Marco Simoncelli
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Marco Simoncelli (Catòlga, 20 ad Śnar dal 1987 - Sepàng, 23 'd Utóbar dal 2011) 'l è stâ un curidōr ad mòti rumagnōl, campiòṅ dal mónd dla 250cc cun la Gilera in dal 2008. Cgnusû da tut par la sò tèsta pîna ad ris e p'r al sò dascórar in itagliàṅ cun n'acènt rumagnōl dimóndi pēś, al gh'iva un caràtar da gigiòṅ a la bòna, sćèt un muć, e al purtàva sèg al scutmàj ad Supersic (Sic, IPA /sitʃ/, 'l éra al còdas ch'al gh'iva dâ la Dorna par cgnós'r-al durànt al gari). 'L à catâ la mòrt in na manéra dasfurtunàda in dal sircùit ad Sepàng durànt na gara dla MotoGP dal 2011 a sōi vint-quàt'r an.
In dla sò caréra 'l à curs 151 vòlti in gari dal motomundiàl, vinsénd quatòrdas vòlti e finénd 31 vòlti in si pòdi, muciànd sù in tut 1255 punt, 15 pole position e nóṿ gir più śvélt. 'L à curs anc dū vòlti in Itàglia in dal mundiàl dla Superbyke in dal 2009, finénd anc in sal pòdi. Al sò nùmar ad gara 'l éra al 58.
Biugrafìa
Gl'Inìsi
Nâ a Catòlga, al viṿ fiṅ da pìcul a Curièn. Al taca a cùrar a sèt an cun na minimòta in dal sò sità. A dód'ś an al vins al tìtul itagliàṅ, quèl ch'al fà anc in dal 2000, an in dua al cur p'r al tìtul europeo purtànd-'s a cà al secónd pòst. A quatórd'ś an al tōś part a 'l Trufèo Honda NR e al gh la cava a muntàr sù dū vòlti in sal pòdi e pò al s śibìs a 'l campiunàt itagliàṅ 125 GP.
Clas 125
In dal 2002 'l è campiòṅ europeo dla clas 125cc e in dal stés an, dòp ch'al s è fat i òs a livèl nasiunàl e europeo, al fà al sò debùt in dal Motomundiàl, clas 125, in dal Gran Prèmi dla Repùblica Céca in dal team dl'Aprilia CWF - Matteoni Racing a 'l pòst ad Jaroslav Huleš ch'l iva fat al salt in dla 250. Al sò cumpàgn in squàdra 'l è Chaz Davies. Al finìs la stagiòṅ cun tri punt (finénd 13śum in Purtugàl) a 'l 33śum pòst.
In dal 2003 al fà tut al campiunàt e al mùcia sù 31 punt, finénd 21śum in clasìfica e ciapànd un quàrt pòst in dal gran prèmi dla Cumunità Valensiàna.
In dal 2004 al riva al prim sucès a Jerez in sal mój, ma l'è na stagiòṅ cun di élt e di bas cun dū pole position (sémp'r in Spaggna e a Brno) ma cun sōl 79 punt in bisàca al finìs undicéśum in clasìfica, curént p'r al team Rauch Bravo insém a Steve Jenkner.
Al team Nocable.it Race al al tōś par la stagiòṅ 2005 par far còpia cun Joan Olivé. Marco al vins incóra a Jerez e al finìs àtar sinc vòlti in sal pòdi (secónd in Catalógna, tèrs in Germàgna, Repùblica Céca, Qatàr e Austràglia), cavànd-gh-la a star sèmpar fr'i prim ma lasànd prèst al tìtul par strada anc parchè al s è fat grand e al fà fadìga a giràr bèṅ in sla muturéta dla 250, faghénd però 177 punt, sèmpar méj.
Clas 250
In dal 2006 Supersic al pasa a la 250, curénd par la Gilera RSV 250 cun al tècnic cap Rossano Brazzi (ch'l iva laurâ in di an pasâ par Valentino Rossi e Marco Melandri) a sò dispuśisiòṅ. Purtròp chi lò al s mala subìt lasand-al da par lò par tuta la stagiòṅ. Marco al finìs al dècim pòst cun 92 punt sénsa mai far di riśultâ bòṅ, al gh la cava sōl a piasàr-as sést in Cina. Anc 'l an dòp 'l è da daśmindgàr: dècim pòst cun l’Aprilia RSW 250 LE e 97 punt in tut cun dū sèst pòst (Frància e Ulànda).
In dal 2008 finalmènt al ròbi i tàcan a giràr p'r al vèrs giùst p'r al Rumagnōl, ma minga a 'l inìsi parchè al casca dū vòlti réstànd a śèr punt e 'l è un pcâ, anc parchè a Jerez l' éra andâ in a risć ad vìnsar. In Purtugàl al ciàpa la pole position e al vins pò al dū gari a gnir: Mugello e Catalógna. A cal punt chè, i suo i gh daṅ na mòta uficiàla e Marco al vins incóra a 'l Sachsenring cun déś secónd ad vantàś sōvra Mika Kallio, e pò al s ripét tulénd al prim pòst anc a Motegi e a Phillip Island. Rivànd tèrs a Sepàng al dvénta campiòṅ dal mónd dla clas Duśèntsinquànta. La sò sréśa in sla tórta 'l è la vinsùda a Valencia in d'l ùltim gran prèmi dla stagiòṅ, quèl ch'al gh fà muciàr sù la belésa ad 281 punt, frut anc ad dū secónd pòst (in Frància e in dal Régn Unî) e ad àtar dū pòdi, in Ulànda e in dla Repùblica Céca. Simoncelli al partìs anc dal pâl sinc vòlti.
