plural
nominative	хар (xar)	харлар (xarlar)
genitive	харның (xarnıñ)	харларның (xarlarnıñ)
dative	харға (xarğa)	харларға (xarlarğa)
accusative	харны (xarnı)	харларны (xarlarnı)
locative	харда (xarda)	харларда (xarlarda)
ablative	хардаң (xardañ)	харлардаң (xarlardañ)
lative	харзар (xarzar)	харларзар (xarlarzar)
instrumental	харнаң (xarnañ)	харларнаң (xarlarnañ)

Mongolian

Etymology

From Proto-Mongolic *kara (“black”); compare Buryat хара (xara), Kalmyk хар (xar), Daur xara. Possibly borrowed from Proto-Turkic *kara (“black”), whence also Turkish kara and Uyghur قارا (qara).

Pronunciation

• IPA^(key): [χar̊]

Adjective

хар • (xar) (Mongolian spelling ᠬᠠᠷ᠎ᠠ (qar-a))

1. black (color)

Derived terms

• хар гэр (xar ger, “jail, prison”)
• хар зах (xar zax, “black market”)
• хар тугалга (xar tugalga, “lead (metal)”)
• хар хэрээ (xar xeree, “raven”)

Tajik

як хари зебо
a beautiful donkey

Etymology

Inherited from Classical Persian خَر (xar).

Pronunciation

• IPA^(key): /xar/, [χäɾ]

Noun

хар • (xar) (Persian spelling خر)

1. donkey, ass

   Synonyms: улоғ (uloġ), дарозгӯш (darozgüš)

Inflection

Inflection of хар
		singular	plural
sound	broken2	or broken2
bare		хар xar	харон xaron1	[Term?]	[Term?]
definite object		харро xarro	харонро xaronro1	ро ro	ро ro
izofa		хари xar-i	харони xaron-i1	и i	и i
indefinite, definite relative	bare	харе xare	—	—	—
	object	хареро xarero	—	—	—
1The plural form in -ҳо (-ho) (харҳо (xarho)), is also acceptable.

Possessive forms of хар
		singular	plural
sound	broken2	broken2
bare	1st singular	харам xaram	харонам xaronam1	ам am	ам am
	2nd singular	харат xarat	харонат xaronat1	ат at	ат at
	3rd singular	хараш xaraš	харонаш xaronaš1	аш aš	аш aš
	1st plural	харамон xaramon	харонамон xaronamon1	амон amon	амон amon
	2nd plural	харатон xaraton	харонатон xaronaton1	атон aton	атон aton
	3rd plural	харашон xarašon	харонашон xaronašon1	ашон ašon	ашон ašon
		singular	plural
sound	broken2	broken2
definite object	1st singular	харамро xaramro	харонамро xaronamro1	амро amro	амро amro
	2nd singular	харатро xaratro	харонатро xaronatro1	атро atro	атро atro
	3rd singular	харашро xarašro	харонашро xaronašro1	ашро ašro	ашро ašro
	1st plural	харамонро xaramonro	харонамонро xaronamonro1	амонро amonro	амонро amonro
	2nd plural	харатонро xaratonro	харонатонро xaronatonro1	атонро atonro	атонро atonro
	3rd plural	харашонро xarašonro	харонашонро xaronašonro1	ашонро ašonro	ашонро ašonro
1The plural form in -ҳо (-ho) (харҳо (xarho)), is also acceptable.

Derived terms

• харак (xarak)
• харбанда (xarbanda)
• харбандагӣ (xarbandagi)
• харбевоз (xarbevoz)
• харвор (xarvor)
• харвор (xarvor)
• харгӯш (xargüš)

 

Further reading

• хар on the Tajik Wikipedia.Wikipedia ^tg
• “хар”, in Вожаҷӯ / واژه‌جو [Vožajü] (in Tajik), 2024

Tundra Nenets

Etymology

From Proto-Samoyedic *kərə, from Proto-Uralic *kurɜ. Cognates include Finnish kuras and Lule Sami gürra.

Pronunciation

• IPA^(key): [hʌr(ə̥)]
• Hyphenation: хар

Noun

хар • (xar°)

1. knife

References

• Pyrerka, A. P., Tereščenko, N. M. (1948) Русско-ненецкий словарь [Russian–Nenets Dictionary], Moscow: Огиз, page 155
• N. M. Tereschenko (2005) “хар”, in Словарь ненецко-русский и русско-ненецкий, 3rd edition, Saint Petersburg: Просвещение, →ISBN
• Irina Nikolaeva (2014) A Grammar of Tundra Nenets, Walter de Gruyter GmbH, →ISBN, page 18

Tuvan

Etymology

From Proto-Turkic *kār (“snow”). Cognate with Turkish kar (“snow”).

Noun

хар • (xar) (definite accusative харны, plural харлар)

1. snow
2. age (of someone)

   Мээң харым үжен. ― Meeñ xarım üjen. ― I'm thirty years old.

See also

• чыл (çıl)

Yagnobi

Etymology

From Tajik.

Noun

хар (xar)

1. donkey, ass

Yakut

Etymology

Possibly onomatopoeic.

Verb

хар • (qar)

1. (transitive) to choke (on)
2. (transitive, by extension) to block off

Derived terms

• харыс (qarıs, “to fight, to butt heads”)