Καταπληξία
Καταπληξία ή σοκ (shock) είναι η ιατρική, παθολογική κατάσταση που προκύπτει από την αδυναμία της καρδιάς (και συνολικά του καρδιαγγειακού συστήματος) να εξασφαλίσει επαρκή ροή αίματος και οξυγόνου για τα όργανα. Δηλαδή, καταπληξία, ορίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία το καρδιαγγειακό σύστημα αδυνατεί να υποστηρίξει τις μεταβολικές απαιτήσεις της κυτταρικής λειτουργίας.
| Καταπληξία | |
|---|---|
 | |
| Ειδικότητα | Επείγουσα ιατρική |
| Συμπτώματα | Αρχικά: Αδυναμία, γρήγορος καρδιακός ρυθμός, γρήγορη αναπνοή, εφίδρωση, άγχος, αυξημένη δίψα Αργότερα: Σύγχυση, απώλεια αισθήσεων, καρδιακή ανακοπή |
| Αίτια | (1) Υποογκαιμική ή ολιγαιμική αιτία, (2) καρδιογενής, (3) νευρογενής, (4) σήψη, (5) αλλεργική |
| Διαγνωστική μέθοδος | Με βάση τα συμπτώματα, κλινική εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις |
| Θεραπεία | Με βάση την υποκείμενη αιτία |
| Φαρμακευτική αγωγή | Ενδοφλέβια υγρά, αγγειοσυσπαστικά |
| Πρόγνωση | Κίνδυνος θανάτου 20 έως 50% |
| Νοσηρότητα | 1.2 εκ. ανά έτος (ΗΠΑ) |
| Ταξινόμηση | |
Καταπληξία μπορεί να προκληθεί από διαφορετικές αιτίες, οι οποίες ενεργούν ως ερέθισμα για τον οργανισμό ο οποίος αντιδρά με την ενεργοποίηση ενός ρυθμιστικού μηχανισμού και την απελευθέρωση διαφόρων παραγόντων. Το αποτέλεσμα της επίδρασης αυτών συνθέτει συνολικά την κλινική εικόνα του συνδρόμου της καταπληξίας.
Η διάγνωση γίνεται με βάση την αναγνώριση των συμπτωμάτων, την κλινική εξέταση και τη χρήση εργαστηριακών εξετάσεων.[1] Πρόκειται για κατάσταση απειλητική για τη ζωή που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.[2]
Αιτιολογία - Μορφές καταπληξίας
ΕπεξεργασίαΗ σημερινή αιτιολογική κατάταξη της καταπληξίας είναι η εξής:
- Υποογκαιμική ή ολιγαιμική: είναι η καταπληξία που οφείλεται σε μεγάλη απώλεια του υγρού που κυκλοφορεί στον οργανισμό, είτε ως αποτέλεσμα αιμορραγίας, είτε απώλειας υγρών.
- Καρδιογενής: πρόκειται για κυκλοφορική ανεπάρκεια που οφείλεται σε δυσλειτουργία της καρδιάς.
- Νευρογενής: οφείλεται στη μείωση, αναστολή ή διακοπή της σχέσης μεταξύ νευρικού συστήματος και μικρών αρτηριών ή φλεβών, με συνέπεια τη διαστολή των αγγείων και την πτώση της αρτηριακής πίεσης.
- Σηπτικό shock: προκαλείται από λοιμώδη παράγοντα.
- Αλλεργική: Οφείλεται στην επίδραση αλλεργιογόνων ουσιών.
Συμπτώματα
ΕπεξεργασίαΤα περισσότερα συμπτώματα είναι κοινά στις πιο πολλές μορφές της καταπληξίας. Συνοπτικά, αυτά είναι: ωχρό, υγρό και ψυχρό δέρμα, ταχυκαρδία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, μείωση ποσότητας αποβαλλόμενων ούρων και σε προχωρημένα στάδια, συμπτώματα από τον εγκέφαλο και την καρδιά.
Η ανεπαρκής παροχή αίματος στον οργανισμό προσβάλλει κατά σειρά τους ακόλουθους ιστούς: δέρμα, νεφροί, σπλάγχνα, εγκέφαλος, καρδιά.
Διάγνωση
ΕπεξεργασίαΤο εγκατεστημένο σοκ αναγνωρίζεται εύκολα, ωστόσο είναι δύσκολο να διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο. Τη διάγνωση θέτει το γεγονός ότι οι φλέβες που βρίσκονται υπό το υποδόριο (οι πιο κοντινές στο δέρμα δηλαδή) είναι άδειες και δύσκολα μπορεί να τοποθετηθεί σε αυτές καθετήρας.
Πρώτες βοήθειες
ΕπεξεργασίαΣε περίπτωση καταπληξίας, πρέπει να ειδοποιηθεί ασθενοφόρο, να ξαπλώσει ο ασθενής, να τεθούν υπό έλεγχο όλες οι πιθανές αιμορραγίες και να μην δοθεί τροφή ή νερό στον ασθενή[3].
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Παπαδημητρίου, "Σύγχρονη γενική χειρουργική", εκδόσεις Μ. Παρισιάνου.
- Davidson's "Παθολογία", ιατρικές εκδόσεις Π.Χ.Πασχαλίδης, 19η έκδοση, 2005.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Trauma, American College of Surgeons Committee on (2012). Advanced Trauma Life Support: ATLS Student Course Manual. American College of Surgeons. ISBN 978-1-880696-02-6.
- ↑ Tabas, Jeffrey· Reynolds, Teri (15 Ιανουαρίου 2010). High Risk Emergencies, An Issue of Emergency Medicine Clinics. Elsevier Health Sciences. ISBN 978-1-4557-0025-7.
- ↑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Πρώτες Βοήθειες, Γ΄ έκδοση, Αθήνα 2012, σελ. 87