Μετάβαση στο περιεχόμενο

Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτή είναι η τρέχουσα έκδοση της σελίδας Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, όπως διαμορφώθηκε από τον CubicStar (συζήτηση | συνεισφορές) στις 23:12, 3 Δεκεμβρίου 2024. Αυτό το URL είναι ένας μόνιμος σύνδεσμος για αυτή την έκδοση της σελίδας.
(διαφ.) ← Παλαιότερη έκδοση | Βλέπε τελευταία έκδοση (διαφ.) | Νεότερη έκδοση → (διαφ.)
Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
Αγγλικά:United Nations
Αραβικά:
الأمم المتحدة
Γαλλικά:Nations unies
Ισπανικά:Naciones Unidas
Κινεζικά:联合国
Ρωσικά:Организация Объединённых Наций

Σημαία
Έμβλημα
Χάρτης
Χάρτης με τα Κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών
Νέα Υόρκη
(Διεθνής περιοχή)
Αγγλικά · Αραβικά · Γαλλικά · Ισπανικά · Κινεζικά · Ρωσικά
Μέλη
193 κράτη μέλη
2 κράτη παρατηρητές
Ηγέτες
 - Γεν. ΓραμματέαςΑντόνιο Γκουτέρες
Ίδρυση
Υπογραφή του Χάρτη του ΟΗΕ
26 Ιουνίου 1945
 - Έναρξη ισχύος του Χάρτη24 Οκτωβρίου 1945
Ιστοσελίδα
www.un.org

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) είναι διεθνής οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας μεταξύ των κρατών του κόσμου του οποίου ο σκοπός είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων μεταξύ των εθνών, η επίτευξη διεθνούς συνεργασίας για την επίλυση διεθνών προβλημάτων, και το κέντρο εναρμόνισης των ενεργειών των εθνών για την επίτευξη κοινών σκοπών.[1] Είναι ο μεγαλύτερος διεθνής οργανισμός στον κόσμο.[2] Η έδρα του ΟΗΕ βρίσκεται στην πόλη της Νέας Υόρκης και έχει άλλα κεντρικά γραφεία στη Γενεύη, στο Ναϊρόμπι, στη Βιέννη και στη Χάγη (έδρα του Διεθνούς Δικαστηρίου).

Ο ΟΗΕ ιδρύθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με στόχο την αποτροπή μελλοντικών πολέμων, διαδεχόμενος τη μάλλον αναποτελεσματική Κοινωνία των Εθνών.[3] Στις 25 Απριλίου 1945, 50 κυβερνήσεις συναντήθηκαν στο Σαν Φρανσίσκο στο πλαίσιο μιας διάσκεψης και ξεκίνησαν τη σύνταξη του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος εγκρίθηκε στις 25 Ιουνίου 1945 και τέθηκε σε ισχύ στις 24 Οκτωβρίου 1945, όταν άρχισαν να λειτουργούν τα Ηνωμένα Έθνη.[4][5] Κατά την ίδρυσή του, ο ΟΗΕ είχε 51 κράτη μέλη. Μετά την προσχώρηση του νεότερου κράτους, του Νοτίου Σουδάν το 2011, ο Ο.Η.Ε. αριθμεί 193 κράτη μέλη, δηλαδή σχεδόν όλα τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανεξάρτητα έθνη[6] εκτός της Δυτικής Σαχάρας, του Κοσόβου, της Ταϊβάν, του Βατικανού, και της Παλαιστίνης.[7]

Ο ΟΗΕ έχει έξι κύρια όργανα: τη Γενική Συνέλευση, το Συμβούλιο Ασφαλείας, το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο, το Συμβούλιο Κηδεμονίας, το Διεθνές Δικαστήριο, και τη Γραμματεία του ΟΗΕ. Το Σύστημα των Ηνωμένων Εθνών περιλαμβάνει μια πλειάδα εξειδικευμένων φορέων, ταμείων και προγραμμάτων, όπως ο Όμιλος Παγκόσμιας Τράπεζας,[8] ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης, η UNESCO και η UNICEF. Επιπλέον, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις μπορεί να λάβουν συμβουλευτικό καθεστώς υπό την επίβλεψη του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου και άλλων φορέων για να συμμετάσχουν στις εργασίες του ΟΗΕ.

