Θεσσαλοί
|
Θεσσαλία | |
|---|---|
| |
| Αρχαίο θέατρο της Λάρισας | |
| Τοποθεσία: | Θεσσαλία |
| Μεγαλύτερη πόλη: | Λάρισα |
| Διάλεκτος: | Αιολική |
| Περίοδος ακμής: | 6ος αιώνας π.Χ. |
| |
| Χάρτης αρχαίας Θεσσαλίας | |
Οι Θεσσαλοί ήταν αρχαίο ελληνικό φύλο[1] με πιθανή κοιτίδα την περιοχή της Θεσπρωτίας.[2] Κατά τον 11ο αιώνα π.Χ. μετακινήθηκαν στην περιοχή της σημερινής Θεσσαλίας στην οποία έδωσαν το όνομά τους. Κατά την εγκατάστασή τους στη Θεσσαλία υπέταξαν ή εκτόπισαν τα προγενέστερα φύλα που ήταν εγκατεστημένα εκεί. Οι παλαιότεροι κάτοικοι της Θεσσαλίας, οι Αιολείς, οι Βοιωτοί, οι Αινιάνες κ.α. μετακινήθηκαν ανατολικά ή νότια ιδρύοντας νέα κράτη και αποικίες. Οι Αιολείς εγκαταστάθηκαν στα νησιά του βορείου Αιγαίου και στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας απέναντι από τη Λέσβο και τη Χίο, οι Βοιωτοί εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Βοιωτίας ενώ οι Αινιάνες στον κάμπο του Σπερχειού.
Τα Θεσσαλικά κράτη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Θεσσαλοί μετά την εγκατάστασή τους στην περιοχή του Θεσσαλικού κάμπου χωρίστηκαν σε τέσσερα κράτη, την Πελασγιώτιδα, την Εστιαιώτιδα, τη Θεσσαλιώτιδα και την Φθιώτιδα (ή Αχαΐα Φθιώτιδα). Σε καιρό πολέμου εξέλεγαν έναν αρχηγό ανάμεσα στους τέσσερις βασιλείς που ονομαζόταν Ταγός. Στο μεγαλύτερο διάστημα της θεσσαλικής ιστορίας ο Ταγός προερχόταν από την αριστοκρατική οικογένεια του Δάοχου από τη Φάρσαλο και των Αλευάδων της Λάρισας. Οι Θεσσαλοί σταδιακά κυριάρχησαν πάνω στα γειτονικά κράτη των παλαιότερων λαών της Θεσσαλίας, των Μαγνητών, των Περραιβών, των Αινιανών, των Μαλιέων, των Οιταίων και των ορεινών Δολόπων. Η Θεσσαλία τότε απλωνόταν σε μία περιοχή από τον Όλυμπο, μέχρι την Οίτη.
Αρχαϊκή Περίοδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την Αρχαϊκή περίοδο η Θεσσαλία απέκτησε μεγάλη δύναμη. Μαζί με άλλες έντεκα φυλές οι Θεσσαλοί ίδρυσαν τη Δελφική Αμφικτυονία. Ελέγχοντας όμως σταδιακά τις πέντε από τις έντεκα φυλές απέκτησαν τη μεγαλύτερη δύναμη στο αμφικτυονικό συνέδριο. Πρώτη πολιτική παρέμβαση των Θεσσαλών στη νότια Ελλάδα ήταν στον Α' ιερό πόλεμο (601-591 π.Χ.), όταν επενέβησαν εναντίον των πόλεων Κρίσσας και Κίρρας που εκμεταλλεύονταν τους προσκυνητές του μαντείου των Δελφών. Οι Θεσσαλοί με συμμάχους την Αθήνα και τη Σικυώνα κατέστρεψαν την Κίρρα και ανέλαβαν τον έλεγχο του μαντείου των Δελφών. Παράλληλα υποδούλωσαν τους Φωκείς που είχαν βοηθήσει στον ιερό πόλεμο τους Κρισσαίους. Τα επόμενα χρόνια απέκτησαν βλέψεις προς τη Βοιωτία αλλά ηττήθηκαν και το 571 εγκατέλειψαν και τη Φωκίδα. Επόμενη απόπειρα να επεκταθούν προς τον νότο απέτυχε καθώς ηττήθηκαν από τους Βοιωτούς στη μάχη του Κερρησού και από τους Φωκείς στη μάχη της Υάμπολης και περιορίστηκαν στην περιοχή της Θεσσαλίας.
Περσικοί πόλεμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στους Περσικούς πολέμους οι Θεσσαλοί αναγκάστηκαν και συμμάχησαν με τους Πέρσες. Σε αυτή την απόφαση στράφηκαν μετά το συνέδριο του Ισθμού, όταν οι υπόλοιπες Ελληνικές πόλεις απέρριψαν το σχέδιο των Θεσσαλών να αντισταθούν όλοι μαζί στα Τέμπη με αποτέλεσμα να μένει απροστάτευτη η Θεσσαλία. Το Θεσσαλικό ιππικό πάντως κατά τη μάχη των Πλαταιών κράτησε ουδέτερη στάση, γεγονός που βοήθησε τον ελληνικό στρατό.
