Κομητεία της Βαρκελώνης
Η Κομητεία της Βαρκελώνης (λατινικά: Comitatus Barcinonensis, Καταλανικά : Comtat de Barcelona) αρχικά ήταν μια συνοριακή περιοχή νότια από τα Πυρηναία που κυβερνήθηκε από τη Δυναστεία των Καρολιδών. Στα τέλη του 10ου αιώνα οι Κόμητες της Βαρκελώνης έγιναν ανεξάρτητοι από τους Φράγκους και η κομητεία κληρονομική, αυτό οδήγησε σε συνεχείς συγκρούσεις με το Χαλιφάτο της Κόρδοβας και τα υπόλοιπα Ισλαμικά κρατίδια των Μαυριτανών. Οι ανεξάρτητοι κόμητες μέλη του Οίκου της Βαρκελώνης προχωρώντας σε συμμαχίες και επιγαμίες επεκτάθηκαν σημαντικά σε όλες τις κομητείες στην Καταλονία και απέκτησαν την Οξιτανία. Ο κόμης της Βαρκελώνης Αλφόνσος κληρονόμησε από τη μητέρα του το Βασίλειο της Αραγωνίας (1164) και ανακηρύχτηκε βασιλιάς ως Αλφόνσος Β΄ της Αραγωνίας, τα δυο κράτη ενώθηκαν στο Στέμμα της Αραγωνίας. Η πόλη της Βαρκελώνης κυβερνήθηκε ωστόσο ανεξάρτητα και παρέμεινε κυρίαρχη σε ολόκληρο το Στέμμα της Αραγωνίας μέχρι τον 15ο αιώνα που ενώθηκε με το Στέμμα της Καστίλης.
| Κομητεία της Βαρκελώνης Comtat de Barcelona | |||||
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) Οι μεσαιωνικές καταλανικές κομητείες και η εξάπλωσή τους
| |||||
| Πρωτεύουσα | Βαρκελώνη | ||||
| Γλώσσες | Λατινικά Οξιτανορομανικές γλώσσες | ||||
| Πολίτευμα | Κομητεία | ||||
| Ιστορία | |||||
| - | Ίδρυση | 897 | |||
| - | Κατάλυση | 1161 | |||
| Σήμερα |  Γαλλία  Ισπανία∟  Καταλονία
| ||||
Φραγκική κατάκτηση
ΕπεξεργασίαΗ κομητεία δημιουργήθηκε τον 8ο αιώνα όταν οι Μαυριτανοί κατέκτησαν τις βόρειες περιοχές από το Βασίλειο των Βησιγότθων στην Ισπανία που βρισκόταν στη βορειοανατολική Ισπανία και τη νοτιοδυτική Γαλλία. Οι Καρολίδες ανέκτησαν σταδιακά τα εδάφη από τους Μαυριτανούς, απέκτησαν πρώτα τη Γαλλική Σεπτιμανία και τη χρησιμοποίησαν σαν βάση για να κατακτήσουν τις κομητείες της Καταλονίας, δημιούργησαν την Ισπανική Μαρκιωνία με κέντρο τη Βαρκελώνη. Οι ερημωμένες περιοχές στη βορειοδυτική Ιβηρική εποικίστηκαν από τους Φράγκους με κατοίκους από τη Σεπτιμανία. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης στα σύνορα με τη Μουσουλμανική Ιβηρική, περιείχε το Δουκάτο της Ακουιτανίας και την Προβηγκία.[1] Οι Φράγκοι κατέκτησαν αρχικά την Ζιρόνα (785) και στη συνέχεια ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής γιος του πανίσχυρου Καρλομάγνου κυρίευσε την πόλη της Βαρκελώνης (801), από τότε έγινε τμήμα της Φραγκικής Αυτοκρατορίας.
Ο Κάρολος ο Φαλακρός χώρισε την Ισπανική Μαρκιωνία σε δυο κομητείες η πρώτη είχε πρωτεύουσα τη Ναρμπόν και η δεύτερη την ίδια τη Βαρκελώνη, ο Φράγκος βασιλιάς μπορούσε να διορίσει στην κομητεία της Βαρκελώνης κυβερνήτη της αρεσκείας του με πρώτο τον Μπερνάτ (801 - 820).[2] Η κυβέρνηση της κομητείας παρέμεινε στα χέρια της τοπικής αριστοκρατίας, η τακτική του Μπερνάτ να έχει ειρηνικές σχέσεις με τους Μουσουλμάνους της Αλ-Άνταλους είχε σαν αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για προδοσία στον Φράγκο βασιλιά. Ο Μπερνάτ έχασε σε μια μονομαχία, σύμφωνα με τη νομοθεσία των Βησιγότθων εξορίστηκε και εκθρονίστηκε.[3] Η κομητεία της Βαρκελώνης πέρασε στη συνέχεια σε Φράγκους ευγενείς όπως ο Μπερνάρντο της Σεπτιμανίας.[4] Η Γοτθική αριστοκρατία κέρδισε την υποστήριξη του βασιλιά όταν διορίστηκε κόμης ο Σουνιφρέδος Α΄ της Βαρκελώνης που ήταν πιθανότατα εγγονός του Καρλομάγνου από τη μητέρα του (844).