Ο επικεφαλής διοικητικός υπάλληλος του ΟΗΕ είναι ο γενικός γραμματέας, ο οποίο εκλέγεται από τη Γενική Συνέλευση για 5 χρόνια με δυνατότητα ανανέωσης της θητείας, χωρίς περιορισμό στον αριθμό των θητειών.[9][10] Ο οργανισμός χρηματοδοτείται από υποχρεωτικές πληρωμές και εθελοντικές συνεισφορές από τα κράτη μέλη του.[11]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το παρασκήνιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον αιώνα πριν από τη δημιουργία των Ηνωμένων Εθνών, δημιουργήθηκαν αρκετοί διεθνείς οργανισμοί, όπως η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, για να εξασφαλίσουν προστασία και βοήθεια για τα θύματα των ένοπλων συγκρούσεων και των συγκρούσεων.[12]

Το 1914, μια πολιτική δολοφονία στο Σαράγεβο πυροδότησε μια αλυσίδα γεγονότων που οδήγησαν στο ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Καθώς όλο και περισσότεροι νέοι άντρες στέλνονταν στα χαρακώματα, φωνές με επιρροή στη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να ζητούν το κατεστημένο ενός μόνιμου διεθνούς οργανισμού για τη διατήρηση της ειρήνης στον μεταπολεμικό κόσμο. Ο πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον έγινε ένθερμος υποστηρικτής αυτής της ιδέας και το 1918 συμπεριέλαβε ένα σκίτσο του διεθνούς σώματος στα δεκατέσσερα σημεία του για τον τερματισμό του πολέμου. Τον Νοέμβριο του 1918, οι Κεντρικές Δυνάμεις συμφώνησαν σε μια ανακωχή για να σταματήσει η αιματοχυσία στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Δύο μήνες αργότερα, οι Σύμμαχοι συναντήθηκαν για να συνάψουν επίσημους όρους ειρήνης στη Διάσκεψη Ειρήνης του Παρισιού. Η Κοινωνία των Εθνών εγκρίθηκε και το καλοκαίρι του 1919 ο Ουίλσον παρουσίασε τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και το Σύμφωνο της Κοινωνίας των Εθνών στη Γερουσία των ΗΠΑ, η οποία αρνήθηκε να συναινέσει στην επικύρωση. Στις 10 Ιανουαρίου 1920, η Κοινωνία των Εθνών τέθηκε επίσημα σε ισχύ όταν το Σύμφωνο της Κοινωνίας των Εθνών, που επικυρώθηκε από 42 έθνη το 1919, τέθηκε σε ισχύ.[13] Το Συμβούλιο του Συνδέσμου ενήργησε ως ένα είδος εκτελεστικού οργάνου που διευθύνει τις εργασίες της Συνέλευσης. Ξεκίνησε με τέσσερα μόνιμα μέλη – το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ιαπωνία. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν προσχώρησαν ποτέ στη Λίγκα, η χώρα υποστήριξε τις οικονομικές και κοινωνικές της αποστολές μέσω του έργου ιδιωτικών φιλανθρωπιών και στέλνοντας εκπροσώπους σε επιτροπές.

Μετά από κάποιες επιτυχίες και κάποιες αποτυχίες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, η Λίγκα αποδείχθηκε αναποτελεσματική τη δεκαετία του 1930. Απέτυχε να δράσει ενάντια στην ιαπωνική εισβολή στη Μαντζουρία όπως τον Φεβρουάριο του 1933. Σαράντα έθνη ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης της Ιαπωνίας από τη Μαντζουρία, αλλά η Ιαπωνία την καταψήφισε και αποχώρησε από την Ένωση αντί να αποσυρθεί από τη Μαντζουρία.[14] Απέτυχε επίσης στον Δεύτερο Ιταλοαιθιοπικό Πόλεμο, παρόλο που προσπάθησε να μιλήσει με τον Μπενίτο Μουσολίνι, αλλά χρησιμοποίησε τον χρόνο για να στείλει στρατό στην Αφρική. Η Λίγκα είχε ένα σχέδιο για τον Μουσολίνι να πάρει απλώς ένα μέρος της Αιθιοπίας, αλλά αγνόησε τη Λίγκα και εισέβαλε στην Αιθιοπία. Η Λέγκα προσπάθησε να επιβάλει κυρώσεις στην Ιταλία, αλλά η Ιταλία είχε ήδη κατακτήσει την Αιθιοπία και η Λίγκα είχε αποτύχει.[15] Αφού η Ιταλία κατέκτησε την Αιθιοπία, η Ιταλία και άλλα έθνη αποχώρησαν από το πρωτάθλημα.[εκκρεμεί παραπομπή] Όλοι όμως κατάλαβαν ότι είχε αποτύχει και άρχισαν να επανοπλίζονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Δομή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διάγραμμα που δείχνει τη δομή του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών.

