Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Φίλιππος Δ´ της Ισπανίας

{{Πηγές|11|01|2011}}
{{Infobox Royalty
|όνομα             = Φίλιππος Δ΄
|τίτλος_ευγένειας  = 
|εικόνα            = Philip IV of Spain - Velázquez 1644.jpg
|μέγεθος_εικόνας   = 250px
|λεζάντα           = "Φίλιππος Δ΄", πορτραίτο του [[Ντιέγο Βελάθκεθ]] (περ. 1644).
|τίτλος            = [[Βασιλιάς της Ισπανίας]]
|περίοδος_εξουσίας = 31 Μαρτίου 1621 – 17 Σεπτεμβρίου 1665
|ημερομηνία_στέψης = 
|τόπος_στέψης      =
|προκάτοχος        = [[Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας|Φίλιππος Γ΄]]
|διάδοχος          = [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β΄]]
|αντιβασιλιάς      = 
|είδος_βασιλείας   = 
|τίτλος2           = [[Βασιλιάς της Πορτογαλίας]]
|περίοδος_εξουσίας2= 31 Μαρτίου 1621 – 1 Δεκεμβρίου 1640
|ημερομηνία_στέψης2= 
|τόπος_στέψης2     =
|προκάτοχος2       = [[Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας|Φίλιππος Γ΄]]
|διάδοχος2         = [[Ιωάννης Δ΄ της Πορτογαλίας|Ιωάννης Δ΄]]
|σύζυγος           = [[Ελισάβετ της Γαλλίας (1602-1644)|Ελισάβετ της Γαλλίας]]<br />[[Μαριάννα της Αυστρίας]]
|επίγονοι          = Μαρία Μαργαρίτα<br />Μαργαρίτα Μαρία Αικατερίνη<br />Μαρία Ευγενία<br />Ισαβέλλα Μαρία Θηρεσία<br />[[Βαλτάσαρ Κάρολος των Αστουριών|Βαλτάσαρ Κάρολος]]<br />Φραγκίσκος Φερδινάνδος<br />Μαρία Άννα Αντωνία<br />[[Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας|Μαρία Θηρεσία]]<br />[[Μαργαρίτα Θηρεσία της Ισπανίας|Μαργαρίτα Θηρεσία]]<br />Μαρία Αμβροσία δε λα Κονθεπσιόν<br />[[Φίλιππος Πρόσπερος της Ισπανίας|Φίλιππος Πρόσπερος]]<br />Φερδινάνδος Θωμάς Κάρολος<br />[[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β΄]]<br />(νόθος) Φερνάντο Φρανθίσκο Ισίδρο<br />(νόθος) [[Δον Χουάν της Αυστρίας, ο νεότερος|Χουάν]]
|βασιλικός_οίκος   = [[Οίκος των Αψβούργων]]
|προσωνύμια        = 
|πατέρας           = [[Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας]]
|μητέρα            = [[Μαργαρίτα της Αυστρίας, βασίλισσα της Ισπανίας|Μαργαρίτα της Αυστρίας]]
|ημ_γέννησης       = {{ηγ|1605|4|8}}
|τόπος_γέννησης    = [[Βαγιαδολίδ]], [[Ισπανία]]
|ημ_θανάτου        = {{ηθηλ|1665|9|17|1605|4|8}}
|τόπος_θανάτου     = [[Μαδρίτη]], Ισπανία 
|τόπος_ταφής       = [[Εσκοριάλ]]
|υπογραφή          = 
}}
[[Αρχείο:Philip IV of Spain.jpg|thumb|right|180px|Φίλιππος Δ΄ της Ισπανίας.]]
Ο '''Φίλιππος Δ΄''' ([[Ισπανική γλώσσα|ισπανικά]]: ''Felipe IV de España'', [[8 Απριλίου]] [[1605]] - [[17 Σεπτεμβρίου]] [[1665]]) από τον [[Οίκος των Αψβούργων|Οίκο των Αψβούργων]] ήταν βασιλιάς της [[Ισπανία]]ς, της [[Βασίλειο της Νεαπόλεως|Νάπολης]] και της [[Βασίλειο της Σικελίας|Σικελίας]], ηγεμόνας των [[Ισπανικές Κάτω Χώρες|Ισπανικών Κάτω Χωρών]] (1621 - 1665) και βασιλιάς της [[Κατάλογος μοναρχών της Πορτογαλίας|Πορτογαλίας]], ως ''Φίλιππος Γ΄'' (1621 - 1640). Έμεινε γνωστός και ως Φίλιππος ''ο Μέγας'' (''el Grande'') και ''Βασιλιάς Πλανήτης'' (''el Rey Planeta''). 

