Πετράλωνα Ηλείας
Συντεταγμένες: 37°26′17″N 21°49′50″E / 37.43806°N 21.83056°E
| Πετράλωνα | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Ζαχάρως |
| Δημοτική Ενότητα | Φιγαλείας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Ηλείας |
| Υψόμετρο | 640μ. |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 132 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Βερβίτσα |
Τα Πετράλωνα είναι μικρό χωριό της Ηλείας. Ανήκει στο Δήμο Ζαχάρως[1]. Εγγύς του βρίσκονται τα χωριά Νέα Φιγαλεία και Λινίσταινα. Έχει ανατολικό προσανατολισμό και είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου που έχει ομαλή κλίση.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το χωριό απαντάται ήδη στη βενετική απογραφή Corner του 1689 με το παλιό του όνομα και είχε πληθυσμό 119 κατοίκους. Στη βενετική απογραφή Grimani του 1700 είχε 157 κατοίκους. Επί τουρκοκρατίας υπαγόταν διοικητικά και δικαστικά στην επαρχία (καζάς) της Αρκαδίας ως μέρος της περιφέρειας (κόλι) της Ζούρτσας, γεγονός που ίσχυε διοικητικά και επί βενετοκρατίας. Τον Οκτώβρη του 1825 το χωριό, που είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του, πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε από τους Οθωμανούς[2].
Βρισκόμενος στο ΝΑ τμήμα της πρώην επαρχίας Ολυμπίας, ο οικισμός υπαγόταν για διάφορα χρονικά διαστήματα στο Νομό Μεσσηνίας[1][3]. Ο οικισμός απείχε δύο ώρες δρόμο στα 1885 από τη Ζούρτσα, την έδρα του τότε Δήμου Φιγαλείας[4].
Στα 1870 ιδρύθηκε στο χωριό μονοτάξιο δημοτικό σχολείο αρρένων. Το 1911 λειτουργούσε στο χωριό και δημοτικό σχολείο θηλέων[3].
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το τωρινό όνομα του χωριού οφείλεται στην ύπαρξη πλήθους πέτρινων αλωνιών που υπήρχαν παλιότερα στην ευρύτερη περιοχή του. Το παλιό του όνομα έχει σλαβική προέλευση και σημαίνει «τόπος με ιτιές», γεγονός που αντανακλά μάλλον μια πραγματικότητα του παρελθόντος της περιοχής.
Διοικητική εξέλιξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Την 20/04/1835 προσαρτάται στον τότε Δήμο Φιγαλείας και ορίζεται ως έδρα του μέχρι και την 09/12/1840[1]. Με το ΦΕΚ 256Α της 28/08/1912 ορίζεται ως έδρα της κοινότητας Βερβίτσης[1][5]. Με το ΦΕΚ 306Α της 22/12/1927 το χωριό μετονομάστηκε από Βερβίτσα σε Πετράλωνα[1][6]. Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση «Καποδίστριας», προσαρτάται στο Δήμο Φιγαλείας μέχρι το 2010 που εντάχθηκε στο Δήμο Ζαχάρως (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης «Καλλικράτης»[1].
Δημογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η εξέλιξη του μόνιμου πληθυσμού του οικισμού τον 21ο αιώνα είναι η εξής:
| έτος | κάτοικοι |
|---|---|
| 2001 | 206[7] |
| 2011 | 159[8] |
Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολιούχος του χωριού είναι το «Γενέθλιον της Θεοτόκου» του οποίου ο ναός έχει παραδοσιακό λιθόκτιστο καμπαναριό. Στην περιφέρεια του χωριού υπάρχουν ακόμα, πέρα από τον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Νικολάου, ο Άγιος Αθανάσιος καθώς και τα ξωκλήσια της Αναλήψεως, του Αγίου Βασιλείου, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Παντελεήμονα, του Αγίου Χαραλάμπους και του Προφήτη Ηλία. Στην περιφέρεια του χωριού υπάρχουν επίσης παραδοσιακά λιθόκτιστα γεφύρια καθώς και παραδοσιακές πέτρινες βρύσες[9].
Κλίμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Πετράλωνα Ηλείας έχουν ένα μεσογειακό κλίμα (Köppen climate classification: Csa) με θερμά, ξηρά καλοκαίρια και δροσερούς, υγρούς χειμώνες.
| Κλιματικά δεδομένα Πετράλωνα Ηλείας | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
| Μέση Μέγιστη °C (°F) | 9.19 | 9.64 | 12.39 | 15.66 | 21.11 | 26.12 | 28.49 | 28.32 | 25.49 | 20.23 | 13.98 | 9.32 | 18,328 |
| Μέση Μηνιαία °C (°F) | 5.23 | 5.51 | 7.19 | 11.14 | 16.26 | 20.90 | 23.39 | 22.82 | 19.99 | 14.09 | 8.69 | 5.90 | 13,426 |
| Μέση Ελάχιστη °C (°F) | 1.05 | 1.78 | 2.68 | 5.48 | 8.44 | 12.23 | 14.82 | 14.93 | 12.00 | 8.93 | 3.98 | 1.65 | 7,331 |
| Βροχόπτωση mm (ίντσες) | 163,14 | 162,93 | 123,21 | 99,02 | 54,8 | 19,1 | 19 | 28,67 | 50,37 | 114,21 | 218,16 | 190,85 | 1,243,46 |
| Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας | 110.63 | 129.73 | 173.35 | 198.89 | 252.05 | 307.24 | 327.44 | 310.46 | 241.34 | 198.98 | 123.05 | 98.02 | 2.471,18 |
| Πηγή: Hellenic National Meteorological Service[10] | |||||||||||||
Λοιπά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο χωριό έχει κατασκευαστεί από το 2011 ηρώο που μνημονεύει τους πεσόντες Πετραλωνίτες σε όλους τους εθνικούς αγώνες[11]. Επίσης, εκδίδεται στην Αθήνα από το 2007 κ.εξ. εφημερίδα επιγραφόμενη «Τα Πετράλωνα (Βερβίτσα)» που αποτελεί τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου Πετραλωνιτών[12]. Από το χωριό επίσης κατάγεται ο φιλόλογος Γεώργιος Πολ. Μανουσόπουλος (γενικός γραμματέας της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων).
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Πετραλώνων Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 14/04/2014.
- ↑ «Ιστορικά». petralwna.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2014.
- ↑ 3,0 3,1 «Πετράλωνα (Βερβίτσα) Ολυμπίας. Ο γεωγραφικός χώρος-Ο οικισμός (ΙΗ' συνέχεια)». petralwna.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2014.
- ↑ Νουχάκης 1885, σελ. 94
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Πετραλώνων Ηλείας». eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ Πανδέκτης - Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας, pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 14/04/2014.
- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ «Αξιοθέατα». petralwna.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2014.
- ↑ «Climate data for Petralona Ilias». Hellenic National Meteorological Service. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2021.
- ↑ Αντώνιος Αγγελόπουλος (Οκτώβριος–Δεκέμβριος 2011). «Οι Πετραλωνίτες τιμούν τους ήρωες και ευεργέτες τους». Λυνιστιάνικη Φωνή (67): 2. http://www.klono.gr/lynistaina/efimerides/LYNISTAINA67.pdf. Ανακτήθηκε στις 2014-04-14.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Καλωσόρισες όμορφη γειτονοπούλα «Πετραλωνίτισσα»». Λυνιστιάνικη Φωνή (52): 8. Ιανουάριος–Μάρτιος 2008. http://www.klono.gr/lynistaina/efimerides/LYNISTAINA52.pdf. Ανακτήθηκε στις 2014-04-14.[νεκρός σύνδεσμος]
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012)
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Γεώργιος Π. Μανουσόπουλος, «Κοινά τοπωνύμια Φάριδος Λακαιδέμονος και Πετραλώνων Ολυμπίας», Η Φάρις. Τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου Αποφοίτων σχολείων Φάριδος, περίοδος Γ', τχ. 7 (Ιανουάριος 1994), σελ. 3-8
- Γεώργιος Π. Μανουσόπουλος, «Κοινά τοπωνύμια Φάριδος Λακαιδέμονος και Πετραλώνων Ολυμπίας. Συνέχεια από το προηγούμενο», Η Φάρις. Τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου Αποφοίτων σχολείων Φάριδος, περίοδος Γ', τχ. 8 (Απρίλιος 1994), σελ. 9-17
- Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885
- Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου: 13ος-18ος αιώνας, μετάφρ. Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμ. Αγγελική Κόκκου, Ιστορικό Αρχείο - Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1987. ISBN 978-000-7059-21-8.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Πετραλώνων Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 14/04/2014.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Πετραλώνων Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/09/2016.
- Πανδέκτης - Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας, pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 14/04/2014.
- Ιστοσελίδα για τα Πετράλωνα Ηλείας
- Ιστοσελίδα για τη Νέα Φιγαλεία, σχετική και με τα Πετράλωνα Ηλείας
- Ιστολόγιο για τα Πετράλωνα Ηλείας με πλούσιο φωτογραφικό υλικό