Τα Ηνωμένα Έθνη αποτελούν μέρος του ευρύτερου συστήματος των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο δίκτυο ιδρυμάτων και οντοτήτων. Κεντρικό στοιχείο του οργανισμού είναι τα πέντε κύρια όργανα που ιδρύθηκαν από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών: η Γενική Συνέλευση, το Συμβούλιο Ασφαλείας, το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο, το Διεθνές Δικαστήριο και η Γραμματεία του ΟΗΕ. Ένα έκτο κύριο όργανο, το Συμβούλιο Κηδεμονίας, ανέστειλε τις εργασίες την 1η Νοεμβρίου 1994, μετά την ανεξαρτησία του Παλάου, της τελευταίας εναπομείνασας επικράτειας εντολοδόχου του ΟΗΕ.[16]

Κάτω από τα έξι κύρια όργανα του ΟΗΕ βρίσκεται μια πληθώρα από οντότητες και οργανισμούς, κάποιοι από τους οποίους είναι παλαιότεροι από τον ίδιο τον ΟΗΕ και λειτουργούν με σχεδόν πλήρη ανεξαρτησία από αυτόν. Αυτά περιλαμβάνουν εξειδικευμένους οργανισμούς, ιδρύματα έρευνας και κατάρτισης, προγράμματα και ταμεία και άλλες οντότητες του ΟΗΕ.[16]

Όλοι οι οργανισμοί στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών υπακούουν στην Αρχή Noblemaire,[17] με βάση την οποία οι υπάλληλοί του λαμβάνουν ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας, ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους ή τους μισθούς που αποκτούν στη χώρα τους.[18] Στην πράξη, η Διεθνής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, η οποία διέπει τους όρους του προσωπικού του ΟΗΕ, αναφέρεται στην πιο ακριβοπληρωμένη εθνική δημόσια υπηρεσία.[19] Οι μισθοί του προσωπικού υπόκεινται σε εσωτερικό φόρο που διοικείται από τους οργανισμούς του ΟΗΕ.[20]

Γενική Συνέλευση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αίθουσα Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Η Γενική Συνέλευση είναι το κύριο διασκεπτικό όργανο του ΟΗΕ. Αποτελείται από όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ. Συνέρχεται σε τακτικές ετήσιες συνόδους, αλλά μπορούν επίσης να συγκληθούν έκτακτες Συνελεύσεις.[21] Διευθύνεται από έναν πρόεδρο και 21 αντιπροέδρους.[16]

Όταν η Συνέλευση συγκαλείται για σημαντικά ζητήματα, όπως αυτά για την ειρήνη και την ασφάλεια, την ένταξη νέων μελών και τα δημοσιονομικά θέματα, απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων επί των παρόντων μελών.[22] Όλα τα άλλα ζητήματα αποφασίζονται κατά πλειοψηφία. Κάθε χώρα μέλος έχει μία ψήφο. Εκτός από την έγκριση δημοσιονομικών θεμάτων, τα ψηφίσματα δεν είναι δεσμευτικά για τα μέλη. Η Συνέλευση μπορεί να κάνει συστάσεις για οποιοδήποτε θέμα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΟΗΕ, εκτός από θέματα ειρήνης και ασφάλειας που εξετάζονται από το Συμβούλιο Ασφαλείας.[21]