== Βιογραφία ==
Ο ''Φίλιππος Δομίνικος Βίκτωρ δε λα Κρουθ'' (= ''του [[Σταυρός του Ιησού Χριστού|Σταυρού]]'') ήταν το τρίτο παιδί και ο μεγαλύτερος γιος του [[Φίλιππος Γ' της Ισπανίας|Φιλίππου Γ΄ της Ισπανίας]] και της [[Μαργαρίτα της Αυστρίας, βασίλισσα της Ισπανίας|Μαργαρίτας της Αυστρίας]]. Η μακρά βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από [[πολιτική]], [[Στρατιωτικός|στρατιωτική]] και [[Οικονομία|οικονομική]] παρακμή της [[Ισπανία|Ισπανίας]] και [[Κοινωνία|κοινωνική]] δυστυχία.

Αισθανόμενος ανέτοιμος για να αναλάβει τη διακυβέρνηση της μεγαλύτερης και χειρότερα οργανωμένης πολυεθνικής [[Ευρώπη|ευρωπαϊκής]] [[Ισπανική αυτοκρατορία|αυτοκρατορίας]], όταν διαδέχτηκε τον πατέρα του, σε ηλικία 16 ετών, ανέθεσε τη διακυβέρνηση της Ισπανίας στον Γασπάρ δε Γκουθμάν, Κόμη-Δούκα Ολιβάρες. Γρήγορα αφέθηκε ολοκληρωτικά στις συμβουλές του ικανότατου [[Πρωθυπουργός της Ισπανίας|πρωθυπουργού]] του, καθιστώντας τον σχεδόν [[Απολυταρχία|απόλυτο]] κυβερνήτη των βασιλείων του. Γρήγορα όμως οι προσπάθειες του Ολιβάρες να ενισχύσει την κεντρική εξουσία απέτυχαν. Αποκορύφωμα από μια σειρά από ατυχίες ήταν η [[επανάσταση]] των [[Πορτογαλία|Πορτογάλων]], την 1 Δεκεμβρίου 1640. Τελικά το 1643 ο Φίλιππος απέλυσε τον Ολιβάρες, μετά από μια σύντομη προσπάθεια να αναλάβει προσωπικά τη [[διακυβέρνηση]] της Ισπανίας, τελικά επέστρεψε στην πρακτική να διορίζει κάποιον ισχυρό [[Υπουργός|υπουργό]] γι' αυτό το έργο.

Επί της βασιλείας του Φιλίππου Δ΄ συνεχίστηκε η πάγια πρακτική των [[Ισπανία των Αψβούργων|Αψβούργων της Ισπανίας]] να στηρίζουν τους συγγενείς τους του [[Οίκος των Αψβούργων|αυστριακού κλάδου]]. Έτσι, στα χρόνια του η Ισπανία ενεπλάκη στον [[Τριακονταετής Πόλεμος|Τριακονταετή Πόλεμο]] και συνέχισε τις συγκρούσεις με την [[Ολλανδία]], την [[Βασίλειο της Αγγλίας|Αγγλία]] και τη [[Βασίλειο της Γαλλίας|Γαλλία]], παρά τους γάμους των αδελφών του, [[Άννα της Αυστρίας (1601-1666)|Άννας]] και [[Μαρία Άννα της Ισπανίας|Μαρίας Άννας]], με το [[Λουδοβίκος ΙΓ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκο ΙΓ΄ της Γαλλίας]] και τον [[Φερδινάνδος Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Φερδινάνδο Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] αντίστοιχα. Επίσης συνέχισε την πολιτική του πατέρα και του [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας|παππού]] του, για ανηλεή [[Διωγμός|διωγμό]] των [[Προτεσταντισμός|Προτεσταντών]]. Η πρακτική όμως αυτή, οδήγησε σε μια σειρά από συνεχείς πολέμους σε πάρα πολλά μέτωπα, καταστρέφοντας έτσι την ήδη εξαντλημένη Ισπανία. 

Πέθανε σε ηλικία 60 ετών αφήνοντας την Ισπανία στα πρόθυρα της καταστροφής, με την οικονομία της ήδη χρεοκοπημένη. Στην επιθανάτια κλίνη του ευχήθηκε η βασιλεία του μοναδικού επιζώντος γιου του, [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Καρόλου]], να είναι πιο επιτυχημένη και ευτυχισμένη από τη δική του.