Ανεξαρτησία από τους Φράγκους
Επεξεργασία
Οι δεσμοί ανάμεσα στη Φραγκική αυτοκρατορία και τις κομητείες της Καταλονίας σταδιακά εξασθένησαν, οι κομητείες απέκτησαν την αυτονομία, τα κληρονομικά τους δικαιώματα και μετατράπηκαν σε ανεξάρτητες πολιτικές οντότητες. Οι κόμητες εξακολουθούσαν και μετά τον Σουνιφρέδο Α΄ να διορίζονται από τον βασιλιά των Δυτικών Φράγκων μέχρι την εποχή που ο Μπέρναρντ της Γοτθίας με την υποστήριξη του Μπόζο της Προβηγκίας του γαμπρού του βασιλιά της Ιταλίας επαναστάτησε εναντίον του Καρόλου του Φαλακρού (877). Ο Κάρολος ο Φαλακρός πέθανε (6 Οκτωβρίου 877) αλλά ο Μπέρναρντ εξακολουθούσε να αντιστέκεται, ο Λουδοβίκος ο Τραυλός γιος και διάδοχος του Καρόλου του Φαλακρού κάλεσε σε βοήθεια τον ξάδελφο του Βιλφρέδο τον Δασύτριχο γιο του Σουνιφρέδου Α΄ της Βαρκελώνης.
Ο Βιλφρέδος που είχε διοριστεί από τον Κάρολο τον Φαλακρό κόμης του Ουρζέλ βοήθησε μαζί με τα αδέλφια του τον Λουδοβίκο τον Τραυλό να ανατρέψει τον Μπέρναρντ και να εκδιώξει τους οπαδούς του, διορίστηκε στη συνέχεια σαν ανταμοιβή ο ίδιος κόμης της Βαρκελώνης (878). Η δύναμη των Φράγκων στη συνέχεια εξασθένησε σημαντικά, ο Λουδοβίκος ο Τραυλός πέθανε την επόμενη χρονιά (879), ακολούθησε και ο θάνατος των γιων του με αποτέλεσμα να ξεσπάσει μεγάλη κρίση διαδοχής και να ανατραπούν οι Καρολίδες στη Γαλλία από τους Καπετίδες. Ο Βιλφρέδος Α΄, γενάρχης του Οίκου της Βαρκελώνης ήταν ο τελευταίος κόμης που διορίστηκε από τον βασιλιά των Φράγκων και η κομητεία μετατράπηκε μετά τον θάνατο του σε κληρονομική, έπεσε σε μάχη εναντίον των Μαυριτανών και τον διαδέχθηκαν οι γιοι του (897). Ο βασικός πυρήνας της κομητείας ήταν η Βαρκελώνη, η Ζιρόνα και η Οζάνα αλλά πολλοί ιστορικοί όπως ο Ραμόν Μάρτι έχουν άλλοι άποψη, τονίζουν ότι στην περιοχή κυριάρχησε μέχρι το 980 η Κομητεία της Ενπούριες.[5]
Η Κομητεία της Βαρκελώνης
ΕπεξεργασίαΤον 10ο αιώνα οι κόμητες της Βαρκελώνης απέκτησαν την ανεξαρτησία τους και διέκοψαν κάθε σχέση με την αυτοκρατορία των Φράγκων. Ο εγγονός του Βιλφρέδου του Δασύτριχου Μπορέλ Β΄ της Βαρκελώνης δέχτηκε σκληρή επιδρομή από τους Μαυριτανούς, δραπέτευσε στο όρος Μοντσερράτ και περίμενε βοήθεια από τον Φράγκο βασιλιά που δεν ήρθε ποτέ με αποτέλεσμα οι Μαυριτανοί να καταστρέψουν τη Βαρκελώνη.[6] Ο Οίκος των Καπετιδών αντικατέστησε τους Καρολίδες (987), ο Μπορέλ Β΄ ζήτησε να δώσει όρκο υποτέλειας στον νέο βασιλιά, δεν έγινε τελικά ποτέ επειδή ο Ούγος Καπέτος ήταν απασχολημένος με πολέμους στα βόρεια. Το σημείο αυτό θεωρείται σαν η έναρξη της οριστικής ανεξαρτησίας της κομητείας της Καταλωνίας από τους Φράγκους και εορτάστηκε με μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις στην επαίτιο της χιλιετίας (1987). Η πλήρης ανεξαρτησία θα επέλθει όταν ο Ιάκωβος Α΄ της Αραγωνίας υπογράψει τη "Συνθήκη του Κορμπέιγ".[6] Τα επόμενα χρόνια η κομητεία της Βαρκελώνης επεκτάθηκε σημαντικά με γάμους και συμμαχίες και κατέκτησε ολόκληρη την Ισπανική Μαρκιωνία, μετά τις μεγάλες νίκες τους επί των Αλ-Άνταλους ξεκίνησαν τον εποικισμό της ενδοχώρας στην Ταρραγόνα.[7]