Τα σχέδια αποφάσεων μπορούν να διαβιβαστούν στη Γενική Συνέλευση από έξι κύριες επιτροπές της, με την κάθε μία να είναι υπεύθυνη για εξειδικευμένα θέματα (π.χ. αφοπλισμός και διεθνής ασφάλεια), καθώς και από δύο επιτροπές - τη γενική επιτροπή που είναι μια εποπτική επιτροπή που αποτελείται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τους επικεφαλής της Συνέλευσης, και την επιτροπή διαπιστευτηρίων, η οποία είναι αρμόδια για τον καθορισμό των διαπιστευτηρίων των εκπροσώπων του ΟΗΕ κάθε κράτους μέλους.[16]

Συμβούλιο Ασφαλείας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αίθουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι επιφορτισμένο με τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας μεταξύ των χωρών. Ενώ άλλα όργανα του ΟΗΕ μπορούν να κάνουν μόνο «συστάσεις» στα κράτη μέλη, το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει την εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις δεσμευτικές για τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 25 του Χάρτη των ΗΕ. Οι αποφάσεις του συμβουλίου είναι γνωστές ως ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.[16]

Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτελείται από 15 κράτη μέλη, με 5 μόνιμα μέλη — Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες — και 10 μη μόνιμα μέλη που εκλέγονται για δύο χρόνια από τη Γενική Συνέλευση. Τα πέντε μόνιμα μέλη έχουν δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο) επί των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, που επιτρέπει σε ένα μόνιμο μέλος να εμποδίσει την έγκριση ενός ψηφίσματος, χωρίς ωστόσο να μπορεί να εμποδίσει τη συζήτηση. Οι 10 προσωρινές έδρες διατηρούνται για διετή θητεία, με πέντε κράτη μέλη να ψηφίζονται ετησίως από τη Γενική Συνέλευση. Η προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας εναλλάσσεται αλφαβητικά κάθε μήνα.[23]

Γραμματεία του ΟΗΕ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, άποψη από τη νήσο Ρούσβελτ.

Η Γραμματεία του ΟΗΕ εκτελεί τα καθημερινά καθήκοντα που απαιτούνται για τη λειτουργία και τη διατήρηση του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών.[24] Αποτελείται από δεκάδες χιλιάδες δημόσιους υπαλλήλους παγκοσμίως και επικεφαλής του οποίου είναι ο γενικός γραμματέας, ο οποίος επικουρείται από τον αναπληρωτή γενικό γραμματέα.[16] Τα καθήκοντα της Γραμματείας περιλαμβάνουν την παροχή πληροφοριών και διευκολύνσεων που χρειάζονται τα όργανα του ΟΗΕ για τις συνεδριάσεις τους.[21]

Ο γενικός γραμματέας ενεργεί ως εκ των πραγμάτων εκπρόσωπος και ηγέτης του ΟΗΕ. Η θέση ορίζεται στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών ως «επικεφαλής διοικητικός υπάλληλος» του οργανισμού.[25] Το άρθρο 99 του χάρτη ορίζει ότι ο γενικός γραμματέας μπορεί να φέρει υπόψη του Συμβουλίου Ασφαλείας «κάθε θέμα που κατά τη γνώμη του μπορεί να απειλήσει τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας».[26] Η θέση του γ.γ. περιλαμβάνει διπλό ρόλο: διαχειριστή του ΟΗΕ, και διπλωμάτη και μεσολαβητή που αντιμετωπίζει διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και βρίσκει συναίνεση σε παγκόσμια ζητήματα.[27]

Ο γενικός γραμματέας διορίζεται από τη Γενική Συνέλευση, αφού προταθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου τα μόνιμα μέλη έχουν δικαίωμα βέτο. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια για τη θέση, αλλά με την πάροδο των ετών έγινε αποδεκτό ότι η θέση μπορεί να διατηρηθεί για μία ή δύο θητείες των 5 ετών.[10]