Αν και κατηγορείται από πολλούς ως ανίκανος, τα γραπτά του, καθώς και οι δραστηριότητές του ως προστάτη των [[Παιδεία|γραμμάτων]] και των [[Τέχνες|τεχνών]] αποδεικνύουν ότι ήταν ικανός, στερείτο όμως της πραγματικής αίσθησης του καθήκοντος. Η καλλιτεχνική άνθηση των χρόνων του, με τους [[Ντιέγο Βελάθκεθ]], [[Λόπε δε Βέγα]], κ.α. είναι η καλύτερη απόδειξη ότι ήταν ικανότερος και του πατέρα του και του γιου του, Καρόλου Β΄. Λόγω αυτών των δραστηριοτήτων του χαρακτηρίστηκε ως η προσωποποίηση του [[μπαρόκ]] ηγεμόνα.

==Οικογένεια==
Νυμφεύτηκε πρώτα την [[Ελισάβετ της Γαλλίας (1602-1644)|Ελισάβετ των Βουρβόνων]], κόρη του [[Ερρίκος Δ΄ της Γαλλίας|Ερρίκου Δ΄ της Γαλλίας]], και είχε έντεκα τέκνα:
* Μαρία ''Μαργαρίτα'' (14 - 15 Αυγούστου 1621).
* ''Μαργαρίτα Μαρία'' Αικατερίνη (25 Νοεμβρίου - 22 Δεκεμβρίου 1623).
* Μαρία Ευγενία (1625 - 1627).
* θνησιγενής κόρη (1626).
* ''Ισαβέλλα Μαρία'' Θηρεσία (31 Οκτωβρίου - 1 Νοεμβρίου 1627).
* [[Βαλτάσαρ Κάρολος των Αστουριών|Βαλτάσαρ Κάρολος]] (1629 - 1646), Πρίγκιπας των [[Αστούριες|Αστουριών]].
* Φραγκίσκος Φερδινάνδος (12 Μαρτίου - 3 Δεκεμβρίου 1634).
* Μαρία Άννα ''"Μαριάννα" Αντωνία'' Δομινίκη Υακίνθη (17 Ιανουαρίου - 5 Δεκεμβρίου 1636).
* [[Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας|Μαρία Θηρεσία]] (1638 - 1683), παντρεύτηκε τον [[Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκο ΙΔ΄ της Γαλλίας]].
* θνησιγενής κόρη (1640).
* θνησιγενής γιος (6 Οκτωβρίου 1644).

Η Ελισάβετ απεβίωσε το 1644 μετά τη γέννα του τελευταίου τους παιδιού και το 1649 ο Φίλιππος έκανε δεύτερο γάμο, με την ανιψιά του [[Μαριάννα της Αυστρίας|Μαριάννα των Αψβούργων]], κόρη του [[Φερδινάνδος Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Φερδινάνδου Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]· είχε έξι τέκνα:
* [[Μαργαρίτα Θηρεσία της Ισπανίας|Μαργαρίτα Θηρεσία]] (1651 - 1673), παντρεύτηκε τον [[Λεοπόλδος Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Λεοπόλδο Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]].
* Μαρία Αμβροσία δε λα Κονθεπσιόν (= του Ευαγγελισμού) (7 - 21 Δεκεμβρίου 1655).
* [[Φίλιππος Πρόσπερος της Ισπανίας|Φίλιππος Πρόσπερος]] (1657 - 1661).
* Φερδινάνδος Θωμάς Κάρολος (1658 - 1659).
* [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β΄]] (1661 - 1700), Βασιλιάς της Ισπανίας.
* θνησιγενής κόρη (Νοέμβριος 1662).

Ο Φίλιππος είχε πολλές παράνομες σχέσεις και θεωρείται ότι απέκτησε τουλάχιστον τριάντα νόθα παιδιά.

* Από τη Μαρία Μανρίκε, κόρη του Μαρκησίου της Χαρέλα:
** Φερνάντο Φρανθίσκο Ισίδρο (1626 - 1634), νομιμοποιήθηκε μετά το θάνατό του, τάφηκε στο [[Εσκοριάλ]].

