Stófa: differenze tra le versioni

[[File:Coloured cloth (3539303390).jpg|280px|thumb|right|Soquànt tisû colorècolorê]]

AlLa '''tisûstófa''' l'l è cal manufàt custruìcustruî [[tesidûra|tesènd]] dū sérisfilsi 'd [[filê|fîl]] perpendiculèrperpendiculèri tra lôrlōr: 'l [[urdî]] u cadèina (spianèda 'd fìl tut in cla diresiòun vertichèla), e la [[trâma]], ùnic fîl ch' ala gh' pàsa da mèś a quī 'dl urdî, avanti e indrē, anca in piò manéri diferèinti.

==AlLa tisûstófa 'd lung al tèimp==

IEl tisûstófi i tàchen a vgnîr lavurèlavurèdi infìn 'dda al'l [[neolìtic]], vist ch'che i [[archiulugìaarcheologî|archiòlug]] i àn catè di rést sicûr 'ded [[tlèr a pēś|tlèr ed tesidûra]] in cal perìod acsè luntàṅ.

Anca la sernidûrasernidùra di materiémateriē da tèser, la cumpàgnaràcumpagnarà la stòria 'dla tesidûra: el prìmi fìbri[[fîbra|fîbri]] druèdi egl' i éren stèdi quìli ch' a s' cavèva dai fùst e dintòr'n ai sèm 'ded soquànti piànti cum' al [[lèin]], la [[càṅva]], la [[jùta]], la [[râfia]] e vìa descurènd. Man a man ch' l' òm primitìv al tgnarà adré'drē al bésti, dòunca al cavarà dala lôr pelìsa cal fìbrifîbri tèsil ch' a gh' cunvgnarà, cùma la [[lana]] dal [[pégra|pégri]], dal [[chèvra|chèvri]], dai [[camèl|camécamē]], dai [[Cunèṅ|cunìi]] u incòri in [[Cina]] la [[séda]] dai [[bòś]] edla [[parpàja|parpàia]] 'dla spēs ''[[Bombyx mori]]''.

== El qualitèdiferèinti qualitê 'd tisûstófa==

=== TisûStófi elementèrelementêr ===

A s' dìś ch'che unna tisûstófa l'l è 'lementèrlementêr quànd l'l è custruìcostruìda cun 'nna ùnicasola [[trâma]] e 'n ùnicsól [[urdî]], e alla n' gh' à brìśa di śvùj 'd decurasiòundecorasiòun tisùdi:

==== TisûStófi elementèrelementêr ====

* [[tela]]: la manéra piò elementèrelementêr 'd catèr tresètresê 'l urdî e la trâma.

* [[urbêśa]]: pàṅpan fulèfulê, tìpic edla [[Sardègna]].

* [[pàṅpan caśintèin]]: pàṅpan ratinèratinê, tìpic edla [[Tuscàna]].

* [[pàṅpan gròs 'ded Berg'm]]: pàṅpan fulèfulê, tìpic ed [[Bèrghem]].

* [[mùsla]]: alśéra, tèndratendra e trasparèinta.

* ''[[georgette]]'': séda p'r èltaélta sartoria[[sarturìa]].

* [[calicot]]: tela tìpica 'dl' India.

==== UvrèStófi cìcuvrèdi cichi ====

El decurasiòundecorasiòun i s' càten cun dal śligadûriśligadùri 'd trâma tùti in fìla:

* [[tela Aida]]: p'r al ricâm in dû a sgh' còuntaè da cuntèr i fîl.

* [[tlèr vertichèlvertichêl]]

* [[tlèr 'riśontèlriśontêl]]

* [[tlèr mecaniśèmecaniśê]]

* {{it}} [http://www.grandidizionari.it/Dizionario_Italiano/parola/T/tessuto.aspx?query=tessuto/ La sosó schéda in dal Disiunàri "Grandidizionari"]

* {{it}} [http://www.youtube.com/watch?v=l5oz2Eicn_E/ 'Na lesiòun 'd un côrs 'd tesidûra a man]