Γενικοί Γραμματείς των Ηνωμένων Εθνών[28]
α/α Όνομα Χώρα προέλευσης Ανέλαβε Αποχώρησε Σημειώσεις
- Γκλάντγουιν Τζεμπ Ηνωμένο Βασίλειο 24 Οκτωβρίου 1945 2 Φεβρουαρίου 1946 Υπηρέτησε ως αναπληρωτής γενικός γραμματέας μέχρι την εκλογή του Lie
1 Τρίκβε Λίε Νορβηγία 2 Φεβρουαρίου 1946 10 Νοεμβρίου 1952 Παραιτήθηκε
2 Νταγκ Χάμαρχολντ Σουηδία 10 Απριλίου 1953 18 Σεπτεμβρίου 1961 Πέθανε εν ενεργεία
3 Ου Θαντ Μιανμάρ 30 Νοεμβρίου 1961 31 Δεκεμβρίου 1971 Πρώτος μη Ευρωπαίος πολίτης που κατείχε το αξίωμα
4 Κουρτ Βάλντχαϊμ Αυστρία 1 Ιανουαρίου 1972 31 Δεκεμβρίου 1981
5 Χαβιέρ Πέρες ντε Κουέγιαρ Περού 1 Ιανουαρίου 1982 31 Δεκεμβρίου 1991
6 Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι Αίγυπτος 1 Ιανουαρίου 1992 31 Δεκεμβρίου 1996 Υπηρέτησε για το συντομότερο χρονικό διάστημα
7 Κόφι Ανάν Γκάνα 1 Ιανουαρίου 1997 31 Δεκεμβρίου 2006
8 Μπαν Κι-μουν Νότια Κορέα 1 Ιανουαρίου 2007 31 Δεκεμβρίου 2016
9 Αντόνιο Γκουτέρες Πορτογαλία 1 Ιανουαρίου 2017 Εν ενεργεία

Διεθνές Δικαστήριο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Παλάτι της Ειρήνης στη Χάγη της Ολλανδίας, που είναι η έδρα του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Το Διεθνές Δικαστήριο είναι το κύριο δικαστικό όργανο του ΟΗΕ. Είναι ο διάδοχος του Διαρκούς Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης και καταλαμβάνει την πρώην έδρα αυτού του σώματος στο Παλάτι της Ειρήνης στη Χάγη της Ολλανδίας. Είναι το μόνο κύριο όργανο που δεν εδρεύει στη Νέα Υόρκη. Η κύρια λειτουργία του ΔΔ είναι να εκδικάζει διαφορές μεταξύ κρατών. Το δικαστήριο μπορεί επίσης να κληθεί από άλλα όργανα του ΟΗΕ να παράσχει συμβουλευτικές γνώμες για θέματα διεθνούς δικαίου. Όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ είναι συμβαλλόμενα μέρη στο Καταστατικό του ΔΔ, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Χάρτη του ΟΗΕ, και τα μη μέλη μπορούν επίσης να γίνουν συμβαλλόμενα μέρη. Οι αποφάσεις του ΔΔ είναι δεσμευτικές για τα μέρη. Το δικαστήριο αποτελείται από 15 δικαστές που διορίζονται για 9 χρόνια από τη Γενική Συνέλευση, όπου ο κάθε δικαστής πρέπει να είναι διαφορετικής εθνικότητας.[29]

Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αίθουσα του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ.

Το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο είναι το όργανο του ΟΗΕ υπεύθυνο για τη διεύθυνση και τον συντονισμό των οικονομικών, κοινωνικών, ανθρωπιστικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από τον ΟΗΕ. Αποτελεί το μεγαλύτερο και το πιο περίπλοκο θυγατρικό όργανο του ΟΗΕ.[30]

Το Συμβούλιο ιδρύθηκε το 1945 με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Η ιδιότητα μέλους του βασίζεται στη γεωγραφική εκπροσώπηση: 14 έδρες κατανέμονται στην Αφρική, 11 στην Ασία, 6 σε Ανατολική Ευρώπη, 10 στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική και 13 στη Δυτική Ευρώπη και σε άλλες περιοχές. Τα μέλη εκλέγονται για τριετή θητεία από τη Γενική Συνέλευση. Τέσσερα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας επανεκλέγονται συνεχώς επειδή παρέχουν χρηματοδότηση για το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού του, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος από οποιοδήποτε άλλο όργανο του ΟΗΕ. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία. Η προεδρία του Συμβουλίου αλλάζει κάθε χρόνο.[30]

