PETN
Ο νιτρικός πενταερυθρίτης PETN (Pentaerythritol tetranitrate) ή corpent ή pentrite ή nitropenta[1] είναι ένα από τα πιο ισχυρά εκρηκτικά με συντελεστή σχετικής αποτελεσματικότητας (relative effectiveness factor) 1.66. Εκρήγνυται με ταχύτητα περίπου 6 km/sec, ενώ μόλις 100 γραμμάρια αρκούν για να ανατιναχθεί ένα αυτοκίνητο. Χρησιμοποιείται επίσης στην ιατρική για τη θεραπεία καρδιακών νόσων.
Χρήσεις
ΕπεξεργασίαΤο PETN χρησιμοποιείται ως εκρηκτικό. Είναι περισσότερο ευαίσθητο στο μηχανικό τράνταγμα και στην τριβή από το ΤΝΤ και το tetryl. Εκρήγνυται δύσκολα με την απλή πτώση ή τη φωτιά.[2] Δεν χρησιμοποιείται μόνο του, αλλά κυρίως ως ενισχυτικό της κύριας έκρηξης.[3] Στις εξορύξεις χρησιμοποιείται στις θρυαλλίδες των εκρηκτικών. To PETN είναι επίσης το κύριο συστατικό του πλαστικού εκρηκτικού Semtex.
Όπως και η νιτρογλυκερίνη, το PETN χρησιμοποιείται επίσης και στην ιατρική για τη θεραπεία καρδιακών νόσων. [4]
Παραγωγή
ΕπεξεργασίαΗ παρασκευή του PETN γίνεται με νίτρωση της πενταερυθριτόλης με μίγμα πυκνού νιτρικού και θειικού οξέος.
- C(CH2OH)4 + 4 HNO3 → C(CH2ONO2)4 + 4 H2O
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΠαρασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1891, από τους Τόλλενς (Bernhard Tollens) και Βίγκαντ (Wiegand) με νίτρωση της πενταερυθριτόλης. Το 1912 άρχισε η επίσημη παραγωγή του στη Γερμανία. Χρησιμοποιήθηκε από το Γερμανικό Στρατό κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.[5]
Το PETN έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα σε τρομοκρατικές ενέργειες.
Το 1983 κατεστράφη το οίκημα "Maison de France" στο Βερολίνο, από την έκρηξη 24 κιλών PETN που είχε τοποθετήσει ο τρομοκράτης Johannes Weinrich.[6]
Το Δεκέμβριο 2001 χρησιμοποιήθηκε PETN από το Βρετανό Richard Reid (ο λεγόμενος βομβιστής με το παπούτσι) για την αποτυχημένη απόπειρα ανατίναξης της πτήσης 63 των American Airlines με 197 επιβάτες από το Παρίσι στο Μαϊάμι.[7] Για την πυροδότηση της έκρηξης προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το στερεό τριϋπεροξείδιο της τριακετόνης (triacetone triperoxide).[2]
Στις 28 Αυγούστου 2009 χρησιμοποιήθηκε PETN στην απόπειρα δολοφονίας του Σαουδάραβα υφυπουργού εσωτερικών πρίγκηπα Muhammad bin Nayef από τον επίσης Σαουδάραβα βομβιστή αυτοκτονίας Abdullah Hassan al Asiri, σχετιζόμενο με πυρήνα της Αλ Κάιντα στην Υεμένη. Σύμφωνα με τις αναφορές, το PETΝ έφερε ο βομβιστής είτε στον πρωκτό του[8] είτε ραμμένο στο εσώρουχό του.[9]
Στις 25 Δεκεμβρίου 2009 (ανήμερα Χριστουγέννων) βρέθηκε PETN στην κατοχή του 23χρονου Νιγηριανού Abdulfarouk Umar Muttalab, φερόμενου ως συνδεόμενο με πυρήνες της Αλ Κάιντα.[10] Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές,[11] αποπειράθηκε να ανατινάξει την πτήση 253 των Northwest Airlines, από το Άμστερνταμ στο Ντητρόιτ με 278 επιβάτες και 11μελές πλήρωμα, λίγο πριν από την προσγείωση του αεροσκάφους.[12] Ο Muttalab έφερε μικρή ποσότητα PETN σε σκόνη, ραμμένη στο εσώρουχό του, την οποία θα ενεργοποιούσε προσθέτοντας οξύ με σύριγγα.[2] Σκοπός του ήταν η έκρηξη να προκαλέσει ρήγμα στα τοιχώματα του αεροπλάνου και μέσω της απότομης αποσυμπίεσης να ανατιναχθεί σε μεγάλο ύψος. Ωστόσο, η προσπάθειά του απέτυχε, χάρη σε βλάβη του μηχανισμού που κατέληξε σε μια μικρή φωτιά που προκάλεσε εγκαύματα στον ίδιο και δύο άλλους, καθώς επίσης και χάρη στην επέμβαση κάποιων επιβατών. Σύμφωνα με ειδικούς, ακόμη και τα πιο σύγχρονα μηχανήματα που ανιχνεύουν τη μυρωδιά των επιβατών ή αναλύουν τη σύνθεση των ρούχων τους δεν θα μπορούσαν να εντοπίσουν τις ουσίες τις οποίες έφερε επάνω του ο δράστης, διότι η ποσότητά τους ήταν πολύ μικρή. Ειδικά το PETN ανιχνεύεται πολύ δύσκολα εαν αποθηκευτεί σε αεροστεγή συσκευασία.
Αναφορές
Επεξεργασία- ↑ «Pentrite, CAS Number: 78-11-5». ChemIndustry.com. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2009.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Kenneth Chang (2009-12-27), «Explosive on Flight 253 Is Among Most Powerful», The New York Times, http://www.nytimes.com/2009/12/28/us/28explosives.html?ref=us
- ↑ «Primacord Technical Information» (PDF). Dyno Nobel. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2009.
- ↑ Russek H. I. (1966). «The therapeutic role of coronary vasodilators: glyceryl trinitrate, isosorbide dinitrate, and pentaerythritol tetranitrate.». American Journal of Medical Science 252 (1): 9–20. doi:. PMID 4957459.
- ↑ Stettbacher, Alfred (1933). Die Schiess- und Sprengstoffe. Leipzig: Barth. σελ. 459.
- ↑ Article detailing attack on Maison de France in Berlin (German)
- ↑ «'Shoe bomb suspect 'did not act alone'». BBC News. 25 Ιανουαρίου 2002. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2009.
- ↑ Saudi suicide bomber hid IED in his anal cavity, 2009-09-09, http://homelandsecuritynewswire.com/saudi-suicide-bomber-hid-ied-his-anal-cavity, ανακτήθηκε στις 2009-12-29
- ↑ Peter Bergen (2009-12-27), Analysis: Similar explosive on plane used in Saudi attack, http://www.cnn.com/2009/US/12/27/bergen.terror.plot/index.html
- ↑ «Al Qaeda Claims Responsibility for Attempted Bombing of U.S. Plane». FOX News Network. 28 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ Criminal Complaint
- ↑ «'Investigators: Northwest Bomb Plot Planned by al Qaeda in Yemen'». ABC News. 26 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2009.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Cooper, Paul (1997). Explosives Engineering. Weinheim: Wiley-VCH. ISBN 0-471-18636-8.