In dal 2009 al decìd ad restàr in du 'l è e la stagiòṅ la partìs mâl parchè al n pōl minga cùrar in dal prim gran prèmi in Qatàr p'r un infurtùni. Dòp soquànti gari fati mâl, Simoncelli al tórna a i sò livèi in Frància, vinsénd incóra na vòlta in sal mój e rivànd secónd da drē a Mattia Pasini in dal gran prèmi 'd Itàglia. Marco al s tōś la rivìncita a 'l Sachsenring vinsénd par la dècima vòlta in caréra, turnànd a lutàr p'r al tìtul, anc parchè al fà pò al pîṅ a Brno (baténd cla vòlta lè Mattia Pasini) e a Indianapolis. Cun chi sinquànt punt chè, Marco al s davśìna dimóndi a 'l giapunéś Hiroshi Aoyama e a 'l spagnōl Álvaro Bautista. In dal gran prèmi ad cà (Misèn) al fà un brut śbali cascànd par tèra ma pò al tórna sù in clasìfica, cun dū sucès ad fila in Purtugàl e Austràglia, purtànd-as a sōi dódas punt da Aoyama, cun dū gari incóra da far. Ma in Malèśia Hiroshi al vins lò mèntar Simoncelli 'l è custrét a 'l tèrs pòst da drē a Barberá ch'l éra rivâ a la fiṅ cun al sò stés tèmp a 'l traguàrd ma, par via 'd un gir più śvélt dal suo, al finìs lò secónd invéci ch'al Rumagnōl ch'al vèṅ dastacâ ad vint-i-òṅ punt da Aoyama. In d'l ultma gara Simoncelli al finìs incóra par tèra e 'l è custrét a lasàr al sò tìtul in dal maṅ dal giapunéś.
Clas MotoGP
In dal 2010 al pasa in dla clas MotoGP cun la RC212V dal team San Carlo Honda Gresini par far còpia cun al pilòta ad Ravêna Marco Melandri. Simoncelli al mùcia sù 125 punt, finénd utàṿ a la fiṅ, cun un quàrt pòst in Purtugàl.
In dal 2011 al résta in dla squadra ad Fausto Gresini cun sèg al giapunéś Hiroshi Aoyama ch'al gh'iva ciulâ al tìtul dla 250 dū an prima. Cun la stésa mòta sóta 'l cûl (na Honda uficiàla HRC), Marco al gh stà sèmpar davànti e al fà sù dū quìnt pòst (in Qatàr e in Frància in dua al finìs còntra Dani Pedrosa durànt un surpàs, faghénd-al cascàr śò) e dū pole position in Catalógna e Ulànda. A Brno Marco Simoncelli al gh la cava a finìr par la prima vòlta in sal pòdi in dla MotoGP rivànd tèrs. In dal gran prèmi ad San Marèṅ al lòta còntra Andrea Dovizioso e Ben Spies e al finìs quàrt. In Austràglia al fà un pas in avànti rivand da drē sōl a Casey Stoner in dla sò córsa ad cà.
Al 23 'd Utóbar dal 2011, durànt al gran prèmi dla Malèśia, Simoncelli al pèrd la sò mòta in dal secónd gir dla córsa, restànd-ag atàc. La mòta, invéci ad finìr fóra da la pista esternamènt cuma la fà ad sòlit in chi caś lè, la tira drit par la sò strada e la fà la curva mènt'r i éran drē a rivàr Colin Edwards e Valentino Rossi ch'i gh vaṅ adòs, a n cavànd-gh-la briśa a scansàr-al. Al casc ad Marco al vóla via e al pilòta dasfurunâ al vèṅ investî in pîṅ a la tèsta e a 'l còl da chi àtar dū. Al sò cōr al s férma e i dutōr i n pōlan far àtar che tōr at dla mòrt, tri quàrt d'óra dòp 'l incidènt.
I sò funerài i gh'èṅ stâ Giuidè 27 'd Utóbar dal 2011 in dal sò paéś in dal riminéś, cun di sò culéga ch'i èṅ andâ a catàr-al par l'ultma vòlta: Loris Capirossi, Mattia Pasini, Valentino Rossi, Andrea Dovizioso, Marco Melandri, Sete Gibernau, Andrea Iannone, Randy de Puniet e Jorge Lorenzo. Chi lò 'l à vlû èsar-gh e 'l à scrit in sal lìbar dal firmi in cēśa, cun un gèst ch'al gh fà unōr, „A t arcurdarò par sèmpar e pardòṅ-um p'r ès'r-um questiunâ tèg“. Dū dè dòp al còrp ad Marco 'l è stâ cremâ.
L'ASL ad Catòlga la fà savér ch'l'à tòlt la deciśiòṅ ad dedicàr al laburatòri ad biomecànica d'l uśdàr Cervesi a Marco che pròpria lè 'l éra nâ.