Βέτιος Αγόριος Πραιτεξτάτος
Ο Βέτιος Αγόριος Πραιτεξτάτος, λατιν.: Vettius Agorius Praetextatus (π. 315 – 384) ήταν ένας πλούσιος εθνικός (ειδωλολάτρης) αριστοκράτης στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του 4ου αι. και αρχιερέας στις λατρείες πολλών θεών. Υπηρέτησε ως έπαρχος του πραιτωρίου στην Αυλή του Αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Β' το 384, μέχρι τον θάνατό του την ίδια χρονιά.
| Βέτιος Αγόριος Πραιτεξτάτος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Vettius Agorius Praetextatus (Λατινικά) |
| Γέννηση | 320 (περίπου)[1] Ρώμη |
| Θάνατος | 384[1] Ρώμη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Θρησκεία | Θρησκεία στην αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | λατινική γλώσσα[2] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ρωμαίος συγκλητικός augur pontifex Quindecimviri sacris faciundis |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Aconia Fabia Paulina |
| Γονείς | Vettius Rufinus |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | πολίαρχος (367–368) Έπαρχος του Πραιτωρίου (384) Ανθύπατος praetor urbanus Ύπατος στην αρχαία Ρώμη |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Πηγές
ΕπεξεργασίαΗ ζωή του είναι κυρίως γνωστή μέσα από τα έργα του Κόιντου Αυρήλιου Σύμμαχου και του Αμμιανού Μαρκελίνου, που συμπληρώνονται από ορισμένα επιγραφικά αρχεία.
Ο Σύμμαχος (π. 345 – π. 402) ήταν ηγετικό μέλος της συγκλητικής αριστοκρατίας της εποχής του, και ο καλύτερος ρήτορας της εποχής του. Οι επιστολές, οι λόγοι και οι σχέσεις του Συμμάχου έχουν διατηρηθεί, και μαρτυρούν μια ειλικρινή φιλία μεταξύ του Συμμάχου και του Πραιτεξτάτου: σύμφωνα με τον Σύμμαχο, ο Πραιτεξτάτος ήταν καλός αξιωματούχος και ενάρετος άνθρωπος. [3]
Ο Aμμιανός Μαρκελίνος, που έγραψε στις αρχές της δεκαετίας του 390, λέει για τον Πραιτεξτάτο σε τρία αποσπάσματα τού Res Gestae του: [4] σε όλα ο Aμμιανός δείχνει εκτίμηση για τις ενέργειες του Πραιτεξτάτου, ενώ ο ίδιος συγγραφέας είναι συνήθως επικριτικός για τα μέλη της Συγκλήτου. Γι' αυτό ορισμένοι ιστορικοί πιστεύουν ότι ο Αμμιανός και ο Πραιτεξτάτος γνώριζαν ο ένας τον άλλον. [3]
Έχουν διατηρηθεί αρκετές επιγραφές, που αναφέρονται στον Πραιτξτάτο, και μεταξύ αυτών η πιο σημαντική είναι αυτή στο ταφικό μνημείο του Πραιτεξτάτου και της συζύγου του Ακονίας Φαβίας Παυλίνας, κόρης του Ακόνιου Κατουλίνιου Φιλομάθιου. Άλλες πληροφορίες παρέχονται σε μερικούς νόμους που απευθύνονται στον Πραιτεξτάτο ως επάρχου της πόλης και επάρχου του πραιτωρίου, και διατηρούνται στον Θεοδοσιανό Κώδικα. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες επιστολές, που του απηύθυνε ο Αυτοκράτορας Βαλεντινιανός Γ' σχετικά με μια θρησκευτική διαμάχη, και διατηρούνται στην Collectio Avellana.