Εξειδικευμένοι φορείς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών ορίζει ότι κάθε κύριο όργανο των Ηνωμένων Εθνών μπορεί να ιδρύσει διάφορους εξειδικευμένους φορείς για την εκπλήρωση των καθηκόντων του.[23] Οι εξειδικευμένοι φορείς είναι αυτόνομοι οργανισμοί που συνεργάζονται με τα Ηνωμένα Έθνη και μεταξύ τους μέσω του συντονιστικού μηχανισμού του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου. Καθένα από αυτά ενσωματώθηκε στο σύστημα του ΟΗΕ μέσω συμφωνίας με τον ΟΗΕ βάσει του άρθρου 57 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.[31] Υπάρχουν δεκαπέντε εξειδικευμένοι φορείς, οι οποίοι εκτελούν διάφορες λειτουργίες όπως η διευκόλυνση διεθνών ταξιδιών, η πρόληψη και η αντιμετώπιση πανδημιών και η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.[32]

Εξειδικευμένοι φορείς των Ηνωμένων Εθνών[33]
No. Αρκτικόλεξο Φορέας Κεντρικά γραφεία Επικεφαλής Ίδρυση
1 FAO Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών Ρώμη, Ιταλία Qu Dongyu 1945
2 ICAO Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας Μόντρεαλ, Καναδάς Juan Carlos Salazar 1947
3 IFAD Διεθνές Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη Ρώμη, Ιταλία Gilbert Houngbo 1977
4 ILO Διεθνής Οργάνωση Εργασίας Γενεύη, Ελβετία Guy Ryder 1946 (1919)
5 IMO Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο Kitack Lim 1948
6 IMF Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Ουάσιγκτον, ΗΠΑ Kristalina Georgieva 1945 (1944)
7 ITU Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών Γενεύη, Ελβετία Houlin Zhao 1947 (1865)
8 UNESCO Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών Παρίσι, Γαλλία Audrey Azoulay 1946
9 UNIDO Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιομηχανική Ανάπτυξη Βιέννη, Αυστρία Gerd Müller 1967
10 UNWTO Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού Μαδρίτη, Ισπανία Zurab Pololikashvili 1974
11 UPU Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση Βέρνη, Ελβετία Masahiko Metoki 1947 (1874)
12 WBG Όμιλος Παγκόσμιας Τράπεζας Ουάσινγκτον, ΗΠΑ David Malpass (πρόεδρος) 1945 (1944)
13 WHO Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Γενεύη, Ελβετία Tedros Adhanom 1948
14 WIPO Παγκόσμιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας Γενεύη, Ελβετία Daren Tang 1974
15 WMO Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός Γενεύη, Ελβετία Petteri Taalas (γ. γραματέας)

Gerhard Adrian (πρόεδρος)

1950 (1873)

Άλλοι φορείς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών περιλαμβάνει μια μυριάδα αυτόνομων, χωριστά διαχειριζόμενων ταμείων, προγραμμάτων, ερευνητικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και άλλων επικουρικών φορέων. Κάθε μία από αυτές τις οντότητες έχει τη δική της περιοχή εργασίας, τη δομή διακυβέρνησης και τον προϋπολογισμό της. Αρκετοί, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) και ο Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), λειτουργούν ανεξάρτητα από τον ΟΗΕ, αλλά διατηρούν επίσημες συμφωνίες εταιρικής σχέσης. Ο ΟΗΕ εκτελεί μεγάλο μέρος του ανθρωπιστικού του έργου μέσω αυτών των θεσμών, όπως η πρόληψη της πείνας και του υποσιτισμού (Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης), η προστασία των ευάλωτων και εκτοπισμένων ατόμων (UNHCR) και η καταπολέμηση της πανδημίας του HIV/AIDS (UNAIDS).[16]

Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών

Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών υπογράφηκε στις 26 Ιουνίου 1945, στο Σαν Φρανσίσκο, στο τέλος της Συνδιασκέψεως των Ηνωμένων Εθνών για τη Διεθνή Οργάνωση, και άρχισε να ισχύει στις 24 Οκτωβρίου 1945. Το Καταστατικό του Διεθνούς Δικαστηρίου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Χάρτη.

Κράτη μέλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όλες οι ανεξάρτητες χώρες του κόσμου είναι μέλη του ΟΗΕ, εκτός από την Πόλη του Βατικανού, ενώ μέλος του ΟΗΕ δεν είναι η Ταϊβάν. Ειδικότερα, 193 συνολικά είναι τα κράτη μέλη του ΟΗΕ.

Χρηματοδότηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι 25 κορυφαίοι συνεισφέροντες στον προϋπολογισμό των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2019–2021.[34]
Κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών Συνεισφορά
(% του προϋπολογισμού του ΟΗΕ)
Ηνωμένες Πολιτείες
22,00
Κίνα
12,00
Ιαπωνία
8,57
Γερμανία
6,09
Ηνωμένο Βασίλειο
4,57
Γαλλία
4,43
Ιταλία
3,30
Βραζιλία
2,95
Καναδάς
2,73
Ρωσία
2,40
Νότια Κορέα
2,27
Αυστραλία
2,21
Ισπανία
2,15
Τουρκία
1,37
Ολλανδία
1,36
Μεξικό
1,29
Σαουδική Αραβία
1,17
Ελβετία
1,15
Αργεντινή
0,92
Σουηδία
0,91
Ινδία
0,83
Βέλγιο
0,82
Πολωνία
0,80
Αλγερία
0,79
Νορβηγία
0,75

Τα Ηνωμένα Έθνη χρηματοδοτούνται από καθορισμένες καθώς και εθελοντικές συνεισφορές από τις χώρες μέλη. Η καθορισμένη συνεισφορά βασίζεται στη γενική ικανότητα της κάθε χώρας στο να πληρώσει, και καθορίζεται από το ΑΕΠ αναπροσαρμοσμένο ως προς το εξωτερικό χρέος και το χαμηλό κατά κεφαλή εισόδημα.[35] Ο προϋπολογισμός του ΟΗΕ για το 2021 ήταν 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ,[36] χωρίς να περιλαμβάνει πρόσθετους πόρους που δωρίστηκαν από μέλη, όπως ειρηνευτικές δυνάμεις.

Η Συνέλευση έχει καθιερώσει την αρχή ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν πρέπει να εξαρτώνται αδικαιολόγητα από κανένα μέλος για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων του. Έτσι, υπάρχει ένα πλαφόν, που ορίζει το μέγιστο ποσό που μπορεί να πληρώσει οποιοδήποτε μέλος για τον τακτικό προϋπολογισμό. Τον Δεκέμβριο του 2000, η Συνέλευση αναθεώρησε το όριο λόγω της πίεσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι, το ανώτατο όριο του τακτικού προϋπολογισμού μειώθηκε από 25% σε 22%. Εκτός από τα ανώτατο όριο, το κατώτατο όριο για οποιοδήποτε κράτος μέλος ορίζεται στο 0,001% του προϋπολογισμού του ΟΗΕ.[37]

Μεγάλο μέρος των δαπανών του ΟΗΕ αφορά τη βασική αποστολή του για την ειρήνη και την ασφάλεια, και αυτός ο προϋπολογισμός αξιολογείται χωριστά από τον κύριο οργανωτικό προϋπολογισμό.[16] Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ χρηματοδοτούνται από αξιολογήσεις, χρησιμοποιώντας έναν τύπο που προέρχεται από την τακτική κλίμακα χρηματοδότησης που περιλαμβάνει μια σταθμισμένη επιβάρυνση για τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, τα οποία πρέπει να εγκρίνουν όλες τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις. Αυτή η προσαύξηση χρησιμεύει για να αντισταθμίσει τα μειωμένα ποσοστά των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών. Οι μεγαλύτεροι συνεισφέροντες για τις ειρηνευτικές οικονομικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ για την περίοδο 2019–2021 είναι: οι Ηνωμένες Πολιτείες (27,89%), η Κίνα (15,21%), η Ιαπωνία (8,56%), η Γερμανία (6,09%), το Ηνωμένο Βασίλειο (5,78%), η Γαλλία (5,61%), η Ιταλία (3,30%) και η Ρωσία (3,04%).[38]

Τα ειδικά προγράμματα του ΟΗΕ που δεν περιλαμβάνονται στον τακτικό προϋπολογισμό, όπως η UNICEF και το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης, χρηματοδοτούνται από εθελοντικές συνεισφορές μελών, εταιρείες και ιδιώτες.[39]