Ο δισέγγονος του Μπορέλ Β΄ Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Α΄ της Βαρκελώνης κυβέρνησε τα πρώτα χρόνια σαν ανήλικος με την πανίσχυρη γιαγιά του Ερμεσίνδη της Καρκασσόν.[8] Ο Ραϋμόνδος Βερεγγάριος ο Παλαιός υπέταξε τους ευγενείς σε συνεργασία με την Κομητεία του Ουρζέλ και την Κομητεία του Παλιάρς, διεκδίκησε την Καρκασσόν με ανταλλαγή ενοριών από τις επαρχίες της Σαραγόσσα και της Λιέιδα. Κωδικοποίησε τη γραπτή νομοθεσία της Καταλονίας και δημιούργησε τις "Συνήθειες της Βαρκελώνης", ήταν τα έθιμα και οι νόμοι που επικράτησαν τα επόμενα χρόνια.[6] Ο Ραϋμόνδος Βερεγγάριος ο Παλαιός διέταξε να μην μοιραστεί το βασίλειο του και να κυβερνήσουν μαζί οι δυο δίδυμοι γιοι του Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Β΄ της Βαρκελώνης και Βερεγγάριος Ραϋμόνδος Β΄ της Βαρκελώνης.[9][10] Μετά τον θάνατο του Ραϋμόνδου Βερεγγάριου ξέσπασε μεγάλη κρίση αφού ο δίδυμος αδελφός του Βερεγγάριος Ραϋμόνδος ο Αδελφοκτόνος που πέθανε στην Α΄ Σταυροφορία κατηγορήθηκε ότι τον δηλητηρίασε.
Το Στέμμα της Αραγωνίας
ΕπεξεργασίαΟ γιος και διάδοχος του Ραϋμόνδου Βερεγγάριου Β΄ Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Γ΄ της Βαρκελώνης μεγάλωσε σημαντικά τα όρια της κομητείας.[8] Μετά την προσάρτηση τμήματος από την Κομητεία της Ενπούριες κατέκτησε με έναν ισχυρό στρατιωτικό συνασπισμό τη Μαγιόρκα αλλά την εγκατέλειψε επειδή οι Αλμοραβίδες επιτέθηκαν στην Ιβηρική.[8] Δέχτηκε με κληρονομιά την Μπεζαλού και τη Σαρδηνία και δημιούργησε την "Παλαιά Καταλονία". Μετακινήθηκε στη Λιέιδα, εποίκισε την Ταρραγόνα και δημιούργησε ξανά την παλαιά επισκοπή. Με τον γάμο του με την Ντους Α΄ της Προβηγκίας κληρονόμο και διάδοχο της Κομητείας της Προβηγκίας έγινε και Κόμης της Προβηγκίας (1112).[10]
Το μεγάλο βήμα έκανε ο γιος του Ραϋμόνδου Βερεγγάριου Γ΄ Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄ της Βαρκελώνης που παντρεύτηκε την Πετρονίλα της Αραγωνίας (1137) ενώνοντας τις δυο δυναστείες και τα δυο στέμματα. Το βασίλειο της Αραγωνίας και η κομητεία της Βαρκελώνης δημιούργησαν το Στέμμα της Αραγωνίας, οι ίδιοι ωστόσο δεν στέφτηκαν ποτέ όσο ζούσαν βασιλείς. Ο γιος τους Αλφόνσος Β΄ ήταν το πρώτο μέλος του Οίκου της Βαρκελώνης που στέφτηκε βασιλιάς της Αραγωνίας ενώ διατήρησε ταυτόχρονα και τον τίτλο του κόμη της Βαρκελώνης.[7] Η κάθε περιοχή μέσα στο Στέμμα της Αραγωνίας θα διατηρήσει τους δικούς νόμους, έθιμα και Κοινοβούλιο αν και είχε στην εξουσία τους ίδιους μονάρχες, τον Αλφόνσο Β΄ και τους απογόνους του.