Ο άγ. Ιερώνυμος (347–420), χριστιανός συγγραφέας και θεολόγος, γνώριζε τη ρωμαϊκή αριστοκρατία μέσω των γνωριμιών του μεταξύ των Ρωμαίων ματρώνων. Έγραψε για τον Πραιτεξτάτο σε δύο επιστολές [5] και στην πολεμική του Contra Ioannem Hierosolymitanum (397). Η θλίψη που προκάλεσε ο θάνατος του Πραιτεξτάτου ήταν τόσο διάχυτη μεταξύ των γνωστών του, που ο Ιερώνυμος έγραψε ένα γράμμα σε μια μητέρα, στο οποίο έγραφε ότι ο Πραιτεξτάτος ήταν στην κόλαση (ως ειδωλολάτρης). [6]
Ένα διαφορετικό είδος πηγής αντιπροσωπεύει ο φιλόσοφος και συγγραφέας Αμβρόσ. Θεοδόσ. Μακρόβιος, ο οποίος έκανε τον Πραιτεξτάτο τον κύριο χαρακτήρα των Σατουρναλίων του, ενός βιβλίου που περιγράφει την παγανιστική αναγέννηση του τέλους του 4ου αι. Ωστόσο, τα Σατουρνάλια γράφτηκαν μισό αιώνα μετά το τέλος τού Πραιτεξτάτου, επομένως η περιγραφή του είναι εξαιρετικά εξιδανικευμένη. [7]
Τέλος, δύο μεταγενέστεροι ιστορικοί έγραψαν για τον Πραιτεξτάτο. Ο πρώτος είναι ο Ζώσιμος, ένας εθνικός ιστορικός που έζησε στο πρώτο μισό του 6ου αι. και συγγραφέας της Historia Nova, ο οποίος περιέγραψε τον Πραιτεξτάτο ως υπερασπιστή των ελληνικών λατρειών στην Ελλάδα. [8] Ο δεύτερος ιστορικός είναι ο Ιωάννης Λαυρέντιος ο Λυδός, ο οποίος έζησε στο δεύτερο μισό του 6ου αι., και ο οποίος μιλά για έναν ιεροφάντη που ονομάζεται Πραιτεξτάτος, [9] αλλά αυτή η ταύτιση είναι αβέβαιη.
Σημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 102378509. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015.
- ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 129812129. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2020.
- ↑ 3,0 3,1 Kahlos (2002), Introduction.
- ↑ Ammianus Marcellinus, 22.7.6; 27.9.8–10; 28.1.24.
- ↑ Number xxiii and xxxix.
- ↑ Jerome, letter xxiii.
- ↑ Kahlos (2002), Chapter 5.1.
- ↑ Zosimus, Historia Nova, IV 3 3.
- ↑ Joannes Laurentius Lydus, De mensibus, 4.2.
Βιβλιογραφία
ΕπεξεργασίαΠρωταρχικές πηγές
Επεξεργασία- CIL VI, 102; CIL VI, 1777; CIL VI, 1778; CIL VI, 1779
- Collectio Avellana
- Ammianus Marcellinus, Res Gestae Libri XXXI
- Jerome, letters
- Joannes Laurentius Lydus, De mensibus
- Sozomen, Historia Ecclesiastica
- Zosimus Historia Nova
Δευτερεύουσες πηγές
Επεξεργασία- Κάμερον, Άλαν. Οι τελευταίοι παγανιστές της Ρώμης. Oxford University Press, 2011,(ISBN 978-0-19-974727-6) .
- Jones, Arnold Hugh Martin, John Robert Martindale, John Morris, Prosopography of the Later Roman Empire : AD 260–395, τόμος 1 (PLRE I), Cambridge University Press, 1971,(ISBN 0-521-07233-6) .
- Kahlos, Maijastina, "The Restoration Policy of Praetextatus", Arctos 29 (1995), σσ. 39–47.
- Kahlos, Maijastina, Vettius Agorius Praetextatus. Μια συγκλητική ζωή στο μεταξύ, Institutum Romanum Finlandiae, Roma, 2002,(ISBN 952-5323-05-6) (Acta Instituti Romani Finlandiae, 26).
- Lanciani, Rodolfo, Ancient Rome in the Light of Recent Discoveries, Houghton & Mifflin, Boston and New York, 1898, pp. 169–170. Διαδικτυακά στο LacusCurtius
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Επιτάφιος της Aconia Fabia Paulina[νεκρός σύνδεσμος]
- Η δοξολογία του Vettius Agorius Praetextatus για τη σύζυγό του Pauline