Fernandel

Fernandel oséja: Fernand Joseph Désiré Contandin
Nasû a Marsiglia l’ 8 ed mâg dal 1903 e môrt a Parigi al 26 ed fervêr dal 1971.

Véta

La carêra ed Fernandel l’é incumincêda cun dêṣ ân ed lavōr pôch impurtânt per sbarchêr al lunâri, dal 1915 al 1925.
Ind al mèinter al fêva di spetâcol cme cantânt e caraterésta ind i café-cuncêrt dōve al fêva armagnêr al póblich pr’ al só prufîl da cavâl.
Al 4 avrîl 1925 l’à spusê Henriette Manse, la surèla ‘d un só chêr amîgh. A gh’àn avû trî fiô, Josette int al 1926, Janine int al 1930 e Franck int al 1935.

Al debót int al cinéma l’é stê int al 1931, quând l’à avû un rōl cèch int al félm Le Blanc et le noir, in dōve “Raimu” l’êra al prutagonésta principêl. Ind al ‘stès ân Jean Renoir al gh’à fât fêr un rōl pió impurtânt in On purge bébé, trât da un lavōr ed Georges Feydeau. Sèimper int al 1931, l’é stê prutagonésta int al félm ed Bernard Deschamps Le Rosier de Madame Husson, in dōve al recitêva ‘na pêrt che in carêra a gh’avréven zibî dèspes, còl ed zuvnôt ingènev, che in ste chês al perdîva la verginitê in ‘na cà ed piaṣèir.

L’êra rivê al sucès, che l’é continvê per tót j-ân trèinta, peréiod dōve Fernandel però l’à purtê avânti la carêra da cantânt cumparènd in dimòndi comèdi musichêli, che despès în stêdi dôp pôch spustêdi in versiòun pr’al cinéma.

Ind l’insèm, i félm di j-ân quarânta an lassarân mìa, probabilmèint, un grând ricôrd.

Tót però l’é cambiê int al 1952, quând, grâsia a Julien Duvivier e al prém ed la sèria ed félm ed Don Camél, l’à vistî al rōl ‘d un prêt italiân ed pruvîncia, fugôṣ e sèimper in lôta cun al séndech cumunésta, Pepòun, recitê da Gino Cervi.
In tót dal 1952 al 1965 a n’à recitê 5:

Don Camél, 1952;
Al ritōren ed Don Camél, 1953;
Don Camél e l'onorèvol Pepòun, 1955;
Don Camél munsgnōr... mó mìa trôp, 1961;
Al compâgno Don Camél, 1965.

Ind al mèinter al gh’é ânca in divêrs êter félm sia italiân che americân. Al só prém félm a Hollywood, dal 1956, l’é stê Al gîr dal mônd in utânta dé, dōve al recitêva la pêrt ‘d un viturèin. Al sucès otgnû in còl félm al l’à purtê a girêr ‘na nōva cumèdia int al 1958, Paris Holiday, cun Bob Hope e Anita Ekberg.

A la fîn ‘d la carêra al s’é inviê int la strêda ‘d la regía di fèlm, la trât insèm quâter félm, e creê la cà ed produsiòun GaFer film insèm a Jean Gabin.

Int al 1971, quând la lavorasiòun ed la sêsta dal j-avintûri ed Don Camèl, Don Camél e i zôven d’incô, per la regía ed Christian Jaque l’êra bèle a un bòun pûnt, l'atōr l’à incumincê a malêres in môd sèri e l’à duvû lassêr lé al prugèt, lassând al riprèiṣi dal félm. A’ s dîṣ che Gino Cervi, quând a gh’àn comunichê la nutèsia ed l’ abandòun per questiòun ed salót ed Fernandel, an n’à pió vrû cuntinvêr per al rispèt e la stèma che al pruvêva pr’al fradèl e cumpâgn ed lavōr. Dòunca al sèst félm l’é armêṣ mìa finî ânca se quelchidûn al dîṣ che agh manchés pôchi riprèiṣi a la fîn.

Dôp mèis ed soferèinsi Fernandel l’é môrt ‘d un brót mêl; l’é stê suplî ind al simitèri parigîn ed Passy.

Soquânt di félm ch' l' à tôt pêrta

Un marito scomparso 1936
Pazzo per la musica 1936
Arriva il campione 1937
Carnet di ballo 1937
Ernesto il ribelle 1937
La vita trionfa 1937
Il giro del mondo 1938
Fric-Frac 1939
Fernandel al trapezio volante 1940
Patricia 1940
Cameriere per signora 1941
Botta e risposta 1950
Fernandel e le donne 1950
Topaze 1950
Tu mi hai salvato la vita 1950
... Arriva fra' Cristoforo 1951
Don Camillo 1951
Me li mangio vivi! 1953
Il nemico pubblico n. 1 1953
Il ritorno di Don Camillo 1953
Alì Babà 1953
Santarellina 1953
Don Camillo e l'onorevole Peppone 1955
Il grande seduttore 1955
Era di venerdì 17 1956
L'uomo dall'impermeabile 1956
Il capitano della legione 1957
La legge è legge 1957
Noi gangster 1958
Psicanalista per signora 1959
La vacca e il prigioniero 1959
Cresus 1960
Fernandel, scopa e pennel 1960
L'assassino è al telefono 1961
Don Camillo monsignore ma non troppo 1961
Giudizio universale 1961
Tentazioni quotidiane 1962
Il cambio della guardia 1963
Il compagno Don Camillo 1965

Collegamèint d’ed fôra