Γκουλάγκ
Η ονομασία Γκουλάγκ είναι το αρκτικόλεξο της σοβιετικής υπηρεσίας που επόπτευε τα «στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στην πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., όπου εξορίζονταν οι πάσης φύσεως αντιφρονούντες πολιτικοί κρατούμενοι, ύποπτοι κ.λπ».[1]
Στην κυριολεξία γκούλαγκ δεν λέγονταν τα στρατόπεδα, αλλά η κρατική υπηρεσία (ρωσικά: ГУЛАГ)[2] που ήταν υπεύθυνη για τη διαχείρισή τους. Μία άλλη υπηρεσία, η Ντάλστροϊ, ήταν υπεύθυνη για την εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων που παρήγε η καταναγκαστική εργασία.
Τα στρατόπεδα της Γκούλαγκ έγιναν διαβόητα καθώς εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που κρατούνταν στις φυλακές αυτές εξαφανίζονταν και έχαναν κάθε επαφή με τις οικογένειες τους, βασανίζονταν και έμεναν φυλακισμένοι σε φρικώδεις συνθήκες διαβίωσης για χρόνια, συχνά χωρίς καν νόμιμες δικαστικές διαδικασίες. Στη Δύση έγιναν γνωστά το 1973 μέσω της δημοσίευσης του έργου Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ 1918-1956 του νομπελίστα συγγραφέα Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν.
Τα πρώτα στρατόπεδα ιδρύθηκαν το 1918[3] και νομιμοποιήθηκαν με την απόφαση "Για τη δημιουργία στρατοπέδων καταναγκαστικής εργασίας" της 15 Απριλίου 1919. Το σύστημα αυτό εξαπλώθηκε γρήγορα, φτάνοντας σε πληθυσμό τις 100.000 στη δεκαετία του 1920, με πολύ υψηλή θνησιμότητα.[4]
Ο Λαβρέντι Μπέρια υπήρξε πρωτοστάτης αυτής της εξοντωτικής πρακτικής σε βάρος των αντιφρονούντων. Όντας επί Στάλιν αρχηγός της μυστικής υπηρεσίας NKVD, της προδρόμου της KGB, συνώστισε σε γκούλαγκ αντικαθεστωτικούς διαφόρων εθνικοτήτων οι οποίοι κατηγορούνταν για αντισοβιετική δράση. Τα περισσότερα έκλεισαν κατά την αποσταλινοποίηση.
Νεότερη χρήση του όρου
ΕπεξεργασίαΣτις μέρες μας ο όρος γκούλαγκ χρησιμοποιείται όπου γης ως συνώνυμο της φυλάκισης υπό απάνθρωπες ή αμφιλεγόμενες συνθήκες. Χαρακτηριστικά η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε τις ΗΠΑ ότι μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 δημιούργησαν ένα «παγκόσμιο γκουλάγκ» από το Γκουαντάναμο μέχρι τις ιρακινές και τις μυστικές φυλακές της CIA.[5] Η αμερικανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι πρόκειται για αναγκαία μέτρα που επιβάλλει ο πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας και ότι οι κρατούμενοι απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που τους παρέχουν οι διεθνείς συνθήκες.
Υποσημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ Μείζον Ελληνικό Λεξικό, Τεγόπουλου-Φυτράκη.
- ↑ Η ρωσική λέξη "ГУЛАГ" είναι αρκτικόλεξο των λέξεων Главное Управление исправительно-трудовых ЛАГерей ОГПУ, Γενική Διεύθυνση Αναμορφωτικών Στρατοπέδων Εργασίας και Αποικιών, του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών (NKVD).
- ↑ "Gulag: A History, by Anne Applebaum (Doubleday)", παρουσίαση του έργου σε σχέση με την απονομή του βραβείου Pulitzer (2004).
- ↑ G. Zheleznov· Vinogradov· F. Belinskii (14 Δεκεμβρίου 1926). «Letter To the Presidium of the Central Executive Committee of the All-Union Nazi Party (Bolshevik)». Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2015.
- ↑ «Το Αμερικανικό Γκούλαγκ: Από το Γκουαντάναμο στο Αμπού Γκράιμπ Αρχειοθετήθηκε 2007-08-13 στο Wayback Machine.», από τον ιστότοπο της δημοσιογραφικής εκπομπής Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα Αρχειοθετήθηκε 2022-03-15 στο Wayback Machine.
Βιβλία για το Γκούλαγκ
Επεξεργασία- Αλεξάντερ Σολζενίτσιν, Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ, Αθήνα: εκδ. Πάπυρος, 2009 (978-960-6715-88-4)
- Ανν Απλμπάουμ, Γκούλαγκ - Η αληθινή ιστορία, εκδόσεις Ιωλκός (ISBN 978-960-426-502-2)
Δείτε επίσης
Επεξεργασία