Κύρια όργανα του ΟΗΕ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ειδικευμένοι Οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνδεδεμένοι Οργανισμοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιτροπές των ΗΕ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριες επιτροπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόνιμες και διαδικαστικές επιτροπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περιφερειακές επιτροπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Επιτροπές Ειδικής Αρμοδιότητας.
  • Επιτροπές Μόνιμες.
  • Επιτροπές Έκτακτες.
  • Επιτροπές Συνόδων.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Nations, United. «Chapter I: Purposes and Principles (Articles 1-2)». United Nations (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  2. ↑ Society, National Geographic (23 Δεκεμβρίου 2012). «international organization». National Geographic Society (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  3. ↑ «'The League is Dead. Long Live the United Nations.'». The National WWII Museum | New Orleans (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  4. ↑ «1945: The San Francisco Conference». unpeacekeeping.live (στα Αγγλικά). 26 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  5. ↑ Charter of the United Nations. 
  6. ↑ «UN welcomes South Sudan as 193rd Member State». UN News (στα Αγγλικά). 14 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  7. ↑ «Countries Not in the United Nations 2022». worldpopulationreview.com. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2022. 
  8. ↑ unricgreece (21 Μαΐου 2019). «ΟΜΙΛΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ». Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ - Greece. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  9. ↑ Άρθρο 97 του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Appointment Process | United Nations Secretary-General». www.un.org. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  11. ↑ «How we are funded». United Nations Peacekeeping (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022. 
  12. ↑ "Red Cross-History-Objective". International Committee of the Red Cross.
  13. ↑ "League of Nations instituted". www.history.com.
  14. ↑ "League of Nations and Manchuria invasion". www.johndclare.net.
  15. ↑ "League of Nations and Italo-Ethiopian War". johndclare.net.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 16,7 Fasulo, Linda M. (2003). An insider's guide to the UN / :. New Haven, Conn.: Yale University Press. ISBN 978-0-300-10155-3. 
  17. ↑ «Noblemaire principle». United Nations Economic and Social Commission for Western Asia (στα Αγγλικά). 4 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. 
  18. ↑ «ILO Administrative Tribunal». www.ilo.org. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. 
  19. ↑ «Welcome to the International Civil Service Commission». web.archive.org. 17 Μαΐου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  20. ↑ «UN Compensation and Classification Section, UN salaries, UN compensation». www.un.org. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Fomerand, Jacques (29 Ιουλίου 2009). The A to Z of the United Nations. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7020-8. 
  22. ↑ «General Assembly of the United Nations». www.un.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Nations, United. «United Nations Charter (full text)». United Nations (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. 
  24. ↑ Nations, United. «Secretariat». United Nations (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. 
  25. ↑ Κεφάλαιο XV του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ.
  26. ↑ Internet Archive, Stanley (1995). United Nations : the first fifty years. New York : Atlantic Monthly Press. ISBN 978-0-87113-616-9. 
  27. ↑ Kennedy, Paul M. (2006). The Parliament of Man: The Past, Present, and Future of the United Nations. Random House. ISBN 978-0-375-50165-4. 
  28. ↑ «Former Secretaries-General». United Nations. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2013. 
  29. ↑ «International Court of Justice | Definition, Cases, Purpose, & Facts | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. 
  30. ↑ 30,0 30,1 «Economic and Social Council | UN | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. 
  31. ↑ Άρθρο 57 του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ.
  32. ↑ «What are UN Specialized Agencies, and how many are there? - Ask DAG!». ask.un.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. 
  33. ↑ Nations, United. «Specialized Agencies». United Nations (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. 
  34. ↑ «A/Res/73/271 – e – A/Res/73/271». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2019. 
  35. ↑ «Fifth Committee Approves Assessment Scale for Regular, Peacekeeping Budgets, Texts on Common System, Pension Fund, as it Concludes Session (Press Release)». United Nations. 22 Δεκεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2013. 
  36. ↑ «General Assembly approves $3.2 billion UN budget for 2021». UN News (στα Αγγλικά). 31 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. 
  37. ↑ «Regular budget and working capital fund - Committee on Contributions - UN General Assembly». www.un.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. 
  38. ↑ «Implementation of General Assembly resolutions 55/235 and 55/236: Report of the Secretary-General» (PDF). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. 
  39. ↑ «Where Your Money Goes | WFP | United Nations World Food Programme - Fighting Hunger Worldwide». web.archive.org. 12 Νοεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οργανισμός_Ηνωμένων_Εθνών&oldid=10858315"