* Από την [[Ηθοποιός|ηθοποιό]] Μαρία Καλδερόν:
** (νόθος) [[Δον Χουάν της Αυστρίας, ο νεότερος|Χουάν]] (1629 - 1679), [[στρατηγός]] της Ισπανίας.
* Μη νομιμοποιημένα: 
** Κάρλος Φερνάντο (1636 - 1696).
** Αλόνσο Αντόνιο δε Σαν Μαρτίν (1636 - 1705), [[επίσκοπος]] του [[Οβιέδο]] και της [[Κουένκα (Ισπανία)|Κουένκα]].
** Άνα Μαργαρίτα (1641 - 1699), [[ηγουμένη]] της Βασιλικής Μονής του Ευαγγελισμού
** Αλφόνσο Ενρίκεθ δε Σάντο Τομάς (1631 - 1692), επίσκοπος της [[Μάλαγα]].
** Φερνάντο Βαλδές (1638 - 1702), διοικητής της [[Νοβάρα]].
** Χουάν Κοσσίο (1640 - 1701), [[μοναχός]] των Αυγουστίνων.

==Πρόγονοι==
{{ahnentafel top|Πρόγονοι του |width=100%}}
<center>{{Ahnentafel-compact4
|style=font-size: 90%; line-height: 110%;
|border=1
|boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0;
|boxstyle_1=background-color: #fcc;
|boxstyle_2=background-color: #ffc;
|boxstyle_3=background-color: #bfc;
|boxstyle_4=background-color: #fcc;
| 1=  1. Φίλιππος Δ΄ της Ισπανίας
| 2=  2. [[Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας]]
| 3=  3. [[Μαργαρίτα της Αυστρίας (1584-1611)]]
| 4=  4. [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας]]
| 5=  5. [[Άννα της Αυστρίας (1549-1580)]]
| 6=  6. [[Κάρολος Β΄ της Αυστρίας]]
| 7=  7. [[Μαρία Άννα της Βαυαρίας (1551-1608)]]
| 8=  8. [[Κάρολος Κουίντος|Κάρολος Ε΄ της Γερμανίας, Α΄ της Ισπανίας]]
| 9=  9. [[Ισαβέλλα της Πορτογαλίας]]
|10= 10. [[Μαξιμιλιανός Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]
|11= 11. [[Μαρία της Αυστρίας (1528-1603)]]
|12= 12. [[Φερδινάνδος Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]
|13= 13. [[άννα της Βοημίας και της Ουγγαρίας]]
|14= 14. [[Αλβέρτος Ε΄ της Βαυαρίας]]
|15= 15. [[Αρχιδούκισσα Άννα της Αυστρίας]]
}}</center>
{{ahnentafel bottom}}