Επόμενα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα επόμενα χρόνια η Θεσσαλία εξασθένησε. Μετά την ήττα των Περσών έγιναν σύμμαχοι των Αθηναίων στάση που κράτησαν μέχρι τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Διατήρησαν τη δύναμή τους όμως στη Δελφική Αμφικτυονία η οποία εξακολουθούσε να υπάρχει. Η Θεσσαλία απέκτησε δύναμη όταν έγινε ταγός ο τύραννος των Φερών Ιάσονας. Ο Ιάσονας κυριάρχησε σε όλη τη Θεσσαλία. Απέβλεπε στην ένωση όλων των Ελλήνων και σε κοινή εκστρατεία κατά των Περσών. Η περίοδος αυτή ήταν σύντομη καθώς ο Ιάσονας δολοφονήθηκε μετά από δέκα χρόνια στην εξουσία. Οι διάδοχοί του δεν κατάφεραν να διατηρηθούν στην εξουσία. Ακολούθησαν εμφύλιες συγκρούσεις και τελικά η Θεσσαλία υποτάχθηκε στους Μακεδόνες του Φιλίππου.
Οι τέχνες των Θεσσαλών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η κύρια ασχολία των Θεσσαλών ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία, συγκεκριμένα η εκτροφή αλόγων. Εκτός αυτού ήταν επιτήδειοι έμποροι και επιδέξιοι τεχνίτες σε πολλά επαγγέλματα. Οι Θεσσαλοί διατηρούσαν εμπορικές σχέσεις και έκαναν εξαγωγή σιτηρών και οίνου δικής τους παραγωγής. Στην κτηνοτροφία, μικρό ρόλο έπαιζε η εκτροφή του προβάτου, κτηνοτροφική τέχνη που εισήγαγαν από τη Μικρά Ασία. Φημισμένοι ήταν όμως για την αρτοποιιτική τους τέχνη, ιδίως για το θεσσαλικό ψωμί. Οι Θεσσαλοί ήταν επίσης δεξιοτέχνες επιπλοποιοί. Οι πολυθρόνες από τη Θεσσαλία πρέπει να ήταν δείγματα καλαισθησίας για την εποχή τους. Αν και δεν σώζονται λεπτομερείς περιγραφές περί της κατασκευής τους, πιθανώς να είχαν φανταχτερά χρώματα και να ήταν πολύ μαλακά και αναπαυτικά έπιπλα. Γενικά οι Θεσσαλοί φημίζονταν στην αρχαία Ελλάδα για την αρχοντιά και την καλοπέραση. Οι λεξικογράφοι αναφέρουν τα θεσσαλικά παπούτσια, δείγμα ότι υπήρχε και υποδηματοποιία. Στις παραλιακές περιοχές γινόταν παρασκευή πορφύρας. Στη Μελίβοια ήταν εγκατεστημένες βιοτεχνίες βαφής υφασμάτων.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Βίοι Παράλληλοι, Αλέξανδρος [33.1], πριν τη Μάχη των Γαυγαμήλων: "Τότε δὲ τοῖς Θετταλοῖς πλεῖστα διαλεχθεὶς καὶ τοῖς ἄλλοις Ἕλλησιν, ὡς ἐπέρρωσαν αὐτὸν βοῶντες ἄγειν ἐπὶ τοὺς βαρβάρους, τὸ ξυστὸν εἰς τὴν ἀριστερὰν μεταλαβών, τῇ δεξιᾷ παρεκάλει τοὺς θεούς, ὡς Καλλισθένης φησίν, ἐπευχόμενος, εἴπερ ὄντως Διόθεν ἐστὶ γεγονώς, ἀμῦναι καὶ συνεπιρρῶσαι τοὺς Ἕλληνας", "Τότε, αφού συνομίλησε για αρκετή ώρα με τους Θεσσαλούς και τους άλλους Έλληνες, που τον ενθάρρυναν φωνάζοντάς του να τους οδηγήσει εναντίον των βαρβάρων, πήρε με το αριστερό χέρι το ακόντιο και με το δεξί παρακαλούσε τους θεούς και ευχόταν, όπως λέει ο Καλλισθένης, εάν όντως είναι γιος του Δία, να βοηθήσουν και να ενισχύσουν τους Έλληνες..."[1]
- ↑ Ιστορίαι (Ηροδότου)/Πολύμνια, παρ. 176 ἐπεὶ Θεσσαλοὶ ἦλθον ἐκ Θεσπρωτῶν οἰκήσοντες γῆν τὴν Αἰολίδα τήν νῦν ἐκτέαται.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Dr. Hugo Blümner, επιμ. (1869). Die gewerbliche Thätigkeit der Völker des klassischen Alterthums (στα Γερμανικά). Preisschriften gekrönt und herausgegeben von der Fürstlich Jablonowskischen Geselschaft zu Leipzig. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2009.