Ένωση των Ισπανικών βασιλείων
Επεξεργασία
Τον 13ο και τον 14ο αιώνα τα δυο κράτη κυβερνήθηκαν από τους βασιλείς της Αραγωνίας, όταν πέθανε χωρίς απογόνους ο Μαρτίνος της Αραγωνίας ο θρόνος πέρασε στον Φερδινάνδο της Αντεκέρα μέλος του Οίκου της Τραστάμαρα που κυβερνούσε το βασίλειο της Καστίλης. Ο εγγονός του Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας παντρεύτηκε την Ισαβέλλα Α΄ της Καστίλης με αποτέλεσμα το Στέμμα της Αραγωνίας να ενωθεί με το Στέμμα της Καστίλης και να δημιουργήσουν το βασίλειο της Ισπανίας. Η κόρη και κληρονόμος τους Ιωάννα Α΄ της Καστίλης παντρεύτηκε τον Φίλιππο τον Ωραίο και το Ισπανικό βασίλειο πέρασε στον Οίκο των Αψβούργων.[7]
Η Κομητεία της Βαρκελώνης εξακολουθούσε να είναι ανεξάρτητη πολιτική οντότητα παρά την ένωση των μεγάλων Ισπανικών βασιλείων, η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε μέχρι την εποχή που ξέσπασε ο Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής και ο τίτλος ενσωματώθηκε οριστικά στο Ισπανικό στέμμα (1714). Η Κομητεία έπαψε από τότε να είναι ανεξάρτητη πολιτική οντότητα, η Καταλονία φαινόταν μονάχα σε "Καταστατικά της Αυτονομίας" (1932, 1979, 2006).[2] Ο εξόριστος πρίγκιπας Χουάν, Κόμης της Βαρκελώνης επανέφερε τον τίτλο του Κόμητος της Βαρκελώνης και τον έδωσε στον εαυτό του. Ο δικτάτορας Φρανθίσκο Φράνκο πέθανε (1975) και ο γιος του Χουάν Κάρλος Α΄ της Ισπανίας επανήλθε στον Ισπανικό θρόνο επιτρέποντας στον πατέρα του να διατηρήσει τον τίτλο μέχρι τον θάνατο του (1993), στη συνέχεια ενσωματώθηκε ξανά στο Ισπανικό στέμμα.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ramos, Luis G-G (2002). Las Invasiones Barbaras en Hispania y la Creacion del Reino Visigodo. Barcelona: Ariel. σσ. 3–30.
- ↑ 2,0 2,1 Enciclopedia de Historia de España, Τόμος. 4, σ. 123.
- ↑ Peréz, Juan Abellán (2002). La Pérdida de Hispania y la formación de Al-Andalus. Barcelona: Ariel. σσ. 59–77.
- ↑ Josep Mª Salrach, Catalunya a la fi del primer mil·leni, Pagès Editors, Lérida, 2004, σ. 122.
- ↑ Salrach, op.cit., σ. 136.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Kagay, Donald J. (Translator) (1994). The Usatges of Barcelona: The fundamental law of Catalonia. U.S.A.: University of Pennsylvania Press.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Busch, Silvia Orvietani (2001). "Medieval Mediterranean Ports: The Catalan and Tuscan Coasts, 1100 To 1235". The medieval Mediterranean. Leiden: Brill. 2.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Viñamata, J.R. Julia (1992). "La situazione politica nel Mediterraneo Occidentale all'epoca di Raimondo Berengario III: La spedizione a Maiorca del 1113-1115". situazione politica nel Mediterraneo Occidentale all’epoca di Raimondo Berengario III: la spedizione a Maiorca del 1113-1115. 16: 41–84.
- ↑ Rivero, Isabel (1982). Compendio de historia medieval española. Madrid: Akal. σσ. 148–150.
- ↑ 10,0 10,1 Sobrequés i Vidal, Santiago (1985). "Sobrequés, Ramon Berenger el gran (1086-1131)". Els grans comtes de Barcelona (4th ed.). Barcelona: Vicens-Vives. σσ. 137–187.
Πηγές
Επεξεργασία- Josep Mª Salrach, Catalunya a la fi del primer mil·leni, Pagès Editors, Lérida, 2004
- Kagay, Donald J. (Translator) (1994). The Usatges of Barcelona: The fundamental law of Catalonia. U.S.A.: University of Pennsylvania Press.
- Ramos, Luis G-G (2002). Las Invasiones Barbaras en Hispania y la Creacion del Reino Visigodo. Barcelona: Ariel.
- Rivero, Isabel (1982). Compendio de historia medieval española. Madrid: Akal.
- Sobrequés i Vidal, Santiago (1985). "Sobrequés, Ramon Berenger el gran (1086-1131)". Els grans comtes de Barcelona (4th ed.). Barcelona: Vicens-Vives.
Δείτε επίσης
Επεξεργασία