{{s-start}}
{{s-hou|[[Οίκος των Αψβούργων]]-Ισπανίας|8 Απριλίου|1605|17 Σεπτεμβρίου|1665}}
{{s-reg}}
{{s-bef|rows=5|πριν=[[Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας|Φίλιππος Γ΄]]}}
{{s-ttl|τίτλος=[[Κατάλογος μοναρχών της Πορτογαλίας|Βασιλιάς της Πορτογαλίας]]<br>[[Image:PortugueseFlag1580.png|130px]]<br>[[31 Μαρτίου]] [[1621]] - [[1 Δεκεμβρίου]] [[1640]]}}
{{s-aft|μετά=[[Ιωάννης Δ΄ της Πορτογαλίας|Ιωάννης Δ΄]]}}
|-
{{S-ttl|τίτλος=[[Κατάλογος μοναρχών της Νεαπόλεως|Βασιλιάς της Νεαπόλεως]]<br>[[Image:Coat_of_Arms_of_the_King_of_Spain_as_Monarch_of_Milan_(1580-1700).svg|50px]]<br>[[31 Μαρτίου]] [[1621]] - [[22 Οκτωβρίου]] [[1647]]<br>[[5 Απριλίου]] [[1648]]- [[17 Σεπτεμβρίου]] [[1665]]}}
{{s-aft|μετά=[[Ερρίκος Β΄ του Γκιζ]]<br><small>(κατά την διάρκεια της Δημοκρατίας της Νάπολης)</small><br>[[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β΄]]}}
|-
{{S-ttl|τίτλος=[[Κατάλογος μοναρχών της Ισπανίας|Αυτοκράτορας της Ισπανίας]]<br>[[Image:Escudo de Armas de Felipe II a Carlos II.svg|50px]]<br>[[31 Μαρτίου]] [[1621]] - [[17 Σεπτεμβρίου]] [[1665]]}}
{{s-aft|rows=4|μετά=[[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β΄]]}}
|-
{{s-ttl|τίτλος=[[Κατάλογος μοναρχών της Σικελίας|Βασιλιάς της Σικελίας]], [[Κατάλογος μοναρχών της Σαρδηνίας|της Σαρδηνίας]]<br>[[Image:Coat of Arms of the King of Spain as Monarch of Naples and Sicily (1598-1665).svg|50px]] [[Image:Royal Coat of Arms of Spain (1580-1668) - Sardinia Variant.svg|50px]]<br>[[13 Ιουλίου]] [[1621]] - [[17 Σεπτεμβρίου]] [[1665]]}}
|-
{{S-ttl|τίτλος=δούκας του Μιλάνου<br>[[Image:Arms of the House of Sforza.svg|50px]]<br>[[13 Ιουλίου]] [[1621]] - [[17 Σεπτεμβρίου]] [[1665]]}}
|-
{{s-bef|rows=2|πριν=[[Αλβέρτος Ζ΄ της Αυστρίας|Αλβέρτος Ζ΄]] και [[Ισαβέλλα Κλάρα Ευγενία|Ισαβέλλα-Κλάρα-Ευγενία]]}}
{{s-ttl|τίτλος=[[Δουκάτο της Βραβάντης|δούκας της Βραβάντης]], [[δούκες του Λίμπουργκ|του Λίμπουργκ]], [[δούκες του Λοτιέ|του Λοτιέ]], [[Δουκάτο του Λουξεμβούργου|του Λουξεμβούργου]]· [[Κόμητες της Βουργουνδίας|παλατινός κόμης της Βουργουνδίας]]· [[Κατάλογος κομήτων του Αινώ|του Αινώ]], [[Κόμητες της Φλάνδρας|της Φλάνδρας]], [[Κατάλογος κομήτων του Ναμύρ|του Ναμύρ]]<br>[[Image:Armoiries Brabant.svg|50px]] [[Image:Blason_comte_fr_Nevers.svg|50px]] [[Image:Blason fr Hainaut ancien.svg|50px]] [[Image:Blason Comte-de-Flandre.svg|50px]] [[Image:Arms of Namur.svg|50px]]<br />[[13 Ιουλίου]] [[1621]] - [[17 Σεπτεμβρίου]] [[1665]]}}
{{s-break}}
{{s-ttl|τίτλος=[[Κόμητες του Αρτουά|κόμης του Αρτουά]]<br>[[Image:Coats of Arms Artois.svg|50px]]|έτη=13 Ιουλίου 1621-7 Νοεμβρίου 1665}}
{{s-aft|μετά=Προσάρτηση στο [[Βασίλειο της Γαλλίας]] με την [[Συνθήκη των Πυρηναίων]]}}
{{s-break}}
{{s-bef|πριν=[[Ισαβέλλα Αππιάνι|Ισαβέλλα]]}}
{{s-ttl|τίτλος=πρίγκιπας του Πιομπίνο<br>[[Image:Stemma.Appiani.Piombino.jpg|40px]]<br>[[1628]] - [[1634]]}}
{{s-aft|μετά=[[Νικολό Λουντοβίζι]]}}
{{s-roy|es}}
{{s-bef|πριν=[[Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας]]}}
{{s-ttl|τίτλος=[[Πρίγκιπας των Αστουρίων]]|έτη=1605–1621}}
{{s-aft|rows=2|μετά=[[Βαλτάσαρ Κάρολος των Αστουριών|Βαλτάσαρ-Κάρολος]]}}
{{s-bef|πριν=[[Άννα της Αυστρίας|Άννα]]}}
{{s-ttl|τίτλος=[[πρίγκιπας της Πορτογαλίας]]|έτη=1605-1621}}
{{s-end}}

{{Οίκος των Αψβούργων (Ισπανία)}}
{{Μονάρχες της Πορτογαλίας}}
{{Μονάρχες της Ισπανίας}}
{{Μονάρχες της Αραγωνίας}}
{{Authority control}}

{{DEFAULTSORT:Φιλιππος 04 Ισπανιας}}
[[Κατηγορία:Βασιλείς της Ισπανίας]]
[[Κατηγορία:Οίκος των Αψβούργων]]
[[Κατηγορία:Βασιλείς της Σικελίας]]
[[Κατηγορία:Βασιλείς της Πορτογαλίας]]
[[Κατηγορία:Πρίγκιπες των Αστουριών]]
[[Κατηγορία:Δούκες του Μιλάνου]]
[[Κατηγορία:Κόμητες της Φλάνδρας]]
[[Κατηγορία:Τιτουλάριοι δούκες Νέων Πατρών]]
[[Κατηγορία:Πρίγκιπες της Χιρόνας]]
[[Κατηγορία:Δούκες του Λουξεμβούργου]]
[[Κατηγορία:Κόμητες του Αινώ]]
[[Κατηγορία:Βασιλείς της Βαλένθια]]